Morgunblaðið - 24.06.1965, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 24. júní 1965
MORCUNBLAÐIÐ
3
☆
PRESTASTEFNA íslands hófst í
Reykjavík í gær. Kl. 10.30 í gær-
naorgun komu prestar saman til
guðsþjónustu í dómkirkjunni.
tar prédikaði séra Páll Þorleifs-
»eon prófastur á Skinnastað, og
eéra Óskar J. Þorlák.sson og séra
Hjalti Guðmundsson þjónuðu
fyrir altari.
Biskup íslands setti presta-
etefnuna kl. 2 síðdegis í kapellu
Háskólans. f upphafi athafnarinn
ar léku þeir saman á hljóðfæri
dr. Páll fsólfsson og Þórarinn
■Guðmundsson fiðluleikari,
Biskup fslands, herra Sigurbjörn Einarsson, setur prestastefnuna.
Prestastefna fslands sett í gær
Frá störium liðins synódusárs
Ibiskup las úr 12. kapítula Hebrea
bréfsins og flutti hugleiðingu og
bæn og prestar sungu sálminn:
.Víest ertu, Jesús, kóngur klár.
Þá flutti biskup yfirlitsskýrslu
nm starf liðins synódusárs. Minnt
it hann fyrst látinna presta, séra
Gunnars Jóhannessonar prófasts
á Stóranúpi, séra Halldórs Kol-
beins og séra Sigurjóns Jónsson-
ar og vottaði prestastefnan þeim
virðingu sína.
Tveir guðfræðingar hafa verið
vígðir á árinu, séra Sigurður
K.G. Sigurðsson, til Hveragerðig
og séra Ágúst Sigurðsson til
Möðruvalla. Fleiri minni háttár
breytingar gat biskup einnig um
á starfskröftum kirkjunnar.
Þrjár kirkjur hafa verið vígð-
•r, Mosfellskirkja í Mosfells-
sveit, Laugardælakirkja í Flóa
og Grenjaðarstaðakirkja í Aðal-
dal, sem -var endurvígð. Af öðr-
um viðburðum synódusársins
minntist biskup á stjórnarfund
Lútherska Heimssambandsins hér
í Reykjavik um mánaðamótin
ágúst-september sl., Kirkjuþing,
er starfaði 25. október til 4. nóv-
ember og rakti nokkuð gildi og
árangur þessara samkoma. Meðal
mála, er afgreidd hefðu verið frá
Kirkjuþingi vék biskup sérstak-
leiga að frumvarpinu um kristni-
sjóð, sem hann sagði að gæfi
kirkjunni naöguleika til nokkurra
sjálfstæðra fjárráða og þar með
aukið svigrúm til starfa.
Um framkvæmdir í Skálholti
gat biskup þess, að Hörður
Bjarnason væri nú að teikna lýð-
háskólann, en einnig hefði komið
hingað til lands kunnur danskur
8TAKSTEIÍVAR
arkitekt til viðræðna um skipu-
lagsmál og annan undirbúning
skólabygginga oig hefði hann lof-
að að vera húsameistara og
Kirkjuráði til ráðuneytis. Sagði
biskup, að þorri landsmanna
skildi, að Skálholt stefndi að því
að verða lifandi staður, sem
mundi byggjast upp sem aðilji
að margþættu menningarstarfi.
Að drukknu síðdegiskaffi var
Prestastefnu íslands fram haldið
i hátíðasal Háskólans. Var þar
tekið fyrir aðálmál prestastefn-
unnar .fermingarundi-rbúnirvgur.
í janúar sl. hafði biskup í sam-
ræmi við ályktun síðustu presta
stefnu skip'að nefnd til að gera
ítarlegar tillöigur um þessi mál.
Hafði séra Óskar J. Þorláksson
framsögu í málinu af hálfu nefnd
arinnar og lagði tillögur hennar
fyrir prestastefnuna. Sagði hann
tillögur nefndarinnar miða að
því að skaipa meiri festu í þess
um málum, og það sem nefndin
legði megináherzlu á væri eftir-
farandi:
1. Grundvallaratriði námsefnis
iifs séu hin sömu og gengið sé eft-
ir því að viss atriði séu lærð
rækilega.
2. Ferminigarundirbúningstím
tíminn sé jafn við svipaðar að-
stæður.
3. Fermingarathöfnin sé sam-
ræmd.
4. Samvinna skóla og kirkju
um kristindómsfræðslu og ferm-
ir.garundirbúning aukist.
Að loknu erindi framsögu-
manns skiptust prestar í umræðu
bópa til að fjalla um þetta mál.
Verður þeim umræðum fram
haldið í dag árdegis, en síðar
verða bornar fram samræmdar
tillögur í málinu. -
í gærkvöldi flutti séra Björn
Jónsson synóduserindi í útvarp,
sem hánn nefndi: Síra Jón lærði
og smáritaútgáfa hans, 150 ára
minning.
í dag hefjast störf prestastefn-
unnar með mongunbænum í
kapellu Háskólans kl. 9,30, er
séra Garðar Svavarsson annast.
