Morgunblaðið - 23.06.1963, Blaðsíða 3

1
Sunnudagur 23. júní 1963
MORGVNBLAÐIÐ
3
Endíáninn Jón Sigurðs-
son talar íslenzku
Rætt við Jakob Kristjánsson frá Winnipeg
HEIMILI Jakobs Kristjánsson
ar og konu hans, Steinu, í
Winnipeg, hefur alltaf verið
opið öllum íslendingum, og
hafa flestallir þeir, sem flutzt
hafa vestur á síðari árum not-
ið aðstoðar Jakobs og fyrir-
greiðslu um ýmsa hluti. Ekki
vildi Jakob þó gera mikið úr
þessu, er fréttamaður Morg-
unblaðsins hitti hann að máli
fyrir skömmu.
— Heimili allra fslendinga
1 Winnipeg eru opin löndum
að austan, segir Jakob.
— Hvenær fluttist þú vestur
um haf? spyr fréttamaður.
— Þegar ég var 15 ára, eða
1910. Móðir mín var látin, en
faðir minn fór til Winnipeg
1909 til að undirbúa komu
okkar hinna, og fór ég ásamt
fóstursystur minni og þremur
bræðrum árið eftir.
— Hvað tókst þú þér fyr-
ir hendur í Kanada?
— Fyrst vann ég við verzl-
unarfyrirtæki, en brátt réðist
ég til innflytjendaskrifstofu
járnbrauta kanadíska ríkisins.
Starf mitt þar var að útvega
innflytjendum atvinnu eða
leiðbeina þeim við að koma
sér fyrir á bújörðum. Þetta
var aðalstarf mitt fram til
1942, er ég var gerður að’yfir-
manni allra ráðningarskrif-
stofa ríiksins í vesturfylkjum
Kanada, en því embætti
gegndi ég þar til fyrir 2 ár-
um, er ég komst á eftirlaun.
— Hver voru helztu þjóð-
erni innflytjendanna?
— Mest bar á Dönum, Norð-
mönnum, Þjóðverjum og
Úkraínumönnum.
— Hvaðan komu- Úkraínu-
mennirnir til Kanada?
— Aðallega frá Póllandi,
Ungverjalandi og Búlgaríu.
Geysilegur fjöldi Úkraínu-
manna streymdi vestur frá því
fyrir aldamót og fram að síð-
ari heimsstyrjöldinni.
— Á hvaða máli ræddir þú
við Úkraínumenn?
— Einstaka þeirra töluðu
dálitla þýzku, en svo fór að
ég gat bjargað mér á úkra-
ínsku og nokkrum öðrum mál
um innflytjenda.
— Ég hef tekið eftir því,
segir fréttamaður, að mörgum
Vestur-íslendingum, sem tala
jafn lýtalausa íslenzku og þú,
er tamara að tala ensku. Hvað
vil þú segja um það?
— íslenzkan er lífseig.
Mörgum er ekki fullljóst,
hvort málið er þeim tamara.
Stundum byrja menn á setn-
fransk-kanadískur kynblend-
ingur, sem fluttist ungur í ís-
lendingabyggð í Narrows og
var hjá Helga Einarssyni_ í
Neðra-Nesi. Hinn er hálfur ís-
lendingur og heitir Jón Sig-
urðsson.
— ★ —
— Hafið þið hjónin komið
áður í heimsókn til íslands?
— Já, við komum hingað
fyrir 6 árum í stutta heim-
Jakob Kristjánsson ásamt konu sinni, Steinu, á heimili Dr.
Björns Sigurbjörnssonar, þar sem hann dvelst í Reykjavík.
ingu á íslenzku, en ljúka
henni á ensku. Þó held ég að
flestir hugsi að mestu á ensku
og þýði svo á íslenzku, eink-
um ef rætt er um dagleg störf
manna.
— Hefur þú hitt nokkra
menn, sem ekki eru af ís-
lenzku bergi brotnir, en hafa
þó lært íslenzku?
