Morgunblaðið - 30.06.1963, Síða 3

Sunnudagúf 30. júní 1963
V O R G V TS B t 4 Ð 1 Ð
3
Á STOKKSEYRI er stunduð
allumfangsmikil humarveiði í
sumar sem undanfarin ár og
eru flestir þorpsbúar á ýmsum
aldri önnum kafnir við nýt-
ingu aflans í landi auk þeirra
16 manna, sem róa á bátunum.
Samtals munu yfis 100 manns
hafa tekjur af humarveiðinni
og er það ekki svo lítil hlut-
falls'iala í litlu sjávarþorpi sem
Stokkseyri.
Þegar fréttamenn blaðsins
voru á ferð um lágsveitir
Árnessýslu á dögunum þrugðu
þeir sér til Stokkseyrar til að
líta inn í frystihúsið, þar sem
humarinn er verkaður, og
segja má, að á heppilegri heim
sóknartíma hefði vart verið á
kosið, þar eð hann Zóphonías
Pétursson, gjaldkeri frysti-
hússins, hafði rétt lokið við að
borga út þegar við ókum í hlað
ið og menn voru þar af leið-
andi venju fremur hýrir á brá.
Fyrir utan nýja viðbótar-
byggingu frystihússins hittum
við þá Guðmund Einarsson,
framkvæmdastjóra og Zóphon
Sr. Bjarni Sigurðsson:
Sólmánuður
Zóphonías Pétursson, gjaldkeri, frystihússins fyrir utan við-
bótarbygginguna, sem er í smíðum
Krakkarnir slíta
humar á Stokkseyri
Elias Baldursson lítur sem
snöggvast á ljósmyndarann.
Maðurinn, sem stendur að
baki hans, sá um að börnin
héldu áfram að vinna.
ías Pétursson, gjaldkera.
—■ Þið eruð þó ekki rukkar
ar með leyfi að spyrja, segir
Zóphonías. Eg er búinn að fá
nóg af þeim í bili. Þeir hafa
geist hér fram í dag eins og
heilt herfylki. Svo vorum við
líka að fá víxill til greiðslu að
sunnan og við borgum bara
ekki meira fé að sinni. Við
erum að byggja eins og þið sjá
ið og þurfum á aurunum að
halda.
— Er þetta nýr vinnusalur?
— Já, segir Guðmundur. —
Þetta er 700 ferm. bygging.
Vinnusalurinn verður uppi og
fiskmóttakan niðri. Við byrj
uðum á þessu í fyrra og því
miðar alltaf áfram þó að pen
ingana vanti. Við reiknum
með 5—6 milljónum í þetta.
— Hafið þið nægan starfs
kraft í byggingavinnunni?
— Ja, það eru alltaf fastir
menn í vinnu.
— Hvernig hefur humarveið
in gengið?
— Allvel. Það eru núna kom
in á land um 60 tonn af fjórum
bátum, sem eru á humar.
Fróði er þeirra- hæstur með 17
tonn. Svo er einn bátur á drag
nót, en honum hefur ekki geng
ið eins vel og bezt hefði verið
á kosið.
— Hvenær byrjuðu þeir á
humrinum?
— Þeir fóru í eins konar
reynsluferð hinn 25. maí og
hafa farið út síðan þegar veð
ur hefur leyft.
— Hvað fá bátarnir mikið
verð fyrir aflann í ár?
— 30 aurum lægra en í fyrra
fyrir kílóið.
— Ha?
— í fyrra flokkuðu þeir hum
arinn í tvo gæðaflokka um
borð og fengu þá 12,70 fyrir
kílóið í betri flokknum, en 4,75
fyrir annars flokks humar. í
ár rögum við upp hérna í
frystihúsinu og greiðum þess
vegna 30 aurum lægra verð
fyrir hvert kíló. — En nú ætt
uð þið að fara inn í vinnusal
inn og líta á krakkana, sem
eru að slíta. Það eru 34 krakk
ar hérna í vinnu — þeir
yngstu um 8 ára gamlir. Og
svo gengum við inn fyrir og
sjáum fyrir okkur hóp mynd
arlegra barna, sem voru önn-
um kafin við að slíta halann
af humarnum og setja hann
síðan í körfur.
Roskinn maður stóð við borð
ið hjá þeim og áminnti þau
um að halda vel áfram verk-
inu, þó að einhverjir blaða-
snápar væru komnir og
drægju að sér athygli.