Kattarþvottur
Ehrenburgs
ÁSKORBN rithöfundarins Ilja
Ehrenburgs, sem dreift var með-
al rússneskra hermanna um jóla-
leytið 1944 hljóðaði svo: „Drepið!
Ðrepið! Meðal Þjóðverja ero
engir saklausir, hvorki þeir lif-
andi né hinir óbornu.
Fylgið fyrirmælum félaga Stal-
ins og útrýmið í eitt skipti fyrir
öll hinni ' fasistisku skepnu i
greni sínu. Brjótið með ' valdi
þjóðarstolt kvenna af germönsk-
um stofni. Takið þær eins og
réttmætt herfang."
Þessa itemalau.su áskorun sendi
Ilja Ehrenburg ttl rússneskra
hermanna eflaust skv. fyrirmæl-
um Stalins, sem einskonar jóla-
boðskap 1944.
Merkar rannsóknir á meðfæddum
munngöllum islendinga
Haldið áfram í sumar
TJNDANFARIN fjögur ár hefur
Háskólinn í Alabama, í samráði
við Háskóla íslands, staðið fyrir
irannsóknum á útbreiðslu og
tíðni munnsjúkdóma á íslandi.
Upphaflega voru 600 íslenzk
böm, á aldrinum 2—6 ára, skoð-
uð. Þessum lið rannsóknarinnar
er nú lokið og hefur hluti af
árangri hennar verið birtur í
gr.ein í noxrænu tannlækninga-
timariti, (Pálmi Möller: Oral
Healt Sui-vey of Preschool
Children in Iceland. Acta Odont.
Sand. 21: 47—97, 1963).
Síðan hafa um 4000 íslend-
ingar verið skoðaðir. Með þeirri
rannsókn hafa fengizt upplýs-
ingar, sem að aflokinni úr-
vinnslu, ættu að gefa mjög ýtar-
legt yfirlit yfir útbreiðslu og
tíðni tannskemmda, gómasjúk-
dóma og annarra munnsjúkdóma
meðal Islendinga á öllum aldri.
Að svo komnu hefur þegar verið
unnið úr upplýsingum, sem feng
ust viðvíkjand i gómasjúkdóm-
um, og hefur Dr. John B. Dun-
bar birt árangurinn af þessum
lið rannsóknarinnar í Doktors-
ritgérð, sem hann varði við Tul-
ene Háskólann, 1963. Einnig hafa
þeir, Pálmi Möller og John Dun-
bar flutt fyrirlestra um munn-
sjúkdóma á íslandi á árlegu
þingi International Association
for Dental Research.
Einn þáttur rannsóknarinnar
var athugun á meðfæddum munn
göllum. Með tilliti til hinna
ýmissu erfiðleika, sem þessir
meðfæddu munngallar skapa
sjúklingnum, aðstandendum hans
og læknum, sem við hann fást,
var ákveðið, að þessi liður rann-
sóknarinnar yrði ýtarlega athug-
aður, sem sjálfstætt rannsókn.
arefni. Sumarið 1963, dvaldist
Pálmi Möller hér á landi, til
þess að safna upplýsingum um
börn, sem fæðzt hafa með klofna
vör og hoJgóma. Þá var stefnt
að því að skrástja öll börn, sem
fæðzt höfðu holgóma, eða með
klofna vör hér á landi, á tíma-
bilinu 1956—62. Samband var
haft við aðstandendur barnanna
og ýmissa upplýsingia aflað hjá
þeim. Niðurstöður ' þessarar
rannsóknar munu birtast inrtan
skamms í Ensk-Amríska tíma-
ritinu Archives of Oral Biology.
Geta má þess, að þessi meðfæddi
munngalli virðist vera mun al-
gengari hér á landi en annars
staðar í heiminum. Samkvæmt
þeim upplýsingum, sem þá feng
ust, fæði;st eitt barn með skarð
í vör eða holgóma af hverjum
500 fæðingum hér á landi. Til
samanburðar má geta þess, að
beztu heiraildir í Bandaríkjun-
um benda til hlutfallsins 1:800
og í Danmörku hafa tölur þess-
ar verið áætlaðar 1:700. Þssi mis
munur getur þó, að einhverju
leyti átt rætur sínar að rekja til
mun betri aðstöðu til skýrslu-
gerðar hér á landi, heldur en
víða annarsstaðar.
Þessi órnetanlega aðst^ða hér
á landi, hefur orðið til þess að
Pálma Möller var veittur styrk
ur af National Institute of
Health I Bandaríkjunum til þess
að halda þessum rannsóknum
Fálmi Möller
áfram í sumar. Nú verður i
fyrsta lagi lögð áherzla á stað-
festingu á þeim upplýsingum,
sem fengust sumarið 1963, • og í
öðru lagi verður reynt, eftir því
sem kostur er á, að safna sem
ýtarlegustum upplýsingum varð-
andi arfgengi þessa munngalla.
Þótt' orsök þessa munngalla sé
enn, að mestu óráðin gáta, má
telja öruggt, að arfgengi skipi
þar áhrifamiklu hlutverki. Reynt
verður að safna sem nákvæm-
ustum upplýsingum varðandi
nánustu ættingja barna, sem
fæðzt hafa holgóma eða með
klofna vör, í þeirri von að auka
við þá vitneskju, sem fengizt
hefur með rannsóknum víða um
heim.
