Morgunblaðið - 07.08.1965, Blaðsíða 6

r
6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 7. Sgúst 1965
UTVARP REYKJAVfK
Á SUNNUDAGSKVÖLD, 25.
júlí, talaði Jóhann Skaptason
sýslumaður Þingeyinga um
Fnjóská. Fnjóská er bergvatnsá,
íyrstu uppsprettulindir hennar
eru skammt norðan Sprengi-
sands. Hún er 117 km. á lengd,
en vatnasvið hennar 1310 fer-
kílómetrar. Hún tekur í sig
margar þverár á sinni löngu leið
um Suður-Þingeyjarsýslu út í
Eyjafjörð. Lax og silungsveiði
hefur verið í Fnjóská frá því er
land byggðist. Hún var fyrst
brúð 1908, en nú eru á henni
3 brýr. — Engar áætlanir hafa
enn verið gerðar um virkjun ár-
innar.
Ólafur Haukur Árnason, skóla
stjóri, á Akranesi,i talað um
daginn og veginn á mánudags-
kvöld. Sem vænta mátti ræddi
hann einkum fræðslumál. Þótti
honum kennaraskorturinn, eink-
um á gagnfræðaskólastiginu,
ídkyggilegujr. Til lítils væri að
reisa myndarleg skólahús, ef
ekki fengjust kennarar til að
kenna 1 þeim. Og hverjar eru
svo prsakir kennaraskortsins?
Ólafur taldi slæm launakjör
kennara, miðað við ýmsar stétt-
ir, eiga þar drýgstan hlut • að
máli. Til dæmis fengju nem-
endur, sem ynnu að því að
hreinsa sement af timbri yfir
sumarmánuðina, oft tvöfalt
hærra kaup fyrir þann starfa en
kennararnir fengju fyrir að
kenna þeim á veturna. Kennur-
um byðust mörg auðveldari- og
betur borguð störf en kennsla,
og hyrfu því margir að þeim. —
Ólafur sagði, að sig grunaði, að
vanmat á gildi kennarastarfsins
ylli því, að þeir væru ekki betur
launaðir. Til kennarastarfa
þyrftu að veljast hæfir mann-
dómsmenn, en til þess að svo
yrði almennt þyrftu launakjör
kennara að batna verulega. —
Miklu víðar kom Ólafur við 1
þessu, á margan hátt, ágæta er-
indi.
Sjálfsagt er það rétt hjá Ólafi,
að launakjör kennara mættu
batna allmikið miðað við ýmsar
aðrar starfsstéttir. En mér
skilt, að öll svo nefnd andleg
störf séu heldiur treglega launuð
hér á landi, þangað til þá þegar
loomið er upp í hin æðri embætt-
isstörf í þjóðfélaginu.
Til dæmis er sagt, að þýðing-
ar og ritstörf séu svo illa
launuð, að naumast sé gerlegt
fyrir aðra en hátekjumenn að
hafa þau að aukastarfi, en sem
aðalstarf munu þau bjóða litlu
betri afkomumöguleika en hinn
þunni lofthnjúpur á Mars. Þá
standa kennarar þó betur að vígi
efnahagslega, enda eru þeir líka
opinberir embættismenn.
Hitt mun ávallt reynast erfitt
að meta manndóm manna til
peninga. Mestu manndómsmenn-
irnir munu ekki alltaf veljast í
hæstu launaflokkana í þjóðfé-
laginu, þó ekki væri nema af
þeirri ástæðu, að manndómur er
ekki hlutur, sem menn geta sýnt
bréf upp á, eins og kvittun fyrir
greiddu gjaldi eða eitthvað því
líkt. Manndómur og hæfni
manns til starfa mælist fyrst i
starfinu sjálfu og er raunar oft
áunnirm í sjálfu starfinu að tals-
verðu leytL
Launakjörin eru heldur ekki i
einhlít leiðarstjarna eða aðdrátt-
arsegull hæfileikamanna, og
mun reynslan oft vera sú, að góð
laun draga ekki síður menn, sem
hafa einungis meðalhæfileika til
viðkomandi starfa eða þar undir,
en hins vegar mikla atorku til
að verða sér úti um vellaunuð
störf, sem er hæfileki út af fyrir
sig. — Sammála er ég Ólafi um
það, að gildi kennarastarfsins
verður seint ofmetið.
