Morgunblaðið - 25.07.1965, Blaðsíða 21

Sunnudafjur 25- Jöfí 1965
MORCUNBLAÐIÐ
21
Um Ódáðarhraun
Framhald af bls. 1&.
‘ Ekki er til langrar setu boðið.
Bíllinn stingur sér ofan snar-
bratta fjallshlíðina beint af
augum og þeysir svo vestur
vikrana í átt að Öskjuopi. Nú
tekur nýja hrauni'ð við, dökk-
rauðbrúnt, frauðkennt og þvi
) létt í sér, snarpt viðkomiu með
| beittum eggjum og hvössum
nálum og molnar gjarnar und-
S ir fæti. Búið er að leggja veg
eða öllu heldjÉ# að brjóta slóð
eftir því alla leið upp að gígn-
um, sem ákafast gusu haustið
1961. Leiðin er launbrött og af
ar seinfarin, en áfram mjakast,
þar til bíllinn sta'ðnæmist í
miðri reykjarsvælunni á börm
um eldvarpanna.
Útlendingunum finnst nóg um
®ð vera komnir í svo nána snert
ingu við undirdjúpin og byggð
ina í „neðra“. Hitinn er svo
mikill á yfirborði jarðar, að ill
þolandi er að standa lengi í
®ömu sporum, þar sem heitast
er. Mikil gufa rýkur upp úr
jörðinni og skilur eftir sig marg
litar útfellingar. En ævintýra-
legast er að koma upp á sjálf
gígabarmana og horfa ofan 1
þá gegnum reykinn og svæluna.
Sumir eru ekki afar djúpir, en
allvíðir, og sífellt hrynja stein
ar og gjall úr börmunum niður
í botn me'ð glamri og óihugnan-
legum skruðningi. f barma
staks gígs vestan vegarslóðar-
innar (Stökuborgar) eru komn
ar langar, hringlaga sprungur,
og spildan innan við á greini-
lega ekki langt eftir, þar tii
hún fellur inn í gíginn. Þannig
jafnast allir hlutir með tíman-
um, leita jafnvægis, sléttast,
j sjást ekki lengur.
I Hér er auðvelt að endurlifa
i atburðina frá siðasta gosi, ef
1 menn hafa lesið greinargóðar
! lýsingar á því og séð þaðan
! myndir. Upp úr þessum gígum
stóðu þá 300m háar hraunsúlur
hvít- og raúðglóandi, lýstu upp
fjallahringinn í kring og orn-
uðu áhorfendum skrautsýning
arinnar, sem þó höfðu flestir
vit á að halda sig í hæfilegri
fjarlægð. En nú læddist sú hugs
un inn í vitundina, að aldrei er
I Öskju að treysta, og hver þorir
að ábyrgjast, að hún byrji ekki
aftur að hamast á næsta andar
taki, og hvað yrði þá úr okkur,
vesalingunum? Maðurinn er
*vo agnarsmár og umkomulaus
í návígi við náttúruöflin, jafn-
vel þótt hann kunni að vera
fljótur að hlaupa og sé á traust
um bíl með talstöð. En það verð
ur að taka á stillingunni og
treysta á forsjónina og vera ör-
lagatrúar. Það eru liðnir svo
margir hálftímar, síðan gosinu
linnti, að það væri undarleg til
viljun, ef hún þyrfti endilega
að fara að tryllast þennan eina
hálftíma, sem við stöldrum við.
Já, sköpun heimsins er ekki
lokið enn, a.m.k. er áreiðanlega
mikið verk óunnið hér á íslandi
Ummerki sköpunarinnar eru
víða greinileg, en ávíða fersk-
ari en hér í Öskju. „Eldhjart-
að slær í fannhvítum barmi.“
Við njótum þeirra forréttinda
að gerast áhorfendur áð öllu
•jónarspilinu, íslendingar, en
um leið tökum við á okkur á-
hættu. Sjónarspilið hefir nefni
lega alloft enginn gamanleikur
verið, heldur valdið hallæri og
hungurdauða víða um land,
jafnvel legið við borð, að þjóð
vor tortímdist. Svo lánlega hef-
ir þó til tekist, að ekkert hinna
síðustu stórgosa hefir valdið
feljandi sköðum eða búsifjum,
en gott er að vera við öllu bú-
inn, enginn veit, hvað næst ger
ist.
