Morgunblaðið - 07.11.1962, Blaðsíða 14

14
MORCVNBLAÐ1Ð
Miðvikudagur 7. nóvember 1962
frumflutningur tveggja ísl. tón-
verka á sinf óníuhlj ómleikum
Elektrónísk tónlist flutt í fyrsta sinn
af hljómsveitinni
NÆSTKOMANDI fimmtudags-
Mynd þessi sýnir aðeins lítið brot af hinu stóra húsnæði nýju
verzlunarinnar að Uallarmúla —.
Húsgagnnvsrzlun í HnHarmúIa
Sl. laugardag var opnuð við
Hallarmúla í Reykjavík ný hús-
gagnaverzlun Híbýlaprýði h.f.
Eru aðaleigendur hennar Emil
Hjartarson, húsgagnasmiður, Jó-
hann G. Jónsson, verzlunarmað-
ur og Jón Bjarnason verzlunar-
maður, sem verður framkvæmda
stjóri fyrirtækisins.
Híbýlaprýði h.f. hefur til um-
ráða um það bil 500 ferm. hús-
nseði á þremur hæðum í húsi tré
smiðjunnar Meiðs. Er unnt að
auka húsnæði verzlunarinnar
um helming, ef þörf krefur, og
hefur hún því mikla möguleika
á ao sýna, við góð skilyrði, hið
fjölbreyttasta úrval húsgagna.
Verða þar á boðstólum húsgögn
frá öllum helztu framleiðendum
landsins. Húsga.gnaverzlun þessi
verður ein hin stærsta sinnar
tegundar hérlendds.
Hluti af einni hæð verzlunar-
innar verður inniréttaður sem
eldíhús og þar sýnd og seld hvers
kyns heimilistæki, vélar og hús-
gögn í eldihús.
Ernst Michalick, hibýlafræð
ingur, sá um uppsetningu verzl-
unarinnar o.g annaðist staðsetn-
in.gu húsgagna og litaval, en
Gunnar Þorsteinsson, byggingar-
fræ J...gur, teiknaði húsið sjálft.
By.ggingarmeistarar voru Sigurð
ur Sigurðsson, húsasmiður og
Árni Guðmundsson, múrara-
meistari. Pípulagningar annaðist
Vatn & Hiti h.f. Ársæll Magnús-
son vann terrasó úr grásteini á
gólf og gluggakistur. Raflögn
annaðist Haraldur Guðmundsson
og málun þeir Sigurður Guð-
mundsson og Kjartan Gíslason.
Veggþiljur úr greni voru gerð-
ar af trésmiðjunni Meið og smíði
og uppsetningu handriða annað-
ist Vélvirkinn s.f. Ennfremur
hefur ungur listamaður, Snorri
Friðriksson, gert veggskreytingu
á einum vegg verzlunarinnar.
kvold verða þriðju tónleikar Sin
fóniiíhljómjsveitarinnair á þess-
um vetri. Ræddu forráðamenn
'hljómsveitarinnar, ásamt hljóm-
sveitarstjóranum, William Strick
land, tónskáldunum Magnúsi
Blöndal Jóihannssyni, Þorkatli
Sigurbjörnssyni og einleikaram-
um á hljómleikunum Gísla
Magnússyni við fréttamann í gær
En á efnisskrá tónleikanna eru
veitk eftir þá Magnús og Þorkel,
bæði frumflutt og all nýstárleg
verk.
Verk Magnúsar Bl. Jóhanns-
sonar heitir Punktar og er mjög
nýstárlegt í smíðum, eða það
sem kallað er eleetroniskt. Er það
í fyrsta skipti sem Sinfóníuhljóm
sveitiisn flytur slíkt verk, en slik
tónliet hefux áður verið fluitt
hér opinberlega á tónleikum hjá
Musica Nova. Hljóðfæraskipun
hljómsveitarinnar er sú sama og
venjulega að undanskildu bví að
bætt er við nokfcrum slaghljóð-
færum. En leikið er nokkuð
öðru vísi á hljóðfærin en venja
er. — Aðspurður kvaðst Magnús
vera mjög ánægður með þann
skilning, sem hljómsveitarstjór-
inn hefði lagt í verkið og hvemig
hljómsveitin hefur unnið bað og
æft. Hijómsveitarstjóranum fann
st mikið til um verkið, en hann
| hefur ekki áður stjórnað flutn-
ingi á slífcri tónlist. — Möignús
kvaðst hafa skrifað töluvert af
| electróniskri tónlist og þetta verk
hefði hann samið í byrjun þessa
árs.
