Morgunblaðið - 23.10.1965, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 23. o'ktúbor 1,965
'
London 12. okt.
HÆTTAN af yfirvofandi upp-
reisn í Rhodesíu verður að
ölum líkindum efst á dag-
skrá á ráðstefnu Samtaka
um Einingu Afríku (OAU),
sem hefst á morgun.
Ráðstéfnan, sem standa
mun í hálfan mánuð, hefst
með fundi utanríkisráðherra
Afríkuríkjanna, én þeir munu
undirbúa fund 36 æðstu
manna ríkjanna, sem á að
hefjast 21. október.
OAU eru samtök allra
frjálsra Afríkuríkja. Samtök-
in voru stofnuð árið 1963 í
þeim tilgangi að bæta sam-
búð Afríkuríkjanna, sem þá
höfðu skipzt í tvó hópa. Þó
að sú skipting sé nú horfin,
eru samtökin ekki enn laus
við innbyrðis deilur. Talsverð
ur vafi hefur leikið á því,
hve vel ráðstefna OAU tak-
ist þetta ár ef hún yrði hald-
in í Accra, vegna hótana
ýmissa nágranna Nkruma um
að koma ekki til ráðstefnunn-
ar í mótmælaskyni við notkun
Ghana sem miðstöðvar til
þess a'ð kollvarpa þeirra eigin
ríkisstjónum.
Þessar umkvartanir komu
sérstaklega frá Nigeriu, Efri-
Volta og Fílabeinsströndinni,
en öll eru þessi ríki aðilar
að OCAM, sem eru samtök.
franskra nýlenduríkja í Af-
ríku. Leiðtogar ríkjanna töldu
sig stofna lífi sinu í hættu, ef
þeir færu til Accra. Nú virð-
ast kvartanir þeirra hafa bor-
ið árangur, því að Nkruma
hefur lofa'ð því aj5 allir að-
komumenn frá nágrannalönd-
unum yrðu beðnir um.að yfir
gefa Ghana í tæka tíð áður en
ráðstefna OAU yrði vstt.
Það mun koma fram í við-
ræðum utanríkisráðherranna,
hvort þær ráðstafanir, sem
hann hefur gert, murti full-
nægja hinum íhaldsSama for-
setá Fílabeinsstrandarinnar,
M. Houphouet-Boigny, hinum
tækifærissinnaða forseta Efra
Volta, Maurice Yameogo og
hinum múhameðska forseta
Nígeríu, Hamani Diori.
Það má þó telja vist, að
mikilli meirihluti leiðtoga Af-
ríkuríkja muni sitja ráðstefn-
una í Accra.
Málefni Rhodesíu munu á-
reiðanlega' vekja einingu og
verða til þess að bæta hugar-
far fulltrúa á rá'ðstefnunni,
auk þess sem þau munu gefa
afrisku leiðtogunum tækifæri
til þess að ræða um sam-
ræmdar áðgerðir ef til ólög-
legrar ■'jálfstæðisyfirlýsingar
kæmL
Ian Smitt
Skoðanir flestra leiðtoga
Afríkuríkjanna hljóta að
sameinast um heildaraðgerðir
Sameinuðu þjöðanna. Það má
einnig telja næstum víst, að
þeir styðji hugmyndina um
efnahagslegar refsiaðgerðir.
Engu áð síður eru nokkrar
róttækar ríkisstjórnir, sem
vilja leggja að Bretum að
senda hersveitir til Rhodesíu,
ef til uppreisnar kæmi. Þetta
er að sjálfsögðu vonlaust.
Ekki er heldur líklegt að
stuðningur fengist vfð þá hug
mynd að reyna að fá sjálf
OAU-samtökin til þess að
stjórna sameinaðri herna'ðar-
íhlutun Afrikuríkjanna, þó
vera megi, að áhugi sé á að
forða nágrönnum Rhódesíu-
Zambia og Malawi frá afleið
ingum efnahagslegrar gagn-
sóknar Rhódésíu.
Einnig er víst, að ráðstefna
OAU muni samþykkja ein-
róma að viðurkenna útlaga-
stjórn Rhodesíu, ef uppreisn
yrði gerð. Svo kann að fara,
að nokkrir örðugleikar yrtðu
á veginum, vegna klofnings í
þjóðernishreyfingu Afríku-
ríkjanna, en hún er skipt í
tvo flokka, ZAPÚ og ZANU.
Þó álíta flestir, að ef til ólög-
legrar sjálfstæðisyfirlýsingar
kæmi, myndu flokkarnir
gleyma skoðanamismun um
stund. En ekki er lengur hægt
að vera á tveimur áttum um
val þess Afríkumanns, sem
settur ydði yfir bráðabirgða-
stjórnina. Það yrði Joshua
Nkomo, hinn feitlagni, glað-
væri leiðtogi ZAPU, en hann
er enn í gæzluvarðhaldi hjá
stjórn Smiths. Keppinautur
hans, séra N. Sithole, er
einnig í gæzluvarðhaldi.
í kjölfar ráðstefnu OAU á
að fylgja ráðstefna Afríku-
og Asíuríkja í Alsír, hinn 5.
nóvember. