Morgunblaðið - 10.10.1963, Blaðsíða 12

12
MORCUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 10. okt. 1963
fttoqpiytfrlftMfr
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
tJtbreiðsiustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Að5,!stræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakih.
ALÞINGI OG VERK-
EFNI ÞESS
að Alþing, sem kemur sam-
an í dag er fyrsta þing
sem háð er eftir að almennar
alþingiskosningar fóru fram
á síðastl. vori. Tiltölulega litl-
ar breytingar urðu á skipan
þess frá síðasta kjörtímabili.
Sjálfstæðisflokkurinn á þar
nú 24 þingmenn og jafn
marga og á síðasta kjörtíma-
bili, Framsóknarflokkurinn
19 eða tveimur fleiri, Alþýðu-
flokkurinn 8 eða einum færri
og kommúnistar 9 og einum
þingmanni færra en á síðasta
kjörtímabili. Stjórnarflokk-
arnir, Sjálfstæðisflokkurinn
og Alþýðuflokkurinn, hafa
þannig samtals 32 þingsæti í
stað 33 á síðasta kjörtímabili,
en stjórnarandstöðuflokkarn-
ir, Framsóknarflokkurinn og
kommúnistaflokkurinn, 28 í
stað 27 á síðasta kjörtímabili.
Bak við hina 32 þingmenn
stjórnarflokkanna standa um
56% atkvæða í landinu, Að
baki stjórnarandstöðuflokk-
flokkunum, kommúnista og
Framsóknarmanna, standa
hinsvegar um 44%. Meiri-
hluti Viðreisnarstjórnarinnar
meðal þings og þjóðar er
þannig traustur. íslenzkir
kjósendur lýstu á ótvíræðan
hátt yfir fylgi sínu við við-
reisnarstefnuna, en höfnuðu
hinu algera úrræðaleysi
stjórnarandstöðunnar.
★
Mörg verkefni bíða þessa
fyrsta þings kjörtímabilsins.
Setning fjárlaga verður nú
eins og jafnan áður mikið og
tímafrekt starf. Ráðstafanir
mun einnig verða að gera
til þess að stemma stigu fyrir
vaxandi dýrtíð og jafnvægis-
leysi í efnahagsmálum. Er
þar um að ræða mikinn vanda
vegna kapphlaups þess sem
hafið er milli kaupgjalds og
verðlags. En það má ekki
henda að upplausnaröflum
þjóðfélagsins takist að eyði-
leggja hinn mikla árangur,
sem náðst hefur með starfi
Viðreisnarstjórnarinnar síð-
astliðin fjögur ár. Sá meiri-
hluti Alþingis, sem styður
ríkisstjórnina og markað hef-
ur viðreisnarstefnuna hlýtur
að taka föstum tökum á
þeim vandamálum, sem skap-
azt hafa síðustu mánuðina.
Tryggja verður áframhald-
andi jafnvægi í íslenzk-
um efnahagsmálum, vaxandi
framleiðslu og umfram allt
trú á hinn íslenzka gjald-
miðil. Þjóðin verður að geta
haldið áfram að vinna og
framleiða í skjóli fullvissu
um það, að gengi gjaldmiðils-
ins sé traust og grundvöllur
framleiðslunnar og efnahags-
lífsins í heild heilbrigður.
Þetta er hið mikla verkefni
hins nýkjörna Alþingis, sem
hefur störf sín í dag.
Viðreisnarstjórnin hefur á
liðnu kjörtímabili beitt sér
fyrir fjölþættri lagasetningu
á svo að segja öllum sviðum
þjóðlífsíns. Þessu víðtæka
löggjafarstarfi verður haldið
áfram. En því aðeins verður
mögulegt að halda uppi fram-
kvæmdum og framförum,
tryggja eðlilega þróun og upp
byggingu í landinu að efna-
hagsgrundvöllur þjóðfélags-
ins sé traustur.
FJÖRAR STJÓRN-
ARBYLTINGAR
Á EINU ÁRI .
T ýðræðið hefur löngum
staðið völtum fótum í
Mið- og Suður-Ameríku. Á
þessu ári hafa f jórar stjórnar-
byltingar orðið í þessum
heimshluta. Hin fyrsta þeirra
var gerð í Guatemala í marz,
önnur í Equador í júlí, hin
þriðja í Dóminikanska lýð-
veldinu í september og nú
fyrir nokkrum dögum var
fjórða stjórnarbyltingin gerð
í Honduras.
í Honduras hafa oft verið
gerðar stjórnarbyltingar áð-
ur. Lýðræði landsins hefur
verið mjög veikt. Þó er talið
að forseti landsins á þessu
kjörtímabili, Villeda Morales,
hafi stjórnað með skaplegum
hætti og stjórnarfar landsins
hafi undir forystu háns verið
lýðræðislegra en oftast áður.
