Morgunblaðið - 24.10.1963, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐID
Fimmludagur 24. okt. 1963
ra
"<TfW

BITSTJÖRAR: BIRGIH ÍSL. GUNNABSSON OG ÓLAFUR EGILSSON
DAGANA 29. september
til 6. október sl. fór hópur
Varðbergsmanna í kynnis-
för til Bandaríkjanna. Við-
komustaðir voru aðalstöðv-
ar flota Atlantshafsbanda-
Iagsins í Norfolk í Virginíu
fylki og Washington, höf-
uðborg Bandaríkjánna.
SUS-síðan birtir hér
greinar eftir tvo af ferða-
löngunum, þá Árna Grétar
Finnsson, héraðsdómslög-
mann og Sigurð Hafstein,
stud. jur. í grein Árna er
fjallað um tilgang Atlants-
hafsbandalagsins, og nauð-
syn sameiginlegra varna,
en Sigurður lýsir því, sem
fyrir augu og eyru bar i
ferðinni. ,
Ární G. Finnsson:
Á FYRSTU árunum eftir síðustu
heimsstyrjöld glataði fjöldi þjóða
í Mið- og Austur-Evrópu frelsi
sínu í hendur kommúnista. Það
var sameiginlegt við frelsisrán
allra þessara þjóða, að hvergi
komust kommúnistar til valda
með sigri í frjálsum, lýðræðisleg-
um kosningum, enda hafa komm-
únistar aldrei komizt til valda í
nokkru ríki með því að sigra í
frjálsum kosningum. Alls staðar
var um valdbeitingu að ræða,
vopnaða byltingu að tilhlutan
Rússa. Vestrænar þjóðir horfðu
því miður of lengi aðgerðarlaus-
ar á þessa alvarlegu atburðarás,
en eftir að lýðræðislegri stjórn
Tékkóslóvakíu var steypt 1948
og kommúnistar hrifsuðu þar til
sín völdin í skjóli vopnavalds,
var mælirinn fullur. Vestrænar
þjóðir sáu þá ótvírætt, hvert
kommúnistar stefndu, og gerðu
sér þess ljósa grein, að slík
myndu örlög þeirra allra verða,
risu þær ekki upp til sameigin-
legra varna í tæka tíð. Því var
það, að fulltrúar 12 þjóða komu
saman í Bandaríkjunum í apríl
1949 til að ganga frá stofnun sam
eiginlegs varnarbandalags, Atl-
antshafsbandalagsins. Síðan hafa
þrjár þjóðir til viðbótar gengið
í Atlantshafsbandalagið, þannig
að þáfttökuríkin eru nú alls 15.
Allt frá stofnun hefur Atlants-
hafsbandalagið reynzt brjóstvörn
frjálsra þjóða og öflugasta tækið
til að stemma stigu við frekari
útþenslu kommúnismans í heim'
inum. Ekkert Evrópuland hefur
fallið í hendur kommúnismans
eftir tilkomu Atlantshafsbanda-
lagsins. Við frjálsar kosningar
hafa kommúnistar hvergi náð
völdum, og sú yfirlýsing banda-
lagsríkjanna, að árás á eitt með-
limaríkjanna, skuli skoðast sem
árás á þau öll, hefur aftrað
kommúnistum frá því að ráðast
til atlögu gegn nokkru einstöku
bandalagsríkjanna.
Þátttaka íslands í Atlantshafs-
bandalaginu markar vissulega
tímamót. íslenzka þjóðin hafði á
sinum tíma lýst yfir ævarandi
hlutleysi og óskað eftir að fá að
lifa í friði í' landi sínu. Síðari
heimsstyrjöldin breytti viðhorf-
uip mikið. ísland, sem fram til
þess tíma hafði verið eiiiangrað
og fjarlægt öðrum löndum, var
skyndilega komið í þjóðbraut og
orðið hernaðarlega þýðingar-
mikið land. Englendingar her-
námu landið í byrjun stríðsins og
síðar upplýstist að Þjóðverjar
höfðu líka haft uppi áform um
það. Hlutleysisyfirlýsing veitti
okkur því enga vörn í ófriði. Þró-
un mála um og eftir síðustu
Eeimsstyrjöld færði mönnum
heim sanninn um það, að nauð-
synlegt væri fyrir okkur dð
tryggja varnir landsins, ættum
í skifstofu Lyndons B. Johnsons varaforseta.
því að fslendingar ákváðu að
geyast þar meðlimir.
Að sjálfsögðu voru menn ékki
á einu máli um inngöngu íslands
í Atlant.<hafsbandalagið, svo sem
jafnan er við svo þýðingarmiklar
ákvarðanir. Reynslan hefur þó
Varöbergsför
vesíur um haf
— Fróðleg heimsókn í stöÓvar
‘ Atlantshafsf latans — og
til Wasington
við að halda sjálfstæði okkar og
öryggi. Sökum fámennis okkar,
sem þjóðar, þá höfðum við ekki
tök á að halda uppi 'nauðsynleg-
um vörnum sjálfir. f þeim efn-
um hlutum við að leita samstarfs
við þær þjóðir, seni okkur eru
skyldastar og búa við sem svip-
aðast stjórnarform. Þátttaka
frændþjóða okkar á Norðurlönd-
um, Norðmanna og Dana, í Atl-
antshafsbandalaginu var okkur
mikils virði og átti sinn þátt í
sýnt, að sú ákvörðun var tekin
af framsýni. Mikill meirihluti ís-
lenzku þjóðarinnar hefur og
margoft síðan lýst fylgi sínu við
þá ákvörðun, með því að votta
þeim mönnum, er að henni stóðu,
traust við almennar kosningar.
