Morgunblaðið - 22.10.1965, Síða 17

Föstudagur 22. október 1965
MORGUNBLAÐIÐ
17

EF ÞÚ gengur inn í Spænska
bankann í Barcelona eru
vopnaðir verðir hvarvetna á
stjái. Vopnaðir verðir og lög
regluþjónar eru ekki óal-
gengt fyrirbrigði í þessari
borg. Fyrir framan lögreglu-
stöðvar standa þeir, svo og
einnig ýmsar opinberar bygg
ingar. Hér á allt að fara fram
eftir þeim reglum sem yfir-
völdin hafa sett.
Ég reyndi að skipta ís-
lenskum peningum í Spænska
bankanum. Mér var vísað úr
banka í banka. Alls staðar
sama svarið: >ví miður, við
höfum þá ekki á skrá. Hér er
Jóhann Hjálmarsson
Flaza de
Cataluna.
Gengiö m Barceiona
Island ekki til. Ef þú segist
vera frá íslandi, þá er sagt:
Já, svo þér eruð frá írlandi.
Og það þýðir oft ekki að
reyna að sannfæra fólk, mað-
ur verður að sætta sig við að
vera talinn frá írlandi.
Á Römblunum, þar sem
hægt er að fá keypt heims-
blöðin eru norræn blöð ekki
til sölu: Nei, við höfum ekki
norræn blöð. En kannski er
einhver staður í þessari borg
sem selur norræn blöð?
Á Römblunum er verið að
selja bækur langt fram á
nótt. Þar er hægt að fá keypt
ar ódýrar vasabrotsbækur á-
samt viðhafnarmiklum bók-
um. Hér er bók um valda-
tíma Adolfs Hitlers í >ýska-
landi og þarna er ævisaga
Lenins. Hvernig skyldi vera
skrifað um Lenin á Spáni?
Ofan á stafla af bókum
liggja nokkur eintök af Sí-
gaunaljóðum García Lorea.
>á minnist ég þess að hafa
lesið í íslensku blaði að
^ Lorca væri ekki til sölu
bókabúðum á Spáni. Hann
væri bannvara. En þetta er
auðvitað misskilningur, því
hvers vegna ætti ekki að vera
óhætt að selja ljóð skálds-
ins, sem orti bezt um ástina
og dauðann, á Spáni eins og
í öðrum löndum? >að er
ekki hægt að þurrka hann út.
>ótt hann hafi verið hæfður
með blýkúlum af ókunnum
morðingjum í Granada.
>að er auðvelt að fá mik-
ið af góðum bókum í bóka-
búðum hér, ef maður á aur.
Algengar eru stórar og dýr-
ar málverkabækur, bækur
um Spán, lönd og þjóðir. Ég
sá þýíjingu á dagbók Hamm-
arskjölds í búðarglugga. >essi
bók var á sínum tíma rægð
í Lesbók Morgunblaðsins af
ókunnum ummælanda. Ekki
sá ég nafn undir greininni,
en hún átti að vera frétt eða
einhvers konar fróðleikur.
Ég get ekki skilið tilgang
þess fróðleiks. Hvers vegna
skrifaði maðurinn ekki grein
af því að honum var svona
mikið niðri fyrir?
Eins og við vitum eru
mörg spænsk skáld og rithöf-
undar landflótta. Sumir koma
aftur, aðrir vilja ekki hverfa
heim meðan Franco situr við
völd. Kannski bíða þeir eftir
að einhverjir aðrir taki við,
því Franco er orðinn gamall
maður. En Franco á sterk í-
tök í Spánverjum. Hann hef-
ur haldið friði í landinu, að
vísu með umdeilanlegum að-
ferðum. En ábyggilega eru
flestir Spánverjar fegnir að
tímar hinna almennu blóðs-
úthellinga eru liðnir hjá, og
Spánn virðist vera að rísá úr
rústum í fleiru en einu til-
liti. Iðnaðurinn vex; það er
ekki hægt að sjá skort á
fólkinu, og bráðum verða all-
ir læsir, ef það er þá ein-
hvers virði að vera iæs. Er
það ekki jafn verðmætt og að
kunna að fara rétt með eina
þjóðvísu?
Borgarastyrjöldin hefur
haft gífurleg áhrif á allt sem
skrifað hefur verið á Spáni
síðan á tímum hennar. í ný-
legri grein, segir hin merka
skáldkona Ana Maria Mat-
ute, að borgarastyrjöldin hafi
ekki aðeins verið hrottalegt
áfall, djúpt sár, sem alltaf síð
an hafi fylgt rithöfundaíerli
sínum. Sama sé óhætt að
segja um alla spænska rit-
höfunda sinnar kynslóðar.
