Morgunblaðið - 27.03.1962, Blaðsíða 17

Þriðjudagur 27. marz 1962
M o n c rnv rt r 4 n i ð
17
Þorsteinn Sigurðsson húsgagna-
smíðameistari Minning
í>orsteinn Sigurðsson húsgagna
smíðameLstari, Grettisgötu 13,
Reyikjavík, andaðist mánudaginn
19. þ.m. Hann var fæddur 13.
febrúar 1894, á Felli í Vopnafirði,
og voru foreldrar hans Sigurður
Vilhjálmsson á Felli (fór til
Ameríku 1893) og Herdís, dóttir
Benedikts Einarssonar á Slétta-
leyti í Suðursveit. í>orsteinn ólst
upp með móður sinni og stjúpa
á Vopnafirði og hóf þar trésmíða
nám hjá Sigurjóni Björnssyni.
Hann lauk 'þó ekki námi þar, en
fluttist til Reykjavíkur og gerð-
ist nemandi í húsgagnasmíði hjá
Ivofti Sigurðssyni, og lauk burt-
fararprófi úr Iðnskólanum og
sveinsprófi árið 1917 Arið eftir,
1918, setti hann á fót eigið verk-
stæði £ húsgagnasmíði og hefur
rekið það síðan, og lengst af með
miklum myndarbrag.
Þorsteinn sál. hafði jafnan einn
eða fleiri nemendur og kenndi
mörgum iðn sína. Hann hafði oft
stór verk með höndum, svo sem
húsbúnað í Reykjavíkur Apotek,
Landsspítalann, Háskólann, Iðn-
aðarbankann o. fl. Hann tók mik-
inn þátt í félagsmálum iðnaðar-
manna, var meðstofnandi að Hús-
gagnameistarafélagi Reykjavíkur
1932 og í fyrstu stjórn þess og síð
an í fjölóa mörg ár. Hann var
fulltrúi á 9 iðnþingum á árunum
1943 til 1953 og lét þar að sér
kveða, og þingforseti var hann
á einu þingi. Eftir að 'hann hætti
sem þingfulltrúi, var hann endur
skoðandi reikninga Landssam-
bandsins í 2 ár, 1954 og 55, og á
þinginu 1949 var hann kosinn af
hálfu Landssambands Iðnaðar-
manna í nefnd til þess að semja
lög fyrir Iðnaðarbanka fslands
og vinna að stofnun hans. Var
Ibann formaður nefndarinnar.
Þegar Húsfélag iðnaðarmanna
var stofnað, en það er samtök
Iðnaðarmannafélagsins í Reykja-
vík, Landssambands Iðnaðar-
manna og nokkurra sterkustu iðn
félaganna í borginni til þess að
koma upp stórhýsi er verði skrif-
stofur og samkoinustaður iðnað-
armanna, var Þorsteinn kosinn
formaður þess. Var hann það frá
stofnun þess og þartil fyrir 2—3
árum síðan, og vann í því sam-
bandi mikið starf.
Árið 1944 var Þorsteinn kos-
tnn í skólanefnd Iðnskólans i
Reykjavík og vay hann í henni í
í 10 ár, eða þangað til ríki og
bær tóku við rekstri skólans og
Orðsending
írá Styrktarfélagi
vangefinna
SUNNUDAGINN 25. marz hafa
konur í Styrktarfélagi vangef-
inna bazar og kaffisölu í Sjálf-
Btæðishúsinu, til ágóða fyrir
Bjóð sinn. Fé úr þeim sjóði er
varið til þess að kaupa innbú,
leik- og kennslutæki fyrir heim
jli vangefinna í landinu.
Sjóðurinn var formlega stofn-
Rður fyrir rúmu ári. En úr hon-
um hafa þegar verið veittar
hátt á annað hundrað þúsund
•krónur í fyrrgreindu skyni. —
Konurnar hafa unnið að þessu
®f miklum dugnaði og ósér-
plægni. Á bazarnum er margt
ágætra muna á sanngjörnu
verði. Þar verða og seldir mun-
«r, sem eru unnir af börnum í
Skálatúni og Lyngási — ^agheim
ili Styrktarfélags vangefinna,
eem starfað hefir í tæpt ár. Þá
er og á boðstólum kaffi með
heimabökuðum kökum.