En kjörtímabil hans var að
renna út og kosningar áttu
að fara fram 13. þessa mán-
aðar. Hefur stjórnarbyltingin
bersýnilega verið gerð til
þess að koma í veg fyrir þær.
í mörgum öðrum ríkjum
Mið- og Suður-Ameríku sitja
veikar stjórnir og lýðræðinu
er þar víða mjög ábótavant.
Á Kúbu fer harðstjórn komm
únista með völd og í Brazilíu
hefur óðaverðbólga geisað
undanfarin misseri. Ákvað
Goulart forseti fyrir skömmu
að lýsa yfir neyðarástandi í
Brazilíu en féll þó frá því á-
f ormrsínu.
Bandaríki Norðúr-Ameríku
hafa undanfarin ár lagt mikið
kapp á að veita nágrönnum
sínum í Suður-Ameríku efna-
hagslegan stuðning til upp-
V-þýzkur eldflaugasér-
fræöingur hverfur -
:á þriðji, sem „gufar upp“ á rumu ári
HORFINN er í Vestur-
Þýzkalandi einn kunnasti
eldflaugasérfræðingur þar
lendur, Eduard von Wint-
erfeld. Síðast sást til hans
14: september, nærri Garm
isch Partenkirchen, er
hann lagði í stutta fjall-
göngu frá sumarhúsi sínu.
Von Winterfeld er 57 ára
og hefur lengstum unnið
að smíði stjórntækja fyrir
eldflaugar. Óttast yfirvöld
í V.-Þýzkalandi, að flugu-
menn erlends ríkis hafi
rænt honum. Bróðir Wint-
erfelds heldur því fram, að
sennilega hafi hann verið
fluttur til ísraels eða
Egyptalands.
Winterfeld er þriðji eld-
flaugasérfræðingur V.-Þjóð-
verja, sem hverfur með dular
fullum hætti á rúmu ári. Hin-
ir eru Heinz Krug, sem hvarf
sporlaust, fyrr á árinu og
Wolfgang Pilz, sem saknað
— Harmleikur
Framh. af bls. 13
-þessa geyma með slöngum við
loftrúm í kafbátum, sem fyllzt
hafa af sjó, til þess að blása
inn í þá lofti og lyfta þeim
þannig upp á yfirborðið.
En kafarar eru máttvana á
meira en nokkur hundruð feta
dýpi. Og að því er tekur til
viðlegufaera, staðfesti aum-
ingja skipstjórinn á björgun-
arskipinu Skylark, að hann
hefði ekki haft um borð naegi-
lega langan festi, til þess að
sökkva akkeri niður á botn á
þessum slóðum hvað þá meir.
„Bjallan" og allur hinn björg-
unarbúnaðurinn er gagnslaus
neðar en á um 850 feta dýpi
— og þennan síðasta dag
sinn var kjarnorkukafbátur-
inn Thresher staddur 10 sinn-
um dýpra.
Og enn verra um vik gerði
það, að símasambandskerfið
við Thresher var gegnum
neðansjávarbergmálstaeki, sem
komið var fyrir neðan á
skipsskrokknum. Það kann að
hafa verið vegna þessara ó-
fullkomnu móttökutaekja, að
síðasta orðsending kafbátsins
var rangtúlkuð, er hún heyrð-
ist um borð í björgunarskipinu
Skylark.
Hvað sem því viðvíkur, og
byggingar atvinnulífi þeirra
og útrýmingu fátæktar og
vesaldóms, sem margar þess-
ara þjóða hafa búið við. —
Kennedy forseti beitti sér fyr
ir hinu svokallaða „Fram-
farabandalagi“, sem þegar
hefur orðið nokkuð ágengt.
En öryggisleysið í stjórnar-
fari þessara þjóða veldur
þeim stöðugt stórfelldum erf-
iðleikum, og hindrar framfar-
ir og uppbyggingu meðal
þeirra.
Eduard von Winterfeld
var mánuðum saman, en kom
síðar fram í Kairó.
Leitin að Winterfeld er ein-
hver umsvifamesta, sem um
getur í Evrópu um langt skeið.
Hann er sagður hafa verið að
leggja síðustu hönd á mjög
þýðingarmikla uppgötvun. Er
hvað sem kann að hafa farið
á milli skipanna, rangfært eða
ekki (mönnum ber ekki sam-
an um orðsendingarnar) þá
er það algjörlega glatað. 45
milljóna dollara kafbátur var
í áhættusamri tilraunasiglingu
með 129 manns innanborðs —
Qg ekki var fyrir hendi segul-
bandstæki um borð í björgun-
arskipinu Skylark til að hljóð
rita og geyma orðsendingar
frá kafbátnum.
