Morgunblaðið - 26.09.1964, Blaðsíða 8

S
MORCU N BLAÐIÐ
Laugardagur 26. sept. 1964
Söluumboð: Radiover S.F.
Skólavörðustíg 8, sími 18525.
GUNNAR ASGEIRSSQN H. F.
Maöur hafði hitann af árunum
fæddur á Geirm undarstöðum
í Steingrímsfirði 1884. í>ar
stendur einnig að kona bans
sé Hólrmfríður f>óra Guðjóns-
dóttir,, fædd 21. sept. 1894.
— Já, það eru 10 ár á
milli okkar. Hún varð sjö-
tu/g á mánudaginn var.
—Og þú ólst upp norður
í Strandasýslu?
— Já, ég ólst upp á Ósi
í Steingrímsfirði og átti þar
heima allt til 22ja ára ald-
urs.
— Byrjaðir snemma að
stunda sjóinn?
— Innan við fermingu.
Menn lifðu mest á sjávarföng
um vestur þar. Ég fór að
róa vestur í Djúpi þegar ég
tvar 16 ára, réri þá frá Snæ-
fjallaströnd og Arnardal. 22
ára réði ég mig til Hálfdán-
ar Hálfdánarsonar í Búð í
Hnífsdal. Þar var mér borg-
að miklu betur, fékk 400 kr.
um árið, en ekki nema 100
þar sem ég var áður. Hálf-
dán var vinnuharður. Sá sem
ekki gat unnið það verk sem
honum var falið varð að
fara. Við rérum allan ársins
hring, en karlinn hafði stórt
bú og við slógum milli róðra.
Það mátti ekki skilja strá eft-
ir við sláttinn þá ætlaði hann
vitlaus að verða. Ég var í
Hnífsdal 1910, þegar snjó-
flóðið mikla féll og 20
manns fórust. Það var hörmu
legur atburður. Það var um
morguninn 13. febrúar kl.
rúmlega átta að ég var á
leiðinni heiman frá Búð með
mjólk fyrir hásetana, sem
(voru í sjóbúð út með bakk-
anum vestan víkurinnar. í
sama mund og ég fór frá Búð
fór þaðan Sigurður Sveins-
son vinnumaður að fylgja
krökkum í skóiann en þau
héldu inn bakkana í öfuga
átt við það sem ég fór. Það
skeði í sömu andrá að ég gekk
inn um dyrnar á sjóbúðinni
og snjóflóðið skall yfir og
jaðar þess að vestan lenti á
sjóbúðinni og inn um dyrnar
á eftir mér og tók mér í
mitti þar sem ég stóð í stig-
anum. Sigurður og börnin
fórust öll, auk margra fleiri,
flestir þeirra sem fórust voru
innan dyra, en snjóflóðið tók
húsin með öllu saman og
fleygði fram á sjó.
Heima í Búð var Hálfdán
á leið ofan stigann ofan af
svefnoftinu er snjóflóðið
skall á bænum. Lofthurðin
fleygði honum niður á gólf
svo hann féll í rot. Fólkið
sem komið var niður í eldhús
slapp. Snjóflóðið sópaði svo
nákvaemlega ofan af 3úðar-
bænum að það klippti hann
í sundur við rúmin á svefn-
loftinu. Sængina tók ofan af
konu Hálfdáns og hún lá fá-
klædd í fönninni og var þann
ig grafin úr henni er henni
var bjargað. Barn, sem lá við
hlið hennar í rúminu, kast-
aðist að ofni sem stóð heitur
á loftinu og hefði barnið ekki
verið í þykkri uilarskyrtu
hefði það skaðbrennst á ofn-
inum.
Mig sakaði ekki enda slapp
sjóbúðin og gátum við því
brugðið við og farið að hjálpa
til að grafa úr flóðinu. Það
var hörmungarverk að grafa
upp fólk og dýr limlest og ann
að látið og bjarga líkunum af
fjöru jafnóðum og sjórinn los-
aði þau úr snjóhellunni. Tutt-
ugu grafir voru teknar en tvö
líkanna fundust aldrei.
