Morgunblaðið - 13.12.1962, Page 6

6
WORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 13. des. 1962
Sigurður IMagnússon form. Kaupm.samtakanna
Lokunartími sölubúða
og verzlunarfóik
FORMAÐUR Landssambands
ísl. verzlunarmanna ritar grein
í Morgunblaðið í gær, miðviku-
dag, um Iokunartíma sölubúða
og framkomnar tillögur í þeim
efnum. Megin uppistaðan í grein
hans er óánægja út af, hvernig
undirbúningi að þessum m.ilum
hefur verið háttað. Um aðalefn-
ið sjálft, þ.e. að breytinga á nú-
verandi fyrirkomulagi sé þörf,
er hann hins vegar sammála og
skiptir það raunar mestu máli.
Áður en lengra er haldið er
að vísu rétt að láta þess getið,
að í þessu máli er Sverrir Her-
mannsson, eða L.Í.V. alls eng-
inn viðsemjandi, heldur Verzl-
unarmannafélag Reykjavíkur,
enda tillögurivar sem slikar ein-
göngu miðaðar við Reykjavík.
I>að atriði út, af fyrir sig er þó
ekki ástæða til að láta torvelda
umræður um málið eða finna
heppilega lausn.
Það sem greinarhöfundi virð-
ist aðal þyrnir í augum er það,
að Kaupmannasamtökin skuli
snúa sér til Boirgarstjómar
Reykjavíkur með ósk um endur-
skoðun og breytingar á fyrir-
komulagi þessara mála, í stað
þess að snúa sér til launþega-
samtakanna. Hér hlýtur að vera
um hugsunarvillu að ræða, því
mér er spurn, ef einhver aðili
er óáhægður af einhverjum á-
stæðum með gildandi reglur,
hvort sem snýr að þessu máli eða
einhverju öðru, og sá, hinn sami
óskar breytinga á reglunum.,
liggur þá ekki í augum uppi að
snúa sér til þess aðila sem regl-
urnar hefur sett? Á það skal líka
bent, að umræddar tillögur eru
miklu almennara eðlis en svo,
að launþegasamtök verzlunar-
fólks sem slík hafi aðstöðu til
eða kæri sig um að láta þær til
sín taka í heild. Þannig er t.d.
fjallað um starfsemi í kvik-
myndahúsum, leikhúsum, veit-
ingastöðum, útiskemmtistöðum,
gj aldskyldu, inn/heimtufyrirkomu
lag o.fl. o.fl.
Þegar borgarráði var á s.I.
vetri sent erindi frá Kaupmanna
samtökunum um þessi mál, hafði
borgarstjóri þann sjálfsagða og
eðlilega hátt á, að fela einum
starfsmanni sínum að athuga
þessi mál og gera tillögur til úr-
bóta, er síðan skyldu sendar til
um.sagnar þeirra mörgu aðila, er
hér eiga hlut að máli, þannig
að öllum gæfist tækifæri til að
tjá sig um málið og setja fram
sínar ábendingar og tillögur. Og
þetta hefur einmitt verið gert.
Málið er um þessar mundir í
umsögn hinna ýmsu aðila, og að
fengnum þeirra ábendingum
veröur það tekið til áframhald-
andi afgreiðsiu. Ég vil þó geta
þess, að málið var ekki sent þeim
samtökum sem Sverrir Her-
mannsson er formaður fyrir, þ.e.
Landssambandi isl. Verzlunar-
manna, heldur til Verzlunar-
manafélags Reykjavíkur, af á-
stæðum sem áður greinir.
Ein megin ástæðan fyrir end-
urskoðun þessara mála er sú
ískyggilega þróun sem átt hefur
sér stað hér í borg undanfarin
ár í sambandi við síaukna kvöld-
sölu. Ég vænti að formaður
L.Í.V. sé mér algerlega sammála
um það, að lokun kvöildsölu-
staða fyrr en nú er, eins og til-
lögurnar gera ráð fyrir, sé ekki
í verkahring launþegasamtaka
verzlunarfólks að ákveða, heldur
borgaryfirvalda. Af þeirri ástæðu
einni, auk svo margra annarra,
má Ijóst vera, að sá háttur sem
hafður hefur verið á við undir-
búning málsins er á allan hátt
eðlilegur.
Það er góðra gjalda vert að
vera duglegur og trúr umbjóð-
endum sínum, ekki sízt í stétt-
arfélögum. En dugnaðurinn má
ekki ganga út yfir það, að vel-
ferð almennings sé lögð til hlið-
ar. Um það höfum við alltof
mörg dæmi í okkar þjóðfélagi.
FYRIR skömmu síðan helgaði
hinn kunni skákritsíjóri A1 Horo-
witz, Friðrik Ólafssyni stórmeist
ara, skákiþátt sinn í New York
Times.