Við vorum börn, furðu slegn-
ir áhorfendur, forvitin, ótt.a-
slegin gagnvart hildarleik
hinna fullorðnu, segir hún.
Og hún heldur áfram: Eít-
ir 18. júlí 1936 breyttist með
einu höggi heimurinn í aug-
um okkar. í einni andrá
hvarf sú friðsama veröld sem
okkur hafði verið heitið.
>að er óþarfi að dvelja
lengur við þessa grein eftir
Ana Maria Matute, en þeim
sem vilja kynnast henni bet-
ur skal bent á að hún hef-
ur verið prentuð í heilu iagi
í sænska tímaritinu BLM, og
nefnist þar Borgarastyrjöldin
og rithöfundarnir. (BLM
númer 7, 1965).
En það vekur furðu hversu
margar bækur hafa verið
prentaðar á Spáni, sem bein-
línis er stefnt gegn ríkjandi
stjórnarvöldum. Hvernig
hafa þær sloppið gegnum nál
arauga ritskoðunarinnar? Að
vísu tala skáldin sitt rósa-
mál, en það má til dæmis
skilja ljóð Blas de Oteros og
félaga hans.
Ég held að það sé að rofa
til. Að Spánn sé að opnast.
>eir sem styðja stjórn Franc
os eru ekki í neinni hættu.
Falangistar eru fjölmennír og
þeirra veldi verður ekki
hrundið þótt öðru hvoru
komi til smávegis uppþota.
Stúdentar þurfa til dæmis
alltaf að vera á móti öllu, og
þeir hafa gaman af að gera
usla, hafa hátt. Á vesturlönd-
um, þar sem hið margprísaða
lýðræði ríkir, fara þeir í alls-
kyns fíflaleiki og hamast við
að skrifa undir skjöl. Á
Spáni kalla þeir ókvæðisorð
um Franco og aðra háttsetta
herforingja og valdamenn.
Eftir nokkur ár verða þeir
sjálfir orðnir ráðamenn í
stjórninni eða einlægir fylgj-
endur hennar.
Ég hef ekki orðið var við
að spænska lögreglan væri
með reigingslegan svip á al-
mannafæri eins og víða sést
í öðrum löndum. >etta eru
oftast hinir kurteigustu menn
og fúsir að greiða úr vand-
ræðum útlendinga og ann-
arra, sem eiga leið um stræt-
in.
Ekki væri hægt að semja
grein um Barcelona án þess
að minnast á Ole Lökvik.
Hann er ræðismaður íslands
hér og fús til að veita íslend-
ingum alla þá aðstoð som
hann er fær um. Norðmaður-
inn Ole Lökvik kom hingað
fyrir fimmtíu árurn. Ég sá
strax að þetta var borg fyrir
mig, segír hann. >essi virðu-
legi séntilmaður mælir á
norsku, en honum eru fleiri
mál töm. Á hverju sumri
kemur hann til íslands. >á
fer hann að veiða lax.
Ég hitti Ole Lökvik nýlega
á skrifstofu hans við hina ó-
skaplega löngu götu Via Lay-
etana. Hann sagði að íslend-
ingar væru fáséðir í Baree-
lona, ef þeir staðnæmdust
hér, þá væri það helst til að
sækja tíma í háskólanum í
spænskri tungu. Ég mun ef
til vill síðar segja meira frá
íslendingum hér. Ég hef ekki
hitt neinn ennþá. En þeir
eiga sannarlega góðan vin
þar sem er Ole Lökvik.
Eitt á ég erfitt m.eð að
sætta mig við hér í Barce-
lona. Verðið hefur hækkað á
öllum vörum síðan ég var
hér fyrir nokkrum árum, og
það kostar helmingi meira að
leigja sér herbergi en áð-
ur. En maður er ábyggilega
vel geymdur hjá spænskum
fjölskyldum. Vingjarnlegra
og greiðviknara fólk hef ég
ekki hitt í útlöndum.
>essa dagana hef ég tekið
eftir að haustið er að koma.
Laufin falla af trjánum og
það er svalara. í dag gerði því
líka hellirigningu, að hver og
einn átti fótum sínum fjör
að launa að komast í skjól.
En á morgun verður aftur
SÓl, ef ég þekki þessa borg
rétt. >á verður gott að sitja
undir trjánum og sjá mann-
fjöldann streyma hjá. Hugsa
heim, lesa bók og drekka hið
óviðjafnanlega mjólkurkaffi
þeirra hérna. >að er neit
mjólk og kaffi blandað til
helminga, og ég sem er van-
ur að drekka te get ekki stað
ist þennan drykk. En biddu
ekki um te ef þú kemur til
Barcelona. í raun og veru á
maður hvergi að drekka te
nema á Englandi. Englending
ar eru sennilega eina þjóð-
in í heiminum, sem kann að
búa til hressandi og bragð-
gott te.
