Morgunblaðið - 08.01.1964, Page 12

12
Útgeíandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðsiustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Að\lstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskrifturgjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakil*.
HAGNÝTUM
ÞEKKINGUNA
k old tækninnar og sérhæf-
^ ingarinnar er krafizt mik-
illar menntunar. Skólaganga
varir árum og áratugum sam-
an, og þeir, sem búa sig undir
hin vandasömustu störf, eru
ef til vill við nám fram undir
þrítugsaldur.
En síðan nýtur heildin góðs
af störfum menntamannanna.
Þannig undirbúa verkfræð-
ingarnir framkvæmdirnar og
sjá um gerð þeirra, sjúkir
leita til lækna, lögfræðingar
sjá um að menn nái rétti sín-
um, kennarar annast mennt-
un o. s. frv.
En einn er sá hópur lærðra
manna, sem her á landi er
sýknt og heilagt reynt að gera
tortryggilegan og stundum
jafnvel látið að því liggja, að
menntun þeirra og þekking
sé lítils eða einskis virði. Er
hér átt við hagfræðinga.
Hagfræðin á sér auðvitað
sín takmörk eins og aðrar vís-
indagreinar, en óumdeilan-
legt er þó, að hagvísindamenn
hafa unnið mikil afrek og án
þeirra færi margt ver um víða
veröld en raun ber vitni. —
Kommúnistar hafa til dæmis
löngum spáð því, að ekki yrði
til lengdar komizt hjá kreppu
í hinum frjálsa heimi, en um
langt skeið hefur hagvísinda-
mönnum tekizt að benda á
leiðir til að hindra að svo
færi.
í Þýzkalandi var hið frjálsa
hagkerfi tekið upp eftir
styrjaldarlokin, og þar skeði
undur í efnahagsmálum, sem
olli því, að aðrar þjóðir fóru
að dæmi Þjóðverja og tóku
upp stefnu þá, sem frjálslynd-
ir hagfræðingar boðuðu — og
svo mætti lengi telja.
En þegar karpað er um
efnahags- og kaupgjaldsmál
hér. á landi, þá þykjast allir
vitrari en hagfræðingarnir.
Ríkisvaldið'hefur að vísu um
alllangt skeið hagnýtt sér ráð
hagfræðinga, þó að sjaldnast
hafi þeir fengið að ráða nægi-
lega miklu til þess að. tak-
mörk þau, sem keppt er að,
gætu náðst. Þar hafa pólitísk
sjónarmið komið til. En sér-
staklega er það ámælisvert,
að samtök launþega og vinnu-
veitenda skuli ekki í ríkari
mæli en raun hefur á orðið
hagnýta sér þekkingu og störf
hagvísindamanna. í kaupdeil-
um liggja sjaldnast fyrir
nægilega glöggar upplýsingar
um greiðslugetu atvinnuvega,
réttmæt launahlutföll og efna
hagsaðstöðuna yfirleitt. Þetta
torveldar að sjálfsögðu lausn
mála, og brjóstvitið, sem
reynt er að byggja á, leiðir
oft til harðra árekstra, en þeg
ar út í þá er komið kemst ekki
einu sinni skynsemi að, hvað
þá að þekkingar njóti við.
Það er brýn nauðsyn, að á
þessu verði breyting og ís-
lendingar geri sér grein fyrir
því, eins og aðrir, að hagnýta
ber þekkingu og reynslu hag-
fræðinnar.
RÆKTUN LAXINS
í undanförnum árum hefur
aukin áherzla verið lögð á
fiskirækt, og laxaklak í ám
landsins eykst stöðugt. Er það
vel farið, því að laxveiðar
geta haft mikla efnahagslega
þýðingu í framtíðinni, auk
þess sem stangaveiði er bæði
skemmtileg og holl íþrótt.
Stangaveiðifélag Reykjavík
ur hefur nú boðizt til að gera
stórátak í ræktunarmálum.
Félagið vill sem kunnugt er
leigja vatnasvæði Ölfusár og
Hvítár og rækta upp árnar,
sem margar hverjar eru nú
fisklausar, þótt þar gæti ver-
ið hin mesta og bezta veiði.
