Morgunblaðið - 25.07.1965, Blaðsíða 26

26
MORCUNBLADIÐ
SunnudagiiT 25. júli 1965
MJKLAR bollaleggingar
eru nú uppi um hver muni
bera sigur úr býtum, er
íhaldsmenn ganga til kosn
inga um eftirmann Sir.
Alec Douglas-Home næst-
komandf þriðjudag. Flest-
ir eru þó á eitt sáttir um,
að helzt komi þar til
greina annar tveggja, Reg-
inald Maudling eða Ed-
ward Heath. Einnig hafa
verið t*tnefndir Christop-
her Soames og Iain Mac-
leod. Hinn síðarnefndi hef
ur að vísu lýst því yfir, að
hann muni ekki gefa kost
á sér, en þó er talið að
honum kunni að snúast
hugur.
Þeir Maudling, Heath og
Macleod komu allir fram á
Christopher Soames
stjórnmálasviðið, þegar Ric-
hard A. Butler endurskipu-
lagði íhaldsflokkinn 1945, og
eru þeir allir lærisveinar
hans.
Frá því að íhaldsflokkur-
'l inn tapaði í þingkosningun-
uan í Bretlandi s.I. haust, hafa
j ofangreind • leiðtogaefni átt
sæti í „skuggaráðuneyti“ Sir.
Alecs. Maudling og Heath
'i fjölluðu um mikilvæga þætti
i innanríkismála, og fór Maud-
, ling með fjármál, og hafði
með höndum samræmingu
hinna ýmsu þátta innanríkis-
mála, en Heath fjallaði um
efnahagsmál, skipulagningu
l flokksins og stefnu hans.
I Ohristopher Soames fór með
landbúnaðarmál, og Macleod
1 með málefni stáliðnaðarins og
hafði forystu í baráttu stjórn
arandstöðunnar gegn þjóðnýt
ingaráformum Wilsons.
Hér á eftir kynnum við
stuttlega þessa menn, sem
taldir eru líklegastir arftakar
Sir Alecs. Sem fyrr segir,
verður gengið til kosninga
n.k. þriðjudag, en þetta er í
fyrsta sinn, sem atkvæða-
greiðsla er látinn ráða leið-
toga íhaldsflokksins. Til
’þessa hefur fráfarandi flokks
leiðtogi valið eftirmann sinn,
en fyrir forgöngu Sir Alecs
hefur þessu nú verið breytt.
Hver þeirra tekur við af Sir Alec?
Til þess að ná kjöri við fyrstu
atkvæðagreiðslu þarf fram-
bjóðandi að hljótá hreinan
paeirihluta og að minnsta
kosti ' 15% fleiri atkvæði en
sá, sem næst kemur.
• EDWARD HEATH
Frá því að íhaldsflokkur-
inrf komst í stjórnararidstöðu
hefur Edward Heath m.a.
haft það mikilvæga hlutverk
að endurskipuleggja stefnu
hans með tilliti til næstu kosn
inga. Einnig hefur hann fjall
að um efnahagsmál í „skugga
ráðuneytinu“, og stjórnaði at-
lögunni gegn efnahagsfrum-
varpi Verkamannaflokks-
stjórnarinnar fyrir skömmu.
Áður en umræður um frum-
varpið hófust, hafði hann
safnað um sig ungum mönn-
um úr þingflokki íhalds-
flokksins, og við þær stefndi
hann þeim óspart' gegn tals-
mönnum stjórnarinnar. I>að
var einnig fyrir tilstilli
Heaths, að Ihaldsþingmenn
beittu þeim brögðum við
þrjár atkvæðagreiðslur um
frumvarpið, að látast vera
farnir heim ,en bíða skammt
frá þinghúsinu og þyrpast
inn rétt í þann mund, er til-
lögurnar voru bornar upp.
Tapaði Verkamannaflokkur-'
inn öllum þessum atkvæða-
greiðslum, sem kunnugt er.
Edward Heath var fyrst
kjörinn á þing fyrir .Bexley-
kjördæmi 1950 og tók mikinn
þátt í félagsstarfsemi .ungra
íhaldsmanna. Hann gegndi
ýmsum flokksstörfum á þingi
og var lengi einn af aðalrit-
urum þingflokksins. Verka-
málráðherra varð íleath 1959
EdwaTd Heath
en þá hafði hann átt sæti í
stjórninni frá 1952 og einkum
fjallað um efnahagsmál. Af-
skipti hans af utanríkismál-
um hófust fyrir alvöru 1960,
er hann varð aðstoðarutan-
ríkisráðherra. Við embætti
verzlunar- og iðnaðarmálaráð
herra tók Heath 1963, en
hafði . þá um tveggja ára
skeið verið formaður brezku
sendinefndarinnar, sem ræddi
möguleika á aðild Breta að
Efnahagsbandalaginu í Briiss-
el. Áður en Heath hélt til-
Brússel var hann lítt þekktur
utan íhaldsflokksins, en hann
gat sér góðan orðstír fyrir
frammistöðu sína í samninga-
viðræðunum, og sneri heim
þekktur maður, þó ekki næð
ist samkomulag um irmgöngu
Breta í bandalagið.