En lítum nú til lofts. í súðri
og vestri blasir við okkur Öskju
dalurinn, þessi víði sigketill,
hömrum girtur á alla vegu.
Nokkur skörð eru þó í fjalla-
veggina, hið stærsta Öskjuop,
•em við komum inn um úr aust
ri. Snjór er í fjöillum, en auð
jörð að naestu á sléttlendinu.
AHh vasst er af suðri og sand-
byiur suður undir Öskjuvatni,
Og þvi samþykkir meirihluti far
þeganna að hætta við að ganga
þangað þessa 20 mínútna leið,
Ekki er enn orðið bílfært að
vatninu, en verður það innan
skamms. Aðeins einn skafl
hindrar. öskjuvatn hefir mælzt
dýpsta vatn á landinu, mesta
dýpið 217 m í júlí 1963, en síð
an mun eitthváð hafa lækkað í
því. í Öskju stendur nefnilega
ekkert á stöðugu. Við norður-
bakka vatnsins er hinn mikli
sprengigígur Víti, um 150 m
í þvermál efst og rúml. 60 m,
djúpnr. Það var hann, sem
flæmdi mikinn fjölda Norðmýl-
inga til Ameríku, með því að
sáldra 0,8 teningskílómetrum af
vikri yfir Austurland á 8
klukkustundum á páskunum
1875. Hún hefir stundum verið
stórvirk, hún Askja.
Nú var komið að því að
kveðja þessa stórfenglegu eld-
smiðju og halda aftur tii
byggða, ógleymanlegri reynslu
ríkari frá landsins hjartarót.
Vi’ð höfum skynjað fsland, lif
að það, eignazt það betur en
áður. Við erum hluti þess og
það er hluti af okkur meir en
nokkru sinni. Smæð mannsins
er mikil hjá reginorku höfuð-
skepnanna, hversu mjö.g sem
hann hreykir sér af tækni sinni
og kunnáttu, það má okkur
skiljast á þessum stað. Timinn
skiptir öskju engu mátli, hún
á nóg af honum, alla eilífðina
jafnvel, og lætur til sín taka,
þegar henni sjálfri þóknast, en
hvílist þess á milli, hve lengi,
veit enginn. Á meðan er máður
inn í þrotlausu kappblaupi við
mínúturnar, mest til að elta
prjál og hégóma, en er þó litlu
bættari efitr. Hann á sér þó þá
afsökun, að ævi hans er stutt,
samansett af mínútum, sem
hann þykist þurfa að nota allar,
en gerir það aðeins af lítilli
kunnáttu oftast nær. Því verð-
ur baggi sannra verðmæta sund
urn léttur, þegar heim er reitt í
lokin.
Við skrönglumst ofan nýja
hraunið og stöldrum vi'ð í Dreka
gili, stórhrikalegu gljúfri í aust
urhlíðum Dyngjufjalla, sem eng
inn Öskjufari ætti að láta ó-
skoðað. Senn er aftur komið i
Þorsteinsskála í Herðutoreiðar-
lindum, og menn taka til sín
vökvun og lífsnæringu. Að því
búnu vísar Ólafur bílstjóri okk
ur leiðina að kofarústum Fjalla
Eyvindar, en þær eru spölkorn
noiðaustur af skálanum, svo-
lítið gjóta, en haglega hlaðin og
klókindalega falin í hvannstóði
og víðirunnum. Ekki þætti þessi
vistarvera glæsileg salarkynni
á nútímavísu, þegar íbúðir ríka
fólksins þykja varla boðlegar,
nema lélegt kallfæri sé horna á
milli í stássstofunni. Sögnin
hermir, að hingað hafi Eyvind-
ur strokið úr gæzlu í Reykja-
hlíð, meðan messugjör'ð stóð
yfir, en hér þótti honum líka
einna dauflegust vist á fjöllum.
„. . . fríð var í draumum fjalla-
þjófs
farsældin norðan heiðar,
þegar hann sá eitt samfellt
hjarn
sunnan til Herðubreiðar,“
kveður jón Helgason um rúst-
ina í Hvannalindum, en vísu-
brotið gæti ailt eins átt við hér.