Loks var samband björgun-
arskipsins við land, á þessum
tímum einbylgju, mótaðrar
öldu og annarrar fullkominn-
ar radiotækni, gamaldags loft-
skeytasamband ekki ósvipað
því, sem loftskeytamaðurinn á
Titanic notaði til að kalla á
hjálp fyrir 51 ári síðan. Er
skipstjórinn á björgunarskip-
inu að lokum ákvað að senda
skeyti, var loftskeytamaður
skipsins um það bil tvær
klukkustundir að koma 50
orða skeyti áleiðis.
Þegar allt kemur til alls var
Skylark ámóta vel útbúið til
þessa starfs, eins og maður
með fiðrildanet gegn tígris-
dýrum.
Hróplegasta skyssan undir
þessum kringumstæðum hefur
ef til vill verið vöntun á segul
bandstæki. Segulbönd, sem
varðveitt eru í flugturnum
hafa komið að miklum notum
við rannsóknir á flugslysum.
Nú eftir þetta kafbátsslys
viðurkenna yfirmenn flotans
„við eftirþanka" að segul
bandstæki hefði haft mikla
þýðingu, og þeir halda því
fram, að vafalaust verði slíkur
útbúnaður notaður á eftirlits-
skipum í framtíðinni.
Myndi hafa skýrt hljóðmerkin
Segulband hefði ekki getað
bjargað Thresher fremur en
köfunar-„bjalla“ björgunar-
skipsins Skylark gat bjargað
skipshöfninni. En ef til vill
hefði reynzt kleift að skýr-
greina hljóðmerkin frá bátn-
það bróðir hans, sem heldur
þessu fram, og segir að sjálf-
ur hafi Winterfeld haft á orði
fyrir skemmstu, að hann
héldi, að honum væri daglega
veitt eftirför.
Vísindamaðurinn var í sum-
arleyfi í Garmisch Parten-
kirchen, er hann hvarf. Hafði
hann farið frá sumarhúsi sínu,
og sagðist ætla í stutta fjall-
gönguferð. Hann kom aldrei
til baka,
Hans hefur síðan verið leit-
að með sporhundum, auk þess
sem leitarmenn hafa m.a. geng
ið hæsta fjall Þýzkalands,
Zugspitze, 2900 m hátt, til þess
að ganga úr skugga um, hvort
Winterfeld hefði farizt. Ekk-
ert hefur fundizt, sem gefið
getur til kynna, hver örlög
hans hafa orðið.
I síðari heimsstyrjöldinni
starfaði Winterfeld fyrir
þýzka herinn að smíði eld-
flaugastjórnarkerfa. Nú vann
hann hjá fyrirtækinu C.
Plath í Hamborg. Samstarfs-
menn hans þar geta heldur
enga skýringu gefið á hvarf-
inu.
um, og hefðu þau ekki rang-
- fæ'rzt, hefði ef til vill verið
hægt að komast að því, hvort
Thresher sagði „erum áð nálg
ast tilraunadýpi", eða „komnir
niður fyrir tilraunadýpi“, eða
eitthvað annað, er tók til til-
raunadýpisins.
Það hefði getað skýrt éin-
kennileg orðasambönd, sem
þrjú vitni minnast að hafa
heyrt, svo sem „positive angle"
„position angle“ eða „position
up angle“, sem þeir, er til
kafbáta þekkja, skilja ekki
vitund í. Og loks gæti það
hafa gefið til kynna, hvers
eðlis hljóð voru, sem heyrð-
ust í fjarska, er eitt vitnið
um borð í Skylark sagði að
hefði líkst því, er skip brotna
sundur, og önnur hljóð lík
þvi, er þrýstilofti er hleypt út.
Það er kaldhæðnislegt en
til er hljóðritun um slysið en
sú segulbandsspóla mun aldrei
endurhljóma. Hún er um borð
í kjarnorkukafbátnum Thres-
her í 8400 feta hafdjúpi 250
mílur frá næstliggjandi landL
Bagdad, 4. okt. (NTB): —
I tilkynningu, sem íraksstjórn
gaf út í dag segir, að hún hafl
ákveðið að viðurkenna sjálf-
stæði Kuweit, og innan skammn
taki þessi tvö lönd upp stjórn-
málasamband og skiptist á sendl
herrum. Viðræður um þetta mál
hafa að undanförnu farið fram
milli fulltrúa Kuweit og fraksu
Eins og kunnugt er, neitaðl
Kassem fyrrverandi forsætisráð
herra Iraks að viðurkenna sjálf
stæði Kuweit og hélt því fram,
að landið væri hluti af írak. 1901
var ástandið í sambúð ríkjannn
svo alvarlegt, að stjórn Kuweil
bað Breta um hernaðaraðstoð og
brezkir hermenn voru sendir til
landsins til þess að vernda íbú-
ana gegn yfirvofandi árás aI
hálfu íraks.