Morgunblaðið - 13.10.1964, Qupperneq 14

14
MORCUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 13. okt. 1964

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Auglýsingar:
Útbreiðslust j óri:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Sverrir Þórðarson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
TRA USTSYFIRL ÝSING
IÐJU-FÓLKSINS
ITndanfarna daga hafa blöð
^ kommúnista og framsókn
armanna barizt trylltri bar-
áttu fyrir sigri þjóðfylkingar
sinnar í Iðju, félagi verk-
smiðjufólks í Reykjavík. Hin-
ir tveir stjórnarandstöðu-
flokkar báru fram sameigin-
legan framboðslista við full-
trúakjör í Iðju á Alþýðusam-
bandsþing. Tíminn lýsti því
yfir á laugardag, að í raun og
veru væri fulltrúakjörið í
Iðju nokkurs konar prófkjör
á traust verksmiðjufólksins í
höfuðborginni til ríkisstjórn-
arinnar. Komst blaðið þannig
að orði:
„Auðséð er, að mikið þykir
við bggja, að Iðjufélagar sýni
ríkisstjórninni traust sitt í
þessum kosningum.“
Dómur verksmiðjufólksins
í Iðju er fallinn. Úrslit fuli-
trúakjörsins urðu þau, að lýð-
ræðissinnar í Iðju, sena styðja
ríkisstjórnina, unnu þar einn
stærsta sigur sem þeir hafa
unnið í nokkru verkalýðsfé-
lagi. Framboðslisti þeirra
fékk um 65% atkvæða, í stað
61.8% atkvæða í síðustu
stjórnarkosningum í félaginu.
Enginn þarf þess vegna að
fara í grafgötur um afstöðu
Iðjufólksins til þjóðfylkingar
kommúnista og Framsóknar-
manna annars vegar og ríkis-
stjórnarinnar hins vegar.
Iðja hefur enn einu sinni
hafnað glundroða og niður-
rifsstefnu Framsóknarmanna
og kommúnista svo rækilega,
að eigi verður um villzt. —
Verksmiðjufólkið í Reykja-
vík hefur sýnt það, að það
tekur hina jákvæðu upp-
byggingu viðreisnarstjórnar-
innar fram yfir hið neikvæða
andóf kommúnista og fram-
sóknarmanna.
Kosningaúrslitin í Iðju
hljóta að vera Framsóknar-
mönnum sérstaklega sár von-
brigði. Framsóknarmenn
höfðu haft forystu um allan
kosningaundirbúning stiórn-
arandstöðunnar í Iðju. Þeir
höfðu sent son formanns
Framsóknarflokksins til þess
að sækja kjörskrá félagsins
og flokksskrifstofa Fram-
sóknarmanna hafði skipulagt
hina sameiginlegu kosninga-
baráttu með kommúnistum.
En fólkið í Iðju treystir ekki
Framsóknarmönnum frekar
en kommúnistum. Það tekur
jákvæða og ábyrga baráttu
fyrir bættum lífskjörum fram
yfir pólitískt brask og valda-
baráttu Framsóknarmanna.
Þess vegna vann B-listinn í
Iðju-kosningunum nú sinn
stærsta sigur innan hinna
fjölmennu samtaka iðnverka-
fólksins í höfuðborginni.
FRAMSÓKN OG
HAFTASTEFNAN
að er gamalkunn staðreynd,
að áhrífum Framsóknar-
manna í ríkisstjórn á íslandi
fylgja jafnan margs konar
höft á hinum ýmsu sviðum
þjóðlífsins. Núverandi for-
maður Framsóknarflokksins,
Eysteinn Jónsson, varð fyrst-
ur til þess að koma á inn-
flutnings- og gjaldeyrishöft-
um undir forystu hinnar
fyrstu vinstri stjórnar á ár-
unum 1934—-1938. Síðan hafa
ekki aðeins innflutnings- og
gjaldeyrishöft, heldur og
margvísleg önnur höft á
frjálsu framtaki og áthafna-
lífi í landinu verið ær og kýr
Framsóknarmanna. — Þessi
haftastefna Framsóknar hef-
ur vitanlega bitnað á allri
þjóðinni og verið henni fjöt-
ur um fót á marga vegu. En
verst hefur haftastefnan þó
bitnað á fólkinu úti um land,
sem orðið hefur að sækja alls
konar leyfi til að lifa til skrif-
stofubákna í höfuðborginni.
