Morgunblaðið - 20.03.1964, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐID
Fðstudagur 20. marz 1964
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 80.00 á mámuði innanlands.
í lausasölu kr. 4.00 eintakið.
FRAMSÓKN OG
DÝRTÍÐAR-
DRA UGURINN
egar Viðreisnarstjórnin tók
við þrotabúi vinstri
stjórnarinnar, tókst henni á
skömmum tíma að afstýra því
hruni, sem við blasti. Henni
tókst jafnframt að bæta gjald
eyrisaðstöðu þjóðarinnar,
skapa traust á gjaldmiðlihenn
ar og ná jafnvægi í efnahags-
málunum, sem síðan hafði í
för með sér stóraukna fram-
leiðslu og bætt lífskjör alls
almennings.
Þetta er staðreynd, sem al-
þjóð þekkir. Hitt er líka
kunnugt öllum almenningi á
íslandi, að stjórnarandstæð-
ingar, Framsóknarmenn og
kommúnistar, undu ekki þess
ari farsælu þróun. Þeir sættu
sig ekki við það að verðbólg-
an skyldi ekki lengur ógna
þjóðinni. Þeir sættu sig ekki
við það, að framleiðslan jókst
hröðum skrefum og lífskjörin
bötnuðu. Þeir gerðu sér ljóst,
að traust viðreisnarstefnunn-
ar fór hraðvaxandi. Þessu
trausti varð að hnekkja, þótt
það bitnaði á fólkinu. Þess
vegna hófu Framsóknarmenn
og . kommúnistar herhlaup
gegn efnahagskerfinu. Pen-
ingafurstar SÍS og Moskvu-
menn tóku höndum saman
um kröfugerð á hendur út-
flutningsframleiðslunni, sem
vitað var að hún fengi ekki
risið undir.
íslenzka þjóðin er nú að
borga herkostnað þessa her-
hlaups peningafursta SÍS og
Moskvumanna. Víxlhækkanir
kaupgjalds og verðlags síð-
ustu misseri hafa haft í för
með sér vaxandi jafnvægis-
leysi og dýrtíð. í kjölfar 30%,
almennrar kauphækkunar á
sL ári hefur verðlag undan-
farnar vikur og mánuði verið
að hækka.
Vitanlega þarf þetta ekki að
koma neinum á óvart. Það
kemur hinsvegar úr hörðustu.
átt, þegar Framsóknarmenn
undir forystu peningafursta
SÍS gera nú hróp að Viðreisn-
arstjórninni og reyna að
kenna henni þá óheilla þró-
un, sem fyrr er lýst. Ef þjóð-
fylkingu kommúnista og
Framsóknarmanna hefði ekki
tekizt herhlaup sitt, færi verð
lag nú ekki hækkandi. — Út-
flutningsframleiðslan byggi
þá heldur ekki við vaxandi
erfiðleika.
Framsóknarflokkurinn og
dýrtíðardraugurinn eru óað-
skiljanlegir félagar. Peninga-
fiu-star SÍS og leiðtogar
Framsóknarflokksins hafa
lagt kapp á að blása lífsanda í
nasir þessa draugs. Þeim hef-
ur orðið alltof mikið ágengt í
þeirri óþjóðhollu niðurrifs-
iðju, en í henni hafa þeir not-
ið öruggs stuðnings og banda-
lags við kommúnista.
FJÖLGUN
BANKAÚTIBÚA
lím þessar mundir er verið
^ að opna tvö ný bankaúti-
bú á Suðurlandsundirlendi.
Opnar Landsbankinn annað
þeirra á Hvolsvelli en Bún-
aðarbankinn hitt að Hellu.
Búnaðarbankinn hefur undan
farin ár verið að f jölga útibú-
um sínum úti um landið. Hið
fyrsta þeirra var stofnað árið
1930 í svipaðan mund og bank
inn tók til starfa á Akureyri.
Árið 1962 var svo sett á stofn
útibú frá Búnaðarbankanum
á Egilsstöðum. Um síðustu
áramót var opnað útibú frá
bankanum á Blönduósi og á
morgun opnar bankinn hið
nýja útibú sitt á Hellu. Enn-
fremur hefur Búnaðarbank-
inn í undirbúningi að opna
útibú í Stykkishólmi.
Hin nýju útibú Búnaðar-
bankans og annarra banka úti
um landið eiga að hafa í för
með sér bætta þjónustu við
almenning. Þess vegna ber að
fagna hinum nýju útibúum.