Kofinn ber það einkenni aUra
Eyvindarkofa, áð streymandi
lindarvatn er undir gólfi, en
þar með eru þægindin upp tal-
in.
„Líð, unaðsdagur, hægt, —
og kenn mér, kyrrð, að kanna
hjartað langt frá glaumsins
hirð.“
En allir dagar eiga kvöld, og
þetta kvöld komum við í Mý-
vatnssveit eftir ógleymanlegan
unaðsdag og rennum í hlað í
Reykjahlíð.
— Á slóðum
Framhald af bls. 12.
jaðri, og þá á hægri hönd röð
klettóttra fella samhliða Jarlhett
um. Þessi fellaröð var til
skamms tíma að mestu grafin
í jökul og jökultungur teygðu
sig gegnum skörðin niður í Jök-
ulhettudal, enda sjást þar víða
fjöruborð eftir horfin uppistöðu
lón.
Ef gengið er upp hjá Leyni-
fossi er brátt komið á hinn forna
vatnsbotn norðan Brekknafjalls.
Þaðan er ekki greið leið í Haga
fell Vegna kvíslar, sem kemur
vestan með jökli og rennur í
Hagavatn. En það er skemmti-
leg leið að ganga út í Sauðdal
og gegnum hann suður í Fagra-
dal, þá upp með Farinu, upp á
brú, og heim í Sæluhús.
Fyrir vetrarferðir, skíðaferð-
ir, á Langjökul er Sæluhúsið
við Hagavatn vel í sveit sett.
Ef gengið er fremst af Haga-
felli í hánorður, er komið niður
í Flosaskarð við Eiríksjökul. Öll
leiðin er um 30 km., þar af 20
á jökli. Frá Hagavatni til
Hveravalla eru rúmir 50 km.
þar af 40 á jökli, auðveld leið.
FISKS J AR
Þverá (Kjarrá)
Lausar eru 3 stengur dagana 31. júlí til
7. ágúst. — Upplýsingar í síma 41816.
I. DEILD
AKUREYRI :
í dag, sunnudag 25. júlí, kl. 4, leika á
Akureyri
Í.R.A. — Valur
Mótanefnd.
Kaupmcnn — Kaupfélög
Ferðaverzlanir — Kvikmyndahúseigendur
Smith’s kartöflu-crips
kartöflu-snips
Heildsölubir gðir:
Eiríkur Ketilsson
Garðastræti 2 — Símar 23472 og 19155.
Þessar viðurkenndu japönsku fisksjár nú aftur fyrir
liggjandi. — Tilvaldar fyrir alla minni báta og
sýna á allt að 65 metra dýpi.
Vatnaveiðimenn: Reynið NEC fisksjána. —
Hún sýnir jafnvel einstaka fiska.
Verðið mjög hagstætt.
MARCO HF.
Aðalstræti 6. — Símar 15953 og 13480.
Afgreiðslumaður
Viljum ráða mann til afgreiðslustarfa í
verzlun vora. — Fyrirspurnum ekki svar-
að í síma.
Byggingavöruverxlun Kópavogs
Kársnesbraut 2.
Skrifstofumaður
óskast við bókhald o. fl. hjá góðu fyrirtæki. Starfið
er skemmtilegt og gefur mikla möguleika.
Tilboð sendist afgr. Mbl. fyrir 30. júlí, merkt: „Góð
laun — 6126“.
Rúðugler
4ra — 5 og 6 mm.,
fyrirliggjandi á gamla
verðinu.
Heildsölubirgðir.
Verkstjori
Smiður eða laghentur maður, sem gæti tekið að sér
verkstjórn við byggingar og verksmiðjuvinnu, óskast
nú þegar, tilboð, merkt: „Verkstjóri — 6128“ send-
ist afgr. Mbl. fyrir föstudag.
Rafvélavirki — Bifvélavirki
eða maður vanur viðgerðum í rafkerfi bíla
óskast strax.
BILARAFIVIAGIM HF.
Vesturgötu 2, v/Tryggvagötu
Reykjavík. — Sími 21588.