Heath er 49 ára, fæddur
1916, sonur kaupsýslumanns
í Kent. Háskólanám stundaði
hann í Oxford og gegndi her-
þjónustu í konunglega stór-
skotaliðinu í heimsstyrjöld-
inni síðari. Er styrjöldinni
lauk sneri hann sér að banka-
og fjármálastarfsemi og á nú
sæti í bankoráði Lundúna-
banka.
Það þykir nokkur hindrun
á framabraut Heaths í stjórn-
málum .að hann er maður ó-
Iain Macleod.
kvæntur. Eiga Bretar erfi'.
með að hugsa sér Downing-
street 10 án forsætisráðherra-
frúar, og það hafa þingmenn
Ihaldsflokksins eflaust einnig
í huga, er þeir kjósa leiðtogá
sinn.
• REGINALD MAUDI.ING
Þetta er í annað sinn, sem
Reginald Maudling þykir
einna líklegastur til að verða
leiðtogi íhaldsflokksins. Þeg-
ar Harold Macmillan sagði af
sér flokksforystunni í október
1963, ríkti mikil óvissa um
eftirmann hans, og voru þeir
oftast tilnefndir Maudling og
Butler. Er Maor.ihan valdi
Sir Alec Dougias-Bome í em-
bættið, kom það mönnum
mjög á óvart.
Maudling varð fjármálaráð-
herra í stjórn Macmillans
1962 og gegndi embættiuu
áfram eftir að Sir Alec varð
forsætisráðherra. Eftir kosn-
ingaósigurinn s i. haust, fól
Sir Alec Maudling meðferð
fjármála í „skuggaráðuneyt-
inu“, og auk þess var hann
leiðtogi stjórnarandstöðunnar
í neðri málst.ofunni, þegar
Sir Alec var fjarverandi.
Þegar Maudting tók vxð
fjármáláráðherraembætinu,
var hann aðeins 46 ára, og
einn af- yngstu ráðherrunum.
Hann hafði þá setið á þingi
frá 1950, og var teiinn manna
fróðastur um efnahags- og
fjármál. Maudimg hefur
gegnt ýmsu.n r-iðherraem-
bættum, og haíði m.a. verið
birgðamálaráðherra, verzlun-
armálaráðherra, og nýlendu-
málaráðherra áður en hrna
tók við fjármá'aráðuneytmu.
Ex* viðræður hófust um
stofnun Ffivei'zlunarbanda-
lagsins (EFTA), var Maudl-
ing falin forusta orezkú sendi
nefndarinnar. Hanr bar fram
gang EFTA mj >g fyrir brjósti
og var því mótfalhnn að Bret
ar sæktust eitir t.ði d að EBE.
Hann er í einkar vinsam.eg-
um tengslum við brezku
verkalýðsfélögin og hafði
nána samvmnu v;ð þau um
efnahagsþróun rkisins.
Maudling er 48 á.a, fæddur
1917 í London, .ærður í Ox-
ford. Hann lauk lögfræðiprófi
1940, og var í flughernum í
heimsstyriöldinm síðari, en
gegndi auk þess um skeið
störfum í brezka flugmála-
ráðuneytinu. 1945 gerðist
hann ráðunautur íhaldsflokks
ins um efnafhags- og fjármál,
og var síðar ráðgjafi Sir
Winstons Churohills, þáver-
andi leiðtoga stjóniarandstöð
unnar, um þessi mál.
Eiginkona Maudlings var
leikkona þar til þau gengu
í hjónaband. Þau eiga tvo
syni og eina dóttur, sem fetað
hefur í fótspor móður sinnar.
• CHRISTOPHER SOAMES
Margir telja Christopher
-Reginald Maudling
Soames sigurstranglegan, tak
ist íhaldsmönnum ekki að
komg sér saman um annað
hvort Heath eða Maudling.
Hann er yngstur þeirra for-
mannsefna, sem tilnefnd hafa
verið, aðeins 45 ára, og er
nú helzti talsmaður stjórnar-
andstöðunnar um varnarmál.
Hann er auk þess landbúnað-
ar-, fiskveiði -og matvælaráð
herra í „skuggaráðuneytr*
Sir Alecs, og fór með sömu
mál í stjórn hans fyrir kosn-
ingarnar.
Soames komst á þing 1950
og var einkaritari Sir Winst
ons Churchills á þingi frá
1952 til 1955, síðan varð hann
fulltrúi í flugmála- og flota-
málaráðuneytinu og gegndi
þeim embættum þar til hann
varð flotamálaráðherra 1957.
Árið eftir varð hann hermála
ráðherra, en við embætli land
búnaðar-, fiskimála- óg mat-
vælaráðherra tók hann 1960.
Gegndi hann því embætti er
landhelgisdeilan var til lykta
leidd 1961.
Menntun sína hlaut Soames
í Eton og Sandhurst. í styrj-
öldinni síðari gegndi hann
herþjónustu í Frakklandi,
Ítalíu og Austurlöndum nær.
