Morgunblaðið - 10.10.1963, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Flmmtudagur 10. okt 1963
Nýtt lyf viö veirum
valdið tímamótum
f I'ÝZKiV blaðinu Welt am Sonntag birtist fyrir nokkru
grein um nýtt lyf, CG 662, sem sagt er að ráði niðurlögum
veirna og opni læknavísindunum nýja braut. Morgunblaðið
hefur borið grein þessa undir sérfræðinga og telja þeir rétt
að skýra frá henni, því hér sé um mjög athyglisvert mál að
ræða, sem haft geti mikla þýðingu fyrir lækningu veiru-
sjúkdóma í framtíðinni. Hins vegar skorti á að rannsóknir
hafi skorið endanlega úr um hagnýtt gildi þessa efnis eða
þær hættur, sem lyfið gæti haft í för með sér. T.d. má benda
á, að lyf sem þetta gæti haft áhrif á erfðaeiginleika. Reynist
lyfið hins vegar vel, sem fyrstu rannsóknir gefa vonir um,
er hér um stórmerka uppgötvun að ræða.
því að veikja mátt þeirra, eða
styrkja frumuvegginn, sem í
hættu er.
í þriðja lagi að nota efni,
sem ekki skaðar lifandi frumurn-
Læknar við sjúkrahús háskól-
ans í V-Berlín hafa nú tilkynnt
að þeir hafi uppgöítvað nýtt
lyfjaefni, sem opni læknisfræð-
inni alveg nýja braut. í fyrsta
sinn hefur árangur náðst í lækn-
ingu veirusjúkdóma með sérstök-
um lyfjum. Allt til þessa hafa
læknar aðeins getað stöðvað
veirusjúkdóma með því að vekja
og styrkja mótstöðuafl líkamans.
Gegn orsökum sjálfra sjúkdóm-
anna hafa hins vegar engin efni
verið fáanleg; súlfalyf og fúka-
lyf koma aðeins að gagni gegn
bakteríum, en voru ónýt gegn
veirum. Ef góð reynsla fæst af
notkun nýja lyfsins, sem fram-
leitt verður í þýzkri lyfjaverk-
smiðju, þá mun hætta sú, sem
stafað hefur af mörgum veiru-
sjúkdómum t.d. inflúenzu, brátt
hverfa úr sögunni.
Veirur, hinar smæstu lífverur,
sem aðeins sjíist í elektróniskri
smásjá, valda margskonar sjúk-
dómum. Einn þeirra er t.d. ristill
(herpes zoster), sem getur verið
langvarandi og kvalafullur sjúk-
dómur. Honum fylgir sótthiti og
næstum óbærilegur kláði og
sviði, sem varna. sjúklingnum
svefns og draga þannig úr hon-
um máttinn. Allt það, sem hægt
var að gera fyrir sjúklinginn áð-
ur, var að lina kláðann með
púðri og þurrum smyrslum.
Annar veirusjúkdómur er
venjulegur herpes (herpes simp-
lex), sem á íslenzku nefnist
áblástur. Margar stúlkur gráta
fögrum tárum vegna þess að þær
fá öðru hverju litlar bólur eða
sár á varirnar, sem valda dálitl-
um sársauka, en eru varla hættu-
leg. Læknirinn segir þeim að-
eins að taka á þolinmæðinni í
nokkra daga og gefur þeim þurrk
andi og mýkjandi smyrsl. Þessar
áblástursbólur eru hvorki smit-
andi né hættulegar, en mjög
hvimleiðar. Áður var þó ekkert
lyf við áblæstri.
Veirur valda einnig misling-
um og hettusótt, sem eru engan
vegin hættulaus ungbörnum. Við
þeim var heldur ekkert lyf þekkt.
Að vísu er hægt að vernda
menn með bólusetningu, en er
þeir hafa tekið sjúkdóminn, er
ekki hægt að drepa veirurnar.
Eina ráðið er að efla mótstöðu
líkamans og þrótt sjúklingsins.
