Morgunblaðið - 16.01.1965, Blaðsíða 14

14
MORCUNBLAÐIÐ
Laugardagur 16. janáar 1965
k að leyfa íslenzkum fiskiskipum veiðar með
botnvörpu innan fiskveiðimarka landhelginnar?
Framhaldi aí bls. 13
Pétur Sigurðsson, forstjóri
Landhelgisgæzlunnar, gaf falað
íbo eftirfarandi svar:
— Frá sjónarmiði Landhelg-
isgæziunnar skiptir það ekki
máli, hvaða veiðitækni er
leyfð innan íslenzku íiskveiði-
takmarkanna á hverjum tíma,
nema að því leyti, sem hún er
háð eftiriiti gæziunnar, — og
því minna, sem hægt er að
komast af með af slíku, því
betra fyrir alla.
— Ég býst við, að allir geti
verið sammála um, að fiski-
mönnum komi bezt sem mest
frjálsræði í vali sínu bæði á
veiðítækjum og veiðisvæðum.
— Og sem góðir búmenn eig
um við auðvitað að reyna að
nýta það fiskmagn sem bezt,
sem er hér við land. Eflaust
er þó bezt að gæta hófs í þess-
um málum sem öðrum.
— Ég býst við, að eitthvert
aðhaid verði nauðsynlegt, ef
skipta á þessum þjóðarauði
sem jafnast milii þegnanna.
Steindór Árnason, skip-
stjóri, svaraði þannig:
— Ég áiít hið mesta glap-
ræði að leggja niður útgerð
stórra togara. >eir eru beztu
tækin sem við eigum til þess
að stunda veiðar á djúpmiðum
og fjarlægum miðum.
— En þótt þeir hafi yfir-
burði á þeim vöstum, er ekk-
ert réttlæti að meina þeim hin
grynnrj miðin.
— Hin hefðbundnu fiski-
mið togaranna voru ranglega
af þeim tekin með útfærslu
landhelginnar. Við það verður
ekki unað.
Sveinn Benediktsson, for-
maður útgcrðarráðs Reykja-
vikurfaorgar, svaraði þannig:
— Togaraútgerðin hefur
lengzt af verið öflugasti þátt-
urinn í sjávarútvegi íslend-
inga frá því að hún hófst með
útgerð fyrsta nýja togarans,
Jóns forseta, árið 1907.
— Togararnir stunduðu að
langmestu ieyti veiðar hér við
land þar til afli tók enn að
tregast á ísiandsmiðum þegar
kom fram á sjötta tug aldar-
innar.
— Fóru togaramir þá að
sækja á fjarlæg mið að stað-
aldri. Náði afli þeirra og sókn
á þau mið hámarki árið 1958,
en eítir það tók aflinn að
bregðast þar að verulegu leyti.
Fór þá að syrta í álinn fyrir
alvöru um aflabrögð togar-
anna, því að eftir útfærslu
fiskveiðimarka landhelginnar
1952 og 1958 er talið, af kunn-
ugustu mönnum, að togurun-
um sé bannað að stunda veið-
ar á þeim fiskimiðum hér við
land, þar sem þeir veiddu áð-
ur 60—80% af ársafla sínum.
— Er þetta aðalorsökin til
hins alvarlega aflabrests hjá
íslenzka togaraflotanum síð-
ustu 5—6 árin.
— Þegar aflabrögð togar-
anna eru mjög rýr, þá er það
Oftast hagstæðara fyrir útgerð
þeirra og áhafnir, að aflinn sé
seldur isaður erlendis heldur
en heima, þótt veiðiferðir
verði færri, þar sem verð á ís-
uðum fiski er miklu hærra i
Bretlandi og í X>ýzkalandi en
hér.
— Hefur þetta leitt til þess,
að meginhluta afla togaranna
hefur verið landað erlendis
undanfarin ár.
— Útfærsla landhelginnar
hefur þannig leitt til hvort
tveggja í senn, að afli togar-
anna hefurtítórlega rýmað, og
togararnir hafa siglt með þann
litla afla, sem fengizt hefur, á
erlendan markað í tiltölulega
miklu rikara mæli en áður.
— Þrátt fyrir það, að tog-
árarnir hafa þannig reynt að
sæta hinum hagkvæmasta
markaði og þrátt fyrir bætur
úr ríkissjóði og aflatrygginga-
sjóði, þá er togaraútgerðin nú
komin í þrot vegna langvar-
andi aflabrests og tapreksturs
og mun leggjast niður, verði
ekki þegar í stað hafizt handa
til þess að koma í veg fyrir að
svo farL
— Ástæðan fyrir útfærslu
íiskveiðimarka landhelginnar
var fyrst og fremst sú, að
vemda þurfti fiskveiðistofn-
ana fyrir ofveiði eriendra
fiskiskipa hér við land.
— Taiið er, að nú sæki á fs-
landsmið og á hafið umhverfis
landið um 800 erlend fiski-
skip, þar af 300—400 togarar.
