Morgunblaðið - 03.10.1962, Blaðsíða 20

20
MOKGUIVBLAÐIÐ
Miðvikudagur 3, okt. 1962
HOWARD SPRING: „ ^ „__ ^ 46 _
RAKEL ROSiNG
mig hornauga, svo að ég segi eins
Og er, en mér er nokkurnveginn
sama og geri mér ekki neina
rellu út úr því. En ég frétti
þetta allt frá stelpugopanum
henni Rose Chamberlain. Hún
blaðrar eins Og hún væri slúður-
dálkasnápur og frú Bannermann
væri aðalsfrú.
Rakel kom inn í stofuna. Hún
var að setja á sig bílhanzka og
var komin í fötin, sem hún var
helzt í þegar hún ók út.
Elskan mín, sagði hún. Ég ætla
að skreppa út. Ég þarf endilega
að fá mér ofurlítið frískt loft.
Geturðp komizt af án mín fram
að hádegisverði?
Maurice tók um aðra hanzka-
höndina og hélt. í hana. Gerðu
það sem þú vilt, elskan, sagði
hann. í>ú mátt ekki halda, að þó
að ég sé bundinn inni á þessari
löpp minni, þá vilji ég endilega
hafa þig alltaf innanhúss. Nei,
Rakel. Þú verður að fá að
skemmta þér eins og þú yilt.
Jæja, vertu þá sæll. Ég verð
komin aftur til hádegisverðar.
En þú verður þá að borða ein,
elskan. Ég er enn ekki fær um
að sitja við almennilegt matborð.
Það verður að mata mig. En
Mike sér um mig.
Það væri þá ekki nema sann-
gjarnt, sagði Rakel kuldalega.
Það er nú ekki alltaf að menn
standi við skyldur sínar og skuld-
bindingar, Rakel. En það er nú
annars ekki á dagskrá. Aðal-
atriðið, er að þú getur farið út
og séð þig um eftir vild, þangað
til við getum farið út bæði sam-
an.
Mike hafði gengið hinumegin
í stofuna. Rakel laut niður og
kyssti Maurice, Og tárin stungu
í augu hennar. Þú ert svo góður,
Maurice, svo þolinmóður við mig
.. og síðan gekk hún hratt út úr
stofunni, kvalin af þessum góð-
leik, sem gat fengið hana til að
skammast sín, þótt ekki auð-
mýkti hann hana, og vekti enga
hrifningu, til svars við honum.
Maurice lá alveg kyrr, þangað
til hann heyrði í bílnum hennar,
er hann var settur ofsalega í
gang; það var svo ólíkt hans eig-
in hægu og mjúklegu meðferð á
bíl. Hann andvarpaði og kallaði
á Mike Hartigan.
Heldurðu, að hún sé hamingju-
söm, Mike?
Mike ók sér eitthvað og fitlaði
við gömlu pípuna sína, og svar-
aði síðan dræmt og blés reykn-
um út milli fingranna: Æ, hún
er eins hamingjusöm og hún get-
ur orðið, og meira getur maður
ekki heimtað — og meira getur
maður ekki fengið.
Maurice haði ekkert svar við
þessu. Við skulum fara inn í
lestrarstofuna, Mike, sagði hann,
og Mike ýtti hjólakörfunni á
undan sér áleiðis þangað en
reykjarstólparnir stóðu upp af
honum eins og reykháf.
4.
Mina Heath hafði borðað morg-
unverð í Andagarðinum hjá Juli-
an og Charlie. Áður en hún var
komin á fætur, hafði síminn
hringt, og Charlie hafði tilkynnt
henni, að nú væri „Veikur ís“
fullgerður. Hann var ennþá æst-
ari en Julian. Sannast að segja
var Julian enn sofandi og Charlie
var eins umhyggjusamur við
hann og móðir, þegar barn henn-
ar hefur Orðið vansvefta nóttina
áður.. Hann talaði mjög lágt í
símann, og hafði síðan sem allra
lægst um sig, þegar hann fór í
baðið og undirbjó morgunverð-
inn. Hann vakti ekki Julian fyrr
en allt var tilbúið og Mina kom-
in, og þá leyfðist Julian að sitja
til borðs í náttfötum og innislopp.