Því miður er ekki unnt að
„eitra fyrir“ veirur, vegna þess
að þær taka ekki til sín næringu.
Þær lifa í frumum, sem sjá þeim
fyrir efnum, er þær nota til að
byggja upp eigin veiruagnir. Ef
eitra á fyrir veirumar verður
líka að koma eitri í frumurnar.
Eini áfanginn í baráttunni gegn
veirusjúkdómum, náðist fyrir
nokkru, er ameriskir læknar réðu
niðurlögum ígerðar á hornhimnu
með lyfi, sem upphaflega var
ætlað til krabbameinslækninga.
Þeir gátu notað þetta lyf, vegna
þess að hornhimna augans er að
nokkru gerð af efni, sem er að
miklu leyti „dautt“.
Tilraunum með lyf er einkum
beint gegn veirum á þrennan mis
munandi hátt;
í fyrsta lagi að drepa veirurn-
ar áður en þær komast inn í lík-
amann, þ.e.a.s. með sóttvarnar-
efnum.
í öðru lagi að varna veirunum
ixmgöngu í lifandi frumur, með
ar, en ræðst aðeins á veirurnar,
er valda sóttinni.
Nú virðist margt mæla með
þriðju aðferðinni, þar sem fund-
ið hefur verið upp efni, sem
er óskaðlegt frumunum, en drep-
ur veirurnar. Þessu efni hefur
enn ekki verið gefið nafn, en
um stundarsakir er það þekkt
undir nafninu CG 662, sem er
lýsing tilraunastofunnar.
C5G 662 hefur verið beitt gegn
veirusjúkdómum í u. þ. b. 3000
tilfellum. Auk fyrrnefndra sjúk-
dóma hefur það verið notað
gegn ýmsum tegundum kirtla-
veiki (idiopathic adenitis) bama,
og jafnvel hefur það dugað við
mænuveiki. Efnið hefur þann
kost auk lækningarmáttarins,
að engir skaðlegir fylgikvillar
hafa reynzt samfara notkun
þess. Rannsóknimar voru fyrst
og fremst gerðar á húðsjúkdóma-
deildum og lyflækningadeildum
Berlin Westend-Hospital. Dr.
Alexander og dr. Neuhaus, sem
báðir kenna við Háskólann í V-
Berlín, gáfu nákvæma skýrslu
um málið. Þeir höfðu komizt að
því, að þrátt fyrir mjög vand-
legt og strangt eftirlit, fundust
engin skaðleg áhrif, en hins veg-
ar voru sjúklingarnir að yfir-
vinna eftirköst veirusjúkdóm-
anna.
Samt er ekki hægt að segja,
að full sönnun lækningamáttar
og skaðleysis lyfsins hafi feng-
izt, með hinum tilskilda 100%
óskeikulleika. Læknar eru mjög
varfærnir, þegar fram koma ný
efni, sem nota skal á nýjum
sviðum lækninga. Samt var það
svo, þegar inflúensa gekk fyrir
skömmu, að sjúklingar, sem
gefið var nýja lyfið, náðu miklu
fyrr fullri heilsu en þeir, sem
aðeins hlutu venjulega meðferð.
Sérstaka athygli vakti lækning
áblásturs, þar sem sársukinn var
læknaður á tveim til þrem dög-
um, og sjúklingarnir fengu algerr
an bata.
Mesta prófraun CG 662 lyfs-
ins er þó enn eftir. Hún mun
skera úr um það, hvort efnið
bíti einnig á bólusótt sem er
einn hættulegasti veirusjúkdóm-
ur í heiminum. Talsvert magn af
tilheyrandi efni er þegar fyrir
hendi og hópur lækna er nú í
Indlandi og vinnur að því að
athuga áhrif þéss á bólusóttar-
sjúklinga. Ef nýja þýzka lyfið
CG 662 reynizt vél í baráttunni
gegn þessari drepsótt, sem er
enn einn mesti ógnvaldur mann-
kynsins, þá er það víst, að
mönnum, sem unnu að rannsókn-
um lyfsins í mörg ár og reyndu
það á dýrum, verða veitt
Nóbelsverðlaun.