Verk Þorkels Sigurbjörnsson-
ar nefnist Flökt, og er stutt
hljómsveitarverk, sem tónskáld-
ið sagði að samið væri mjög
frjálst. Er þetta í fyrsta skipti
sem verk eftir Þorkel er flutt
af Sinfóniuhljómsveitinni, en áð-
ur hafa verið flutt eftir hann
■hérlendis 2 verk, hjá Musica
Nova, en verk eftir hann haifa
verið flutt erlendis. Strickland
'hljómsveitarstjóri laufc einnig
miklu lofsorði á verk Þorkels
og kvaðst jafnframf harma að
ekki hefði verið unnt að leíka
þriðja verkið eftir ungan islenzk
an höfund, Leif Þórarinsson, eins
og ráðgert hafði verið, en Leifur
er um þessar mundir í Banda-
rikjunum og nóturnar að verki
‘hans bárust svo seint að ekki
váSinst tími til nægilegra æfinga,
þannig að flutninigi verksins var
frestað þar til síðar í vetur.
Einleikari á hljómleikuii'um verð
ur að þessu sinni Gísli Magnús-
son píanóleikari, sem nýkominn
er heim frá Lundúnum. Leikur
hann einleik í vérfci eftir Hind-
ermitfh, Konsertmúsik fyrir
píanó, blásara og hörpu, óp. 49.
Gísli gat þess að sig hefði lengi
langað til bess að leika þetta
verk, en ekfci hefur getað orðið
af þvi fyrr en nú, vegna þess
að skort hefur hörpuleikara.
Auk þessa eru á efnisskránni
Le Carneval Romain eftir Ber-
lioz og Molda eftir Smetana.
— Vinnulöggjöfin
Framhald af bis. 6
beita verkfallsréttinum í nauð-
syn. Aðiljar verkfalla væru í
rauninni þrír: verkalýður, vinnu
veitendur og allur almenningur.
Síðastnefndi aðilinn verður fyrir
margvíslegu tjóni af völdum verk
falla og oft verður hann að
standa undir kjarabótunum. T.d.
hefðu brauð hækkað í verði eftir
bakaraverkfall og blöð og bækur
eftir prentaraverkfall.
Jón kvað margt hægt að gera
til úrbóta í þessum efnum.
Nefndi hann t.d. endurskipulagn
ingu verkalýðshreyfingarinnar,
breytingar á löggjöfinni, vinnu
hagræðingu, afkastaviðmiðun í
launafyrirkomulagi, aukna hlut
deild verkamanna í stjórn fyrir-
tækja og stofnun hlutlausrar
stofnunar, sem veiti upplýsingar
um kaup og kjör á hverjum
tíma.
Jón kvað öðrum augum litið
á verkföll nú en áður og Ijómi
þeirra væri tekinn að dvína, enda
hefði verið bætt úr flestum frum
þörfum launþega. Nú væri þvi
jafnvel haldið fram, að launþeg
ar kæmu akandi í lúxusbílum á
verkfallsvörð. í lýðræðisþjóð-
félagi kæmi þó ekki til greina að
afnema verkfallsréttinn. Deiluað
iljar mættu jafnan hafa í huga,
að öll verkföll enda með samning
um, og væri því ekki úr vegi,
að menn reyndu að gera sér
grein fyrir því á skynsamlegan
hátt þegar í upphafi, hvernig lík
legt væri, að samningar yrðu að
loknu verkfalli. Jón kvað kjara
dómsleiðina eiga vaxandi fylgi
að fagna. Hlutlaus kjaradómur
þyrfti að athuga hverju sinni,
hvort afkoma vinnuveitanda
hefði breytzt, hvort aðrar stéttir
hefðu fengið kjarabætur, og
hvort þjóðarhagur þyldi breyting
ar.
