Morgunblaðið - 26.01.1964, Page 6

6
MORCU N BLAÐIÐ
Sunnudagur 26. jan. 1964

Hringurinn 60 árn
KVENFÉLAGIÐ Hringurinn er
60 ára í dag. Félagið var stofnað
26. janúar 1904, og voru félags-
konur þá 45, en nú ehi þær um
200.
Fyrsta árið var það einslkonar
skemmtifélag, en þegar á næsta
ári smeru félagakonur sér að
ýmiskonar líknarstarfsemi, svo
sem að hjálpa bágstöddum sæng-
urkonum með mjólkurgjöfum og
barnafatnaði. Einkum var það
þó berklaveikin, er þá var hér
mjög úfcbreidd, sem vakti vilja
félagskvenna tii hjálpar. Áttu
margir berklasjúklingar við
mikla ijárhagsörðugleika að
stríða, og ákvað Hringurinn að
reyna að bæta úr því eftir megni,
bæði með beinum styrkjum eða
greiðslu legukostnaðar í sjúkra-
'húsi, og einkum þó þvi síðar-
nefnda, og var gert svo sem efni
stóðu til. Fjár var aflað með ýms
um hætti, með hlutaveltuan,
happdrætti og bazörum, og stund
um voru leiksýningar, þar sem
Hringskonur léku jafnt hlutverk
kvenna og karla, og þótti oft hin
bezta skemmtun. Fyrr á árum
voru stundum skesmmtanir haldn
ar, sem kallaðar voru Hringferð
baenum, en á öðrum önnuðust fé-
lagskonur sjálfar kaffisölu, og
gat fólk gengið frá einum stað
á annan. Einnig voru þá haldnar
útiskemmtanir á sumrum, þar
sem voru ýms skemmtiatriði og
veitingar, er Hringdoonur sáu um
að öllu leyti. Mörg undanfarin
ár hafa félagskonur haft einu
sinni á ári, í desember, bazar og
kaffisölu, og merkiasölu á öllum
kosningadögum til Alþingis og
Soffía Haralilsdóttir
borgarstjórnar. Að öllu þessu
hafa félagskonur ætíð unnið af
fómfýsi og endurgjaldslaust, eytt
til þess miklum tíma. Árið 1914
var hafin sala á minningarspjöld-
um við útför fólks, til styrktar
málefnum Hringsins. Hetfur sá
fjáröflunarliður haldizt alla tíð
síðan og gefið drjúgar tekjur.
betta voru fyrstu u inningaspjöld
in sem til sölu voru hér á landi,
að því er bezt er vitað.
Eftir að berklavarnalögin
komu til framkvæmda árið 1921,
tók ríkið að greiða allan legu-
kostnað berklasjúklinga, og var
þar með fallinn grundvöllurinn
undan þeirri hjálparstarfsemi
Hringsins, svo að félagið skipti
um starfssvið. Nú var öll áherzla
lögð á að félagið ksmi upp hress
ingarhæli fyrir berklasjúklinga,
sem náð hefðu þeim bata, að þeir
þyrftu ekki að vera á venjulegu
berklahæli, en þó svo vahheilir
að þeir gætu ekki gengið að
venjulegum störfum. Tókst fé-
laginu að koma upp hressingar-
hæli í Kópavogi, sem ætlað var
25 sjúklingum og starfsfólki að
auki, en fyrir slíkt hæli var brýn
þörf, og var það ekki sízt fyrir
bjartsýni og duginað frú Kristín-
ar V. Jaeobson, sem verið hafði
formaður félagsins allt frá byrj-
un. Hressingarhælið tók til starfa
í nóvember 1926. Læknir hælis-
ins var aðstoðarlæknirinn á Vif-
iisstöðum, Helgi Yngvarsson, allt
frá stofnun hælisins og þar til
harm varð yfirlæknir á Vífils-
stöðum 1939. Hælið var rekið á
félagsins kostnað. LoÆorð rikis-
stjómarinnar fékjkst um að fá
jörðina Kópavog til ábúðar þegar
hún losnaði, og tók félagið við
jörðinni 1931, og rak þar síðan
búskap í 17 ár með allgóðum
hagnaði. Þetta var fyrsta hress-
ingarhæli á landinu, en því mið-
ur fékk það ekki notið sín sem
slíikt, vegna þess hve sjúkrahúss-
skorturinn var mikill í landinu.
Þótti það eikki fært «ð neita rúm-
ligajandi sjúklingum um vist,
þótt hælið vaeri þeim alls ekki
ætlað. Á félagsfundi haustið
1939 var samþykkt að bjóða rik-
inu hressingarhælið að gjöf,
ásamt öllum innanstokksmunum
og tækjum. Ríkið tók svo við
hælinu næsta ár og hefur rekið
það síðan, og notað það aðallega
sem holdsveikraspítala og fávita-
hæli. En búið í Kópavogi rak
Hringurirm áfram þar til vorið
1948, að ríkið keypti það af fé-
laginu.