Minnismerkið í Biskupsbrekku.
Á því stendur: — Hér andaðist
meistari Jón Vídalín hinn
30. ágúst 1720.
Minnismerki um
Vídalín í Biskupsbrekku
ÞRIÐJUDAGINN 8. október sl.
var reisst auðkenni á þeim stöðv
um þar sem meistari Jón Vída-
lín biskup andaðist árið 1720,
sunnan undir Biskupabrekku á
Bláskógaheiði, rétt neðan við
vegamótin þar sem mætast vegir
frá Uxahryggjum og Kaldadal.
Auðkenni þetta er rúmlega
tveggja metra hár eikarkross og
steinn með áletrun, sem skýrir
hvers þarna er verið að minnast.
Hugmyndina að minnismerkis
gerð þessari átti Jóhann Briem
listmálari, en í söngför til Skál-
holts hinn 11. ágúst sl. ákvað söng
kór Akraneskirkju, sóknarnefnd
og annað starfsfólk kirkjunnar
að koma henni í framkvæmd, og
gáfu Jón Sigmundsson spari-
sjóðsgjaldkeri og kona hans
fyrstu gjöfina til þess. Krossinn
smíðaði Ingi Guðmonsson skipa-
smiður á Akranesi.
Þegar krossinn var reistur á
þriðjudaginn var, voru þar við-
staddir nokkrir menn, ma. bisk
upinn, herra Sigurbjörn Einars-
Þungur bíll
rann yfir
mann
Ólafsvík, 9. október: — ,
Um 1 leytið í dag varð það |
slys hér í Ólafsvík, er maður !
að nafni Sverrir Júlíusson var |
að smyrja 10 tonna bíl, að bíll |
inn fór yfir hann miðjan og
slasaði hann svo að hann var 1
fluttur til Stykkishólms í bíl 1
og sótti Björn Pálsson hann |
í sjúkraflugvél þangað og |
flutti til Reykjavíkur á hand i
lækningadeild Landsspítalans. I
í bílnum var tveggja ára j
ÍJóttir Sverrás. Hafði hann [
ekið bílnum út af veginum, lál
undir honum og var að smyrjal
spindlana, er hann rann afí
í stað, litla telpan sennilega 1
komið við eitthvað innL Fórf
framhjól bílsins yfir læri og*1
mjaðmagrind Sverris, sem gat
Þó icomizt á fætur og stöðvað
bílinn.
Fólk kom þarna að og kom
honum til hjálpar. Var hann
sem fyrr er sagt fluttur til
Stykkishólms og þaðan í flug-
vélinni „Vorið“ til Reykja
víkur. — H.G.

son, séra Sigurjón Guðjónsson
prófastur í Saurbæ og séra Jón
M. Guðjónsscn á Akranesi, sem
verið hefur helzti forgöngumað
ur þess, að minnismerkið var
reist. Þegar gengið hafði verið
frá minnismerkinu, flutti biskup
inn ávarp og las valinn kafla
úr prédikunum meistara Jóns.
Asfalt- og sementsstöð með
rannsóknartækjum brennur á
Kef la víku rflugvelli
KEFLAVIKURFLUGVELLI. —
Þriðjudaginn kl. 16.30 var
Slökkviliði flugvallarins til-
kynnt að eldur væri í skúrbygg-
ingu í svonefndu Seaweedíhverfi
á Keflavíkurflugvelli, en þar
hafa íslenzkir aðalverktakar
bækistöð sína. Er slökkviliðið
kom á vettvang var skúrinn al-
elda og næstum brunninn að
innan og eldurinn byrjaður að
breiðast út í nærliggjandi bygg-
ingar. Tókst slökkviliðinu að
hefta frekari útbreiðslu eldsins
og slökkva eldinn í skúrnum,
sem þó brann allur að innan og
allt sem í honum var eyðilagðist.
