Morgunblaðið - 24.08.1963, Qupperneq 14

14
MORGUNBLADIÐ
Laugardagur 24. ágúst 1963
IMorrænt þing um mál*
efni vangefins fólks
DaGANA frá 12. til 15. ágúst var
haldið í Osló norrænt þing um
fávitaíramfærslu og vanvita-
skfla. (XII. Nordiske Kongress
íor ándssvakeomsorg og evenei-
keskoler). Þingið er hið 12. í
reðinni, sem haldið er um þessi
nrál, en þetta er í fyrsta skípti,
s tm íslendingar taka virkan þátt
því.
Þingið sóttu um 1000 manns
tró öllum Norðurlöndum og hef-
ur það aldrei verið jafn fjöisótt.
Frá íslandi voru 5 þátttakendur.
Ragnhildur Ingibergsdóttir lækn-
ir og Björn Gestsson forstöðu-
maður úr Kópavogi. Frú Sigríð-
stjórn Lyngáss, dagheimilis
styrktarfélags vangefinna og
Jónína Eyvindsdóttir forstöðu-
kona, og Kristinn Björnsson
skólasálfræðingur úr Reykjavík.
Ávörp og kveðjur íyrir hönd ís-
lendinganna fluttu Ragnhildur
Ingibergsdóttir og Björn Gests-
Innilega þakka ég öllum þeim, sem sýndu mér vinar
hug á 60 ára afmaelinu 17. ágúst, með gjöfum, blómum,
skeytum og heimsóknum. Guð blessi ykkur öll.
Guðrún Jóhannsdóttir, Kagaðarhóli.
Ollum þeim, sem minntust mín á fimmtugsafmæli
minu 14. júlí sl. sendi ég alúðarfyllstu þakkir. — Síldar
verksmiðjum ríkisins og starfsmönnum þar þakka ég sér
staklega virðulegar gjafir svo og hlýjar kveðjur mér
fluttar frá siglfirzkum verkamönnum.
Baldur Eiríksson.
Móðir okkar,
JÓHANNA AMALÍA JÓNSDÓTTIR
ljósmóðir,
lézt á St. Jósepsspítala 23. þessa mánaðar.
Synir hinnar látnu.
Frú SIGRIÐUR BRYNJOLFSDOTTIR
lézt á Elliheimilinu Grund 15. þ. m. — Jarðarförin hef-
ur farið fram. — Fyrir hönd vandamanna.
Ingvar Vilhjálmsson.
Móðir okkar
ANNA SIGRID GUNNLAUGSSON
frá Vestmannaeyjum
lézt í Borgarsjúkrahúsinu fimmtudaginn 22. þ.m.
Ella Halldórsdóttir,
Ólafur Halldórsson, Gunnlaugur Halldórsson,
Axel Halldórsson, Gunnar Halldórsson.
Innilegar þakkir til allra, sem auðsýndu samúð og
vináttu við andlát og jarðarför eiginkonu og móður
okkar
GUÐBJARGAR SÆMUNDSDÓTTUR
frá Laxnesi.
Eiginmaður og böm.
Innilegt þakklæti fyrir auðsýnda samúð við andlát
og jarðarför föður okkar og tengdaföður
AUÐUNS AUÐUNSSONAR
Vigfús Auðunsson,
Karl Auðunsson
og fjölskylda.
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við
fráfall og jarðarför föður okkar
ÞORSTEINS ÞORLEIFSSONAR
María Þorsteinsdóttir,
Karla Þorsteinsdóttir,
Edith Þorsteinsdóttir.
Innilegar þakkir fyrir sýnda samúð og vinarhug við
fráfall og jarðarför eiginkonu minnar, móður okkar,
tengdamóður og ömmu
HÓLMFRÍÐAR EINARSDÓTTUR
Karl Eyjólfsson,
börn, tengdaböm
og barnabörn.
Hugheilar þakkir til allra fjær og nær, sem sýndu
okkur hjáilp og vináttu við andlát og jarðarför
GUÐNA EINARSSONAR
frá Strönd.