Franco
Á torginu Plaza de Cata-
luna er urmull af dúfum, og
þar kostar einn peseta að
sitja á stól. En þar eru líka
einhverjir fallegustu gos-
brunnar sem ég hef séð. í
kringum þetta torg er urmull
af bönkum, og þeir eru líka
á hverju strái í .Barcelona.
En það þýðir ekki að reyna
að skipta íslenskum pening-
um þar eins og ég hef áður
minnst á. En ef þú átt pund
eða dollara geturðu fengið
nóg af pesetum. Og þú get-
ur setið í mörg ár á Plaza
de Cataluna og haft efni g
því að gefa dúfunum brauð-
mola að borða og þú getur
drukkið mjól’kurkaffi og hám
að í þig ýmsa furðulega fétti
á litlu katalónsku matsölu-
stöðunum. >ar er allskyns
skelfiskur mikið á boðstólum
og þar er nóg af rauðu og
hvítu víni.
Barcelona 14. október.
Húseigendalélagið
sendir Alþingi úskorun
Frá Kálfatjarnarkirkju
í TILEFNI af framkomnu frum-
varpi til laga um breytingu á
lögum nr. 19 frá 10. maí 1965
um Húsnæðismálastofnun ríkis-
ins, þar sem lagt er til í 2. gr.
frumvarpsins að miða skuli
eignarskatt við fasteignamat
„sexfaldað“, í stað þrefaldazt
áður, leyfir stjórn félagsins sér
að benda á, að lögboðin fyrir-
heit eru um hið gagnstæða, því
að í lokaákvaeðum laga nr. 28
frá 29. apríl 1963, um fasteigna-
mat og fasteignaskráningu, segir
svo: „Áður en nýtt aðalmat fast-
eigna samkvæmt lögum þessum
gengur í gildi, skal fara fram
endurskoðun á gildandi ákvæð-
um laga, sem fasteignamat hefur
áhrif á, og miðist endurskoðun-
in við. að skattar á fasteignum
hækki ekki almennt vegna hækk
unar fasteignamatsins“.
Verður því að telja eignar-
skattshækkun þá, sem varð á
gjaldárinu 1965 vegna þreföld-
unar fasteignamatsins harla
vafasama að lagagildi, og þó
ennþá fremur tillöguna um sex-
földun matsins.
í tilefni þessa skorar stjórn
Húseigendafélags Reykjavíkur á
flytjendur frumvarpsins að taka
þetta atriði til endurskoðunar og
afturköllunar og leyfir sér jafn-
framt að benda á, að þróunin i
nágannalöndunum hnígur í þá
átt, að íbúðarhúsnæði til eigin
afnota sé ekki skattstofn til
eignarskatts og eignarútsvars.
Stjórn
Húseigendafélags Reykavíkur.
Dilkarnir bættu við
sig 3 kg.
14,03 KG var meðalþungi dilk-
anna, sem slátrað var í haust í
sláturhúsi Sláturfélags Suður-
lands við Laxá í Leirársveit. —
Frestað var slátrun fjár í bili á
3 bæjum í Melasveit. Voru lömb
á þessum bæjum alin á fóðurkáli
eftir að þau komu af fjalli. >essi
lömb bættu við sig 3 kg skrokk-
þunga. — Oddur.
Á SÍÐASTLIÐNUM páskum var
messað að Kálfatjarnarkirkju af
sóknarprestinum séra Garðari
>orsteinssyni prófasti.
I upphafi guðsþónustunnar var
vígður nýr hökull. sem maður í
Reykjavík gefur Kálfatjarnar-
kirkju til minningar um konu
sína sem ættuð var úr Kálfatjarn
arsókn. Hökullinn er mjög
fallegur og vel gerður hátíða-
hökull.
Að l®kinni vígsluræðu skrýdd-
ist prestur hinum nýja hökli.
í messunni voru skírð tvö börn;
var þetta mjög tilkomumikil og
hátíðleg athöfn.
Að lokinni messu ávarpaði
gefandinn söfnuðinn, minntist
konu sinnar sem dáin er fyrir
nokkrum árum, talaði fögrum og
hlýlegum vinsemdarorðum til
kirkju og safnaðar og bað honum
blessunar guðs.
Að lokum þakkaði formaður
sóknarnfendar gefandanum fyrir
hönd kirkju og safnaðar fagra
og dýra gjöf; dýrgrip, sem verða
mundi söfnuði Kálfatjarnar-
kirkju tákn minningar um göf-
ugmennsku og vináttu um langa
framtíð.
Sóknarnefnd
Kálfatjarnarsóknar.