Ummæli Horowitz fara hér á
eftir í lauslegri þýðingu.
í>ó að Friðrik sé gæddur mikl-
um skákgáfum, þá hefur hinn
skjóti frami Bobby Fischer varp-
að skugga á árangra hans.
Fríðrik tefldi á 1. borði fyrir
lið sitt á Olympiumótinu í Varna
og hlaut hæztu vinningsprósentu
VIÐGER® ESJU ERLENDIS
OG VANDAMÁL ÍSLENZKS
JÁRNIDNAÐAR.
Járnsmiður skrifar:
„Forstjóri Skipaútgerðar rík
isins hefur skýrt frá því, að
senda verði ms Esju til Dan-
merkur til viðgerðar vegna
skemmda af völdum strandsins.
Kvað hann íslenzkar vélsmiðj-
ur ekki hafa mannafla til þess
að framkvæma viðgerðina nema
þá á allt of löngum tíma. Hér er
um að ræða viðgerð á 18 botn-
plötum og hefur danska skipa-
smíðastöðin lofað að Ijúka verk
inu á 16—18 dögum. Gera má
ráð fyrir, að um 20 manns starfi
að viðgerðinni 10 klst. dag
hvern. Verða það þá samtals um
3400 vinnustundir, sem tekur
til að ljúka viðgerðinni ef reikn
að er með 17 vinnudögum.
Gæta verður þess Hka að semja
ekki af umbjóðendum sínum,
því stundum hefur vilja fara
þannig. í>að væri t.d. ekki ó-
hugsandi að hagstæðari afgreið-
slutími gæti leitt af sér betri
afkomu fyrirtækja og þá um
leið meiri möguleika til bættra
kjara verzlunarfólksins sjálfs.
Þær tillögur um hugsanlegar
breytingar sem. nú hafa verið
settar fram, eru í heimildarformi
viðkomandi aðilum til handa, og
því undir þeim sjálfum komið,
hvort til framkvæmda geta kom-
ið. Þ.e., með samnmgi vinnu-
veitenda og vinnuþiggjenda.
Persónulega er ég þeirrar skoð
unar, að nokkrar umbætur sé
hægt að gera á þessu sviði. Breyt
ingar á því sem lengi er búið
að standa, eru hins vegar af
skiljanlegum ástæðum. viðkvæm-
ar og þarf að meðhöndla af
gætni, en miða verður allar að-
gerðir við breytta staðhætti frá
því sem áður var. Með nægjan-
legri yfirsýn og gagnkvæmum
skilningi má hins vegar ýmsu
til leiðar koma, og vænti ég að
svo verði einnig í þessum mál-
um.
af öllum 1. borðs mönnum hinna
38 þátttökuþjóða.
Friðrik er vel heima í skák-
byrjunum miðtafli og endatafli.
Hann er ávalt bjartsýnn og sókn
•harður. Síðan birti ritstjórinn
skákir Friðriks við þá O’Kelly
og Filip.
Til dæmis um hve mikils álits
Friðrik nýtur 1 skákheiminum
vestanhafs, þá hefur honum ver-
ið boðið til átta manna móts í
Bandaríkj unum og er það í ann-
að skiptið sem Friðrik hlýtur
slíkt boð, en fyrra skiptið var
INNFLUTNINGSHÖMLUR.
Nú um langt skeið hefur verið
ríkjandi hér á landi verulegur
skortur á smíðajárni og stáli.
Eru það beinar afleiðingar
þeirra hamla sem hvíla á inn-
flutningi þess. Fullyrt hefur
verið opinberlega og verið ómót
mælt af þeim, sem kunnugir eru
þessum málum að ekki flytjist
til landsins nema um þriðjungur
efnisþarfa járniðnaðarins þ.e.a.s.
um 100 af 300 nauðsynlegum
tegundum smíðajárns og stáls.
Þessi tilfinnanlegi skortur á
þessari vörutegund hefur kom-
ið greinilega fram í seinkun og
jafnvel algjörri stöðvun ýmissa
framkvæmda til stórtjóns fyrir
viðkomandi aðila. Kostnaður
framkvæmda hefur iðulega auk
izt stórlega vegna þess, að ekki
hefur verið til í landinu heppi-
legt smíðajárn eða stál, þannig
Þau tiðindi gerðust í síðustu
viku, að deildarstjóri brezka
upplýsingamálaráðuneytisins,
ungfrú Barbara Janet Hunter
Fell, var leidd fyrir rétt í Lund-
únum og sökuð um að hafa brot-
ið gegn öryggislöggjöf landsins.
1957 í Dallas Hér kemur svo
skák þeirra Friðriks, sem hefur
hvítt og O’Kelly frá Belgíu.
