Morgunblaðið - 25.05.1963, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIB'
r
Laugardagur 25. maí 1963
4 Bandaríkjamenn
klifu Mt. Everest
Tveir fóru upp vesturhlíð fjallsins,
sem talin hefur verið ókleif
ÁRIÐ 1945 tókst Stalín a8
gera það, sem engum hinna
rússnesku keisara hafði áður
tekizt að gera: buga Þýzka-
land í styrjöld og leggja undir
sig hið mikla landsvæði í
Austur-Evrópu, sem liggur á
milli Rússlands og Úkraínu
annars vegar og Þýzkalands
hins vegar. Gamli stórrúss-
neski draumurinn hafði rætzt.
Að vísu hefði Stalín ekki tek-
izt þetta án gífurlegrar hjálp-
ar frá Bandaríkjunum, enda
var þetta haft á orði í Austur-
Evrópu í stríðslok: Frelsararn-
ir komu í bandarískum skrið-
drekum í bandarískum stígvél
um og bandarískum khaki-
skyrtum, tyggjandi bandarískt
kex með bandarísku viðsmjöri
ofan á, en þeir voru rússnesk-
ir. Við hefðum heldur viljað
hafa þetta öfugt. — Stalín
fékk alla hjálpina með láns-
og leigukjörum, en eftir stríð-
ið sinnti hann engu endur-
gjaldskröfum Bandaríkjanna.
Sama er að segja um Krúsjeff,
þannig að búast má við, að fé
mundu kjósa sjálfstæðis frem-
ur en innlimun í annað hvort
nýlenduveldið. Töluvert er
gert úr ágreningi Rússa og
Kínverja af þessum og öðrum
sökum, en me'nn skyldu vera
minnugir orða Krúsjeffs, að
„jafnvel í beztu fjölskyldum
getur snurða hlaupið á þráð-
inn“.
Þegar í harðbakkann slær,
standa valdaklíkurnar í Kreml
og Peking saman um kúgun-
arkerfi sitt. Óeining vest-
rænna þjóða þjappar þessum
tveimur klíkum fastar sam-
an, og enginn skyldi gera sér
of mikilar vonir um að ágrein
ingur hinna tveggja páfa bolsi
vismans sé svo mikiil, að
lltpensla sovézka
nýlendukerfisins
þetta sé Bandaríkjunum end-
anlega glatað.
Landabréfið sýnir útþenslu
Sovéjtríkjanna, mesta ný-
lenduríkis, sem mannkynssag-
an greinir frá. í austri hafa
Rússar lagt undir sig tugi fjar
skyldra þjóða, sem glata nú
óðum menningu sinni. Veldi
þeirra teygist allt austur að
Kyrrahafi, þar sem þeir lögðu
undir sig norðurstrendur
Kína fyrir um það bil níutíu
árum. Sumar þessara þjóða
hafa horfið með öllu, og er það
nú viðurkennt opinberlega í
Moskvu, að Stalín hafi sundr-
að og dreift ýmsum þjóðum
út um alla Síberíu, svo að til-
vera þeirra sem þjóða er end-
anlega úr sögunni. Sumar þjóð
ir voru bókstaflega höggnar
niður (byssuskot voru of dýr).
— Um kúgun Rússa á Gyðing
um er óþarft að ræða hér. Það
yrði of langt mál.
Kínverjar gera nú landa-
kröfur á hendur Rússum. Rétt
mun það vera, að Rússar hafa
langt undir sig kínversk svæði
með nauðungarsamningum og
beinni kúgun, og að þar býr
kínverskt fólk sums staðar. En
víða búa í héruðum þessum
þjóðir, sem hvorki eru kín-
verskar né rússneskar, og
Vesturveldin megi slaka á ár-
vekni sinni. Þvert á móti ber
þeim að auka samstarf sitt og
efla herstyrk sinn í hvívetna,
svo að kommúnistum skiljist,
að sigrar vegna undanlátssemi
Vesturveldanna eru endaniega
úr sögunni með stofnun At-
latnshafsbandalagsins. NATO
er sá varnarskjöldur, sem
frjálsar þjóðir þurfa að fylkja
sér um, vilji þær halda freisi
sínu, enda sýnir sagan, að frá
stofnun NATO hefm- ekki ver-
ið hopað á hæli undan hótun-
um Sovétfastistanna í Kreml.
(Með einkarétti: Nordisk
Pressebureau og Mbl.)
Katmandu, Nepal, 24. mai AP.
Á SUNNUDAGINN verður
gerð tilraun til þess að láta þyrlu
lenda í 4.275 metra hæð í hlíð
fjallsins Everest í Himalayafjall-
garðinum og freista þess þannig
að koma í sjúkrahús tveim banda
rískum fjallgöngumönnum, sena
eru illa haldnir af kali.
Á miðvikudag höfðu fjórir
Bandaríkjamenn klifið Everest
tind. Tveir þeirra, Barry C. Bis-
hop og Luther G. Jerstad, höfðu
farið upp suðurhlíðina, en hinir,
William F. Unsoeld og Thomas F.
Hornhein unnu það afrek, sem
aldrei fyrr hefur verið gert, að
fara upp vesturhlið fjallsins.