En nú eru F'ramsóknar-
menn í stjórnarandstöðu. Þá
þykjast þeir vera miklir and-
stæðingar hvers konar hafta-
búskapar. Nú þykjast þeir
einnig vera mótfallnir háum
sköttum, enda þótt skattráns-
stefna Eysteins Jónssonar sé
öllum íslendingum enn í
fersku minni.
Viðreisnarstjórnin tók við
efnahags- og viðskiptamálum
þjóðarinnar í einstæðri óreiðu
eftir gjaldþrot vinstri stjórn-
arinnar. Henni tókst að
treysta gengi íslenzkrar
krónu, safna gildum gjald-
eyrisvarasjóði og tryggja
stóraukið frelsi í verzlun og
viðskiptum. Jafnhliða var
lagður grundvöllur að stór-
felldu uppbyggingarstarfi á
öllum sviðum þjóðlífsins.
Það var þessi árangur við-
reisnarstefnunnar sem ís-
lenzkir kjósendur vottuðu
traust sitt í þingkosningunum
sumarið 1963. Og þjóðin vill
að haldið verði áfram að fram
kvæma stefnu uppbyggingar
og viðskiptafrelsis. Haftabú-
skapur Framsóknarmanna er
meginhluta íslendinga þyrnir
í augum.
LEIT AÐ HUMAR
OG RÆKJU
l'Tndanfarin ár hefur Alþingi
veitt nokkra fjárhæð til
EINN „dagurinn“ sem komizt
hefur í tízku síðustu áratugi
(þeir frægustu eru mömmu-
dagur og pabbadagur, upp-
götvaðir af slyngum kaup-
mönnum til að selja óþarfa)
— er „alþjóðar sparnaðardag-
urlnn“. Fyrir nokkrum árum
vakti norskt brugghús mikla
athygli með því að setja svo-
látandi auglýsingu í blöðin
þennan dag: „Kaupið eitthvað
þarflegt, kaupið öl!“ Sumum
fannst þetta hnyttið, öðrum
óskammfeilni. En þegar litið
er á skýrslur um öldrykkju í
veröldinni, er svo að sjá, .sem
allmargir jarðbúar telji ölið
þarfadrykk ekki síður en dag-
legt brauð.
Ymsir halda, að Þjóðverjar
séu allra þjóða fremstir í öl-
þambi. En það er ekki rétt.
Belgar eru mestu ölbelgir í
heimi og drekka árlega sem
svarar 120 lítrum á hvern íbúa.
Næst koma Tékkóslóvakar
með 110 lítra (enda er pilsn-
erinn ættaður þaðan). SvO
Ástralir með 109 lítra en Þjóð
verjar með 108 lítra. Englend-
ingar torga 88 lítrum, Danir 78
(hjá þeim fyrri keppir viskíið
og hjá þeim síðari álaborgar-
inn við ölið). Ameríkumenn
láta nægja 60 lítra (enda hafa
þeir allskonar sterka keppi-
nauta víð bjórinn). Norðmenn
eru nr. 12 — þeir drekka að-
eins 26,5 lítra frá brugghús-
unum. En þeir brugga öl og
fleira heima.
Bandaríkjabrugghúsin fram
leiða 107 milljón hektólítra af
öli á ári, en Þjóðverjar 62
milljónir hl. En víða um heim
eru Þjóðverjar taLdir „bjór-
þjóð veraldarinnar“. Þetta
stafar líklega af því, að þeir
halda bjórdrykkjuhátíðir, á
líkan hátt og Forn-Grikkir
héldu Dionysos-blót. Hátíð öls
ins er haldin í Múnchen í
október og sækja hana um 8
milljónir manns.