Á þriðjudagskvöld flutti Jón
R. Hjálmarsson, skólastjóri,
fyrra erindi af tveimur um
„annað frelsisstríð Bandaríkj-
anna“. Flestir munu kunna allgóð
skil á fyrra frelsisstríðimu, sem
Jón vék einnig að, styrjöldinni
1776-1783, er Bandaríkjaimenn
brutust undan yfirráðum Breta.
Síðana frelsisstríðið hófst 1812
og átti sér alllangan aðdiraganda.
Napóleon mikli réði þá
yfir mestu af meginlandi
Evrópu. Bretar reyndu að
„svelta hann inni“ með hafn-
banni, hinu gamalreynda og oft
notadrjúga vopni sínu. Þetta
bitnaði mjög á Bandaríkjamönn
um og verzlunarflota þeirra, því
að hinn öflugi herskipafloti
'A' Fylla umsvifalaust
hótelin
Aldrei fleiri erlendir ferða-
menn á íslandii en í sumar.
Þetta segja blöðin — og hafa
sagt mörg undanfarin sumur.
Ferðamennirnir koma ek'ki
nema hægt sé að hýsa þá, en
þeir fylla líka umsvifalaust
hvert nýtt hótel, sem byggt er.
í fyrra höfðu yfir tvö þúsund
Loftleíðafarþegar eins' eða
fleiri daga viðkomu á íslandi
(farþegar á leið milli Ameríku
og meginlands Evrópu eða Bret
lands). Búizt er við að þessum
gestum fjölgi um helmimg á
þessu ári og þeir hefðu orðið
langtum fleiri, ef hótelin hefðu
getað hýst alllan þann fjölda,
sem vill korna.
Þess vegna má búast við að
nýja Loftleiðahótelið, sem opn-
að verður næsta vor, fullnægi
hvergi nærri eftirspurninini frá
farþegum félagsins mikinn
hluta ársins.
-Ar Vöxturinn
hvergi meiri
Mikill vöxtur hefur líka orð-
ið á flutningum Flugfélagsins
til og frá landiniu og vélar fé-
laigsins í innanlandsfiugi hafa
flutt fleiri útlendinga en
nokkru sinni fyrr.
— Æ fleira fólki er að verða
ljóst, að móttaka ferðamanna
getur orðið arðbær aitvinmuveg-
ur hér á landi sem víðast ann-
ars staðar — og þrátt fyrir að
þemsla og mikill vöxtur sé nú
í allflestum atvinnu- og fram-
Breta sýndi skipum þeirra margs
konar yfirgang og auðmýkti þá
á marga lund.
Thomas Jefferson, forseti
Bandaríkjanna, (1801—1809) var
gætinn í utanríkismálum og
friðarsinni, og á valdatíma hans
tókst að afstýra styrjöldinni. Við
völdum af Jefferson tók James
Maddison (1809—1817), sem var
einhig hinn mikilhæfasti maður
og ekkert áfjáður í að leggja í
styrjöld gegn Bretum. ' En
snemma sumars, 1812, þótti yfir-
gangur Breta ekki þolandi leng-
ur, og samþykkti þing Banda-
ríkjanna stríðsyfirlýsingu á
hendur þeim. Þeirri styrjöld
lauk ekki fyrr en 1814, og mun
Jón rekja gang þeirrar styrjald-
ar í síðara erindi sínu.
Á miðvikudagskvöld hóf Óscar
Clausen, rithöfundur, að segja
frá fjárkaupsferðum um breið-
firzkar sveitir fyrir hálfri öld. Þá
las Stefán Sigurðsson, kennari,
smásögu í eigin þýðingu eftir
rússneska rithöfundinn II ja
'Ehrenburg, sem er auk ritstarfa
sinna einkum frægur fyrir það,
að Stalín lét ekki drepa hann.
— Þá flutti Gisli Kristjánsson,
ritstjóri, fróðlegan viðtalsþátt
leiðslugreinum um allan heim
jafnasit seumilegia ekikert á við
ferðamálin. í þeirri grein er
vöxturinn hreint og beint of-
boðsleguir.
Jafnvel hinir fraimsýnustu,
sem telja sig vera að byggja til
næstu tíu ára, uppgötva það,
þegar framikvæmdium er lokið,
að mannvirkið er þegar of lít-
ið, þegar það er tekið í notkun.
