Morgunblaðið - 26.09.1964, Blaðsíða 15

Laugardagur 26. sept. 1964
MORCU N BLADIÐ
15
SPS&t v-./ .y. v a w W"^m)!K>w va % v nlmw<m v \ •vvv"wr«vv % v»vw, «■•
Um borð í USS Independ-
ence, mánudagsmorgun,
21. september.
VIÐ erum staddir austur
af íslandi á norðurleið,
og munum í nótt fara
norður yfir heimskauts-
bauginn. Þaðan verður
svo haldið til suð-austurs
í áttina til Noregs. Nýtt
skip hefur slegizt í för-
ina, en það er rússneskur
tundurspillir af Kotlin-
gerð *og ber hann ein-
kennisstafina 067. Siglir
hann með flotadeildinni
um sex þúsund metrum
frá flaggskipinu Inde-
pendence.
Þrjár „Skyhawk“-flug vclar fljúga yfir CSS Independence.
Rússar sýna enn óhugo
Við fréttamennirnir hér
um borð erum nýkomnir af
fundi með Robert Lee Towns-
end, aðmíral, en hann er yfir-
maður „Striking Force“ eða
árásardeildarinnar. — Skýrði
aðmírállinn fyrir okkur at-
burði næturinnar, og þá fyrst
að klukkan tvö í nótt komum
við að kafbátadeild, sem sat
um flotann. Fremst í fylkingu
flotadeildar Atlantshafsbanda-
lagsins fór flugvélamóðurskip-
ið Wasp og tundurspillarnir,
sem því fylgja, en þessi skip
hafa það verkefni að „granda“
kafbátum. Svo virðist sem
Wasp hafi tekizt að rækja
skyldustörfin, því okkar flota-
deild varð aðeins vör við einn
kafbát og sá freigátan Dewey
fyrir honum.
Fátt gerðist fleira í nótt, en
klukkan 7,45 í morgun voru
tvær rússneskar Badgar-þotur
í 100 mílna fjarlægð frá flot-
anum, og voru tvær órustu-
þotur sendar á móti þeim til
að fylgjast með ferðum þeirra.
Komust rússnesku sprengju-
þoturnar í 78 mílna fjarlægð
frá flotadeildinni, en sneru þá
heimleiðis og fylgdu banda-
rísku flugvélarnar þeim á-
leiðis.
Að sögn yfirmanna á Inde-
pendence þykja þessar ferðir
Rússanna sjálfsagðar, og áttu
allir von á því að þeir vildu
fylgjast með, enda fara æfing-
arnar fram á opnu hafi, sem
öllum er heimil sigling um.
Að vissu leyti eru Bandaríkja-
mennirnir þakklátir Rússun-
um, því með návist þeirra fá
þeir enn betri tækifæri til að
reyna leitartæki sin. Telja
Bandaríkjamennirnir að Rúss-
ar hafi mestan áhuga á að
kynna sér starfsemina um
borð í flugvélasmóðurskipun-
um, vegna þess að á því sviði
er þekking þeirra minnst.
Tundurspillirinn, sem nú
fylgir okkur, er ekki fyrsta
rússneska herskipið, sem fylgt
hefur flotadeildinni, í gær-
kvöldi dvaldi ég um stund á
stjórnpalli og ræddi við cap-
tain Robert W. Windsor, skip-
herra á Independence. Skýrði
hann mér svo frá að annar
rússneskur tundurspillir hafi
fylgt skipalestinni fyrir tveim-
ur dögum. Sá var ekkert að
fela sig, því hann tók sér stöðu
meðal bandarísku tundurspill-
anha nokkur hundruð metra
frá flaggskipinu. Var þetta lát-
ið afskiptalaust í fyrstu, með-
an Rússinn var fyrir framan
flugvélamóðurskipið. En þeg-
ar orustuþotur skipsins komu
inn til lendingar færði Rúss-
inn sig til aftur fyrir flugvéla-
móðurskipið, og var það ber-
sýnilega gert til að fylgjast
betur með. Það kunnu þeir
ekki við hér um borð. Juku
þeír ferðina og sigldu eftir
krókaleiðum þannig að rúss-
neska skipið missti af lendingu
flugvélanna. Var síðan siglt á
mikilli ferð og kom þá í ljós
að Rússinn hefur haft takmark
aðar eldsneytisbirgðir, því
hann sneri á brott. Töldu
Bandaríkjamenn að Rússinn
færi til móts við birgðaskip til
að fá olíu og vistir, og var einn
bandarísku tundurspillanna
sendur með honum til að sjá
hvernig gengi. Fylgdist svo
bandaríski tundurspillirinn
fneð því hvernig rússnesk her-
skip taka olíu úti á hafi. Hvort
hann lærði nokkuð nýtt veit
ég ekki.