Fyrrum var ölið talið drykk
ur almúgans í Þýzkalandi og
nú þykir öllum stéttum van-
virðulaust að drekka öi. Og
margir nota það sem svefn-
meðal á kvöldin og 82% af
öllu uppkomnu kvenfóiki í
Þýzkalandi drekkur öl. Þess
má geta í því sambandi, að af
300.000 alkóholistum í landinu
er fjórði hlutinn kvenfólk. En
að vlsu er það ekki ölið ein-
göngu, sem á sökina á því. Öl-
neyzla Þjóðverja hefur aukizt
um 20% eftir stríðið, og bætt-
ur efnahagur er vitanlega aðal
ástæðan til þessa, en notkun
sterkari drykkja hefur aukizt
líka. T. d. hefur vínneyzla
Þjóðverja aukizt um 7,6 í 12,7
lítra á ári. Kampavínsdrykkj-
an aukizt úr 0,3 í 1,3 litra á
ári og neyzla brenndra
drykkja úr 3,2 í 6,2 lítra á ári.
Mjólkurneyzla er hinsvegar
minni en hún var fyrstu árin
eftir stríð. — Venjulegt þýzkt
öl hefur aðeins 2,5% áfengis-
magn, en sumar tegundirnar
upp í 7—8%. Og ,,bocköl“ til
útflutnings allt að 15%. Til
samanburðar má nefna að
þýzka rínarvínið inniheldur í
mesta lagi 13%.
Ölið er þjóðardrykkurinn í
Þýzkalandi og útgjöldin til öl-
kaupa nema nær 80 milljörð-
um króna á ári.
í Vestur-Þýzkalandi eru alls
2155 brugghús og starfsfólk
þeirra er yfir 90 þúsund. Þessi
liðsafli á að sjá um, að engan
Vestur-Þjóðverja vanti þjóðar ,
drykkinn, hvort hann kýs *
heldur „ljósan“ eða „dökkan“.
Pilsnerinn er ljós en bayerinn
og bokkurinn dökkur. Af upp-
komnum karlmönnum í V-
Þýzkalandi drekka 84 af
hverjum 100, — daglega.
— Hvergi í Þýzkalandi er
ölið jafn samgróið þjóðinni og
í Bayern. Þar má segja, að
bjórinn sé bæði „matur og
drykkur“ almennings. Þar eru
heilslítra ölkrúsir mikið not-
aðar á veitingastofunum. Þá
er Bayarinn ánægður. En
sumir þykjast geta fullyrt, að
hvergi séu fleiri „kúluvamb-
ar“ en í Bayern. — Og i eld-
húsinu nota húsmæðurnar
mikið öl í mat, í stað mjólkur
eða vatns. Vitanlega einkum
í ýmsar súpur. En í ýmsar út-
gáfur hinna heimsfrægu bay-
arabjúgna er líka notað öl í
deighræruna. Þó munu ekkí
dæmi til þess, að menn hafi
„étið sig fulla“ á þessum mat.
Þeir hafa aðeins étið sig
sadda.
ESSKÁ.
Fræðslumyrcdasýningar
Framleiðsluráðs
TIL þess að srtuðla að betri með-
ferð og betri framleiðsluháttum
á sláturfjárafurðum, hefur Fram
leiðsluráð landbúnaðarins geng-
izt fyrir námskeiðum fyrir
starfsfólk sláturhúsanna. Slík
námskeið hafa verið haldin und-
anfarin tvö haust.
Núna í haust hefur Fram-
I'eiðsturáðið ekki haldið nám-
skeið, en aftur á móti gengizt
fyrir sýningum á fræðslumynd-
um fyrir starfsfólk sláturhús-
þess að leita að nýjum hum-
ar- og rækjumiðum. Hafa
fiskifræðingar verið hafðir
með í ráðum um þessi mál.