Síðan pældu þau öll þrjú gegn
um síðasta þáttinn af leiknum
og komust að þeirri niðurstöðu,
að hann væri góður, og höfðu
síðan undirbúnings-umræðu um
hlutverkaskipunina. Upavon lá-
varður vildi alltaf koma fram
sjálfur í þessari árlegu leiksýn-
ingu, og það var jafnan nokkurt
vandamál, af því að hann gat
aldrei leikið annað en sjálfan
sig, og þessvegna var ekki hægt
að nota önnur leikrit en þau,
sem höfðu innan sinna vébanda
einhverja hátiðlega höfðingja-
persónu. Julian hafði því sniðið
eina persónuna fyrir föður sinn
og ein? voru þarna hlutverk
handa Charlie og Minu. Svo var
þar Iris Mearns handa Rakel
Bannermann, og loks var ákveð-
ið, að kjaftfora ráðskonan í
leiknum skyldi ætluð frú Harri-
son í kránni. Þá v’ar ekki eftir
nema eitt hlutverk óskipað, það
var roskinn biskup úr nýlendun-
um, og loks var samþykkt, að
presturinn þeirra í Markhams
mundi líklega gleypa við slíkri
forfrömun. Hann hafði leikið
áður og þau komust að þeirri
niurstöðu, að hann væri hreint
ekki svo afleitur í þunglamaleg
hlutverk. Julian skrifaði því á
blað:
VEIKUR ÍS.
Nútímaleikrit
eftir
Julian Heath.
Allur leikurinn gerist í lestrar-
stofunni í Matcham.
„Þú skalt ekki gefast upp, góða
mín“, sagði ungfrú Ryman.
„Brátt kemur að því, að þér
standa allar dyr opnar, en þang-
að til vil ég, að þú skoðir mig
vin þinn. Komdu til mín hvenær
sem þú ert í einhverjum vand-
ræðum eða hefur einhverjar á-
hyggjur, og ég skal hjálpa þér“.
Ungfrú Ryman vissi ekki, að
Marilyn er ein þeirra kvenna,
sem draga að sér vandamál og
vandræði, eins og segull járn.
Það voru ekki margir dagar liðn-
ir, þegar hún leitaði hjálpar hjá
ungfrú Ryman. Marilyn leigði
um þessar mundir herbergi á
neðstu hæð. Eina nóttina vakn-
aði hún við einhvern tortryggi-
legan skruðning úti fyrir glugg-
anum hjá sér, Og í skugganum
sá hún mannshöfuð. Maðurinn
ætlaði sýnilega að brjótast inn.
Marilyn stökk á fætur opnaði
dyrnar hljóðlega og var komin
fram í forstofu áður en maðurinn
var kominn inn. Hún hringdi á
lögregluna og síðan á ungfrú
Ryman. Hún var hrædd við að
fara aftur að sofa í herberginu.
Ungfrú Ryman kom með einfalda
lausn á því vandamáli. Hún bauð
Marilyn að flytja til sín, og svo
bjó hún hjá henni í hálft ár. Og
Ungfrú Ryman gerði betur en að
hýsa hana. Hún gaf henni líka
25 dali á viku í vasapeninga. „Ég
get ekki komið orðum að því,
hvað þetta veitti mér mikla vel-
líðan og öryggi“, sagði Marilyn
einhverntíma við Lizu Wilson.
Jafnvel verstu óvinir hennar
verða að játa, að hún hefur ein-
hverja sérstaka gáfu til að draga
að sér velgerðamenn. Hún getur
fengið fólk til að þykjast bera
persónulega ábyrgð á öllu því
mótlæti, sem þjóðfélagið hefur
valdið Normu Jean Mortenson.
Nú þurfti Marilyn ekki lengur
að sitja fyrir eða gera annað því
líkt, sér til lífsuppeldis. Nú var
hún orðin skapandi iistamaður,
eða lifði sem slíkur. Hún sótti
kennslustundir í leiklist og söng.
1 þáttur — kl. 6.30 á janúar-
kvöldi.
2 þáttur — eftir kvöldverð sama
dag.
3. þáttur — fyrir morgunverð
‘hæsta morgun.
Persónur:
Sir Edward Barlow............
Upavon lávarður
Biskupinn af Boomerang.......
, Séra Justin Wyndham
George Barlow .... Julian Heath
Henry Lorimer................
Charles Roebuck
Mary Sinclair ...............
Wilhelmina Heath
Frú Oddy.........Ada Harrison
Iris Mearns .. Rakel Bannermann
Nei, þetta gengur ekki, sagði
Julian og leit alvarlega á blað-
ið. Síðan strikaði hann út síð-
asta orðið og skrifaði Rosing í
staðinn.