Það verður að segja þá
sögu eins og hún er, að um
hreina rányrkju hefur verið
að ræða í Ölfusá og svo
rammt hefur að kveðið, að
sáralítið hefur gengið af laxi
upp í bergvatnsárnar. Er
raunar furðul-egt að bændur í
uppsveitum Árnessýslu skuli
aðgerðarlaust hafa horft á, að
ár þeirra væru gerðar fisk-
lausar.
Vonandi nær sú framsýni
að ríkja, að tilboði Stanga-
veiðifélagsins verði tekið —
eða á annan hátt séð fyrir
ræktun á vatnasvæði Ölfusár
og Hvítár, en rányrkjan, sem
er til vansæmdar, stöðvuð. Ef
það tekst ekki með frjálsu
samkomulagi verður að grípa
til annarra úrræða.
SÆTTIR
pör Páls páfa VI til Lands-
1 ins helga katin, er tímar
líða, að verða talin til mestu
merkisatburða. Þar hitti Páll
páfi Aþenagoras partriarka
og virtust kærleikar með
þeim, þótt rómverska kirkjan
og grísk-kaþólska kirkjan
hafi löngum elt saman grátt
silfur.
Páfi sendi og frá Jerúsalem
kveðjur til þjóða víða um
heim með ósk um velgengni
og frið meðal þjóðanna.
Sérhverjum tilraunum til
að sætta mismunandi sjónar-
mið og lægja öldur tor-
MORGU N BLAÐIÐ
Miðvikudagur 8. jan. 1964
S.A.S. og þoturnar
HIÐ MIKLA flugfélag skandi
navisbu ríkjanna þriggja,
S.A.S., hefur átt vig margs-
konar mótlæti að stríða um
ævina. Fyrst og fremst fjár-
hagsörðugleika, sem meðfram
stöfuðu af því, að stjórn þess
hefur gert ýmsar seinheppi-
legar ráðstafanir, t.d. við-
víkjandi samvinnu við tvö
fjarlæg flugfyrirtæki, sem
olli tapi er nam tuguim millj-
óna, og með byggingu frægs
lúxusgistihúss í Kaupmanna-
höfn, sem orðið hefur þungur
baggi á flugfélaginu hingað
til, hvað sem síðar kann að
verða. Ef þetta fyrirtæki væri
algengt hlutafélag, mundi það
vera orðið gjaldiþrota eftir
ÖU áföllin. En vegna þess að
það stendur þremur fótum í
ríkissjóðum (Danmerkur, Nor
egs og Svíþjóðar) hefur
S.A.S. ávalt getað leitað þang
að, þegar í harðbakka sló, og
fengið þá ríkisaðstoð sem
þurfti til þess að firra vand-
ræðunúm. Við þessu er ekkert
að segja, þó að sumum þykfi
nóg um fjárbænir fyrirtæk-
isins, einkum Norðmönnum.
En félagið var stofnað af stór
hug: aðal flugfélög fyrr-
nefndra ríkja komust að
þeirri eðlilegu niðurstöðu, að
hægara yrði fyrir þau þrjú
sarnan, að láta til sín taka í
flugsamgöngum um hnöttinn,
en ef þau baukuðu við slíkt
hvert í sínu lagi. S.A.S. hefur
alla tíð leitast við að „vera
á toppinum", það vill geta
boðið upp á eins góðar og
hraðar vélar og eins góða
þjónustu og gera í landi „al-
máttuga dollarsins" þarna
fyrir vestan og ensku ríkis-
reknu flugfélögin og hið
gamla merka hollenzka
K. L. M. gerðu. — en
samkeppnin um „toppinn“
hefur kiostað peninga.
Samkeppnin um hraðann.
Þess vegna varð alltaf að
selja gömlu gerðina fyrir
slikk og kaupa í staðinn þær
nýjustu og hröðustu. Það var
prédikað um það í allri ver-
öldinni, að þessar nýju vélar
væru raunverulega ódýrari í
rekstri en þær eldri, þegar
þoturnar komu til sögunnar.
Þá dugði ekki að fljúga, held
ur var sjálfsagt að þjóta. (Ég
veit ekki hvað það verður
kallað, þegar farið verður að
ferðast með þessum nýju
tækjum, sem að vísu eru ekki
til nema á teikniborðinu enn-
þá, og eiga að fara 2—3 sinn-
um hraðar en þær hröðustu
núna, en kannske mætti kalla
að „að endasendast“.). —
En forspárnar um hagnað-
inn af þotunum rættust ekki.