Er það góðra gjalda vert, að
hafizt hefur.verið handa um
leit að slíkum miðum, þar
sem mjög ólíklegt er að rækju
og humar sé ekki að finna
víðar í flóum og fjörðum en
þar sem þessar veiðar hafa
verið stundaðar undanfarin
ár. Ber því brýna nauðsyn til
þess að leggja aukna áherzlu
á leit að nýjum miðum. Hum-
ar og rækja eru svo verðmæt-
ar útflutningsafurðir að einsk
is má láta ófreistað til þess
að auka útflutning þeirra.
Aukin vinnsla þeirra gæti
einnig orðið til þess að auka
atvinnu og bæta úr atvinnu-
ástandi einstakra byggðaT-
laga.
anna. Jón Reynir Magnússon,
verkfræðíngur, og Jónmundur
Ólafsson, kjötmatsformaður,
hafa sýnt og skýrt þessar
fræðslumyndir ásamt Sigurði
Björnssyni yfirkjötmatsmanni.
Fræðslumyndir þessar voru
fengnar að láni hjá New Zea-
lamb Lamb Information Bureau
í London og hjá Upplýsinga-
þjónustu Bandaríkjanna í
Reykjavík.
Myndirnar, sem sýndar voru í
flestum sláturhúsum á Norður-
og Austurlandi, svo og í Borgar-
nesi og á Selfossi, fjölluðu um
búfjárrækt og slátrun á sauðfé
á Nýja-Sjálandi og um heilbrigð
isskoðun og eftirlit með kjöti og
Bráðapes! veldur
tjóíii
VALDASTÖÐUM: — Óvíða mun
bráðapestin hafa drepið eins
mikið og hér í haust á fáum bæj-
um, þó mest hjá einum bónda í
Hvammsvík. Er hann nú búinn
að missa 10 lömb úr bráðaprest
á þessu hausti. Á Valdastöðum
hafa fundizt 4 dauð og á Gríms-
stöðum 3. En aðrir í nágrenninu
nafa misst minna. Þó hefir
sumt af þessum lömbum, sem
drepízt hafa, verið bólusett.
Heldur mun það sjaldgæft, að
ær beri um þettta leyti árs. Þó
bar það við á Grímsstöðum, þeg-
ar smalað var þar síðast, að ær
fannst þar nýborin með fallegu
og frísku lambi.
Jarðabætur munu hafa verið
hér með allramesta móti í sumar.
kjötvörum í Bandaríkjunum.
Jafnframt sýningum á myndt-
um þessum voru veittar leiðbein
ingar og upplýsingar um méð-
ferð og verkun afurðanna á
hverjum stað.
Ekki var unnt að heimsækja
alla sláturstaði að þessu sinni,
Rind og ltunb
syndn úr Æðey
til londs
ÞÚFUM, N.-ís, i okt: — Helgi
bóndi Þórarinsson í Æðey er
vanur að hafa örfáar kindur á
eynni yfir sumarið, en annara
flytur hann sauðfé á land árlega,
upp á Snæfjallaströnd, og sv»
fcefir verið gert frá öndverðu,
enda eru sauðlönd góð á Snae-
fjallaströnd til sumargöngu.
í sumar verður hann þess var
að einnar árinnar, ásamt lamfai
hennar er vant, er á eyjunni áttu
að vera. Hugði hann að ærin
hefði farizt á einhvern hátt, flætt
og farið í sjóinn, sem kemur
fyrir.
En þegar leitað er í haust á
Snæfjallaströnd, kemur ærin þar
fram ásamt lambi sínu vænu,
svo auðsætt er að ærin og lamfa
hennar hefir synt á land.. Eru
það 2 sund, annað allt breytt, en
hitt styttra. Sennilegt er að ærin
og lambið hafi synt fyrst í hólm-
inn, sem er á þessari leið og síð-
an úr hólminum til lands á
Snæfjallaströnd. Segist Hetgi
bóndi ekki hafa heyrt þess getið,
að sauðfé hafi synt þessa leið,
og er þetta sérstætt sundafrek
hjá kindunum. — P.P,