Að lokum sagði Jón að leita
yrði allra ráða til að draga úr á-
greiningi um kaup og kjör, áður
en til varkfalla kæmi. Vinnustöðv
un væri hins vegar gilt baráttu-
tæki, unz verkalýður og vinnu-
veitendur hafa komið sér saman
um nýjar leiðir.
— xxx —
Þá tók til máls Björvin Sig-
urðsson, frkvstj. Vinnuveitenda-
sambands íslands. Hann kvað
það alþjóðlegt fyrirbrigði, að
kauphækkanir knúnar fram með
verkföllum hefðu ekki náð til-
ætluðum tilgangi, þegar kaupið
er hækkað umfram það, sem at
vinnuvegirnir þola. Þá hækka
vörurnar um leið og kaupið. Hér
á landi væri sá annmarki á, að
stjórnmál blönduðust allt of mik
ið í kjaradeilur.
Björgvin minrttist á það, að í
Svíþjóð, sem lengst væri komin
í kjarabótum, væru verkföll tal-
in úrelt. Þar væru samtök bæði
vinnuveitenda og verkalýðs mjög
sterk, og álitu þau afskipti ríkis
ins af kjaramálum mjög óheppi-
leg. Hins vegar hefðu samtökin
komið á fót hagfræðistofnun,
sem veitti óhlutdrægar upplýs-
ingar, og á niðurstöðum hennar
væru gerðir samningar. Til verk
falla hefði ekki komið í Svíþjóð
svo heitið gæti um langan aldur.
Kauphækkanir væru miðaðar við
getu atvinnuveganna og sam-
keppnismátt landsins út á við.
í Hollandi væru verkföll bönn
uð með algeru samkomulagi
beggja aðilja. Launþegar og
vinnuveitendur eru hvorir um
sig klofnir í þrjú samtök, en all-
ir væru sammála um að banna
verkföll. Komið hefði verið á fót
sameiginlegri stofnun þessara að
ilja, sem hefur bindandi vald um
kjarasamninga. Hafa ákvarðanir
hennar lagagildi. Allir kaupsamn
ingar eru lagðir fyrir nefndina,
sem getur breytt þeim, hækkað
kaup eða lækkað, en oftast
myndu þeir þó samþykktir ó-
breyttir. Þessi samvinna komst
á upp úr seinustu heimsstyrjöld,
en í stríðinu störfuðu þessir að
iljar saman í andspyrnuhreyfing
unni og gerðu sér þá ljóst, að
þeir yrðu að standa saman eftir
stríð, til þess að reisa landið úr
rústum. Gagnkvæmt traust og
ábyrgðartilfinning einkenndi
þetta samstarf, sem hefði orðið
Hollandi ómetanlegt.
Björgvin kvaðst ekki álíta, að
banna ætti verkföll eða vinnu-
stöðvanir almennt, heldur ætti
frjálst samstarf beggja aðilja að
leysa deilumálin. Verkfallsréttuif
inn hef*: oft .vcrið misnotaður
hér, og kæmi þar til skilnings-"
leysi ábyrgðarleysi og ýmsar ann
arlegar ástæður. — Endurskoðuo
laga væri nauðsynleg, en hú»»
ein leysti ekki allan vanda. —
Draga yrði úr áhrifum flokka-
pólitíkur og koma á heildarsam
starfi vinnuveitenda og launþega.
Þá tók Hannibal Valdimarsson,
forseti ASÍ, til máls. Talaði hann
aðallega um ýmis dægurmál og
rakti sögu verkalýðshreyfingar-
innar. Vildi hann koma á skipu-
lagsbreytingu innan verkalýðs-
samtakanna og gera vinnustað
inn að grundvallareiningu. Sam
taka- og verkfallsréttinn kvað
hann mikilvægasta fyrir verka-
lýðshreyfinguna.