Þáttaskil urðu í starfsemi fé-
lagsins er það hafði afihent rík-
Stungið upp á afslætti
fyrir brezka
Eittihvert blaðanna sagði frá
því nú fýrir helgina, að árið
sem leið hefðu 10 brezkir tog-
arar verið teknir í landhelgi
— og hefði sektarupphæðin
verið samtals 2,6 milljónir
króna. Sumum finnst þetta æði
há upphæð, en sennilega hrista
þeir bara hausinn hjá Landhelg
isgæzlunni og segja, að þetta
sé ekki fyrir kostnaði.
í þessu sambandi dettur mér
í hug tillaga, sem kom fram í
einu bréfi til Velvakanda ný-
lega (bréfið er eitt þeirra, sem
beðið hafa birtingar) en þar
sagði, að landJhelgisgæzlan væri
farin að hafa alltof mikið fyrir
því að ná landhelgisbrjótunum.
Spyr bréfritari, hvort ekki væri
tilvalið að bjóða brezkum tog-
araeigendum upp á 10% afslátt,
ef togararnir reyni ekki að
flýja?
En úr því að stungið er upp
inu Kópavogshælið. Mikil nauð-
syn var fyrir bamaspítala, og
ákvað félagið að gera það að
aðalverkefni sínu, að fullkominn
barnaspítali yrði reistur. Hefur
öll starfsami félagsins beinzt að
marki í rúmlega 22 ár. Barna-
spítalamálið hetfur átt svo mikl-
um vinsældum að fagna, að allt
sem félagið hefur tekið sér fyrir
hendur til þess að efla Barna-
spitalasjóðinn, hefur átt vísa að-
stoð almennings. Drifið hafa að
minningargjafir og áheit úr ýms-
um áttum, en drýgstar hafa þó
Kristin V. Jacobsen
verið tekjur sjóðsins af sölu
minningarspjaldanna, en megnið
af öllu þvi fé s«n runnið hefur
til Bamaspítalasjóðsins er frá
Reykvíkingum. Alli sem safinazt
af fé rennur í Barnaspítalasjóð-
inn, en félagið sjálft hefur ekki
aðrar tekjur en árstillög félags-
kvenna.
Skömimu eftir stríðslok voru
teknar upp viðræður við land-
á afslætti: Mætti ekki bjóða
þeim brezku einhvers konar af-
borgunarskilmála — með lítilli
útborgun? Þá hefðum við kann
ski fyrir kostnaði?
Lausnin felst í vörubíl
>á, sem bjóða mér sígarettu
þessa dagana, spyr ég alltaf hve
nær þeir ætli að hætta að
reykja. Helgi S. Jónsson í Kefla
vík leit hingað inn og hann svar
aði þessari spurningu: „Eitt
sinn skal hver deyja" — og svo
kveikti hann sér í annarri. Ann
ars sagðist hann hafa komið í
vörubíl í bæinn -— vegna verk-
falls bílstjóra á langferðabílum
— og þag væri mjög heilnæmt
að ferðast í vörubíl. í>að mundi
vega upp á móti reykingunum
þann daginn.
.... eða þessu
En úr því að minnzt er á
reykingar enn einu sinni langar
mig að segja frá fyrstu aðgerð-
lækni og heilbrigðismálaráð-
herra, um það hvort mögulegt
væri að stofna barnaspítala í
sambandi við stækkun Lands-
spítalans sem fyrirhuguð var, en
þær viðræður báru ekki árangur.
Árið 1951 sneri félagið sér svo
aftur til ríkisstjórnariminar, og
bauðst til þess að leggja fraim
Bamaspítalasjóð sinn gegn því
að Barnaspítala yrði komið upp
í sambandi við stækkun Lands-
spítalans, en framlagið muindi
flýta fyrir henni sem svo brýn
þörf væri fyrir, og tókust nú
samningar um það enda er það
mijög hagkvæmt. Fær Bamaspit-
alinn til umráða tvær efri hæð-
irnar í vesturálmu Landsspítal-
ans, og mun Hringxtrinn reyna
að sjá uim að allt verði þar sem
fullkomnast. Bamaspítalasjóður
Hringsins hefur þegar lagt fraim
til Bamaspítalans 7 milljónir
króna, en auk þess fjár sem lagt
verður í bygginguna, mun Hring-
urinn gefa allan útbúnað í Bama
spítalamn. >ess má geta að árið
1957, þegar núverandi barnadeild
tók til starfa í iAndsspítalanum,
þá gaf Hringurkin allan útbúnað
í deildina, rúm, rúmfatnað og
föt á bömin, ein í deildinni em
32 rúm, og undanfarin ár hefur
félagið fært öllum bömuim sem
dvalið hafa á barnadeilimni um
jóliin, jólagjafir.