Maður verður a taka tillit til
iþess, sagði hann glottandi, að
þetta leikrit verður seinna leikið
í West End, svo að það er betra
að hafa öll smáatriði rétt frá
upphafi. Eruð þið ekki á sama
máli? Finnst ykkur ekki Rakel
Rosing betra nafn fyrir leikkonu
Hún lifði náðugu lífi heima hjá
Ryman og jók á vellíðan sína þar
með sígildum bókmenntum í
bundnu máli og óbundnu.
Einn daginn kom ungfrú Ry-
man heim í nokkrum æsingi.
John Huston var að stjórna kvik-
myndaútgáfu af skáldsögu W. R.
Burnetts. „The Asphalt Jungle“,
sem er raunsæislegt verk um
glæp og refsingu. Hún var ný-
búin að lesa handritið. Þarna var
óskahlutverk fyrir Marilyn, ein-
mitt hlutverkið, sem hún þarfn-
aðist til að verða fræg á. Hún
hafði þegar minnzt á Marilyn við
Huston, og hann vildi heyra hana
lesa.
„Hvenær?"
„Hringdu í Johnny Hyde.
Láttu hann tala við Huston og
aftala tíma, Marilyn. Það er
betra, að láta Johnny hafa milli-
göngu. Þú færð betri samning
þannig".
Hyde fór sjálfur með hana til
leikstjórans, Arthus Hornblow
yngra á Metro. Þar hitti hún
John Huston. Hún hefur látið
svo um mælt, að Huston væri
fyrsti listamaðurinn með snilli-
gáfu, sem hún kynntist persónu-
lega. Karlmennska hans og ör-
yggi hafði alla þarna inni á
valdi sínu. Hann reyndist vera
stór maður með strítt hár, langt
og beinabert andlit og svört,
rannsakandi augu. Sterklegur
maður, sem gat aldrei verið kyrr,
en var sífellt á ferð og flugi um
alla skrifstofuna, eins og rándýr
eftir bráð. Hann bar það með sér
að vera snillingur. Hann var
hreint ekki snyrtilegur til fara,
og eins og allir vita, eru flestir
snillingar kærulausir um klæða-
burð. Hann var í grófum buxum,
gömlum, og í dökkri skyrtu, sem
var flakandi í hálsmálið.
Hann studdi nú höndum á síð-
ur og horfði á hana með drembi-
legum svip. Hann sagði, að útlit
hennar væri gott í hlutverkið, en
útlitið eitt dygði bara ekki til.
Hún yrði að geta leikið líka.
heldur en Rakel Bannermann?
Hin samþykktu þetta Og eftir
nokkrar umræður um eitt Og
annað fór Mina með handritið að
síðasta þættinum til vélritarans.
Og því fyrr sem við hefjumst
handa, því betra, sagði hún. Við
verðum að hafa sýninguna eftir
mánuð.
Þegar Mina kom frá vélritar-
anum, gekk hún yfir götuna og
yfir á Portmantorg. Hún var sú
eina, sem var í nokkrum vafa
hvað Rakel snerti. Julian og
Charlie virtust taka það sem sjálf
sagðan hlut, að Rakel gæti eytt
í leikinn öllum þeim tíma, sem
á þyrfti að halda. Og Minu var
það fyllilega ljóst, að það yrði
Þarna væri eitt atriði, þar sem
hún þyrfti að falla saman —
fara að gráta og snökta. Hann
sagði henni undan og ofan af
ganginum í leiknum og lýsti að
nokkru innræti málfærslumanns-
fantinum, sem Louis Calhern átti
að leika. í handritinu var hún
kölluð ,,frænka“ Calherns, en var
raunverulega frilla hans. Hún
kallaði Calhern alltaf „frænda“.
í þá daga, meðan enn voru til
feimnismál í kvikmyndum, var
frilla aldrei titluð réttu nafni.
Huston sagði, að sér lægi ekk-
ert á að heyra Marilyn lesa hlut-
verkið fyrr en hún hefði kynnt
sér það. Þetta gaf henni enn
aukna trú á snilligáfu hans.
„Og láttu þér ekki nægja að
lesa hlutverk Angelu", sagði
hann. „Þú verður að kunna hlut-
verk Emmerichs líka. Lestu allt
andskotans handritið, eins og það
leggur sig. Það er gallinn á flest-
um ykkar leikaranna, að þið
haldið, að þið þurfið ekki að
kunna neitt nema ykkar eigið
hlutverk, en látið ykkur á sama
standa um allt hitt. Komdu ekki
aftur fyrr en þú hefur kynnt þér
allt efnið í leiknum — ekki Ang-
elu eina. Við hittumst aftur“.
