Morgunblaðið - 16.01.1965, Blaðsíða 11

Laugardagur 16. janöar 1965
MORGUN BLAÐIÐ
n
þeirra á laariidhelgisregixiig'ert^-
íjmeú hafa sem kunnuigt er
verið mj'öig tíð, sem bendir ó-
tvírætt á, að aflavonin irman
við þau taikmörk, sem botn-
vörp'Uvt-iðar earu n.ú k'yf&ar,
sé mtm meiri en utan þeinra.
Eítir 19&8 hatfa þeð því að-
allega verið togararnir, sem
etundaö hafa botnvörpuveið-
ar. Þeir voau flestir árið 1960,
48 aö töfJiu. Síðan hefir þeim
farið færkkandi jafnrt og þétt,
sem geroir hafa verið út,
bæðd af því að raokkrir hafa
verið .seldir úr landi og ögr-
urn hefir verið lagt. Nú er
svo komið að togarar í eigu
landsjnanna eru ekki nema
39, en taia þeirra togara, sem
gerðir eru út mun ekki vera
nerriia uœn 30.
í>á er þess að gæta, að al'.l-
ir þessir togajrar eru á aldar-
inum 13-17 ára, nemc 7, sem
eru 4—8 ára gaimlir. Er með-
eialduír hinna fyrrtöldu nær
36 ár. Af þessiu er augljóst,
að einungis líða fá ár þangað
til meginihiluti núverandi flag-
ewafiota verður kóiminn á
þann aflidiur, að skipin nounu
ef þeim sökum, hverfa úr
sögunini. Eins og nú er ástatt
með útgerð togara af þessari
6tærð og gierð við N-Atflants-
haf, á þeaim svæðuim, seim ís-
lenzkir togarar hafa aðallega
stundað veiðar, virðist flest
benda til, að við endumýjun
Cotans verðd bygigð minni
Skip, sem hægt verði að nota
til fjöilbreiytilegri veiða en nú
er unnt með togarana, en þó
þann ig, að þau skip geti stiund
eð veiðar á öllu landgrunninu
við Island. .Botnvörpuveiðar
muniu því verða stundaðar að
eJ.leg'a af minni skipum, ef
J>ær verða leyfðar innan fisk-
veiðgtJamdftiieJiginnar meira en
nú er. Verðrur þar aðQlJlega
um að ræða véí.báta af þeim
ste'iröuim, sem erfitt ei.ga með
eð fá áhafnir til línu- og
netjaveiða eins og nú er, en
geta þá komizt af með 5-6
manrua áhöfn í stað 10-12 á
línu og netjum og svo hin
nýjH skip, sem að vísu eru
eðaUaga keypt til að srtunda
á þekn síldveiðair og þorsk-
veiðar með nót en mundu
geta með hægu móti breytt
yfir á botnvörpuveiðar ef
þetta aamaðhvort eða hvort-
tveggýa brygðist, en giexa
verður ráð fyrir, að slíikt geti
komið fyrir, fyrr e'ða síðar.
Að öllu því athuiguðu, sem
hér hefir sagt verið, má teija
eðlilegt, að gerð verði tilra-un
*neð það nú að bretyta núgiid-
andi reglum um botnvörpu-
veiðar innan fiskveiðiland-
helgjnin.ar í þá átt að rýrnka
veiðiiheimildimar án tillits til
Stærðar þeirra skipa, sieim
veiðaimar stunda.
Guðfimmr Einarssoit. út-
gerðarmaður í Bolungarvik,
nvaraði:
— Ég. hef alltaf litið með
tortryggni a botnvörpuveiðar
á grunnrniðum. Ágangi er-
lendra togara hér við land er
svo mikil, einkum út af Vest-
fjörðum, að það er hreint og
beint lífsskilyrði fyrir báta-
útgerðina og fiskiðnaðinn að
okkar takist að friða fiski-
miðin umhverfis landið fyrir
útlendingum stórlega umfram
það sem nú er.
— Fiskimiðin ber okkur að
hagnýta þannig, að við forð-
umst rányrkju, en skilum á
land sem mestum gæðaafla
með sem minstum kostnaðí og
fyrirhöfh.
— Það kann vel að vera,
að botnvörpuveiðar geti gegnt
mikilvægu hlutverki hjá okk-
ur við hagnýtingu landhelg-
innar. Mitt svar er því: Fær-
um landhelgina út og leyfum
íslendingum togveiðar í land-
helgi í tilraunaskyni á mjög
takmörkuðum veiðisvæðum
vissa tima árs.
Guömundur Jörundsson, út-
gerðarmaSur, gaf þessi svör
við spurningunni:
— Útfærsla landhelgislín-
unnar við strendur fslands
mun vera eitt af þeim fáu stór
málum þjóðar okkar, sem all-
ur almenningur var sammála
um að nauðsynleg og sjálfsögð
hefði verið, þótt síðar hafi
nokkur ágreiningur um það
orðið á hvern hátt „nýrækt-
inni“ skyldi skipt til afnota
á milli hina ýmsu veiðiað-
ferða, er tíðkast hjá íslenzka
fiskveiðiflotanum.