Fjölmörg dæmi hafa síðan fært
okkur heim sanninn um hið rétta
innræti kommúnismans og þau
kjör, sem hann býr þeim þjóð-
um, sem við hann verða að búa.
Nægir þar að minna á Ungverja-
landsmálið og nú síðast Berlínar-
múrinn, sem sýnir átakanlega þá
fjötra á frelsi fólksins, sem komm
únistar telja sér nauðsynlegt að
beita, til að viðhalda völdum
sínum.
Það er nauðsynlegt, að fslend-
ingar fylgist sem bezt með því,
sem er að gerast í heiminum, svo
þeir geti gert sér sem bezta
grein fyrir, hverjar ástæður
liggja til grundvallar þátttöku
íslands í varnarbandalagi vest-
rænna þjóða. Vissulega eru menn
nú margs fróðari um þessi mál,
en þeir áður voru, en margt má
enn gera til að auka á skilning
fólks um gildi vestrænnar sam-
vinnu. Einn merkilegasti liður-
inn í því starfi er stofnun Varð-
bergs, félags ungra áhugamanna
um vestræna samvinnu. Þar
hafa ungir menn úr lýðræðis-
flokkunum þremur myndað með
sér samtök til að útbreiða og
kynna þessi málefni. Slík starf-
seríti er þýðingarmikil, enda þekk
ing og fræðsla um staðreyndir
öruggasta leiðin til að útrýma of-
stæki og tilfinningasemi, sem
kommúnistar hafa mjög reynt að
ala á í þessum efnum. Varðberg
hefur þegar unnið merkilegt starf
en þó er stærri átaka þörf. —
Nauðsynin á aukinni samheldni
þeirrg manna, sem standa vilja
vörð um sjálfstæði þjóðarinnar
og ríkjandi þjóðskipulag er brýn,
því eins og vestrænar þjóðir hafa
sameinast gegn hættunni sem
þeim stafar af kommúnismanum,
þannig er líka lýðræðissinnuðum
íslendingum nauðsynlegt að
standa saman gegn þeirri hættu,
sem þjóðinni stafar af kommún-
istum innan frá.
Varðbergsmennirnlr áttu fróðlegar samræður við hinn unga dóms málaráðherra Bandaríkjanna, Robert Kennedy.
Sigurður Hafsfein:
Þó að bæikur geti borið les-
endur sína um veröld víða, þá
er það þó aðeins með heiim-
sókn tiil annars lands, sem mað-
ur kemst fyllilega í -snertingu
við og skilur liíif og störf ann-
arra þjóða.
Við voruim 29 Varðbergs-
menn sem lögðum að morgni
sunnudagsins 29. sept. sl. upp
í ferð til Bandaríkjanna eða
nánar til tekið tdil Nopfolk í
Vinginíuriiki og Washington
D. C. í boði bandarískra stjórn-
arvalda. Tilgangur ferðarinnar
var að kynna þátttakendum
höfuðstöðvar Atlantsihafsbanda-
lagsins í Bandai’íkj un.um og
_ bandarískt þjóðlíf. í dag verð-
ur heiminum ekki stjórnað án
allþj óðasamrvinnu.
Eins og fyrr segir var fyrri
áfangastaður ferðarinnar Nor-
folk, en þar eru höfuðstöðvar
flota Atlantshafsbandalagsins.
Dvöl Okkar þar var skipulögð
al bandaríska fiotanum og
stóð yfir í 3 daga og áttum
mijög annríkt, margt áttum við
að sjá og mörgu að kynnast
en tíminn nai^mur. Á þeim tírna
gafst okfcur tækifæri á að
kynnast all náið starfsemi þess-
arar miklu flotastöðvar, sem er
ein sú stserKta í heiminum.
Þar xáða ríkjum fflotaforingjar
frá 9 ríkjum Atlantshafsbanda-
lagsins, sem lönd eiga að
Atlantshafinu en yfirmaður
þeirra er Bandaríkjamaðurinn
H.P. Smith aðmiráll sem einn-
ig er yfirmaður Atlantshafsflot*
Bandaríkj anna. Þann tíma er
við d'Völdium í Norflolk gafst
okkur tæfcifæri til að hitta alla
þessa menn og eiga við þá á-
nægjulegar samræður.
Einn daginn skoðuðum við
t.d. tundurspilli, kaflbát og
hið kjarnorkukniúða fllugvéla-
móðursikip Uö.S. Enterprise.
Enterprise, sem er 86,000 tonn
að stærð, er einasta sfcip sinnar
tegundar í hedminum og hefur
nær 5000 manna áhöfn. Þar
snæddum við hádegisverð, suim-
ir með ytfirmönnum skipsins,
en aðrir með undirmönnum.
Var þetta gert að undirlagi
fylgdarmanna okkar frá Kefla.
vík'Urflugvelli Ben Sparks höfl-
uðsmanns. Síðar þegar hópur-
inn hiittist aftur og menn fóro
að bera sig saman um hvað hin-
ir höfðu fengið að borða, kom»
í ijós, þeiim, sem borðað höfðu
með yfinmönnum til mikiJljlar
undrunar, að við hinir höfðun*
Framh. á bls. 23.