— Árið 1915 gekk ég í hjóna
band og fluttist þá til Önund-
arfjarðar og tók að búa í Ár-
múla, en það er nýbýli frá
Hesti.
— Hættirðu þá að stunda
sjóinn?
— Nei, sjóinn sótti ég allt
til fimmtugsaldurs. 1947 flutt-
umst við svo hingað suður og
Þorgeir Eyjólfsson sem 80 ára er í dag: — Ennismóri vildi ekki
hleypa mér inn í heshúsið. Ljósm. Mbl.: Sv. Þ.
í 7 ár var ég hjá Aðalsteini
syni mínum í Nesi á Seltjarn-
arnesi eða þar til fyrir tæpum
10 árum að ég gerðist vaktmað
ur á heilsuhælinu á Arnar-
holti á Kjalarnesi.
— Ég hefði haldið að það
væri ekki starf fyrir mann
kominn að áttræðu að gæta
sjúklinga um nætur.
— Blessaður vertu. Þetta
hefir allt gengið vel og Gísli
vill hafa mig. Maður verður
að vera rólegur og æðrulaus.
Það þýðir ekkert þótt þessir
veslingar berji mann að berja
þá á móti. Maður verður að
geta stillt skap sitt á hverju
sem gengur.
— Ertu aldrei hræddur á
nóttunni?
— Hræddur, nei. Ég hef
aldrei verið myrkfælinn. Mér
hefur að vísu brugðið við. ef
menn koma æðandi um miðja
nótt og reka löppina inn um
gluggann. En hræddur, nei.
— En áttu ekki bágt með að
vaka svona sífellt um nætur
og sofa á daginn?
— Nei, eins og það sé ekki
sama hvort maður sefur á dag
inn eða nóttunni. Ég hef alltaf
átt gott með að vaka. Ég vakti
oft formennina mína í gamla
daga. Þeir hefðu farið færri
róðrana ef ég hefði ekki átt
létt með svefn. Ég get sofnað
hvenær sem er,. ef ég er í þörf
fyrir svefn og eins get ég vakn
að á hvaða tíma sem er.
— Hvað gætirðu margra
sjúklinga?
Þeir eru um 50. Vaktin
er frá kl. 12 að kvöldi til kl.
8 á morgnana. Áður var hún
frá 9 á kvöldin til 5 á nótt-
unni. Þetta gekk misjafnlega
fyrst framan af nokkur árin,
en nú er þetta ekkert. Það
kemur svosem aldrei neitt
f.vrir. Maður lærir á þetta og
sjúklingarnir venjast manni.
— Hvernig er það Þorgeir.
Eru allir Strandamenn svona
léttlyndir. Ég þekki nokkra
og mér sýnast þeir allir vera
fiörmenn. Er það hákarlalýs-
ið?
— Ég veit það ekki. Já við
veiddum mikinn hákarl þegar
ég var í Steingrímsfirðinum
á Fagurgaladjúpi og við lagn-
arísinn. Þá var nógur hákarl.
Og við drukkum lýsið. Það
var fínn matur og það gerði
manni gott. Já hákarlinn er
góður, en hann er bara orðinn
svo dýr.
— Hefirðu verið hraustur
alla tíð.
— Já, ég hef aldrei legið
á spítala. Fékk Spönsku veik-
ina. Svo fékk ég snert af
brjósthimnubólgu þegar ég
varð innkulsa í róðri, en það
stóð ekki nema tvær vikur.
— Varstu aldrei formaður?
— Nei. ég kærði mig ekkert
um að vera formaður, þótt ég
væri það af og til í hákarla-
legum og svo einn og einn
róður fyrir formenn mína.
— Ætlarðu að halda áfram
að vaka yfir geðsjúklingun-
um?
