Morgunblaðið - 24.03.1964, Blaðsíða 16

16
MORG U N B LAÐIÐ
Þriðjudagur 24. marz 1964
JMtaðgmnfrJðfrffr
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjón: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 4.00 eintakið.
KAPPHLA UPIÐ
STÖÐVAD
k llir stjórnmálaflokkar segj-
**■ ast vilja berjast gegn
þeirri verðbólguþróun, sem
hér hefur verið að undan-
förnu, og sýnir það, hve skiln
ingur manna hefur vaxið á
því að nauðsynlegt sé að
koma í veg fyrir víxlhækk-
anir kaupgjalds og verðlags.
Verðhækkanirnar, sem ó-
hjákvæmilega hlaut að leiða
af hinum miklu kauphækk-
unum á síðasta ári, eru nú
flestar komnar í ljós, þann-
ig að unnt á að vera að
tryggja nokkuð stöðugt verð-
lag, ef ekki verða gerðar nýj-
ar tilraunir til að knýja fram
óraunhæfar kauphækkanir.
Umboðsmenn ríkisstjórnar-
innar og opinberra starfs-
manna hafa að undanförnu
flutt mál sitt fyrir kjaradómi,
þar sem opinberir starfsmenn
krefjast 15% kauphækkana,
en ríkisvaldið neitar öllum
hækkunum. Kjaradómur er
sem kunnugt er óháður dóm-
stóll, svo að enginn' getur
spáð um það, hver niðurstaða
hans verður, en vafalaust
munu dómararnir hafa hlið-
sjón af því, að engum getur
orðið það til góðs, að nýtt
kapphlaup hefjist um veru-
legar launahækkanir.
Um kjör annarra stétta er
það að segja, að heildarsam-
tök launþega tjáðu sig í vinnu
déilunum fyrir áramótin mót
fallin því, að launahlutföllum
yrði raskað, þannig að á-
kveðnir starfshópar fengju
meiri hækkanir en aðrir.
Þannig er ekki hægt að rétt-
læta nýja launabaráttu með
því, að ákveðnar stéttir hafi
dregizt aftur úr, eins og svo
oft hefur viljað við brenna.
Launþegar gera sér grein
fyrir því, að þeir hagnast
ekki á almennum kauphækk-
unum umfram framleiðslu-
aukningu. Þess vegna er það
rétt, sem Benedikt Gröndal,
ritstjóri Alþýðublaðsins, vík-
ur að í grein um helgina, að
hvarvetna er spurt, hvort rík-
isstjórnin mun ekki grípa í
taumana og gera ráðstafanir
til að stöðva dýrtíðina.
Slíkar ráðstafanir munu
njótá almenns stuðnings, og
þess vegna er fyllsta ástæða
til að treysta því, að viðreisn-
in verði styrkt að nýju og
jafnvægi fái að ríkja í efna-
hagsmálum til hags fyrir al-
þjóð.
VILJA MENN
NÝTT FJÁR-
HAGSRÁÐ?
f^ramsóknarmenn klifa á því
4 og gera um það samþykkt-
ir, að nauðsynlegt sé að skipu
leggja betur fjárfestingu,
meina mönnum ákveðnar
framkvæmdir en greiða fyrir
öðrum. Þetta kann að iáta vel
í eyrum þeirra, sem gleymt
hafa ástandinu, þegar höftin
voru í algleymingi og Fjár-
hagsráð hafði yfirstjórn yfir
öllum fjárfestingarmálum.
í Fjárhagsráði sátu ágætir
menn, sem reyndu að fram-
kvæma þau lög og reglur,
sem þeir voru settir til að
gæta, en sjálft kerfið var með
þeim endemum, að svo var
komið að enginn mælti því
bót. Þá voru menn kærðir fyr
ir það að steypa girðingar-
stöpla o.s.frv.
En Framsóknareðlið er
samt við sig. Framsóknarfor-
ingjunum finnst ætíð, að þeir
eigi að hafa forréttindi og
þeirra hafa þeir löngum afl-
að sér með úthlutun ýmisá
konar gæða. Þeim er mein-
illa við frjálsræðið, því að
þá hafa allir sama rétt, en
þeir ekki forréttindin.
En reyasla íslendinga af
haftakerfinu var slík, að þeir
munu ekki kjósa það yfir sig
að nýju. Þeir sýndu það í
kosningunum í sumar að þeir
vilja frjálsræði. Þeir eru ekki
ginkeyptir fyrir þeirri aftur-
haldsstefnu, sem Framsókn-
arleiðtogarnir enn boða.