Þessi saga endiurtekur sig alls
staðar — hvort sem um er að
ræða byggingu fflugval'la, hót-
ela, samgönguæða — alls kon-
ar þjónustufyrirtækja vegna
ferðafólks.
'A' Ferðalög þroska
og efla
Við íslendingar erum oft
svifaseinni en flestir aðrir, e.
t.v. meðfram af því, að fjár-
magnið er takmarkað og ekki
hægt að ráðast í margar stór-
framkvæmdir samtímis. En
fylgjumst við nógu vel með því
hve þróunin verður sífellt ör-
ari úti í hinum stóra heimi?
Ráðamönnum ber ekki einum
skylda til að fylgjast með þró-
uninni, heldur eiga allir ein-
staklingarnir að kappkosta að
reyna að skynja þróunina,
straum tímans í hinum stóra
heimi. Ferðalög til útlanda eru
ekki lengur lúxus, sem fóum
útvöldum veitist. Og ferðalög
eru menntandi, víkka sjóndeild
arihringinn, veita persónulegt
samband við umheiminn og
aðrar þjóðir. Kynnisferðir al-
mennings til annarra landa
veita þjóðinni auk-inn kraft á
framfarabrautinni — og þau
um búnaðartilraunar á Korpúlfs
stöðum.
Ingólfur Kristjánsson, rithöf-
undur, annaðist ’ þátt ,Raddir
skálda“ á fimmtudagskvöld.
Fjallaði hann um Helga Valtýs-
son, rithöfund. — Helgi er fædd-
uir 26. maí 1877 í Nesi í Loð-
mundiarfirði.
Hóf hann ungur ritstörf,
fyrsta bók hans, ljóðabókiin „Blý
antsmyndir“ kom út 1*907. Alls
hefur hann gefið út um 20 bæ'k-
ur en auk þess stundaði
hann blaðamennsíku og rit
stjóm um áratuga skeið
bæði hér heima og í Noregi. ^
Baldur Pálmason og Hjörtur
Pálsson lásu upp úr verkum hins
aldna og vinsæla rithöfundar,
sem löngum og athafnasömum
starfsdegi hefur u-nnið þjóð sinni
ómetanlegt gagn og mikið og
gott landkynningarstarf.
Sama kvöld flutti Hugrún
skáldkona síðara erindi sitt um
enska trúboðann William Carey
(1761—1834). William þessi flutti
til Indlands 1793 ásamt fleiri trú-
boðum og vann þar til æfiloka
að trúboðsstörfum mannúðar-
og framfaramálefnum ýmsum.
Hann varð að lokum prófessor
við háskólann í Kalkú.tta og
kenndi þar málvísindi, m. a.
hina fornu tungu Indverja,
sanskrít, en málamaður var
Carey mikill. Heima á Englandi
hafði William Carey gegnt illa
launuðum skósmisstörfum, þar
til hann fékk trúboðsköllun sína,
og nefndi Hugrún þessi yfirgrips
miklu og fróðlegu erindi sín
hundruð milljóna persónulegra
vináttubanda sem ferðalög
fólks skapa á hverju ári um
allan heim eru þrátt fyrir allt
það afl, sem stærsta von gef-
ur um frið í vorum heimi.
'Ar Flugvallarstjóri gerir
hreint fyrir sír>-- ~>
dyrum
Og hér kerour bréf frá
Gunnari Sigurðssyni, flugvall-
arstjóra á Reykjavíkurflug-
velli:
„Kæri Velvakandi!
í pistlum yðar í dag í Morg-
unblaðinu birtist bréf frá blaða
manni í Los Angeles, Califom-
iu, Mr. Gans, varðandi flug-
vallargjöld á Reykjavíkurflug
velli og fyrirgreiðslu við „Bill“
eða „Pug“ nokkurn Piper, sem
átt hafi viðkomu hér.
í þessu sambandi þykir rétt
að biðja yður að birta eftir-
farandi athugasemd:
Þann 14. júní s.l. kom hér
við flugvél frá Biper Aircraft
Corporation, flugmaður H.
Piper, á leið sinni frá Syðra
Straumfirði í Grænlandi til
Stornaway í Skotlandi.
Ekki verður séð á skýrslum
flugvallarins að önnur flugvél
frá „Piper“ verksmiðjunum
eða flugmaður að nafni ,Piper‘
hafi ,haft hér viðkomu og er
því ekki ólíklegt að hér sé um
sömu flugvél að ræða og þá
sem Mr. Gans, ræðir um 1 fyrr
nefndri grein.