í hópnum sjáum við litla
hnátu Sveinbjörgu Friðbjarn-
ardóttur, sem vinnur af miklu
kappi, þó að aldurinn sé greini
lega ekki hár.
— Þú ert ekkert hrædd við
humarinn, þó að ljótur sé?
— Nei, nei, — ég er orðin
átta ára.
— Hvað ertu búin að vinna
í marga daga?
— Eg man það nú ekki al-
veg. En ég fékk 219 krónur í
kaup í dag. Eg er safna -fyrir
húsi.
— Dúkkuhúsi?
— Nei, nei. Hinsegin húsi.
Svona í alvörunni. Eg ætla að
gefa pabba og mömmu það.
Fyrst ætla ég að leggja alla
aurana í banka og taka þá út
þegar ég er orðin stór. Þá
verða þeir orðnir miklu meiri,
segir mamma.
— Hefurðu borðað humar?
— Nei, ég vil ekki sjá hann.
Eg sný mér alltaf undan þegar
Þ Æ R stundir eru £ lífi vor allra,
að sambúð guðs og manns verð-
ur eins og nánari en í annan
tíma. Vér minnumst jólanna, þeg
ar myrkur og kuldi grúfir yfir
norðurhjara. Aldrei leitar önd
vor sem þá eftir útréttri líknar-
hönd guðs, aldrei erum vér sem
þá umkomulaus og hjálparvana
án trúar á kraft hans. Seinna
rennur upp skerpla og sólmán-
uður, hlýir dagar og húmbláar
nætur, þegar þær rætast þrár
vorar frá í vetur eftir birtu og
yl. Hversu lokkandi hafa þeir
! ekki . erið liðnir vormorgnar, þeg
ar loftið hefir kveðið við af fugla
kvaki og ástarhótum hrossa-
gauks, svo að hjörtu vor kipptust
við af einskærum fögnuði yfir að
vera til og finna undur náttúr-
unnar streyma um vitund vora
og seytla út í hverja taug. Og
hvernig grænkandi jörðin tekur
fagnandi móti hlýjunni og ljós-
inu, opnar skaut sitt fyrir dögg-
inni og gefur frá sér angan og
grósku eins og þegar dúnmjúkur
móðurbarmur mylkir þyrstu
barni.
Og fólkið rís úr rekkju, hver
af öðrum, og býður góðan dag.
Alls staðar kveður við af þrótt-
miklum röddum manna, sem átt
hafa væran blund með sumar-
angan gegnum svefninn, alls stað
ar dunar við af starfi og önn.
Enginn á þó svo annríkt, að
hann gefi sér ekki tóm til að
leggja hlustir við þeim seið, sem
sunginn er; jafnvel húsfreyjan,
sem hefir ekki tíma til að tylla
sér, veitir sér nú þann munað
að halla sér út um gluggann og
leyfa litum sumarsins og angan
að leika um vit sín. En dagur-
inn líður og starfið tekur allan
pabbi og mamma eru að borða
hann.
Andspænis Sveinbjörgu
stendur ljóshærður strákur,
Elías Baldursson, sem einnig
er 8 ára.
— Ert þú að hugsa um að
byggja með henni Svein-
björgu?
— Það er ekkert víst að
hún vilji- það.
— Hvað fékkstu mikið út-
borgað?
— 396 kall.
Við hættum samtalinu, því
að nú hrópar ljósmyndarinn
upp yfir sig, að engu sé líkara
en að það eigi að drekkja öll
um mannskapnum. Það er
hann Siggi, sem við uppnefnd
um Sigga sprautu, sem pusar
úr stórri vatnsslöngu á humar
inn. Af meinsfýsni sinni
sprautar hann vatninu við
tærnar á okkur, því að senni
lega óskar hann þess heitt og
innilega að fá að sjá frétta-
menn á floti. En við erum
menn þéttir á velli og Sigga
verður ekki kápan úr bví klæð
inu að sinni.
Sveinbjörg Friðbjarnardóttir,
fyrir „alvöru húsi“. — Ljósm.
8 ára, slítur humar og safnar
Sv. Þormóðsson.
tímann, svo að ekki v’nnst tóm
til að gefa sig óskiptan við undri
náttúrunnar. Þó vakir það í hug-
blæ vorum eins og ómar mikillar
hljómkviðu, sem hefir tekið
hjarta vort fangið.