— Engum manni getur
blandazt hugur um, að nauð-
synlegt var að gera þær ráð-
stafanir, sem gerðar voru með
útfærslu landhelginnar til
þess að varðveita eftir föngum
hrygningar- og uppeldis-
stöðvar fisksins, svo og stofn-
inn sjálfan fyrir svo gífurlegri
ásókn fiskveiðiflota margra
þjóða, enda viðurkennt, að
fisfestofnarnir í Norður-At-
lantshafi fari þverrandi, sök-
um oíveiðL
— Hins vegar er á það að
líta, að íslenzku togararnir
eru ekki nema örlítið brot af
þeirri mergð erlendra og inn-
lendra fiskiskipa, sem sækja
á íslandsmið. Þeir eru nú að-
eins 39 talsins og af þeim eru
ekki gerð út nema 30 skip,
en ekki eru á veiðum samtím-
is nema helmingur til tveir
þriðju hlutar þeirra eða ails
15—20 skip. Hinir eru á sigl-
ingu eða í höfn.
— Togaraútgerðin olli ger-
breytingu á atvinnuháttum
þjóðarinnar. Nú var sótt á sjó-
inn á stórum og velbúnum
skipum og vélaaflinu beitt til
þess að færa björg í bú. Efna-
hagur landsmanna gjörbreytt-
ist til batnaðar á nokkrum ára
tugum. Breyttir atvinnuhættir
sköpuðu grundvöllinn fyrir
sjálfstæðu menningarríki á ís-
landi.
— Togaraútgerðin hefur
ekki aðeins verið hjálparhella
• þjóðarinnar í meira en hálfa
öld, heldur er hún enn í dag
ómissandi til þess að afla hrá-
efnis fyrir hraðfrystihús og
aðrar fiskvinnslustöðvar í þétt
býlinu, einkum að sumarlagi,
þegar meginhluti vélbátaflot-
ans stundar síldveiðar við
Norður- og Austuriand.
— Togararnir eru meðal
þeirra fáu íslenzku fiskiskipa,
sem geta sótt.á fjarlæg mið,
ef nauðsyn krefur og þar er
einhvern afla að haía.
— Þegar framangreint er
haft i huga, þá er einsætt, að
nauðsyn ber til þess að koma
í veg fyrir, að togararnir
hverfi úr sögunni.
— Þetta er unnt og þarf að
gerast með því að veita þeim
rétt til þess að veiða með botn
vörpu og flotvörpu að vissri
markalínu og á vissum svæð-
um innan fiskveiðimarka land
helginnar, eins og hún er nú.
Að sjálfsögðu yrði að' gæta
þess að flóar og firðir yrðu
áfram friðaðir innan landhelg
innar, eins og þeir hafa verið
síðan 1952, og eins að aðal-
hrygningarstöðvar fisksins
yrðu friðaðar fyrir öllum veið
um um hrygningartímann, og
taka tillit til sérstöðu vissra
landshluta. Að öðru leyti tel
ég, að íslenzku togararnir
þyrftu að hafa sama rétt til
veiða með botnvörpu og flot-
vörpu við strendur landsins og
þeir höfðu frám til ársins
1952.
— Hér er um tvo kosti að
velja: að leggja íslenzku tog-
araútgerðina að velli með því
að hnika engu til, eða kema
til móts við þarfir hennar með
því að skila henni aftur hluta
af því, sem áður hefur verið af
henni tekið. Það er unnt að
gera öðrum að meinfanga-
lausu.
— Að sjálfsögðu verði þá
jafnframt gerð sama breyting
á regium um botnvörpuveiðar
vélbáta.
Sverrir Jnlíusson, formaðnr
Eandssambands ísl. útvegs-
manna, gaf eftirfarandi svar:
— Árið 1957, þegar sjávar-
útvegsmáiaráðuneytið boðaði
til ráðstefnu um útfærslu fisk-
veiðitakmarkanna, þá sagði ég,
að að því myndi koma að tog-
veiðar yrðu leyfðar í einhverj-
um mæli innan fiskveiðimark-
anna, þegar sú útfærsla, sem
þá var ráðgerð, kæmi til fram-
kvæmda.
— Ég er ennþá á þeirri skoð
un, að það sé sjálfsagt að leyfa
. togveiðar á vissum svæðum
og vissum tímum innan núver-
andi fiskveiðitakmarka undir
vísindalegu eftirliti.
— Á þessari stundu hef ég
ekki tillögur fram að færa í
smáatriðum, en tel rétt að leit
að verði eftir tillögum fróð-
ustu manna svo bæði togarar
og a.m.k. smærri bátar geti
hagnýtt sér þann hagnað sem
útfærsla landhelginnar hefur
haft í för með sér.
— Við ísiendingar höfum
unnið stóra og mikla sigra í
sambandi við útfærslu land-
helginnar og vissulega er það
rétt, sem Jón Jónsson, fiski-
fræðingur, sagði á sinum tíma,
að við værum ekki að færa út
landhelgina vegna fisksins
sjálfs heldur til að geta hag-
nýtt okkur þau auðævi innan
þeirra marka, sem skynsam-
legt er taiið á hverjum tíma.