Það gleymdist að taka með
í reikninginn að mannfjölgun
in í heiminum óx ekki jafn
ört, né efnahagur þeirra, sem
vilja ferðast án þess að þurfa
að flýta sér mjög mikið, ekki
eins mikið og hraðinnn á flug
vélunum. Þ.e.a.s. yfir 100%.
Þessvegna urðu svo mörg
sæti tóm í þotunum, að eig-
endur þeirra fóru að tapa.
K.L.M. tapaði yfir 1200 millj.
(ísl.) krónum árið sem leið og
var búið að tapa áður. Og
sama er að segja um ýms
hin þotufélögin. Esská.
Yfirmaður öryggislögreglu S-Afríku:
Segir Sovétríkin hata
œtlað að styðja uppreisn
Pretoria, 6. jan. (NTB)
YFIRMAÐUR öryggislögreglu
Suður.Afríku, Van den Berg,
ofursti, staðhæfði í dag, að Sov-
étríkin hefðu ætlað að senda
andspyrnuhreyfingunni í Suð-
vestur-Afríku vopn og sprengi-
efni til stuðnings uppreisn, sem
gera átti í vetur. Vopnin átti,
að sögn ofurstans, að senda til
Walvis flóa á strönd Suðvestur-
Afríku, en hann kvað enga á-
stæðu til, að óttast lengur því að
lögreglan hefði gert ráðstafanir
tryggni ber að fagna. Þess
vegna er vonandi, að það
sæði, sem nú hefur verið sáð,
í Landinu helga, megi bera
ríkulegan ávöxt.
„RÉTTLÆTIÐ"
Á BLS. 639
¥ orðabók menningarsjóðs,
* sem nýlega er út komin,
er gefin eftirfarandi skýring
á orðinu sósíalismi:
„Þjóðfélagsstefna, sem vill
færa framleiðslutækin í eigu
og undir stjórn almennings trl
að ná réttlátari (jafnari) lífs-
skilyrðum fyrir heildina“.
Bók þessi er gefin út á
kostnað íslenzks almennings,
og höfundum hennar virðist
hafa sýnzt einsætt að nota
tækifærið til að uppfræða
almúgann um þá heimsku
hans að búa við lýðræðis-
skipulag í stað þess að taka
upp hina „réttlátari“ þjóðfé-
lagshætti sósíalismans, sem
heimurinn hefur nú séð í
framkvæmd um nokkurra ára
tuga skeið.
til þess að þau kæmu ekki í
hendur uppreisnarmanna.
Van der Berg sagði, að stjórn-
inni hefðu borizt upplýsingar um
uppreisnaráformin frá einum af
forystumönnum andspyrnuhreyf
ingarinnar„ sem komið hefði til
Pretoria til þess að skýra frá
málavöxtum. Maður þessi var
hafður í haldi í mánuð og yfir-
heyrður, en síðan var honum
sleppt.
Vegna upplýsinga þessara hef-
ur stjórnin ákveðið að herða eft-
irlit með ferðum sovézkra skipa,
sem stunda veiðar undan strönd-
um Suðvestur-Afríku. Það hefur
einnig vakið tortryggni, að rúss-
nesku skipin, sem þarna stunda
veiðar hafa hvorki samband sín
í milli né við land, meðan þau
eru á veiðum. Þau færa sig einn
ig úr stað, að því er virðist án
nokkurrar ástæðu, að sögn stjórn
ar Suður-Afríku. Einnig segir
stjórnin, að fundizt hafi komm-
únísk áróðursrit hjá blökkumönn
um eftir að eitt þessara skipa
kom til hafnar í Walvisflóa.
Tveimur dögum fyrir gamlárs tlag varð mikiil gistihúsabruni
í Jacksonvillc á Floridaskaga. Lct 21 lífið í honum, þar af
þar af margir, er þeir reyndu að stökkva út um glugga. Hér
sjást nokkrir gestanna, er þeir reyndu að ná andanum í reyk
fylltu húsinu.