Hann veifaði til hennar í
kveðju skyni og sneri við henni
baki. Hún hefði orðið hneyksluð
á þessum ruddaskap hans, ef hún
hefði ekki vitað, að hann var
snillingur. Hyde leiddi hana út
úr skrifstofunni. Henni fannst
hún yfirtþyrmd af því, sem fram
undan var. Svo komu þau út á
tröppurnar á skrifstofubygging-
unni. Hún ætlaði að fara að
ganga yfir bílastæðið og út á
götuna,- en sólin féll beint í aug-
un á henni, svo að hún fór að
gráta. Að minnsta kosti sagði
hún Johnny það — eða reyndi að
segja. Hún gat ekki komið upp
orði. Hyde sagði henni, að það
væri ofsnemmt að fara heim, og
fór með hana inn í skuggalega
knæpu við Washington Boule-
vard, þar sem starfsfólkið frá
tímafrekt með afbrigðum. Eins
lengi og hún mundi aftur í tím-
ann, hafði það verið siður, að
hafa sem flest heimilisfólk í
leiknum og æfa að mestu leyti
heima, en kalla ekki þá, sem
utan heimilis voru til æfinga fyrr
en síðasta hálfa mánuðinn. Þann-
ig var hægt að æfa miklu vand-
legar en ella. Þetta gat- allsaman
verið gott og vel fyrir þau hin,
en Rakel átti eiginmann, sem lá
rúmfastur. Já, það var ýmislegt,
sem Mina vissi, að hún þurfti að
ræða og ganga frá. Hún var að
þjóta heim til Rakelar, þegar
Charlie Roebuck hóaði í hana.
Ég skildi Julian eftir í baðinu
—mér datt í hug, að ég gæti náð
Metro var vant að koma, af þvi
að í veitingahúsinu í verinu,
fékkst ekkert áfengi. Hún fékk
sér einn daquiri, uppáhaldsdrykk
inn sinn, það árið. Annars drakk
hún aldrei mikið.
„Kærðu þig kollóttan*, sagði
Hyde blíðlega. „Þú getur þetta
vel. Ég veit, að þú getur það“.
„Mér má ekki mistakast í þetta
sinn, Johnny“. sagði hún. „Það
er úti um mig, ef þetta fer illa“.
Og það fór heldur ekki illa.
Hún las vandlega hvert orð í
handritinu, næstu þrjá dagana.
Fór yfir hlutverk Angelu með
ungfrú Lytess, klukkustundum
saman. Svona fara smástjörnur
sjaldnast að. Angela var að vísu
eftirtektarvert hlutverk í mynd-
inni, en alls ekkert aðalhlutverk.
Hún var eins og til hliðar við
aðalefni leiksins, og kom ekki
fram nema í tveim alllöngum
atriðum, báðum með Calhern. En
það skipti Marilyn engu. Með ein
beittni, sem einkennir allt lista-
starf hennar, lærði hún hlutverk-
ið vandlega. Þegar hún hafði
lært textann og hugsað sér mann
gerð Angelu, æfði hún hlutverk-
ið á legubekk í stofu ungfrú
Ryman — því að Angela lék
mestan hluta hlutverks síns í
láréttri stellingu — eins og
frillna er siður.
Þegar undirbúningnum var lok
ið, fór Hyde með hana aftur til
Culver City. Þar biðu hennar
bæði Horniblow og Hustön. Hust-
on sá þegar, að hún var óstyrk
á taugunum og reyndi að róa
hana. Henni fannst næstum eins
Og hún væri að missa vitið. Gat
ekki munað hlutverkið sitt. Var
skrælþurr í kverkunum. Höfuðið
á henni var eins og úr tré og
væri að klofna.
Huston stóð við gluggann, og
var að kippa í gluggatjaldið.
„Jæja, ungfrú Monroe, eigum við
!þá að reyna? Bill hérna gefur
yður bendiorðið". Hann benti að-
stoðarmanni sínum.
Hún hélt handritinu fast upp
að brjóstinu og horfði kring um
sig í stofunni. Þarna var enginn
legubekkur, en hún hafði æft
hlutverkið liggjandi. Annars er
legubekkurinn alltaf sjálfsagður
hlutur í svona æfingasal, en
þarna var varla svo mikið sem
stóll. Hún vildi ekki fara með
hlutverkið standandi, og sagði
því: „Ég vildi helzt liggja á gólf-
inu, meðan ég fer með þetta.
Má ég það?‘.
Marilyn Monroe
eftir Maurice Zolotov