— Friðun fiskimiða hlýtur
setíð að vera eitt helzta áhuga-
mál hverrar fiskveiðiþjóðar,
em þó eimkum og sér í lagi til
að verjast með lögum og rétti
ágengni fiskiflota erlendra
þjóða, er á miðin sækja. Það
hlaut þvi að koma að því, að
við íslendingar gerðum tilraun
til að hrinda af höndum okk-
ar ákafri ásókn að meðaltali
3—400 erlendra botnvörp-
unga, er hér skófu landgrunn-
ið á ári hverju fyrrr siðustu
heimsstyrjöld. Á styrjaldarár-
traum voru hér á roiðunum að-
eins örfáir erlendir botnvörp-
ungar ásamt þoim íslemzku.
Kom þá greinilega í Ijós, að
veiðar þess takmarkaða ftota
höfðu afarlitil áhrif á afla-
magnið á miðunum ©g fiskur
var þá að jafnaði allmikill.
— Það mætti þvi álíta, að
þótt hinum fáu íslenzku tootn-
vörpungum, sem nú eru í eigu
©kkar íslendinga, yrðu leyfð-
at veíðar upp að sex sjó-
milum á ákveðnum veiðisvæð-
um allt árið, þá mundi það
ekki toafa nein teljandi skað-
leg áhrif á fiskistofninn.
— Það er álit flestra sér-
ftróðra manna, er vel til
þekkja, að veiðar svo fárra
botnvörpunga, myndu hafa
óveruleg ábrif til bins verra á
fiskstofnana, ef slík tilraun
yrði gerð. Þó yrði í öllum
tilfellum að hafa vísindalegt
eftirlit með slíkum veiðum,
sem yrði í höndum fiskifræð-
inga okkar, en þeir hafa nú
þegar sýnt það með störfum
sínum í þágu fiskirannsókn-
anna, að við getum borið fullt
traust til þeirra , m efnum.
Hafa rannsóknir þeirra í ýros-
um tilfellum beinlínis stuðlað
að aukinni veiði íslenzka fiski
flotans og munu gera þáð í
enn ríkari mæli í framtíðinni,
ef við íslendingar eins og aðr-
ar fiskveiðiþjóðir, lærum að
gera okkur grein fyrir því, að
fiskveiðar eiga að byggjast á
vísindalegum rannsóknum, eft
irliti og stöðugri tækniþróun,
en ekki á æfafornum tilvilj-
unum og ágizkunum, þess
tíma, er veiðimaðurinn drap
fingri sinum niður í sjóinn og
áleit sig finna bragð eða lykt
af fiskinum undir bátnum.
— í framtíðinni skulum við
vera þess mirmugir að ennþá
bíða óleyst verkefni við út-
færslu landhelgislínunnar,
sem ekki verður leyst fyrr en
við getum sagt: „íslenzkt land
grunn eingöngu fyrir íslend-
inga", en jafnframt skal í
huga haft, að friðun fiskimið-
anna er nauðsynleg svo lengi
sem húm ekki skaðar sjálfa
okkur.
Gunnar Hermannsson, skip-
stjóri i Hafnarfirði, svaraði á
þennan hátt:
— Ég myndi segja, að það
yrði öllum til ills að leyfa
botnvörpuveiðar fyrir innan
landhelgi. Við höfum áþreif-
anlegt dæmi um þetta, t.d.
þegar flotvarpan var notuð
sem mest á Selvogsbanka hér
um árið minnkaði upp úr því
stórlega afli Eyjabáta, en jókst
hins vegar smátt og smátt aft-
ur eftir að fiskveiðimörkin
voru færð ut. Hafa sérlega
góð aflabrögð verið við Eyj-
ar sl. þrjár vertíðir.
— Þá vil ég benda á, að
botnvarpan nær til fisks, sem
ekki fæst á línu, í net eða
nót. Með botnvörpu er hægt
að hreinsa allan fisk á stóru
hafsvæði á skömmum tíma.
— Ég vil gera það að til-
lögu minni, að fiskifræðingar
okkar og þeir, sem halda að
botnvarpan muni bjarga tog-
araflotanum ©g smærri bátom,
að koroa með okkur í róður á
vetrarvertíðinni, svo þeir geti
af eigin raun séð og kynnzt
hverjum skaða maður getur
hugsað sér að þetta veiðar-
færi valdi.
— Þá má benda á, að full
ástæða er til að fiskifræðing-
arnir fái eitt, helzt tvö, rann-
sóknarskip svo þeir geti fylgzt
roeð göngum og hegðun fisks-
ins og magninu á hverjum
tíma. Þá geta þeir sagt flot-
anum, hversu mikið fiskmagn
óhætt er að veiða hver ju sinni.