Mr. Piper flugmaður þessar-
ar vélar greiddi í flugvalla-
gjöld, þ.e. lendingar- og stæðis
gjöld kr. 175.29, krónur eitt-
„Skósmiðurinn, sem varð próf-
essor“.
Hitler, fyrrverandi ríkisleið-
toga Þýzkalands var sýnt bana-
tilræði 8. nóvember 1939. Var
komið fyrir tímasprengju í'bjór-
kjallara í Múnchen, þar sem
Hitler hélt fund með helztu sam-
starfsmönnum sínum. En Hitler
slapp undan tilræði þessu, ein*
og öllum öðrum, enda mun hana
samkvæmt útlistingum lögfræð-
inga ekki vera dauður enn að
forminu til, þótt hann sé „hætt-
ur að praktisera", eins og skáld-
ið kvað. — Lengi hefur verið
margt á huldu um þetta bjór-
kjallarasamsæri. Var jafnvel
hald sumra, að þetta samsæri
hefði verið sviðsett af Hitler
sjálfum í áróðursskyni, enda
héldu nazistar því fram, að
brezka leyniþjónustan hefði átt
upptökin að samsærinu.
En nú komu þeir Björgvin
Guðmundsson og Tómas Karls-
son með nýjar upplýsingar I
málinu á föstudagskvöldið. Sam
kvæmt þeim var það% sjálfur
Himmler, sem var potturinn og
pannan í samsærinu. Hitler
sjálfur á að hafa haft sterkan
grun eða jafnvel vissu um,
hvernig í málinu lá, án þess þó
að skerða hár á höfði höfuð-
paursins. — Fremur verður það
að teljast ósennilegt, því að sam-
kvæmt flestum heimildarritum,
bar Hitler fullt traust til Himml-
ers, allt þar til þess, er hinn
síðarnefndi fór að ræða um frið
Framhald á bls. 17
hundraðsjötíuog fimm og tutt-
uguog níu aura eða $ 4.01. Um
ókurteisi í garð þessa manns,
fremur en annara flugmanna
er hér eiga leið um er ekki að
ræða, þvert á móti hefir þeim
verið veitt öll hugsanleg að-
stoð, svo sem útvegun hótel-
herbergja og þeir jafnvel hýst
ir í flugtuminum þegar svo
hefir staðið á.
Hugsanleg skýring á ummæl
um Rob Cummings, gæti verið
sú, að vélin kom frá Syðri
Straumfirði, en þar mun kraf-
izt nokkuð hárra flugvalla- og
þjónustugjalda og hann þvl
farið flugvallavillt, eða að Mr.
Piper hafi á reikningnum rugl
að saman krónum og dollurum,
sem raunar er ótrúlegt.
Flugvallagjöld af smáflug-
vélum, sem hér hafa viðkomu
á leið sinni yfir hafið eru yfir
leitt mjög lág, eða sjaldan yfir
kr. 200. — á viðkomu, og með
þeim lægstu sem þekkjast.
Með þökk fyrir birtinguna,
Reykjavíkurflugvelli 5. ág. ’65
Gunnar Sigurðsson"
* Ekki Keflavík
Gunnar hringdi fyrir mig
suður á Keflavíkurflugvöil og
athugaði hve mikið þeir taka
fyrir afgreiðslu smávéla þar.
Upphæðin er tuttugu dollarar,
en 125 dollarar, þegar um vél
ar þyngri en 10 tonn er að
ræða.
Vonandi hefur Bob Cumm-
ings ruglað saman Straumfirði
og Reykjavík í frásögninni og
varð það að samkomulagi milli
okkar Gunnars, að hann skrif-
aði Mr. Piper, en ég blaða-
manninum Gans.
En ég minnist þess að hafa
lesið ferðapistil eftir hinn
heimsfræga flugmann Max
Conrad fyrir nokkrum árum.
Sagði hann þá m.a. frá lend-
ingu á Keflavíkurflugvelli og
var mjög óánægður vegna þesa
hve mikið honum var gert að
greiða þar. Því miður á ég ekki
blaðið lengur.
I
Nýtt símanúmer:
38820
BRÆÐURNIR ORMSSON h.f.
Vesturgötu 3. — Lágmúla 9