Á það ber hinsvegar aðbenda,
að í einum landshluta, Vest-
fjörðum, hefur Búnaðarbank-
inn ennþá ekkert útibú. Verð-
ur að telja eðlilegt að útibú
verði sett þar á stofn á næst-
unni.
Búnaðarbankinn hefur unn
ið mikið og merkilegt starf í
þágu íslenzks landbúnaðar.
Undir forystu Viðreisnar-
stjórnarinnar hafa sjóðir
landbúnaðarins verið efldir
stórlega og möguleikar þeirra
auknir til þess að rækja hlut-
verk sitt í þágu uppbygging-
ar og framfara í sveitum
landsins. Uppbygging sveit-
anna verður að halda áfram.
Vel rekinn og þróttmikill land
búnaður í öllum landshlutum
er þjóðarnauðsyn.
KONUNGLEG
HEIMSÓKN
|7rá því hefur verið skýrt, að
* hertoginn af Edinborg,
Philip prins, muni sækja
ísland heim á komandi sumri
og dveljast hér í þrjá daga.
Verður hertoginn gestur for-
seta íslands þennan tíma.
IVIakarios —
forseti á daginn
— erkibiskup á nóttunni
MAKARIOS, erkibiskup, for
seti Kýpur, er heiminum öllu
kunnari sem stjórnmálamað-
ur og: forseti en sem erkibisk-
up. En þótt gera megi ráð fyr
ir því, að hann hafi ærnum
veraldlegum verkefnum að
sinna, gefur hann sér ennþá
tíma til þess að sinna marg-
háttuðum trúarlegum verk-
efnum, til dæmis að skíra,
gifta, prédika og fara í vísita
síuferðir um erkibiskupsdæmi
sitt.
Á hverjum morgni, úr því
klukkan er orðin átta, má sjá
Makaríos koma út úr erkibisk
upssetrinu í Nicosia. Hann
sezt inn í stóran svartan kád-
ilják, þar sem bróðir hans sit-
ur undir stýri og ekur honum
til forsetahallarinnar í út-
jaðri borgarinnar. Þar dvelst
Makarios allan daginn, fram
til kl." níu á kvöldin. Hann
heldur fundi með ráðherrum
sínum, ræðir við sendiherra
og sinnir öðrum embættis-
verkum, en heldur að svo
búnu aftur til erkibiskupsset-
ursins.
Erkibiskupshöllin er a.m.k.
helmingi stærri en forseta-
höllin, sem byggð var á þriðja
tug aldarinnar og ber glögg
merki gamallar alþýðulistar
á Kýpur. Nú er byggingin hálf
eyðileg ásýndum, einkum á
kvöldin og nóttunni, er hún
stendur áuð og vendilega lok-
uð. Kadilják bifreiðin, svarta,
er eign Makariosar sem erki-
biskups, en fylgir ekki for-
setaembættinu, því að hann
hlaut hana að gjöf frá banda-
rískum vini sínum og aðdá-
anda fyrir nokkrum árum.
Segja má, að Makarios
gegni tvíþættu hlutverki, hlut
verki forseta á daginn og hlut
verki erkibiskups á nóttunni
og um helgar, svo fram
arlega sem hann getur tekið
sér frí frá forsetastörfunum.
En hann er þó, er allt kem-
ur til alls, forseti vegrna þess,
að hann er erkibiskup, en
ekki öfugt. Erkibiskup á Kýp-
ur er kjörinn almennri kosn-
ingu og verður því óskoraður
leiðtogi grískra manna á
eynni.
Makarios hefur verið fram-
takssamur umbótamaður í
erkibiskupsembættinu, sem
hann tók við árið 1950. Áður
höfðu prestar á Kýpur verið
lítt menntaðir, en úr því bætti
hann mjög. Hann valdi úr
duglegustu nemendur mennta
skólanna og sá þeim fyrir
styrk til nárns við háskólann
í Aþenu, svo að kirkjan á
Kýpur ræður nú orðið yfir ail
mörgum vel menntuðum
mönnum. Hann stóð einnig
fyrir stofnun kennaraskóla á
eynni og fékk Kykko-klaustr-
Makarios erkibiskups, forseti
Kýpur
ið til þess að standa undir
kostnaði við hann. Þá hefur
hann komið á laggirnar sjóð-
um til þess að auka laun
presta. Hafa þau tvöfaldazt
eða þrefaldazt á síðustu árum
frá því sem var fyrir embætt
istöku hans, en þá voru launa
greiðslur presta háðar yfir-
völdum hvers bæjar- eð*
sveitafélags fyrir sig. Nú hef-
ur hann á prjónunum að
koma upp nær fimmtíu millj-
ón króna sjóði til hagsbóta
fyrir presta. Auk þessa hef-
ur hann komið á fót tónlist-
arskóla í Nicosiu og varið
stórfé til söfnunar mynda frá.