HVAR ERU
REKSTRARLÁNIN?
rpíminn er enn tekinn að
A nefna rekstrarlán bænda,
sem blaðið segir að séu alitof
lítil. Auðvitað er það þó ekki
þessi tegund lána, sem meg-
inmáli skiptir fyrir bændur,
heldur heildarlánveitingarn-
ar til landbúnaðarins og þá
auðvitað ekki síður lengri og
hagkvæmari lán en þessi
stuttu rekstrarlán.
En hver skyldi vera ástæð-
an til þess að Framsóknarleið
togunum er mest í mun að
auka rekstrarlánin, en finnst
lítið til um hinar stórauknu
lánveitingar Stofnlánadeild-
ar landbúnaðarins. Svarið við
þeirri spurningu hafa bændur
á reiðum höndum. Þeir eru
margir bændurnir, sem aldrei
Johnson og Robert Kennedy
Eftirfaranai grein um sam-
skipti Johnsons Bandaríkja-
forseta og Roberts Kennedy
dómsmálaráðherra, er skrifuð
af David Wise fyrir banda-
ríska Stórblaðið „The New
York Herald Tribune“. Birt-
ist greinin hér í lausiegri
þýðingu.
Á 38 ára afmæli Roberts
Kennedys, dómsmálaráðherra
Bandarikjanna, 20. nóvember
s.l. voru nokkrir vinir hans
saman komnir til þess að fag-
Kennedy domsmálaráðnerra
na því með honum. Til gam-
ans íærðu gestirnir dómsmála
ráðherranum lítinn kassa
með brúðum, sem áttu að
tákna menn. er honum geðj-
aðist ekki að og gerðu hon-
um gramt í geði. Fjöldi
prjóna fylgdi brúðunum. Ein
þeirra liktist James R. Hoffa
önnur Sukarno Indónesiufor-
seta, en sú sem mesta athygli
vakti bar greinilega svip
Lyndons B. Johnsons. Tveim-
ur dögum siðar var Kennedy
forseti myrtur, Johnson tók
við embætti hans og hinn
ungi dómsniálaráðherra hafði
orðið fyrir mikilli sorg. Af-
mælisgamanið var gleymt.
En eftir prófkosningarnar
í New Hampshire fyrir
skömmu bergmáluðu um
Washington frásagnir af á-
greiningi forsetans og dórns-
málaráðherrans. Byggðust
þaer fyrst og fremst á áreiðan
legum upplýsingum um, að
Johnson forseti teldi Kenne-
dy sjálfan hafa staðið að baki
áróðursins, sem rekinn var í
New Hampshire fyrir því að
hann yrði vaiinn varaforseta
efni Demókrata. Fyrir próf-
kostningarnar gaf Kennedy
út yfirlýsingu þar sem hann
bað sbuðningsmenn sína í
New Hampshire að greiða
ekki atkvæði og benti á að
forsetinn ætti sjálfur að velja .
varaforsetaefni þegar þar að
kæmi. Þrátt fyrir þetta hlaut
Kennedy lang flest atkvæði
í kosningunum, og nokkrir
samstarfsmanna Johnsons
forseta eru þeirrar skoðunar,
að dómsmálaráðherrann ætli
að sjá um að forsetinn geti
e'kki gengið framhjá honum,
er hann velur varaforseta-
efni.
• SKULDINNI SKELLT
Á BLÖÐIN
í Hvíta húsinu var sagt, að
frásagnir blaðanna af ágrein-
ingi Kennedys og Johnsons
væru uppspuni frá rótum og
dómsmálaráðherrann tók í
sama streng. En það er stað-
reynd, að forsetanum og
dómsmálaráðherranum hefur
aldrei geðjast hvorum að öðr-
um. Robert Kennedy stjórn-
aði baráttunni fýrir útnefn-
ingu bróður síns sem forseta-
efnis Demókrata 1960, en
Johnson vi!di sjálfur hreppa
hnossið. í hita baráttunnar
lét Johnson ýmis óvægileg
orð falla um æsku Kennedys
og hve sjaldan hann hefði
mætt á fundum í Öldunga-
deildinni. Robert Kennedy
var Johnson mjög reiður
vegna ummælanna og hann
varð skelfingu lostinn, þegar
bróðir hans ákvað fyrirvara-
laust_ að veija Johnson sem
varaforsetaefni. Andúðin,
sem Robert Kennedy fékk á
Johnson í barátbunnni um
útnefningu forsetaefnis Demó
krata 1960, setti svip á sam-
band þeirra næstu þrjú árin.
Sem varaíorseti og dóms-
málaráðherra sátu Johnson og
Kennedy oft sömu fundi í
Hvíta húsinu, en utan þess
höfðu þeir lítil samskipti.
• ASÍUFÖRIN
Eftir að Kennedy forseti
var myrtur virtist samband
bróður hans og Johnsons
batna. I janúar sendi Johnson
dómsmálaráðherrann til Asíu
til þess að reyna að miðla mál
um í deilunni um Malaysíu.