Dætur bins látna
og aðrir vandamenn.
Helztu viðfangsefni þingsins
voru nýjustu rannsóknir á fávita
sjúkdómum, uppeldi og sáiar-
fræði vangefins íólks, fræðsla,
atvinnumöguleikar vangefinna
og skipulagning á framfærslu
þeirra.
Framsöguerindi fluttu: Dr.
Hallvard Vislie yfirlæknir frá
Oslo um nýjustu rannsóknir á
orsökum fávitaháttar. Dr. Anna-
lise Dupont, yfirlækmr, frá Brejn
ing í Danmörku um meðferð og
borfur fávitasjúkdóma. Prófess-
or Niilo Máki frá Finnlandi um
ný sjónarmið í uppeldi og sálar-
fræði. Niels Albertsen skólastjóri
í Árósum um félagslegt uppeldi
vanvita. Ingrid Fröstedt skóla-
stjóri frá Svíþjóð um skynjunar-
æfingar. B. Möhl-Hansen náms-
stjóri frá Danmörku um uppeldi
fullorðinna. N.E. Bank-Mikkel-
sen frá Danmörku um skipulagn-
ingu.
Gestir mótsins voru: A. Meuz-
elaar frá Groningen í Hollandi,
sem flutti erindi um atvinnu-
möguleika vangefins fólks og
Dr. H.C. Gunzburg frá Birming-
ham í Englandi, sem talaði um
ný sjónarmið varðandi félagslegt
uppeldi og verkkennslu.
Auk framsöguerinda voru flutt
tvö til fjögur styttri erindi um
hvert mál og síðan frjálsar um-
ræður.
Annan dag þingsins voru flutt
yfirlitserindi um það, sem gert
hefur verið í þessum málum á
Norðurlöndum frá því, að síð-
asta þing var haldið. Ragnhildur
Ingibergsdóttir flutti erindi frá'
íslandi. í sambandi við mótið
var sýning, sem Öll Norðurlönd-
in tóku þátt í. Mest bar á hælis-
teikningum frá öllum Norður-
löndunum. Frá fslandi voru sýnd
ar teikningar af Lyngast, dag-
heimili styrktarfélags vangef-
inna, nýreistu starfsmannahúsi
Kópavogshælis og fyrirhuguðum
hælisdeildum í Kópavogi.
Frá Danmörku voru sýndar
iðnaðarvörur unnar af vangefnu
fólki. Frá nokkrum heimilum í
Noregi var sýnt föndur og handa-
vinna. Einnig voru á sýningunni
kennslutæki, kennslubækur og
fleira.
Erindi voru ekki haldin um
byggingar, en arkitektar og aðr-
ir, sem um þau mál fjalla og
mótið sóttu, hittust og ræddu
hinar ýmsu teikningar, sem á
sýningunni voru, sín á milli og
skiptust á skoðunum. Teikningar
af fyrirhuguðum hælisdeildum í
Kópavogi vöktu athvgli og hlutu
mjög góða dóma. Arkitektarnir
Gísli Halldórsson og Jósef Reyn-
is hafa gert þær.
Flestar teikningamar, sem
sýndar voru, voru af aðalhæl-
um (centralinstitution), en um
hlutverk þeirra f.iallaði N. E.
Bank Mikkelsen meðal annars í
framsöguerindi sínu.
Norðurlöndunum er flestum
skipt í héruð og í hverju héraði
er eitt aðalhæli, en fólksfjöld-
inn á íslandi er ekki meiri en
svo, að eitt aðalhæli gæti full-
nægt þörfinni.
Aðalhæli er stofnun, þar sem
Sigriður Brynjólfsdóttir
Fædd 14. ágúst 1862.
Dáin 15. ágúst 1963.