Ég minnist þess, þegar ég einu"
sinni var á ferðalagi, að mið-
aldra ökuþór sótti mig í þann
stað, sem leiðarvagninn átti á-
fanga. Og mér fannst ökutækið
fornfálegt og vegurinn. vondui
og loftið grátt og kalt. Og ég
gat ekkkert séð í umhverfinu,
sem augað mætti gamna sér við.
Sjálfur ökuþórinn virtist þegj-
andalegur, en við nánari gát sást,
að hann var þó athyglisverður,
svo að þar var einmitt fundið
hæfilegt skoðunarefni, nokkuð,
sem dró huga frá vondum vegi,
vondum vagni og grámóskulegu
veðri. Það var eitthvað kankvíst
og íbyggið við hann þennan lot-
lega ökuþór, er stakk í stúf við
allan hversdagsleikann, sem ó-
kleift virtist að fá nokkurt vit í
eða ánægju af. Engu líkara en
hugur hans væri hrifinn burt frá
stað og stundu, eins og hann
byggi yfir einhverju seiðmögn-
uðu leyndarmáli, þar sem ekkert
geti raskað kyrrum hugblæ
hans. Hver gat hann verið þessi
eftirvæntingarfulli leyndardóm-
ur, sem hann átti hlutdeild í sá
hversdagslegi karlfauskur? Og
ekki bar á öðru en vottaði fyrir
hýrubrosi í öðru munnvikinu,
einmitt þegar vagninn hossaðist
mest og skvettist óþyrmilegast
til. Og sú stund rann upp fyrr
en varði, að lausn fengist gát-
unnar um þá leyndardómsfullu
gleði, sem ekki batzt í orð, held-
ur hjúpaði hug og hjarta í tján-
ingarfullri þögn. Það var konan
hans, sú, sem hann fyrir 30 ár-
um hafði leitt brúði fram fyrir
auglit guðs, hún var enn í aug-
um hans sú sama hugþekka og
sviflétta unnusta, sem hún var í
hvítu brúðarlíni á heiðursdegi
þeirra. Eftirvænting brúðkaups-
dagsins hafði innsiglað hamingju
þeirra. Hvert tillit, hvert orð,
hvert bros bar enn í sér seið-
magn hins fyrsta ástarfundar.
Því er eitthvað svipað farið um
anda þessara björtu og kyrru
sumardægra. Leyndardómur
þeirra gengur gegnum starf vort
eins og óslitin taug. Þar er óræð
eftirvænting, einhver titrandi
strengur, sem tengir saman nótt
og dag, aftan og dagrenninng. Og
þótt vér hugsum kannski ekki
út í, hvað það er, sem veldur
þessum ljúfa hugblæ, hefir hann
búið um sig í þeim leynum, þar
sem vér geymum það eitt, sem
enginn fær frá oss tekið. En þeg-
ar kvöldar að eftir sumarlangan
dag, og jörðin eins og dæsir í
velsæld vegna örlátra ástarhótta
dægranna, þá hefir hugur vor
svo töfrazt af anda sumarsins, að
hann þráast við að leyfa þreytt-
um líkama að fara í háttinn eft-
ir sleitulaust starf, því að ljósar
sumarnætur vaka öll fegurstu
ævintýr.
Hvaðan öll þessi dýrð, öll þessi
sæld, þetta sumarundur? Svarið
er eitt, óvefengjanlegt og knýj-
andi: Vor himneski faðir hefir
hér lokið upp dýrð sinni, opnað
oss uppsprettulindir anda vorum
að bergja af. Hér blasir við sjón-
um vorum einn sá gagnvegur,
sem drottinn hefir lagt að hjarta
voru og sinni.
Sálmaskáldið sr. Valdimar
Briem segir í versinu góða: Guð,
allur heimur, eins í lágu og háu, /
er opin bók um þig, er fræðir
mig, / já, hvert eitt blað á blómi
jarðar smáu / er blað, sem margt
er skrifað á um þig.
Öll náttúran hrópar til vor
undrið um guð föður, jafnvel
smæsta frækorn á í sér fólginn
veiðamikinn vísdóm um hann,
frækornið, sem grær og vex af
sköpun hans, án mannlegrar í-
hlutunar og afskipta.