Lyons. Og um það bil, er ó-
eirðirnar brutust út á Kýpur
í desember s.l. hafði hann á
prjónunum að koma upp lista
safni undir umsjá erkibiskups
embættisins.

Sjdlfsævisoga Vilhjólms Stefóns-
sonar væntanleg
í maímdnuði nk. — Sérstæðar bókaöflunar-
aðferðir Vilhjdlms ræddar í blöðum
New York, 16. marz.
í NÆSTKOMANDI maímánuði
mun bókaútgáfufyrirtæki hér
í New York gefa út sjálfsævi-
sögu Vilhjálms Stefánssonar
landkönnuðs.
Nafn bókarinnar er „Discov-
ery“ og mætti kalla hana
„Landafundir“ á íslenzku.
Með þessari hálfopinberu
heimsókn eiginmanns Elísa-
betar Bretadrottningar er
endurgoldin heimsókn ís-
lenzku forsetahjónanna til
Bretlands á sl. hausti, en eins
og kunnugt er var þeim tekið
þar af mikilli gestrisni og
sýndur margvíslegur sómi.
Er óhætt að fullyrða að þessi
heimsókn forsetahjónanna
hafi átt sinn þátt í því að
treysta vináttutengslin milli
hinna tveggja eyþjóða, sem
oftast hafa átt með sér góð og
vinsamleg skipti.
íslendingar fagna nýjum og
traustari vináttutengslum við
brezku þjóðina, rótgrónustu
og elztu lýðræðisþjóð heims-
ins. Hertoginn af Edinborg er
hér velkominn gestur, sem
mun verða vel fagnað.
í síðasta eintaki blaðsins Polar
Notes, sem gefið er út öðru
hvoru af Stefanssonarsafninu í
Dartmouth, segir kona Vil-
hjálms frá því hvernig eigin-
maður hennar safnaði bókum.
„Stef“ (en svo var Vilhjálmur
nefndur) notaði ýmsar aðferðir
til þess að ná bókurn í safn
sitt án þess að nota beinharða
peninga eða hafa samband vði
bóksala.
Ein aðferð, er hann notaði oft,
sérstaklega ef um nýja útgáfu
var að ræða sem hann hafði
sérstakan áhuga á, var sú að
taka eina af sínum eigin bókum,
venjulega þá nýjustu, skrifa í
hana samsafn af fyndni, lær-
dómi og vingjarnleik, senda
hana síðan til höfundar með
uppástungu um það að þeir skipt
ust á bókum.........
Önnur aðferð var sú, að halda
fyrirlestra fyrir félög, sem gátu
ekki borgað í peningum en gátu
borgað í bókum.
Einna minnisstæðast er það
tilvik er hann hélt fyrirlestur
í Hvalveiðisafninu í Nantucket
1933.
Fyrirlestrargjaldið, sem var
350 dalir greiddi safnið með bók-
um er höfðu hlaðizt upp hjá því
en voru ekki um hvalveiðar.
Bækur þessar voru lauslega
metnar eftir upprunalegu kaup-
verði og þar sem margar af þess
um bókum voru gefnar út fyrir
Borgarastyrjöldina þá voru þær
hinar verðmætustu og urðu
þessi viðskipti því hin mesta
búbót í safn Vilhjálms.“ — Skýrt
var frá þessu í N. Y. Times sL
sunnudag. — Erling.
Gjaíir til Bún-
aðarfélagsins
í FRÉTTINNI um gjafir til Bún-
aðarfélags íslands, sem birtist
fyrir nokkru í blaðinu, féll niður
lína. Ásgeir Guðmundsson frá
Æðey gaf félaginu „Frey“ inn-
bundinn frá upphafi, en Búnaðar
samband Austur-Skaftfellinga
gaf tvær ljósmyndir teknar af Vig
fúsi Sigurgeirssyni, aðra úr Lóni,
en hina af Sigurði Jónssyni á
Stafafelli, sem fyrstur manna bar
fram tillögu um byggingarmál
Búnaðarfélagsins á þingi þesa
1941.