Það var Averell Harriman,
aðstoðarutanríkisráðherra,
sem átti hugmyndina að því,
að Kennedy yrði sendur í
þessa ferð og Johnson féllst
á hana, en honum gramdist
þegar blöðin birtu fregn um
verkefnið, sem Kennedy haf
ði verið fengið, fyrr en ætlazt
var til. Forsetanum fannst að
vegna biaðaskrifanna gæti
hann ekki skipt um skoðun
jafnvel álíta að verið væri
að beita hann þvingunum.
Kennedy var ákaft fagnað
hvar sem hann kom I Asíu-
ferð sinni og viðræður hans
við Sukarno leiddu til þess
að um tíma dró úr viðsjám
á Borneó. Blöð um allan
heim birtu forsíðufregnir um
för Kennedys og hann hélt
heim til Washington til þess
að skýra forsetanum frá ár-
angrinum. Þegar hann gekk
inn í fundarherbergi Hvíta
hússins gerði hann ráð fyrir
að ræða í trúnaði við for-
setann og Öryggisráð Banda-
ríkjanna, en brá mjög í brún,
þegar hann sá nokkra öldung
ardeildar- og fulltrúadeildar-
menn og var greinilega ó-
ánægður með nærveru þerira.
• GRUNSEMDIR
Daginn áður en Kennedy
kom heim úr Asíuförinni
hóf Peter J. Crotty, valda-
mikill Demókrafti í Buffalo,
baráttu fyrir útnefningu hans
sem varaforsetaefnis. í Hvita'
húsinu tók menn að gruna,
að Kennery stæði sjálfur að
baki aðgerða Crottys og hefði
af ásettu ráði komið því svo
fyrir, að þær hæfust að hon-
um fjarverandi.
En fyrstu vikuna í febrúar
var það Kennery, sem var
gramur og grunaði margt.
Em/bættismenn í Hvíta hús-
inu gáfu blöðunum niðrandi
upplýsingar um Don B. Reyn-
olds, eitt aðalvitnið í máli
Böbby Bakers, en vitnisiburð-
Joanson forseti
ur Reynolds var óhagstæður
Johnson forseta. Hafði dóms-
málaráðherrann gefið fyrir-
mæli um að farið yrði með
upplýsingarnar um Reynolds
sem trúnaðarmál.
Eins og áður segir voru
það prófkosningarnar í New
Hampsihire, sem gáfu frá-
sögnum um ágreining Kenne-
dys og Jöhnson byr undir
báða vægni. Hin mörgu at-
kvæði, sem Kennedy hlut
þrátt fyrir áðurnefnda yfir-
lýsingu, vöktu grunsemdir í
Hvíta húsinu og Johnson kom
því til leiðar, að Paul Corbin
var vikið úr flokksstjórn
Demókrataflokkins, en Cor-
bin studdi John Kennedy 1960
og fregnir hermdu að hann
hefði rekið áróður fyrir Ro-
bert Kennedy í New Harrvps-
hire.
Eftir prófkosningarnar hafa
bæði forsetinn og dómsmáia-
ráðherrann reynt að kveða
niður Orðróminn um ágrein-
inginn. Kennedy hefur lýst
því yfir, að hann hafi ekkert
gert til þess að hafa áhrif á
atkvæðagreiðsluna í New
Hampshire og Johnson segizt
trúa orðum dómsmálaráð-
herrans. Pierre Salinger,
blaðafulltrúi segist ekki vita
til þess að snurða hafi hlaupið
á þráðinn milli Johnsons og
Kennedys og Kennedy segir
að samband þeirra sé vin-
samlegt. Ef svo er, er það
hin undarlega vinátta, sem
byggist aðeins á samstöðunni
í stjórnmálum og verið getur
að þrátt fyrir allt verði JOhn-
son og Kennedy foreta- og
varaforsetaefni Demókrata við
koningarnar í haust.
hafa séð eyri af rekstrarlán-
unum. Kaupfélögin hafa tek-
ið þetta fé og notað í rekstri
sínum. Bændur hafa t.d. ver-
ið látnir borga áburðinn, en
síðan hefur liðið allt að einu
ári þar til skuldir kaupfélag-
anna við Áburðarverksmiðj-
una hafa verið gerðar upp.
Barátta Framsóknarforingj
anna fyrir því að auka rekstr-
arlánin skýrist af þessari stað
reynd. Það er ekki umhyggja
fyrir bændum, heldur vilja
Framsóknarforingjarnir fá
meira fé í hendur, sem þeir
geta misnotað á alkunnaa
hátt í samvinnufélögunum