Konumar treysta enn sem
fyrr á móttökur bæjarbúa, sem
alltaf hafa verið með ágætum
J»egar leggja þarf málefni van-
gefinna lið.
skipuðu skólanefndina. Aðstaða
skólans var þá hin erfiðasta, hús-
næði allt of lítið og aðbúnaður
lélegur. Þorsteinn beitti sér þeg-
ar fyrir þeim umbótum, sem
framkvæmanlegar voru, og
bættu aðstöðuna til skólahalds að
miklum mun. Sem skólanefndar-
maður var hapn í mörg ár full-
trúi á aðalfundum Sambands Iðn-
skóla á íslandi og þegar Iðnskóla-
útgáfan var stofnuð, var hann
kosinn í framkvæmdanefndina
og varð brátt framkvæmdastjóri
hennar. Hafði hann á 'hendi af-
greiðslu og bókhald hennar í
mörg, ár, og þar til fyrir fáum
árum síðan.
Þorsteinn var áhugasamur um
málefni iðnaðarmanna og ötull
til starfa, ör í lund og sást þá
stundum ekki fyrir, ef skoðanir
voru skiftar. En hann var jafnan
fljótur og fús til sátta, ef á milli
bar, enda í eðli sínu hreinskilinn
og góður drengur.
Þorsteinn fékk-st talsvert við
Ijóðagerð, og þótt fátt hafi birtzt
eftir hann á prenti, þá er mér
kunnugt um, að ljóðasafn hans
var orðið mikið að vöxtum, og
verður það verkefni bókmennta-
manna komandi tíma, að kanna
það og vinna úr því.
Þorsteinn var kvæntur ágætri
konu, Láru Magneu, dóttur Páls
Pálssonar, Jökuls, leiðsöguhanns

og kennara á Seyðisfirði. Varð
þeim sex barna auðið og eru þau:
Emil Gunnar, heildsali, dáinn;
Davíð 'heimann, húsgagnasmið-
ur; Þórunn, ógift; Hulda, gift
Guðmundi Júlíussyni; Páll Jök-
ull, verzlunarmaður og húsgagna
smiður og Pétur Ómar, ljós-
myndasmiður.
Þorsteinn var hugsjón-amaður
og bjartsýnn á sumum sviðum,
en uggði á hinn bóginn oft um
framtíð íslendinga og þjóðarsál-
ar þeirra. Um hvorugt skal frek-
ar rætt hér. Ég þakka honum
þriggja áratuga samstarf og
sendi fjölskyldu hans innilegar
samúðarkveðjur. H. H. E.
Starfið er margt, en eitt er
bræðra bandið,
boðorðið, hvar sem þér í fylking
standið,
hvernig sem stríðið þá og þá er
blandið,
það er: Að elska, byggja og
treysta á landið.
BARÁTTUSÖNGUR Hannesar
Hafstein aldamótaárið fyllti þjóð
ina eldmóði. Barnið, æskumann-
inn og þá, sem þroskaðir voru.
Og árang-urinn sést. Þar, sem ekk
ert var áður er nú allt. Grunnur-
inn, sem velmegun þjóðarinnar
hvílir nú á er traustur. Hann er
reistur af þeim, sem elskuðu,
byggðu og treystu á iandið.
Mönnunum, sem heimtuðu allt
af sér og aldrei brugðu-st ábyrgð-
inni.
Einn þessara manna var Þor-
steinn Sigurðsson húsgagnasmíða
meistari, sem lézt í Bæjarspítal-
anum 19. þ. m. Hann var fæddur
á Felli í Vopnafirði 13. febrúar
1894, og var því rúmlega 68 ára.
Hann ólst upp með móður sinni
Herdísi Benediktsdóttur og stjúp
föður, Davíð Ólafssyni, á Kanibi
í Vopnafirði. Hann minntist
þeirra áv-allt með ástúð og virð-
ingu. Hálfsystkini Þorsteins voru
átta, sex systur og tveir bræður.
Af þeim eru þrjú eftir lífs.
Sem barn byrjaði Þorsteinn
strax að hjálpa til við fram-
færslu heimilisins. Hann var táp-
mikill og vildi áf-ram. H-ann var
strax hneigður fyrir smíðar, og
-hlaut nokkra tilsögn í trésmíði
fyrir austan. En honum var það
ekki nóg. Félaus fór h-ann hing-
að suður, og komst á verkstæði
Jónatans heitins Þorsteinssonar.
Þar var lærimeistari hans Loft-
ur Sigurðsson, sem enn er lífs.