Móðir reynir að ná barni
frá fósturforeldrum
SÍBASTI.IÐINN snnnadag var
gerð tilraun til að nema finriini
ára gamlan dreng á brott af
beimiii fósturforeldra sinna
norður á Sauðárkróki. Vegna
beimilisástæðna hefur birting
fréttarinnar dregizt, en hér verð-
ur sagt frá höfuðatriðum máls-
ins.
Bam það, sem bér um ræðir,
er sonur íslenzkrax konu oig út-
lends eiginmanns hennar, en þau
hafa nú slitið samvistum. Við
skjlnað hjónanna ráðstafaði
Barnaverndarnefnd Reykjavíkur
þremur börnum þeirra árið 1962.
Drengnum var komið í fóstur
hjá hjónum á Sauðárkróki. Þar
hefur hann dvalizt síðan.
Laust eítir hádegið á sunnu-
dag var fósturfaðir barnsins á
gangi ásamt drengnum, sem ér
fimm ára að aldri. Ók þá bíl 1 að
þeim, og út úr honum steig móð-
ir bamsins. Hafði hún komi'ð
þangað norður um morguninn
ásamt karlmanni. Vildi bún fá
drenginn til að þýðast sig og
koma með sér inn í bilinn, en
eitth'vað mun það hafa gengið
stirðlega. Kom þá ferðafélagi
hennax út úr bílnum og bland-
aði sér í miáJi'ð. Elkki ber aðiljum
saman um næstu atburðL Fóst-
urfaðirinn segir, að maðurinn
hafi spurt sig, hvort hann viJdi
ekki Iáta barnið af hendi með
góðu. Þegar hann neitaði því,
hafi maðurinn greitt sér hvert
höggið á íætur öðru. Ma'ðurinn
ber hins veigar, að hann hafi
stjakað við fósturföðurnum, unz
barnið var laust. Aila vega náðu
þau barninu inn í bilinn og óku
í burtu.
Fósturfaðirinn kærði bamsrán
og líkaimsárás til sýslumanns.
Voru gerðar ráðstafanir til að
stöðva bíl fólksins á suðurleið.
Bill þeírra íannst skammt norð-
an Varmahiíðar, þar sem þau
(höifðu ekið út aí veginum og sátu
föst i skafli. 10 ára gömui dóttir
konunnar og systir drengsins var
með í förinnL Eftir nokkurn
mótþróa karimannsins var fólk-
ið allt fiutt aftur til Sauðárkróks
þar sem drengurinn var afhent-
ur fósturforeldruim sínum. Yfir-
heyrsiur fóru fxam á sunnudag
og mánudiag. Ber talsvert á milli
í framburði málsaðilja, og mun
t.d. ekki hafa komið glöggt fram,
hvort ferðaféiagi konunnar er
núverandi eiginmaður hennar
eða ekki. — Málið «nu» nú verða
sent saksóiknara ríkisins.
Ummæli Izvestia
Izvestia, málgagn sovézku
stjórnarinnar, gerði í dag að um-
talsefni stefnu brezku stjómar-
innar í heimsmálunum og sagði
að verkamannastjórnin fylgdi
sömu heimsveidisstefnu í málum
landanna austan Súez-skurðarins
og ihaldsstjórnin, sem áður hefði
setið að völdum í Bretlandi. —
Þjóðkirkjan
tekur við
ráðlegginga-
stöð
um fjölskylduáætlan-
ir og hjúskapar-
vandamál
EINS og kunnugt er af fréttum,
hóf Félagsmálastofnunin rekstur
ráðleggingarstöðvar um fjöl-
skylduáætlanir og hjúskapar-
vandamál á sl. vori. Um líkt leyti
bauð Félagsmálastofnunin þjóð-
kirkjunni að taka við þessari
stöð til fullra eigna og umráða.
Biskup og Kirkjuráð ákváðu að
þiggja þetta boð, og hinn 4. janú-
ar sl. fór fram formleg afhending
stöðvarinnar. Hannes Jónsson, fé-
lagsíræðingur, íorstöðumaður Fé-
lagsmálastofnunarinnar, afhenti
ráðleggingarstöðina, og biskup-
inn, herra Sigurbjöm Einarsson
tók við henni fyrir hönd þjóð-
kirkjunnar.
Læknir stöðvarinnar verður á-
fram Pétur H. J. Jakobsson, yfir-
læknir, og honum til aðstoðar
Steinunn Finnbogadóttir, ljós-
móðir. Prestur stöðvarinnar hef-
ur verið ráðinn fyrst um sinn sr.
Hjalti Guðmundsson.
Ráðleggingarstöðin er til húsa
að Lindargötu 9, 2. hæð (Lindar-
bæ).
Viðtalstími læknis er mánu-
daga kl. 4—5.
Viðtalstími prests er þriðju-
daga og föstudaga kl. 4—5. (Frá
biskupsstofu).
SAMSÆRI
Budapest, (NTB):
FIMM Ungverjar bafa hlotið
frá tíu mánaða til tíu ára fang
elsisdóma fyrir samsæri. —
Leiðtogi þeirra er dr. Ferene
Metheovits.