Hann særðist við E1 Alamein
og hlaut heiðursmerki fyrir
framgöngu sína. Soames er
fimm barna faðir og býr búi
sínu skammt frá sveitasetri
því ,er Sir Winston Churchill
átti í Kent. Kona hans er
Mary, yngsta dóttir Sir
Winstons, og er það mál
manna, að tengsl hans við
hinn látna stjórnmálaskör-
urig geti orðið honum til veru
legs framdráttar við leiðtoga-
val íhaldsmanna.
• IAIN MACLEOD
Þegar Sir * Alec Douglas-
Home tók við forsætisráð-
herraembættinu af Macmill-
an, bauð hann Iain IVlacleod
ráðherraembætti í stjórn
sinni, en Macleod aíþakkaði.
Hann var einn af helztu sam-
starfsmönnum Macmillans • í
forsætisróðherratíð hans,
gegndi embætti nýlendumála
ráðherra frá 1959—’63, og var
formaður skipulagsnefrdar
flokksins.
Eftir kosningarnar s. 1.
haust féllst Macleod á að laka
sæti í „skuggaráðuneyti" Sir
Alecs og fór þar með málefni
stáliðnaðarins.
Macleod er frá skozku há-
löndunum, fæddur 1913 og
nam í Edinborg og Cp m-
bridge. Lauk hann prófi það-
*án 1935. Þá hóf hami störf
við útgáfufyrirtæki í London
og las jafnframt lögfræði, en
varð að hætta þvi námi er
heimstyrjöldin brauzt úr.
Hann gerðist sjálfboðaliði í
hernum og barðist m.a. i
Frakklandi. Hann særðist lífs
hættulega og ’lá rúmfastur í
eitt ár, en sneri þá til baka
til vígstöðvanna og barðist
þar unz styrjöldinni lauk.
Við heimkomuna gekk
hann í þjónustu íhaldsflokks
ins og varð bráit yfirmaður
innanríkismáladeildar • hans.
1950 var Macleod kjörinn á
þing og lét mikið til sín taka
um heilbrigðis og trygginga-
mál. Heilbrigðismálaráðherra
varð hann 1952 og gegndi því
embætti til 1955, en tók þá
við Verkamálaráðuneytinu og
hafði málefni þess með hönd
um til 1959.
Macleod er maður kvænt-
ur og eiga hjónin einn son og
eina dóttur.

!
i
1
i
!
i I
— Skólafólk
Framhald af bls. 3.
stendur veðrið.
— Ég skal vísa ykkur á
stað, þar sem nóg er af skóla-
fólki. Miklu meira en hér.
— Blessaður gerðu það,
eegjum við og förum í hum-
átt á eftir manninum, sem
strunsar upp á efri hæðina,
þar sem fjöldi krakka vinnur
við flökunarvélar.
urleg. Við heyrum varla til
sjálfra okkar. Er maðurinn að
gera gys að okkur. Hann get-
ur þó ekki ætlast til þess, að
við eigum viðtal við krakk-
ana í þessum hávaða?
— Halló, þú þarna! Hvað
heitir þú?
— Ha?, sýnist okkur hún
segja.
Við endurtökum spurning-
una og fáum svar, sem okkur
heyrist vera Anna Ragnars-
dóttir.
— En stalla þín? köllum
við af lífsins og sálar kröft-
um.
— Já, þetta er salla fínt,
segir hún og brosir.
— Hvað heitir hún vinkona
þín? segjum við og bendum
á stúlkuna.
— Ó, segir Anna og skelli-
hlær, hún Hanna hún heitir
Jóhanna Guðmundsdóttir.
Þetta finnst okkur góður
árangur. Að við skyldum ná
nöfnum þessara yngismeyja í
slíkum hávaða. Við snúum
því við og höldum til baka,
en hittum í bakaleiðinni ung-
an mann, sem stendur við færi
band og heldur á krókstjaka.
—■ Hvað heitir þú, kunningi,
segjum við
— Sæmundur Ásgeirsson.
— Og í hvaða skóla ert þú?
— Ég er í öðrum bekk
Hagaskólans, segir hann og
virðist önnum kafinn.
Við sjáum ekki annað en
við séum að tefja fyrir Sæ-
mundi með frekari orðaskipt-
um, svo að við sleppum tal-
inu og löbbum niður stigann,
niður á næstu hæð.
í anddyrinu, þegar við er-
um á útleið verður fyrir okk-
ur hópur krakka, sem sitja og
bíða eftir fari í bæinn.
— Vinnið þið ekki meira í
dag? spyrjum við.
— Nei, segir Kristín Sveins
dóttir, allar stelpurnar í kol-
anum eiga að hætta klukkan
fimm.
— Hvaða skóla ert þú í?
— Réttarholtsskólanum, seg
ir hún um leið og hún bregð-
ur sér upp í vagninn, sem ek-
ur henni heim, þar sem hún
mun hvíla lúin bein og safna
kröftum fyrir morgundaginn.
Er við höldum heim og ræð
um um það, hve þróttmikil og
dugleg æskan er, sem erfa á
landið, — verðum við sam-
mála um það, að íslandi sé
ekkert að vanbúnaði í fram-
tiðinni.