Windsor skipherra er mjög
geðslegur maður um 45 ára.
Sagðist hann tvisvar hafa
komið til íslands og kunnað
vel við sig. Við sjáum annars
lítið til hans, því lengst af sit-
ur hann í stórum hægindastól
í bakborðsvæng stjórnpallsins,
en þaðan hefur hann frábært
útsýni yfir hafið kringum skip
ið og yfir flugþiljuna. Fyrir
framan hann eru allskonar
mælitæki, sem sýna hraða
skipsins, vindhraða, stefnu o.
s. frv., en á milli þeirra hefur
skipherrann hengt upp spjald
með áletruninni: „Ég vildi
heldur fljúga“. Hann er nefni-
lega, eins og allir skipherrar á
bandarískum flugvélamóður-
skipum, fyrrverandi flugmað-
ur. Og hann á það til að sögn
að fá lánaða flugvél og
skreppa á loft.
Það var tekið að rökkva þeg
ar við ræddum saman í brúnni,
en hafið umhverfis okkur var
þakið ljósum frá nálægum
skipum. Svo það var líkara því
að við værum inni í einhverri
borg en úti á reginhafi. Ekki
sízt vegna þess að Independ-
ence hreyfðist varla í öldun-
um.
Eftir viðræðurnar við skip-
herrann var haldið inn í „flug
turninn", en hann er raunar
þrískiptur. Til að gefa lýsingu
á því, sem þar fer fram, þyrfti
fagnrann, en reynt var að út-
skýra það helzta. Þarna er allt
fullt af radartækjum, sem
fylgjast bæði með ferðum
skipa og flugvéla í nágrenn-
inu. Kanna þessi tæki umferð-
ina í mismunandi fjarlægðum
frá Independence, sum aðeins
næstu átta mílurnar en þau
langdrægustu „að minnsta
kosti 300 mílur", hvað sem það
þýðir.
Þarna í flugturninum eru
svo töflur, sem stöðugt eru
færðar inn á staðsetningar
allra flugvéla og skipa ásamt
frekari upplýsingum. Sérstök
tækjasamstæða er til þess að
leiðbeina flugvélum, sem eru
að koma inn til lendingar. —•
Sýna sum tækin aðflugslín-
una, hæð og fjarlægð, og geta
þeir, sem þessum tækjum
stjórna, leiðbeint einni flugvél
á hverri mínútu inn til lend-
ingar. Hver lending er kvik-
mynduð og allar leiðbeiningar
teknar á segulband. Einnig er
tekin kvikmynd af öllu, sem
fram kemur á radartækjun-
um. Kosturinn við þetta er sá,
að ef eitthvað skyldi koma
fyrir á að vera unnt að sjá
hvað orsakaði það með því að
„spila aftur“ lendinguna. Er
þetta aðeins eitt dæmi um það
hve mikil áherzla er lögð á
allt er varðar öryggi.
Eins og fyrr segir bættist
nýtt skip í flotadeildina í nótt,
þ. e. rússneskur tundurspillir.
Skip þetta er um fjögur þús-
und lestir og búið eldflaugum.
Nú var verið að tilkynna að
annað rússneskt herskip væri
komið í hópinn, og er það
tundurspillir af Riga-gerð,
sem ber einkennisstafina 628.