NÝLÁTIN er á Elli- og hjúkr-
unarheimilinu Grund Sigríður
Brynj ólfsdóttir, ári og einum
degi betur eftir að hundrað ára
afmæli hennar var minnzt í
Morgunblaðinu. Svo var hún
heilsuhraust, þar til undir það
síðasta, að líkami hennar bar
ekki merki hrörnunar meiri en
svo, að ætla mátti að hún væri
sextug en ekki á 102. aldursári.
Þó var sálarleg heilbrigði henn-
ar svo mikil, að enn meiri undr-
un sætti.
Sigríður Brynjólfsdóttir fædd
ist á Mýrum í Villingaholts-
hreppi, Árnessýslu, hinn 14. ág-
úst 1862. Foreldrár hennar voru
Brynjólfur Sigurðsson bóndi þar
og kona hans, Anna. En hún
var dóttir hjónanna, á Sumar-
liðabæ í Holtum, Ingibjargar og
Gísla.
Faðir Sigríðar drukknaði er
hún var aðeins fárra vikna göm
ul. Ólzt hún upp hjá móður
sinni, er síðar giftist Ólafi Áma
syni frá Akurey í Landeyjum,
og bjuggu þau í Dísukoti í
Þykkvabæ. — Ólafur, stjúpi
Sigríðar, varð 102 ára gamall.
Sigriður giftist 24. maí 1892,
Sigurði Hildibrandssyni. Þau
hófu búskap í Norðurkoti í Ása-
hreppi, Rangárvallasýslu.
Skömmu eftir aldamótin fluttu
þau búferlum til Reykjavikur.
Réðist Sigurður þá til Péturs
Thorsteinssonar frá Bíldudal og
var hjá honum pakkhúsmaður.
Sigríður og maður hennar
eignuðust eina dóttur, en hún
dó fárra vikna gömul. Fóstur-
dóttur tóku þau sér, Margréti-
Jónsdóttur, og er hún búsett í
Reykjavik.
Mann sinn missti Sigríður ár
ið 1922. Bjó hún ein eftir það
nokkur ár, en í sama húsi ■—
Laufásvegi 20 — og hálfsystir
hennar, Ingibjörg og eiginmað-
ur hennar, Vilhjálmur. Síðar
flutti hún til sonar þeirra, Ingv
ars útgerðarmanns og forstjóra
og konu hans, Áslaugar Jónsdótt
ur frá Hjarðarholti. Hjá þeim
dvaldist hún í sjö ár.
Sigríður Brynjólfsdóttir var
83 ára gömul þegar hún flutt-
izt á Elli- og hjúkrunarheim-
Sigríður Brynjólfsdóttir
(Myndin, sem kom í Mbl. á
100 ára afmælinu) _
ilið Grund, eða á svipuðum
aldri og fjölmargir aðrir er
þangað koma. En að hún, eftir
að hafa náð það háum aldri,
skyldi verða þar full 18 ár og
það við góða heilsu, heyrir til
sjaldgæfra undantekninga.
Sigríður var ein meðal margra
sem mikill fengur hefur verið
að fyrir jafn fjölmenna stofn-
un og Grund er. Hennar jihrif
hafa orðið til góðs ýmsum þeirra
er eiga við hin mestu bágindi
að búa, sökum margvíslegrar
vanheilsu. Á sama stendur hver
spurður er, af þeim mörgu sem
hún umgekkst þar öll þessi ár,
hvort heldur er sambýliskona,
starfslið eða vistfólk almennt,
henni er af öllum það orð bor-
ið að hún hafi verið, eins og
yfirhjúkrunarkona komst að
orði, „alveg einstök manneskja":
Sí glöð og þakklát, mælti aldrei
æðruorð, friðsöm og skipti
aldrei skapi.
Hve vel hún hefur verið verki
farin sýndi sig enn í hárri elli.
Frá henni 95 ára gamalli, var fal
legur útsaumur á handavinnu-
sýningu heimilisins. Og á 101.
aldursári prjónaði hún vandaða
hægt er að rannsaka fávita og
veita þeim þá meðferð lækms-
fræðilega og uppeldisiega, sem
þeir þarfnast. Á þeim stofnun-
um eru þeir fávitar vistaðir, sem
þarfnast hælisvistar.