Árni Björnsson, læknir við
Landsspítalann, mun hafa sam-
ktarf við Pálma Möller í þessum
rannsóknúm í sumar. Ámi
Bjgrnsson hefur undanfarin ár
gert allar skurðaðgerðir á þess-
um börnum og er manna fróð-
astur um þessi efni, hér á landi.
Ætla þeir félagar að reyna að
ná til sem flestra íslendinga, sem
fæðzt hafa holgóma eða með
skarð í vör, og nánustu ættingja-
þeirra. Hefur þegar verið hafizt
handa og allir foreldrar þeirra
barna, sem þegar er vitað um,
hafa verið beðnir um aðstoð við
upplýsinga-söfnun þessa. Mögu-
leikar á fullkomnun rannsóknar,
sem þessari, eru háðir samhug
allra viðkomandi og vonast þeir
eftir góðri samvinnu við alia
aðstandendur barnanna.
Nalnskirteini
Framih. af bls. 2
því sé mynd. Er af þessum sök-
um öUum á aldrinum 12—25 ána
eindregið ráðlagt að láta setja
myrad á skírteini sitt, helzt um
leið og þeir fá það afhent.
Mynd til festingar á nafnskír-
teini skal vera 35x45 mm að
stærð. Hún skal vera á endingar
góðum pappír og að öllu leyti
fullnægjandi að dómi lögreglu-
stjóra. Nóg er að afhenda eina
mynd. Skírteinishafi greiðir
sjálfur kostnað við gerð mynd-
ar, en upphaflegt skírteini hvers
manns er látið í té ókeypis.
Menn eru ekki skyldir til að
bera skírteinið á sér, en þeir, sem
hafa það ekki tiltækt, njóta ekki
þeirra réttinda og þess hagræð-
is, sem skírteininu fylgir, auk
óþæginda, sem þeir kunna að
verða fyrir. 1 lögunum um út-
gáfu nafnskírteinis er hins vegar
heimilað að ákveða með reglu-
gerð, að menn skuli sýna nafn-
skírteini í skiptum sínum við
opinberan aðila, sem notar nafn-
númer Þjóðskrár í umsýslu
sinni, og í ýmsum öðrum lög-
um og opinberum fyrirmælum
eru ákvæði, sem fela í sér beina
eða óbeina skyldu til að sýna
nafnskírteini í nánar tilteknum
tilvikum".
Ehrenburg
. Margir rússneskir hershöfð-
ingjar kvörtuðu undan þessarl
áskorun Ehrenburgs og var þá
gefin út tilskipun um það, að
Ehrenburg mætti ekki senda
áskoranir til hermannanna, nema
með leyfi yfirherstjórnarinnar!
Þjóðviljinn .skýrir frá því fyr-
ir nokkrum dögum, að hann ætli
að endurbæta blaðaútgáfuna með
því að birta um skeið sem frám-
haldssögu endurminningar Ilja
Ehrenburgs, eins hvimleiðasta
flugumanns Stalíns, þeim sem
liann sigaði á saklaust fólk, sem
síðan var sent í fangabúðir eða
svift lífi.
Lokaharmur Ilja Ehrenburgs
verður aldrei annað en kattar-
þvottur. 1 flokki úrþvætta mann-
kynssögunnar trónar hann við
hlið Cains og auðvirðilegustu
þýja verstu harðstjóranna.
Það eykur ekki hróður hans,
þótt hann sé penna- og tungu-
lipur eins og margir aðrir rithöf-
undar af hans tagi og hafi mikla
æfingu í því að aka seglum efttr
vindi.
Sundraður flokkur
Klofningurinn innan Fram-
sóknarflokksins lýsir sér á ýmsan
hátt, t.d. í fréttaflutningi blaðs-
ins af heimsókn Manlio Brozio,
aðalframkvæmdastjóra Atlanta-
hafsbandalagsins, sem dvalizt
hefur hér undanfarna daga. Af
ótta við laumukommaklíku
Kristjáns Thorlaciusar hefur
Tíminn ekki þorað að skýra frá
þessari heimsókn nema í ör-
stuttum klausum. Blaðið hefur
ekki séð ástæðu til að birta neitt
af því, sem Brozio hefur sagt hér,
t.d. á fundi SVS og Varðbergs
um málefni Atlantshafsbanda-
lagsins jafnan þegar sérstakar
fréttir eru af starfsemi NATO, á
Tíminn í harðri baráttu við sjálf-
an sig. Hvað er þorandi að birta
an þess að hrekja frá Framsókn-
arflokknum liðið á vinstri vængn
um, sem flokkurinn og blaðið
hafa lagt sig sérstaklega eftir
með þeim árangri, að nú starfar
innan Framsóknarflokksins vel
skipulögð fimmtaherdeild, sem
hefur sig mikið í frammi .
Það er erfitt að starfa í sundr-
uðum og klofnum flokki, um það
er Tíminn glögjgt dæmi.