— Já, ég hef kynnzt nokkr-
um Úkraínumönnum í ná-
grenni við Gimli, sem tala
ágæta íslenzku. Einnig hef ég
hitt tvo Indíána, sem tala ís-
lenzku. Annar þeirra er
sókn, en nú getum við verið
lengur. Við komum í maí og
verðum þar til í október.
— Hvar eruð þið fædd?
— Ég er fæddur og uppal-
inn á Akureyri, en Steina er
fædd fyrir vestan, við Mani-
tobavatn. Foreldrar hennar
voru austfirzkrar ættar.
•— Eigið þið börn?
— Já, við eigum tvo syni
og eina dóttur. Sonur okkar
er erfðafræðingur og starfar
við landbúnaðarrannsóknir í
Ottawa. Hinn vinnur í veð-
lánadeild lífsábyrgðarfélags í
MIKIÐ hefur verið kvartað und-
an, hve lengi spilararnir á heims
meistarakeppninni, sem fram fer
þessa dagana á Ítalíu, eru að
segja á spilin og spila úr þeim.
Hér kemur eitt slíkt spil. Á öðru
borðinu voru frönsku spilararnir
Ghestem og Bacherich A.—V. og
þar gengu sagnir þannig:
Vestur
2 lauf
3 spaðar
pass
Austur
3 lauf
5 lauf
Það tók Chestem 8 mínútur að
segja lokasögnina og Bacherich
tók sér jafn langan umhugsunar-
frest til að segja pass.
A D 8 4 3 2
¥ D 4
♦ K D 9
* G32
A ÁKG 10
75
¥ ÁK8 7 2
♦ Á7
A 6
¥ G 6 3
♦ 10 2
+ KD109
6 5 4
A 9
¥ 10 9 5
♦ G8 6 5 4 3
*Á87
Sá sem lýsti spilinu á sýningar-
tjaldinu sagðist vera viss um að
áhorfendur væru búnir að
gleyma hver væri sagnhafi, þar
sem svo langt var um liðið síð-
an spilið hófst. Þetta reyndist
rétt, því þegar tilkynnt var að
Vestur væri sagnhafi í 5 laufum
upphófust mikil köll og hróp frá
áhorfendum, sem töldu að hér
væri um misskilningj að ræða.
Útspil var tígulkóngur og tap-
aðist því spilið, 100 til Banda-
ríkjanna.
Á hinu borðinu gengu sagnir
þannig;
Vestur Norður Austur Suður
1 lauf 1 spaði pass pass
2 hjörtu pass 3 lauf pass
3 spaðar pass 4 hjörtu pass
pass pass
Vestur (Schenken) átti ekki I
erfiðleikum með spilið og vann
fimm og fékk fyrir það 650. —
Bandaríkin fengu því samtals
750 á báðum borðum eða 13 stig.
EINS og áður beindist athygli
allra að leiknum milli Ítalíu og
Bandaríkjanna á heimsmeistara-
keppninni á Ítalíu. Að 80 spilum
loknum voru Bandaríkin 36 stig-
um yfir, en í næstu 16 spilum
tókst ítölunum að rétta hlut sinn
nokkuð og minnka forskot Banda
ríkjanna niður í 20 stig. Ástæð-
an fyrir þessu var einkum sú
að ítölsku spilararnir Belladonna
og Forquet fóru í 3 alslemmur,
en Bandaríkjamennirnir létu sér
nægja hálfslemmur. Annars var
barizt um hvert stig og sýndu
spilarnir snilli sína til skiptis.