Er þetta minna skip en fyrri
tundurspillirinn. Hefur þessi
nýi Rússi tekið sér stöðu í um
1000 metra fjarlægð.
b.t
Capt. Robert W. Windsor, skipherra á USS Independence.
— Á Skagaströnd
Framhald af bls. 10.
izt til áframhaldandi fram-
kvæmda. Aðstaða til móttöku
á fiski og síld er þó góð, og
hér eru tvö síldarplön, sem
hafa þó að vísu ekki verið
notuð tvö síðastliðin sumur.
— Eru hér miklar bygg-
ingaframkvæmdir?
— Skólahús er nýbyggt og
læknisbústaður er í byggingu.
Félagsheimili er fokhelt orð-
ið, en ekkert hefur verið
unnið í því á þessu ári vegna
fjárskorts.
— Ber mikið á fólksflótta
héðan?
— Eins og áður hefur kom-
ið fram verða um 100 manns
að leita sér atvinnu fyrir
sunnan á vetrarvertíð. Verð-
ur það að teljast óviðunandi
ástand og aðvörun um að
fólkið kunni að flytjast héðan
alfarið, ef ekki verður gripið
í taumana. Frá síðasta ári
hafa 20 manns flutzt héðan
búferlum.
Við hittum að máli Björg-
vin Brynjólfsson, sem er for-
maður í Verkalýðsfélagi
Skagastrandar. í verkalýðs-
félaginu eru 200 félagsmenn,
og sagði Björgvin, að meira
en helmingur þeirra yrði að
stunda atvinnu utan þorps-
ins á veturna, þegar algjört
atvinnuleysi ríkir á Skaga-
strönd.
— Á sl. vetri var ein salt-
fiskverkunarstöð í Grinda-
vík eingöngu mönnuð Skag-
strendingum. Haustið hefur
verið einna beztur atvinnu-
tími hérna, þegar bátarnir
hafa verið á línu. í sumar
hefur verið nóg að gera, þar
sem dragnótaveiðarnar voru
leyfðar, en þegar þeim lýkur
í haust um líkt leyti og vinnu
í sláturhúsi er lokið, blasir
við atvinnuleysi, ef ekki verð-
ur hægt að gera út á línu.
Verður þá ástandið hér svip-
að og það hefur Verið á út-
mánuðum undanfarin ár. Við
vonum, að okkur berist hjálp
til að koma bátunum út og
einnig, að hér verði komið á
iðnaði, sem hægt væri að
stunda á ofanverðusa vetri,
eins og t.d. í tunnuverk-
smiðju.
— Maöur hafði...
Framhald af bls. 10
það var auðséð að þar vorum
við farnir að æða um nokkuð
annað en drauga.
— Já. Huldufólk er til. Ég
hef séð það. Einu sinni var ég
að sækja kýffiar seinni hluta
dags. Ég var þá kominn fram-
undir tvítugt. Þá kom til mín
stúlka og spurði mig hvort ég
hefði séð kýrnar sínar. Ég
vissi að þama gat engin stúlka
verið á ferð að leita að kúm.
Ég hafði ekki séð kýrnar
hennar og þá gekk hún fram-
hjá mér og þegar ég leitt við
var þar enginn. Ég vissi hvar
huldufólkið átti heima, í
hv*ða klettum það var.
— Hefirðu alltaf verið létt-
lyndur?
— Já. Maður lifir á því að
vera léttlyndur.
— Og börnin. Hvað urðu
þau mörg.
— Við eignuðumst 4 börn,
3 stráka og eina stúlku. Aðal-
steinn er elztur. Svo er Krist-
ján í Leirvogstungu. Hann er
jarðýtustjóri. Guðmundur er
bóndi í Þormóðsdal og Þórunn
gift í Reykjavík.
— Ætlarðu að gefa kunn-
ingjunum hákarl og eitthvað
til að renna honurn niður með
á afmælinu?
— Það verður eitthvað til.
Ég verð hjá honum Alla mín-
um á Korpúlfsstöðum á afmæl
inu.
vig.