í byggingu þessari var rann-
sóknarstofa fyrir asfalt og sem-
entstöðin á Keflavíkurflugvelli
og í honum mjög dýrmæt rann-
sóknartæki, sem eru í eigu varn-
arliðsins. Ennfremur var í þess-
ari sömu byggingu varaihluta-
iager fyrir asfaltstöðina, en hann
mun hafa verið I eigu Aðalverk-
taka og tryggður hjá Samvinnu-
tryggingum. Ekki hefur fengist
upplýst hve miklu tjónið nemur,
en það mun vera milli 1 og 2
millj. króna.
Byggingin var mannlaús er
eldurinn kom upp, en slökkvi-
liðsstjórinn á Keflavíkurflug-
velli telur að miklar líkur séu
fyrir því að kviknað hafi í út frá
olíuofni. Maður nokkur, sem
staddur var alllangt burtu, sá
reykinn og gerði slökkviliðinu
aðvart. — B.Þ.
Skyndihappdrætti
Sjálfstæðisflokksins
SALA miða í skyndihapp-
drætti Sjálfstæðisflokksins er
nú í fullum gangi. Eins og
skýrt hefur verið frá er vinn-
ingurinn Mercedes Benz fólks
bifreið, árgerð 1964, hinn
glæsilegasti farkostur, 320
þúsund króna virði. Skamm-
ur tími er tii stefnu, þar sem
dregið verður 8. nóvember
næstkomandi, og er því íólki
bent á að tryggja sér miða
hið fyrsta.
Með því að kaupa miða í
happdrættinu vinna menn
tvennt: Möguleika á því að
hreppa þessa glæsilegu bif-
reið, og styrkja um leið starf
semi Sjálfstæðisflokksins. —
Sameinumst um að ljúka söl-
unni á sem skemmstum tima
Afmælis dr. Páls
minnzt á laugardag
EINS OG Mbl. hefur áður skýrt
frá, verður dr. Páll ísólfsson sjö
tugur á laugardaginn kemur. I
tilefni af afmælinu gangast Ríkis
útvarpið, Þjóðleikhúsið og Tón-
listarfélagið fyrir ljóðatónleikum
í Þjóðleikhúsinu kl. 2 á laugar-
dag. Syngja þar fjórir söngvarar
þau Þuríður Pálsdóttir, Sigur-
veig Hjaltested, Kristinn Halls-
son og Guðmundur Jónsson, lög
eftir Pál með undirleik Áma
Kristjánssonar. Á undan tónleik
unum mun Gagga Lund ávarpa
afmælisbarnið, en útvarpsstjóri,
Vilhjálmur Þ. Gísiason. samstarfs
maður hans i aldarþriðjung, að
tónleikunum loknum.
Klukkan átta á laugardags-
kvöldið hefst samsæti í Sigtúni.
Veizlustjóri verður Brynjólfur
Jóhannesson, en aðalræðumenn
dr. Bjarni Benediktsson, dóms-
málaráðherra og Tómas Guð-
mundsson skáld, en þjóðkórs-
stjóri, Þorsteinn Hannesson,
óperusöngvari.
Aðgöngumiðar að tónleikunum
verða seldir í Þjóðleikhúsinu, en
að samsætinu i Sjálfstæðisbús-
inu.
Þá má ennfremur geta þess að
menntamálaráðherra hefur boð
inni í Ráðherrabústaðnum milll
kL 4—6 á laugardag afmælis-
barninu til heiðurs. Þangað verS
ur boðið nokkrum vinum dr,
Páls.
Fréttamaður Mbl. spurði dr.
Pál, hvernig afmæli hans yrði
hagað að öðru leyti. Hann sagði:
„Mér er ekki fullljóst hvernig
þetta afmæli á að fara fram i öll
um atriðum. Eg fer alltaf á fæt-
ur kL 8 á morgnana á afmælis-
dögum mínum og það mun ég
einnig gera á laugardaginn. Eg
verð hér heima fram yfir hádegi
og á þeim tima eru vinir og kunn
ingjar velkomnir og til að kór-
óna þetta allt saman get ég sagl
— á meðan húsrúm leyfir",