Fóru þeir síðan allir niður að
sunnanverðu, svo að segja má,
að þeir Unsoeld og Hornbein séu
fyrstu mennimir sem fara yfir
Mount Everest.
Á leiðinni niður henti hinsveg-
ar það óhapp fjórménningana, að
þeir fundu ekki tjaldbúðir sínar
vegna myrkurs og urðu því að
láta fyrir berast um nóttina und-
ir berum himni — án tjalds og
svefnpoka í 8.500 metra hæð. Af-
leiðingarnar urðu þær, að þá Bis-
hop og Unsoeld kól mjög illa á
fótum. Er óttazt, að þeir missi
allar tær, verði þeim ekki kom-
ið í sjúkrahús hið fyrsta.
Leiðangursstjórinn Norman R.
Dyhrenfurt, segir, að þeir
Unsoeld og Hornbein hafi orðið
fyrri til að komast á toppinn. Fyr
irhugað hafi verið að allir menn-
irnir fjórir mættust þar, en þeir
hafi farizt á mis þar uppi og ekki
hitzt aftur, fyrr en nokkrum tug-
um metra neðra, er allir voru
á niðurleið. Segir Dyhrenfurt leiö
angurinn mjög hreykinn af af-
reki þeirra Unsoeld og Hornbein
því að til þessa hafi vesturhlíðin
verið talin ókleif með öllu, —
margan fjallgöngumanninn hefði
dreymt um að vinna þetta afrek.
Úlpa annarstýndu pilt-
anna finnst sjórekin
Sjórekin úlpa, sem talin er
vera af Birni Braga Magnússyni,
piltinum, sem saknað var ásamt
Jóni Björnssyni um miðja sl.
viku, fannst á miðvikudagskvöld
í fjörunni milli Pálsbæjar og
Bakka á Seltjarnarnesi, og á svip
uðum slóðum fannst plitti úr
bátL Ekki hafa piltarnir eða
báturinn fundizt, þrátt fyrir það
að flugvél frá Slysavarnafélag-
inu flaug með öllum fjörum í
gær, en þá var mikil fjara og
sást vel til botns á grunnsævi.
Síðan þeirra félaga var sakn-
að hefur stöðugt verið gengið á
fjörur og flogið með þeim. En
talið hefur verið að helzt væri
að vænta þess að finna eitthvert
brak í fjörum nálægt Reykjavík,
eins og kom á daginn, er úlpan
fannst. Það voru leitarmenn úr |
Mjólkurstöðinni, samstarfsmenn 1
Jóns, sem fundu hana, en þeir og j
samstarfsmenn Björns Braga, í j
Gutenberg-prentsmiðjunni, hafa j
verið mjög ötulir við leitina, og
aðstoðað Slysavarnafélagið.
-ylgst með sprung-
um í Pósthúsinu
STARFSFÓLK í Pósthúsinu í
Reykjavík hefur veitt því athygli
að á stöku stað í austurenda húss-
ins hafa myndazt smásprungur
og 1—2 hurðir í þeim enda eru
orðnar stirðar í falsinum. En við
þann stafn hússins er verið að
grafa djúpan og mikinn grunn.
Var óttast að sprungur kynnu
ágerast, og var í gær verið að
mæla og athuga skemmdir, til
að fylgjast með málinu.
í miðbænum háttar þannig ti.
að sjór gengur inn undir húsin á
flóðum, sem kunnugt er, og getur
vatnið skolað jarðvegi burtu und-
an húsum, ef einhvers staðar losn
ar um, enda jarðvegurinn möl og
sandur. Af þeim sökum er verið
að fylgjast vel með hvort eitt-
hvað kunni að raskast við Póst-
húsið vegna næsta grumns.
kaf í sjóinn
40 lesta
UNDIR morgun á uppstigningar-
dag náðist upp úr Grafarvogin-
um fram undan Sorpeyðingar-
stöðinni stærsta ýta sem til er
hér á landi en hún hafði farið
þar á kaf í leðju um miðjan dag
á miðvikudag og færzt í kaf með
flóðinu. Var mikill viðbúnaður
við að ná henni upp, mikið notað
af þungum trukkum og verkfær-
um, því ýtan er yfir 40 tonn
að þyngd og knstar aærri 4 millj.
króna.
ýta á
Ýtan er tiltölulega ný og eign
íslenzkra aðalverktaka. Hafði
hún verið sl. mánuð á Hellissandi
á Snæfellsnesi, en verið var að
flytja hana á sementsferjunni til
baka til að nota hana við Kefla-
víkurveginn, er óhappið varð.
Var botninn þar sem henni var
ekið af ferjunni ekki eins traust-
ur og áætlað var á þessum stað
og sökk ýtan í 1—2m. djúpa
ieðju.
. í fyrstu var reynt að ná henni
upp í ferjuna en tókst ekki, Er
flóðið kom, gekk sjórinn yfir
ýtuna, en á fjörunni um nóttina
náðist hún í land. Voru fyrir-
tæki eins og Björgun, Þunga-
vinnuvélar og Gunnar Guðmunds
son h.f., með mikil tæki til að
ná henni.
Ýtan er ekki talin skemmd,
nema hvað saltur sjór hefur flætt
inn í hana, og þarf að taka hana
sundur.