Frú Kristín V. Jaeobsen sem
verið hafði formaður félagsins
frá byrjun, andaðist þann 6. maí
1943 á áttugasta aldursári, og var
þá kjöriin formaður frú Ingibjörg
Cl. Þorláksson, en hún lét af
störfum að eigin ósk, árið 1957.
Frú Sofifía Haraldsdóttir tók við
fiormannsstörfum og gegndi þeim
til dauðadags, 19. maí 1962. Nú-
unum í Bretlandi í hinm nýju
herferð gegn sigarettum. Heil-
brigðissamtök ein hafa látið
prenta og dreifa í stóm upplagi
bæklingi, eða áætlun fyrir þá,
sem vilja hætta að reykja. Er
hún í níu liðum — og helztu at-
riðin em sem hér segir:
1) Reyndu að umgangast
meira þá, sem reykja ekki, og
finna einhverja gilda ástæðu til
að hætta reyikingum: Fjárhags-
lega, heilsufarslega... .o.s.frv.
2) Gerðu lista yfir ástæðurn-
ar fyrir því að þú hættir (eða
vilt hætta) að reykja og límdu
hana upp við spegilinn á bað-
herberginu, yfir eld'húsborðinu
og fyrir framan þig á vinnu-
stað.
3) Ferðastu aldrei í almenn-
ings'vögnum, sem menn
reykja í.
4) Borðaðu sælgæti, tyggðu
tyggigúmmí — eða borðaðu
ávexti, þegar þú færð löngun
í sígarettu.
verandi stjóm gkipa: íormaður
Ingibjörg Cl. Þorláksson j
frú Sigþrúður Guðjónsdóttir, frú
María Bernhöft, frú Lára Bier-
ing, frú Dagmar Þorláksdóttir og
fni Hólmfríður Andrésdóttir.
Hér hefur aðeins verið stiklað
á stjóm í 60 ára sögu Hrimgsins,
en hún ætti að gefa hugmynd
um að hér er félag kvenna, sem
vinnur af fórnfýsi og alvöm, og
enn halda Hringskonur áfram að
vinna þar til Bamaspítalinn er
að fullu uppkominn og útbúinn,
sem væntanlega verður seint á
þessu ári. Og þegar því tafcmarki
verður náð, munu Hringskonur
snúa sér að öðrum líknarimáXuia
og mannúðarstarfsemi.
Þess má geta að á síðastliðnu
ári hafa félagskonur verið að
koma sér upp félagsheimili, til
þess að hafa betri aðstöðu til
þess að vinna að málum Barna-
spítalans og öðrum hugðarmáluim
sínum, en það hefur verið heldur
erfitt, því að Kventfélagið Hring-
urinn sjálft hefur litlar tekjur,
eins og áður segir.
Stióm og félagskonur Hrings-
ins hafa beðið blaðið fyrir þakk-
ir til hins mikla fjölda, sem hefur
stutt málefni félagsins fyrr og
síðar með gjöfum, áheitum og á
rriargan annan hátt.
5) Byrjaðu bindindið þegar
önnur vandamál bíða ekki úr-
lausnar. Eyddu peningunum,
sem þú spara með bindindinu
fyrsta daginn eða fyrstu vikuna
í einhvern „lúxus“ fyrir þig eða
fjölskylduna.
6) Reiknaðu út hve miklu þú
eyðir í sígarettur á viku, á ári
— og hve miklu þú hefur eytt
frá því að þú byrjaðir réyking-
ar. Reyndu að imynda þér hvað
þú hefðir annars viljað gera við
þessa peninga. Settu peningana
sem þú sparar með bindindinu
í sérstakan sjóð.
7) Reyndu að fá vini þína
með þér í bindindið og þegar
þú byrjar, þá skaltu hætta öll-
um reykingum. Ef þú gefst upp
reyndu þá að stilla þig um að
reykja á vinnustað — og
reyndu þannig að hætta smára
saman.
8) Vertu fyrirhyggjusamur
hvað tómstundaverkefni snertir
— og hagaðu því þannig, að þú
verðir aldrei verklaus. Hafðu
alltaf eittthvað fyrir stafni.
9) Hafðu ekki sigarettur á
heimilinu, bjóddu ekki sígarett
ur. Þetta geta allir reynt. Að
öðrum kosti verða þeir að fara
á vörubil milli Reykjavikur og
Keflavíkur daglega.
*