I. d4, d5; 2. c4, c6: 3. Rc3, e6.
4. e3, Rf6. 5. Rf3. Rbd7; 6. Bd3,
Bd6; 7. 0—0, 0—0; 8. e4, dxe4.
9. Rxe4, Rxe4; 10. Bxe4, h6?;
II. Hcl, e5; 12. Bc2, exd4;
13. Dxd4, Bc5; 14. Df4. Rf6;
15. h3, Be6; 16. b3, Bd6; 17. Dh4,
Rd7(?); 18. Bg5, Da5; 19. Bxh6!,
gxh6; 20. Dxh6, gefið.
að dýrmætar vinnustundir hafa
farið í það að vinna úr efni, sem
alls ekki hentaði til verksins, en
hefðu sparazt ef til hefði verið
það efni, sem gert hafði verið
ráð fyrir að notað yrði við teikn
ingu og undirbúning verksins.
Það er áreiðanlega sízt ofmetið
að segja að 10% allra vinnu-
stunda jámiðnaðarmanna í land
inu fari til þess eingöngu að að
laga óhentugt efni þeim fram-
kvæmdum, sem ljúka þarf.
Þótt hér sé ekki taláð um
nema 10% vilja þó fróðir menn
segja að ekki minna en 15% af
vinnustundum járniðnaðar-
manna ónýtist við þessi vinnu-
brögð og hækki kostnaðarverð
framkvæmda um sömu hundr-
aðstölu.
TÍFALDUR TÍMI.
Hafði hún afhent fulltrúa júgó-
slavneska sendiráðsins skjöl úr
ráðuneytinu.
Ungfrú Fell, sem er 44 ára að
aldri, hefur játað að hafa staðið
í ástarsambandi við Smiljan Pec-
jak, en svo heitir júgóslavneski
sendifulltrúinn, og afhent hon-
um skýrslur frá ráðuneytinu til
yfirlestrar. Ekki fjölluðu þær
um ríkisleyndarmál, og ber ung-
frúin fyrir sig, að hún hafi ætlað
að reyna að snúa fulltrúanum á
vestrænt stjómarfar.
Mál hennar verður brátt tek-
ið fyrir í „Old Bailey“. Hún hef-
ur ekki verið sett í varðhald, en
var gert að greiða 250 sterlings-
pund í tryggingu. Þyngsti dóm-
ur, sem hún getur hlot-ið fyrir
brot sitt, er tveggja ára fang-
elsisvist.
Meðfylgjandi mynd var tekin
af ungfrú Fell og Pecjak sendi-
fulltrúa í samkvæmi ekki alls
fyrir löngu.
um tölum ofurlítið fyrir sér. Til
efnið er þá fyrst og fremst hin
erlenda viðgerð á Esju en þó
ekki síður hin alvarlega stað-
reynd um efnisskortinn.
Við skulum reikna með,
að starfmenn járniðnaðarins
í landinu væm 2000, en
sú tala mun ekki fjarri sann-
leika, þegar taldir em allir
þeir, sem við járniðnaðinn
starfa, bæði lærðir og leik-
ir. Meðaltal starfsstunda þessara
manna dag hvern er ekki undir
10 klst. Þessi menn vinna því
samtals 20.000 vinnustundir dag
lega, en það verða 340.000 vinnu
stundir í 17 daga. Af þessum
þrjú hundmð og fjömtíu þús.
vinnustundum fara, samkvæmt
því sem fyrr er sagt og varlega
áætlað, 10% raunvemlega til
ónýtis við vinnslu efnis, sem
ekki hentar til þeirra verka,
sem vinna á. Þessi 10% verða
34.000 vinnustundir á aðeins 17
dögum. Þ. e. a. s. tífaldur sá
tími, sem áætlaður er tll að
framkvæma viðgerðina á Esju.
MIKfÐ TJÓN.
Aðeins þetta litla dæmi sýnlr
svo ekki verður um villzt hví-
líku tjóni efnisskorturinn veld-
ur þjóðarbúinu. Auðvelt er að
reikna út tjón þetta í krónum.
Verðmæti fyrrnefndra tapaðra
vinnustunda samtals 34.000
reiknað á kr. 50.00 per. klst
yrði 1.7 millj. kr. og er hér þó
aðeins um 17 vinnudaga að
ræða. Svo geta þeir járniðnaðar
menn og aðrir, sem kæra sig
um, lokið við dæmið og reiknað
út, hver þessi upphæð er fyrir
allt árið.
Það hefur oft verið sagt að
það sé dýrt að vera fátækur, en
þó er flónskan fátæktinni
fremri. t
Ekki er úr vegi að velta þess

V 'jGN f-'b PtfOÓ 'I &Þ:St $L i ©PIB C0PINHMM 11 ‘ — dí Jli -* Pn ol -Jr~ NL; IjgNF V,
Friðrik Ólafsson fœr lof
Járnsmiður“,