Staðan að 96 spilum loknum
er þessi:
Bandaríkin — Ítalía 216—196
Sr. Bjarni Sigurðsson, Mosfelli:
l)r öskustó í öndvegi
-
SAGAN segir, að þeir Þveræing-
ar hafi framan af verið dulir og
ekki líklegir til mikilla þrek-
virkja. En síðar rak .ð því, að
þeir urðu að hrökkva eða
stökkva. Þeir stóðu andspænis
þeirri þoranraun, að manndómur
þeirra sprengdi af sér viðjarnar
og urðu síðan kappar miklir og
höfðingjar. Kolbítur íslenzkra
sagna á sér þessi sömu lundernis-
einkenni. Þegar mest reynir á
og til úrslita dregur, rís hann
upp af beði sínum djarfur og
hugumstór. Þá kemur á daginn,
að hjarta mikilmennis slær undir
velktum stakki.
Og er það ekki eitthvað þessu
‘4
Winnipeg. Dóttir okkar er
hraðritari við verzlunarfyrir-
tæki í Winnipeg.
— Tala þau öll íslenzku?
— Þau skilja hana vel og
tala þokkalega.
— Ætlið þið að ferðast eitt-
hvað um landið?
— Við förum norður til
Akureyrar nú eftir nokkra
daga og þar hittum við bróð-
ur minn, sem hingað kom með
öðrum ferðamannahópnum.
Hann er nú í heimsókn hjá
systur okkar á Seyðisfirði.
Þangað ætlum við einnig. Við
njótum þess mjög að dvelja
hérna, enda höfum við hitt
fjölda gamalla kunningja, sem
verið hafa um stundarsakir
vestra, auk frændfólks.
— Hvað segir þú um hópa
Kanadamanna, sem komið
hafa hingað til að vinna í Vest
mannaeyjum?
— Mér finnst það mjög vel
til fundið og vona fastlega að
slík samskipti takist og haldi
áfram. Þetta er þó ekki sök-
um atvinnuleysis í Kanada.
Þar er að vísu stundum at-
vinnuleysi 2—3 mánuði um
vetrartímann, en þeir sem
vinna slíka vinnu, hafa hærra
kaup þá mánuði, sem unnið
er, og auk þess atvinnuleysis-
tryggingu. Ef menn gæta sín
í fjármálum eiga þeir að kom
ast vel af.
— Umgangast íslendingar
vestra mikið hverjir aðra?
— Það er mesta furða hvern
ig það gengur, en samheldnin
minnkar eftir því sem eldra
fólkið fellur frá. Þó má geta
þess að til er félag enskumæl-
andi íslendinga, Icelandic
Canadian Club, auk Þjóðrækn
isfélags íslendinga í Vestur-
heimi.
Bandar. — Argentína 347—177
Ítalía — Frakkland 260—156
Bandaríkin—Frakkland 202—166
Ítalía—Argentína 218—146
Frakkland—Argentína 214—174
Vélarrúm „Tres-
hers6í f yltist
af vatni
Washington 20. júní (NTB)
f DAG var birt í Washington
skýrsla nefndar, sem vann að
rannsóknum þegar kjarnorku-
knúni kafbáturinn „Tresher“
fórst undan ströndum Banda-
ríkjanna.
Rannsóknarnefndin telur, að
bilun á saltvatnskerfi kafbátsins
hafi valdið slysinu. Hafi hún
orðið í vélarrúminu, vélarrúm-
ið fyllst af vatni, rafkerfið bil-
að, kafbáturinn misst hraða og
sokkið niður á meira dýpi, en
hann var byggður fyrir og lagzt
saman af þrýstingnum.
Eins og kunnugt er fórust 129
menn með „Tresher".
líkt, sem gjörzt hefir í sögu þjóð-
arinnar um alda raðir. Merkur
Vestur-íslendingur, sem hér er
á ferð, sagði fyrir nokkrum dög-
um: Þegar ég rifja upp sögu ís-
lendinga austan hafs og vestan,
fæ ég ekki betur séð en þeir
ættu margsinnis að vera afmáðir
og útdauðir vegna harðréttis og
nauðungar. En gifta þeirra varð
önnur og meiri, eins og dæmin
sanna.