Öll þessi mál þróast nú mjög
ört á Norðurlöndum og í stuttu
máli má segja, að mðurstöður
þess, sem mótið fjallaði um séu,
að ekki hefur enn komið neitt
fram innan læknisfræðinnar,
sem leitt geti til þess, að hægt
sé að lækna fávitahátt, aftur á
móti er unnið af kappi að rann-
sóknum á ýmsu, sem komið get-
ur í veg fyrir, að einstaklingar
verði fávitar vegna nokkurra
meðfæddra eða áunninna sjúk-
dóma. Rétt er þó að taka fram,
að umrædd sjúkdómstxlfelli eru
mjóg sjaldgæf. Talið er að keppa
beri að því, að allir vanvitar
(debilir einstaklingar) fái þá
fræðslu, sem þeir geta notið
bæði bóklega og verklega og
þannig uppeldi, að sem flestir
þeirra verði færir um að sjá sér
farborða á vinnumarkaði. Einnig,
að hálfvitum (imbecilum ein-
staklingum) gefist kostur á að
nýta þá starfsgetu, sem þeir
kupna að hafa til þarflegra starfa,
Að ekkt séu fleiri vistaðir á hæl-
um, en þeir sem nauðsynlega
þurfa þess með og að stefnt sé
að því, að líf allra vangefinna
geti verið eins eðlilegt og líkt
lífi almennings og kostur er.
Formaður undirbúningsnefnd-
ar þingsins var Dr. með Chr,
Lohne Knudsen, yfirlæknir. Heið
ursgestir þingsins voru prófessor
Dr. med. Asbjörn Fölling og
Marie Petersen fyrrv. fræðslu-
málastjóri norsku vanvitaskól-
anna.
leista og vettlinga. Andleg heil-
brigði lýsti sér einnig í því hve
vel hún fylgdist með á dagleg-
um guðræknisstundum heimil-
isins og útvarpi.
Það var ekki ofmælt er sagt
var í afmælisrabbi við hana 100
ára gamla, að hún væri „ákaf-
lega trúuð“, ■— þó að orðalag
hefði mátt vera annað. Hún
gat þá enn lesið Guðs góða
orð sér til uppbyggingar.
Viðeigandi þótti að lesin voru
yfir börum Sigríðar Brynjólfs-
dóttur, eftirfarandi vers úr 71.
sálmi Davíðs:
Hjá þér, Drottinn, leita ég
hælis........
því að þú ert von mín,
Herrann Drottinn er athvarf
mitt frá æsku.
Við þig hef ég stuðst
frá móðurlífi,
frá móðurskauti hefur þú
verið skjól mitt
Guð, þú hefur kennt mér
frá æsku,
og allt til þessa kunngjöri
ég dásemdarverk þin.
Og jafnvel þegar ég er gamall
orðinn og grár fyrir hærum
munt þú, ó Guð, eigi yíirgefa
mig.
Minning góðrar og stórmerkr
ar konu mun lengi geymast, —
Guði til dýrðar.
Ólafur Ólafsson
• Yfirlýsing Kína
endursend
Mosvku, 21. ágúst (NTB),
SENDIRAÐ Sovétríkjanna 1
Peking aeitaði í dag að veita
viðtöku yfirlýsingu, sem Pe-
kingstjórnin gaf út s.l. viku.
í yfirlýsingunni eru Sovét-
rikin m. a. sökuð um að hafa
svikið gerða samninga um að
láta Kínverjum í té tæknileg-
ar' upplýsingar um fram-
leiðslu kjarnorkuvopna.
Pravda skýrði frá þessu í dag
og sagði, að kínverskir sendi-
menn hefðu komið með nokk-
ur eintök af yfirlýsingunni til
sovézka sendiráðsins. Hefðu
eintök þessi verið send ujb
hæl til Pekingstjórnaxinnac,