Námsbréf sem snikkari fékk
Þorsteinn 1916, en lauk prófi í
Iðnskólanum árið eftir. Þor-
steinn heitinn sagði mér, að
teiknikennarinn, Þórarinn heit-
inn Þorláksson, hefði talið sig
fullnuma í þeirri grein eftir
þrjár vikur. End-a var það svo,
að það var eins og Þorsteinn sæi
'hlutin-a fyrir sér áður en hann
teiknaði þá, og þurfti aldrei að
breyta.
Þorsteinn stofnaði vi-nnustofu
og verzlun 1918, og hefir verið
meistari í húsgagnasmíði síðan.
1920 byggði hann húsið á Grettis-
götu 13, þar sem vinnustofa hans
og heim-ili hefir verið í fjörutíu
og tvö ár.
Þorstei-nn giftist og stofnaði
heimili 27. janúar 1917. Eftirlif-
andi kona h-ans er Lára M. Páls-
dóttir. Sambúð þeirra var inni-
leg, gagnkvæm ást og virðing.
Böm þeirra voru sex, tvær dætur
og fjórir synir. Elzti sonur
þeirra, Emil stórkaupmaður, and
aðist 25 ára, mesti efnismaður.
Hann var giftur Sigrid dóttur
Mogensen heitins lyfsala. Fráfall
Emils var foreldrum þung raun.
Öll voru börnin góð og elskuleg,
og innilegt sam-band innan fjöl-
skyldunnar.
Það var í september 1939, sem
ég réði-st til Þorsteins heitins sem
skrifstofumaður. Síðan hefir
h-ann verið húsbóndi mi-nn, og
það góður húsbóndi. Hann var
ska-pharður nokkuð og örgeðja,
en sáttfús. Hann var einkenni-
lega viðkvæmur og tók nærri
sér, ef honum var sýnd óverð-
skulduð áreitni. Og ha-nn mátti
ekkert aumt sjá né heyra, án
þess að reyna að bæta úr.
Þriggja manna mintist Þor-
steinn oft frá æsku sinni, alltaf
með ástúð og virðingu. Það voru
kennari hans Sigurður Heiðdal,
sem enn er lífs, Ingólfur heitinn
Gíslason læknir, og presturinn,
sem fermdi Þorstein, séna Sig-
urður heitinn Sivertsen. Þeir
virðast hafa séð hvað í Þorsteini
bjó, og kunnað að leiðbeina hon-
um.
Þorsteinn var einlægur trú-
m-aður og barnatrú hans örugg.
Hann efaði ekki ódauðleikann og
milda handleiðslu Guðs.
Þorsteinn var málsnjall og orð
hagur. Skáldskaparhneigð va-r
honum í brjóst borin. Margar
vísur hans og Ijóð voru ágætlega
gerð. En honum vannst ekki
næði til að sinna þessu hugðar-
efni sí-nu.
Þorsteinn v-ar listas-miður,
bæði vönduð og fögur smíði.
Sumir trúðu því ekki, að það
væri íslenzk smíði, hél-du að hús-
gögnin væru dönsk. Foreldrar,
sem keypt höfðu húsgögn hjá
Þorsteini, komu oft með bömum
sínum til að velja húsgögn í ný-
stofnuð bú þei-rm. Þau gátu þess
um 1-eið, að göml-u h-úsgögnin
væru enn sem ný, þó þau væru
orðin 20—25 ára gömul.
Fyrsta verkið, sem ég sá Þor-
stein leysa af hendi var húsgögn
og innréttingar í Háskólann.
Hann hafði lof-að verkinu fyri-r
ákveðinn dag. Það brást ekki.
| Gestagangur
Nú eru aðeins eftir þrjár rit þetta þykir mjög athygls-
sýningar á hinu nýja leik- vert og hefur hlotið góða
riti „Gestagangur“ sem Þjóð- dóma hjá gagnrýnendum.
leikhúsið sýnir um þessar Myndin er af Róbert Am-
mundir og verður næsta sýn- finnsyni og Herdísi Þorvalds-
ing á fimmtudagskvöld. Leik- dóttur í hlutverkum sínum.
Þeir dr. Alexander Jóhannesson
og próf. Guðjón Samúelsson
treystu Þorsteini. Það var óhætt.
Þorsteinn tók mi-kinn þátt í fé-
lagsmálum iðnað-armanna og sat
oft á iðnþingum. Hann var þar
vel metinn og tillögur hans.