Næstur talaði Pétur Benedikts
son, bankastjóri. Var hann sam-
mála fyrstu þremur ræðumönn
um um flest og taldi vinnulöggjöf
ina gersamlega úrelta. Vinnu-
stöðvunarrétturinn hér á landi
væri freklega misbeitt og hefði
skaðað landið um hundruð millj.
króna.
Þá talaði Ingi R. Helgason, lög
fræðingur. Taldi hann verkfalls
réttinn neyðarrétt, en ræddi síð
an ýmis dægurmál.
Þá tók til máls Sigurjón Bjarna
son, verkamaður. Taldi hann
stjórnmálaflokkana langt komna
með að eyðileggja verkfallsrétt-
inn. Kommúnistar hefðu att fé-
lögum, sem þeir réðu, út í verk-
föll í pólitískum tilgangi, þótt
þeir vissu fyrir fram, að verka
maðurinn tapaði á þeim. Kvað
hann hér hafa myndazt hóp
manna, sem ruglaði sér og verka
lýðshreyfingunni saman. Taldi
hann nauðsynlegt, að verkalýðs-
hreyfingin losaði sig við áhrif
kommúnista, til þess að raun-
verulegar kjarabætur næðu fram
að ganga.
Þá talaði Eðvarð Sigurðsson,
formaður Dagsbrúnar. — Ræddi
hann vítt og breitt um ástandið
í kjaramálunum. Sagði hann, að
í grundvalíaratriðum hefði hér
engin breyting orðið þann aldar
fjórðung, sem liðinn er, síðan
vinnulöggjöfin var sett, en þó
hefði ýmislegt breytzt „frá á*>-
dögum auðvaldsskipulagsins“.
Að lokum tóku írummælendur
aftur til máls.
Hjartans þökk til allra sem glöddu mig á ýmsan
hátt á 70 ára afmælinu.
Guð blessi ykkur öll.
Margrét Ólafsdóttir,
Skagabraut 15 Akranesi.
Þakka ynnilega mér sýnda vinsemd og virðingu á
sjötugasta afmælisdegi mínum.
Guðrún Sigmundsdóttir
frá Uppsölum Vestmannaeyjum.
Fósturmóðir mín
GUÐRtÍN margrét sigurðardóttir
kaupkona frá Hjartarstöðum í Eyðaþinghá,
andaðist að Elliheimilinu Grund aðfaranótt 6. þ. m.
Fyrir hönd systkina hinnar látnu.
Rós Pétursdóttir.
KRISTÍN ERLENDSDÓTTIR
frá ísafirði,
lézt að Landakotsspítala 5. þessa mánaðar.
Jarðarförin auglýst síðar.
__ Aðstandendur.
Útför móður okkar
ÁSDÍSAR JÓNSDÓTTUR
fer fram frá Dómkirkjunni fimmtudaginn 8. nóvember
og hefst kl. 1,30 e. h.
Jóna Ingvarsdóttir, Benedikt Ingvarsson,
Ingvar V. Ingvarsson.
Móðir okkar,
VILBORG EINARSDÓTTIR
andaðist 2. þ. m. Hún verður jarðsungin frá Reykjavíkur
dómkirkju fimmtudaginn 8. þ. m. kl. 10,30 árd.
G. A. Sveinsson, Einar Ól. Sveinsson.
Maðurinn minn
ólafur stefánsson
andaðist 2. nóvember að heimili sínu
Vesturgötu 22 Reykjavík.
Ósk Jósepsdóttir.
Jarðarför mannsins míns og föður okkar,
BENEDIKTS KRÖYER
frá Stóra-Bakka,
sem andaðist að Landakotsspítala 1. þ. m. fer fram frá
Fossvogskirkju laugardaginn 10. þ.m. kl. 10,30 f. h.
Antonía Kröyer og börn,
Álfhólsvegi 45.
Þökkum hjartanlega auðsýnda vináttu og samúð við
andlát og jarðarför
ARNÞRÚÐAR GUÐJÓNSDÓTTUR
Hvoli, Mýrdal.
Vandamenn.