í daglegu lífi birtist í sífellu
manngildi okkar eftir því, hvern
ig við snúumst við erfiðleikum
þeim, sem á vegi verða. Þegar
allt leikur í lyndi og margar
fyrirætlanir okkar standast 1
raun, höfum við efni á því að
vera glöð og góð. Einn af for-
vígismönnum veraldar, Roosevelt
forseti, sagði fyrir rúmum tveim-
ur áratugum: Sækjum fram, ef
vel gengur.-Víst er auðvelt að
sýna þá af sér nokkra rögg, enda
bætti sá ágæti maður við: Sækj-
um líka fram, ef ekki gengur
vel. Þau orð eru íhugunarverð.
Velgengnin gefur okkur byr
undir vængi til að sækja fram.
En þegar í harðbakka slær, horf-
ir málið öðru vísi við. Þá hættir
trúnni til að fipast og láta undan
síga. Hallgrímur kvað: í vel-
gengninni eg hrósa hátt / hraust-
leika trúarinnar, / í mótlætinu
hún bilar brátt, / brest finn ég
stóran hennar.
Það, sem þjóð okkar dugði
bezt í torsóttri lífsbaráttu henn-
ar, var sú trú, sem knýr þeim
mun fastar á, þvi brattlendari
sem slóðin verður. Og þó að í«-
lendingum hafi alltaf verig frem-
ur ósýnt um að flika trú sinni,
sannar dæmi einstaklinganna, að
í djúpum sálar þeirra vakti sig-
ursæl von og bjargfast trúar-
traust. Ef trúin er okkur ekki
þessi undramáttur, þá er mikils
vant. Þessi boðskapur er jafn-
gamall þeim trúarhetjum, sem
uppi voru fyrir tugum alda, Og
þó svo nýr sem þörf æskumanns-
ins til að öðlast hann í banáttu
sinni í daganna rás.
Barn, sem á rigningardegi situr
við ströndina, heldur kannski, að
regnið fylli sjóinn, þegar að fell-
ur. En fulltíða maður. veit, að
engin skúr er svo mikil, að sjó-
inn muni nokkru, háflæðið er
langt að komið, úr djúpinu
mikla. Á sama hátt dylst okkur
ekki, að hvað svo sem við getum
eða gjörum af eigin rammleik,
sér þess ekki stað fremur en
dropa í hafi, ef í sálardjúpunum
eru ekki orkulindir heilagrar
trúar. Þaðan, úr djúpum sálar-
innar, þar sem við sjálf erum
svo lítils ráðandi, heldur lögmál
himinsins, hlýtur að koma aú
flóðbylgja trausts og djörfungar,
sem nægir.
Þetta er trúarreynsla mikil-
menna sögunnar, allra manna, að
í sólardjúpinu varðveitist orku-
lindir. sem eru gjöf guðlegra
máttarvalda. Og með því að
neyta þeirrar gjafar, með því að
knýja á leyndustu fylgsni þess
völundarhúss, sem sól mannsins
er, fær hann leyst úr læðingi
þann himinsenda kraft, sem hann
á dýrastan og beztan.
Þeir, sem hafa lent í erfiðustu
mannraunum, vitna oft í það, er
frá líður, að þó hafi þeir lifað
mesta blómaskeið lífs síns. Þá
fundu þeir gerst, hve himinninn
stóð þeim nærri, hvernig þeim óx
ásmegin fyrir guðl. kraft, hvern
ig dyr Hiöguleikanna lukust upp
og þeim urðu allir vegir færir
fyrir geiglaust trúartraust. Og öll
reynum við í dagsins önn, að
„því fjær sem heims er hyllin/
er hjarta guðs þér nær.“
Kannski hættir okkur til að
trúa helzt, meðan allt leikur í
lyndi, á meðan sólin skín. í erf-
iðleikum og andstreymi efumst
við um guð. Minnumst þess þá,
að drottinn alheimsins hlýtur að
vera of mikill, of ríkur af elsku
og föðurkærleika, að hann birti
eðli sitt allt á degi heiðríkjunn-