Hann hafði másvörn fyrir hús-
gagnasmiði, er átti að setja hó-
marksverð á vöru þeirra og
vinnu, fyrsta iðnstéttanna. Há-
marksverð var þar aldrei sett.
Þorsteinn vissi, að í hafti var
ekki hægt að starfa.
Þorsteinn hafði mikil afski-pti
-af kennslumálum iðnaðarmanna,
var í skólanefnd Iðnskólans, átti
þátt í viðbyggingu gamla skól-
ans, og einni-g í byggingu hins
glæsileg-a Iðnskóla, sem nú er.
Þorsteini fa-nnst stundum ganga
„grétlega seint“, oft var erfitt
um fjárframlög og skilning. En
Þorsteini var lagin sú tvenns
konar stjórnvizka, sem leiðir að
sam-a markinu, önnur að berja
fram með hörku, hi-n að hæla
mönnum fyrir að gera það, sem
þeir ætluðu sér ekki.
Þorsteinn hafði mikinn metnað
vegna iðnaðarmanna. Hann
kenndi mörgum iðn sína. Hann
var stjórnsamur og krafðist
reglusemi og ástundunar. „Við
erum ekki að ala upp vinnuvél-
ar, held-ur meistara“, sagði ba-nn
við mig. Nemendur fians hafa
orðið listasmiðir.
Þorsteinn átti mikinn þátt í
því, að iðnskólarni-r stofnuðu út-
gáfu námsbóka. Það hefir eflt
iðnfræðsluna og útgáfan stendur
nú traustum grunni, þó hún
væri vanmegna 4 byrjun, ef Þor-
steins hefði ekki notið við.
Þorstei-nn veitti lengi forustu
Húsfélagi iðnaðarmanna. Það á
orð-ið geysiverðmætar og víð-
lendar lóðir á bezta stað í bæn-
um. Þar rís Iðnaðarhöllin ein-
hverntíma af grunni, glæsibygg-
ing, sem setur svip á borgina.
En stærsta átak Þorsteins heit-
ins fyrir iðnaðarmenn held ég
verið h-afi stofnun Iðnaðarbanka
Islands hf. Að mínu viti er það
vafi, að sú merka stofnun væH
enn til, ef Þorsteins hefði ekki
notið við. Þar beitti hann bæði
lagi og einbeittni, og málið 'hafð-
ist fram með aðstoð góðna
manna. Vegurinn er ruddur, ör-
ugg þróun bankans viss í hönd-
um góðra manna, til ómetanlegs
gagns fyrir iðnaðarmenn og
þjóðina alla.
Og nú fór sól að nálgast æginn,
og nú va-r gott að hvíla sig,
og vakna upp ungur einhvern
d-aginn
með eilífð glaða kringum þig.
Þessi gullfagra kveðja lista-
skáldsins Ijúfa finnst mér eiga
vel við.
Þorsteinn Sigurðsson var orð-
inn örþreyttur af látlausri vinnu
í sex áratugi, þar sem oft var
unnið nótt með degi. Heilsan bil-
aði fyrir tveim árum og hnignaði
stöðugt. Og þá er gott þreyttum
að sofa.
Guð blessi þig, vinur, og
greiði þér veginn til fullkom-
leikans.
Hannes Jónsson.
Tólf og einn
EFTIRTALDIR nemendur voru
útskrifaðir frá Hjúkrunarkvenna
skóla um 20. marz:
Aðalheiður Rósa Gunn-arsdóttir
frá Vestmann-aeyjum. Guðrún
Alda Gísladóttir frá Sigtúnum,
Skagafirði. Guðrún Alda Hall-
dórsdóttir frá Reykjavík. Guðrún
Sigurðardóttir frá Reykjavík.
Guðrún fna Wessm-an frá Reykja
vík. Hreindís Guðmundsdóttir frá
Akureyri. Ingibjörg Pétursdóttir
frá Grafarnesi, Grundarfirði.
Minnie Gunnlaug Leósdóttir frá
Siglufirði. Óskar Harry Jónsson
frá Reykjavik. Sesselja G. J.
Halldórsdóttir frá ísafirði. Sig-
ríður Antonsdóttir frá Hofsósi.
Sigrún Sk-aftadóttir frá Reykja-
vík. Sigrún Kristín Þorsteinsdótt
ir frá Neskaupstað.