Halldór Jónsson, rHstjóri
Sjómannadagsblaðsins, svar-
að'i þannig:
—• Ef íslenzku togararnir
gætu selt afla sinn ísaðan er-
lendis allt árið' um kring til
jafns við enska og þýzka tog-
ara myndi íslenzk togaraút-
gerð ekki vera í neinum fjár-
hagsvandræðum, þrátt fyrir
ýmsan meiri tilkostnað en er-
lendir togarar hafa og ýmis
hlunnindi, sem þeir njóta í
heimalandi sínu.
— Fjárhagserfiðleikar ís-
lenzku togaraútgerðarinnar
hljóta því að vera innlends
eðlis og hafa verið að mynd-
azt undanfarin áratug, aðal-
lega vegna bins fastákveðna
hráefnisskorts, sem þeim hef-
ur verið skammtað án tillits
til aflamagns og raunverulegs
reksturskostnaðar.
— Allir íslendingar voru
sammála um nauðsyn útvíkk-
unar fiskveiðilandhelginnar.
Þeirri þjóðarlegu aðgerð var
aðallega beint gegn erlendum
togveiðiskipum, en kom harð-
ast niður á íslenzkri togaraút-
gerð án þess að nokkuð kæmi
á móti af landsmanna hálfu.
— Það hefur verið bent á
ýmsar leiðir til lækkunar
reksturskostnaðar togaranna
hér innanlands og hækkað
fiskverð í einhverri mynd.
Þetta heíur ekki fengizt fram-
kvæmt vegna ýmissa inn-
lendra hagsmuna.
— Meðan slík eðlileg fjár-
hagslausn hefur ekki fengizt
tel ég eðlilegt,- að íslenzkum
togurum sé leyfð tíma- og
svæðisbundin fiskveiði innan
landhelgi til jafns við önnur
íslenzk fiskiskip, allt undir
skipulögðu vísindailegu eftir-
liti.
Halldór Jónsson, útgerSar-
maður í Ólafsvík, svaraði á
eftirfarandi hátt:
— Þar sem þessir togarar
okkar voru byggðir á sínum
tíma sem úthafsskip finnst
mér ósennilegt, að þjóðin fari
að tildra þeim upp undir land-
steina, enda lifa þeir á styrkj-
um frá ríkinu og meginhluta
afiatryggingarsjóðs.
— En hins vegar finnst mér
ekki nema eðlilegt, að báta-
stóllinn, sem ekki er sambæri-
legur til að stunda síldveiðar
miðað við hina miklu nýsköp-
un okkar á síldveiðibátum, fái
tilhliðranir og sérrétt til tog-
veiða innan við 12 mílurnar
svo unnt verði að halda þeim
úti sem lengstan tíma ársins.
Haraldur Böðvarsson, út-
gerðarmaður á Akranesi, var
ekki lengi að hugsa sig um og
svaraði skýrt og skorinort:
— Þessu er fljótsvarað af
rninni hálfu. Ég er algjörlega
mótfallinn öllum togveiðum
innan landhelgi. Ég hef alltaf
verið mótfallinn slikum veið-
um innan hennar og hef ekki
skipt um skoðun.
Jón Ármann Héðinsson, út-
gerðarmaður frá Húsavik,
svaraði þannig:
— Spurningin er almenns
eðlis og takmarkast ekki við
ákveðna skipsstærð. Með hlið-
sjón af því get ég ekki svarað
henni játandi þannig, að öll-
um íslenzkum fiskiskipum,
stórum og smóum, væru heim-
ilaðar togveiðar' ótímabundið
og frjálst allan ársins hring.
— Ég álít, að frelsi fyrir öll
veiðarfæri óhindrað innan ís-
lenzkrar landhelgi, fyrir hvaða
skipastærð sem vera skal,
muni skapa meiri ©g roinni
vandræði í framkvæmd veið-
anna.
— Það hefur sýnt sig, að
ekki er unnt að veiða á tak-
mörkuðu veiðisvæði á sama
tíma með línu, netum eða
þorsknót og ef nú ætti að gefa
frjálsa veiði með botnvörpu
tel ég óhjákvæmilegt, að mjög
alvarlegir árekstrar mundu
eiga sér stað.
— Valið um veiðarfæri á að
vera að mínu áliti þetta: Hafa
ber í huga, hversu kostnaður
er mikill við útgerð, bæðí
varðandi rekstor skipsins ©g
mannahald og hversu góðan
fisk viðkomandi veiðarfæri
gefur.
— Ef unnt er að færa rök
að því, að meginhluti íslenzkra
fiskiskipa geti með góðum
árangri veitt jafnmikið fisk-
magn og gert hefur verið und-
Framh. á bls. 13
í
»
I
!
.
i
*
i
i
.
*
i
.
.
i
.
i
i

i

i
i
i
i
■
!
,i
i'
i