— Ætli það verði ekki eitt-
hvað. Þeir vilja ekki sleppa
mér.
— Það er sagt að þið
Strandamenn hafið verið
göldróttir og þar hafi allt ver-
ið fullt af draugum. Hefirðu
fengizt við drauga, eða séð þá.
—. Jú. Þessa andskota, sem
drápu á undan sér. Ég man
eftir Ennismóra. Hann var
mórauður skratti með skott-
húfu. Þgð var sagt að maður-
inn, sem hann fylgdi hafi
hrist hann áf sér þegar þeir
urðu báðir skipreika, en síðan
fylgdi hann honum. Móri drap
fé, keyrði það niður í kyrnur
og limlesti allavega, og það
brást ekki að skömmu síðar
kom maðurinn. Einu sinni stóð
Móri fyrir mér í hesthúsdyr-
unum, þegar ég ætlaði að fara
að gefa hestunum. Það var
meðan ég var í Steingríms-
firði. Ég gerði þrjár atrennur
til að komast inn í hesthúsið,
þar sem klárarnir stóðu frís-
andi fyrir aftan Móra. En það
var ekki nokkur vegur að kom
ast framhjá honum.
— En hvað um huldufólkið?
Það birti yfir Þorgeiri og
Framh. á bls. 15
ö' Sjónvarpstæki
Eru framleidd af einni elztu og reyndustu útvarps-
verksmiðju í helmi.
• Fyrsta fiokks vestur-þýzk framleiðsla.
• Frábaer mynd og tóngæði.
• Eru fyrir bæði kerfin.
• Fást af tíu mismunandi gerðum.
• Viðgerða- og varahlutaþjónusta.
• Önnumst alia uppsetningu.
Höfum einnig úrvais loftnet, frá Robert Boscli
Elektroniik.
Höfum einnig sérstök ioftnet fyrir fjöibýiishús.
Gavnall sægapur af Vestf jördum
gætir nú 50 geðsjúklinga
þótt orðinn sé áttræður
— Var ekki mikill bless
aður munur, þegar mótor-
arnir komu, að geta setið
og látið fara vel um sig,
meðan siglt var út og inn?
—Það v»r miklu kald-
ara að sitja og gera ekki
neitt. Maður hafði þó hit-
ann af árunum.
Sá sem svaraði spumingu
blaðamannsins á þessa leið er
áttræður í dag og heitir Þor-
geir Guðmundur Eyjólfsson,
fæddur í . Steingrímsfirði í
Strandasýslu og hefir fengizt
við drauiga og huldufólk,
drukkið hákarlalýsi, lent í
snjóflóðinu mikla í Hnífsdal,
róið frá Snæfjallaströnd, Am
ardal og Bolungarvík, meðan
engin höfn var, og síðastlið-
in 10 ár vakað yfir geðsjúkling
í Arnarholti á Kjalarnesi.
Hann hefir enn krafta í
kögglum, sem stæltir voru í
áratogum krinigum Vestfirði,
hann á enn létt með að vaka
og ekkert getur raskað geð-
ró hans, augum eru skír, þótt
rýnt hafi í sortann norður á
Djúpi og hann les gleraugna-
laust. Hárið er að vísu orð-
ið hvítt, það litl-a sem eftir
er, hendurnar hnýttar og
fingurnir aftursleiktiir, sem
er merki þess að þeir hafa
orðið að þola mikil átök í
köldum veðrum, herðamar
eru kýttar. And'.itið er stór-
skorið en broshýrt og svip-
urinn glettinn.
— Ég verða að játa það
Þorgeir að ég veit ekkert um
þig, nema það að þú ert fað-
ir hans Alla á Korpúlstöðð-
um, byrjum við samtalið.
— Biddu nú við, segir Þor-
geir, fer ofan í vasa sinn og
dregur upp gamalt nafnskír-
teini. — Hérna hefirðu það
allt skjalfest.
Þar stendur að Þorgeir sé
i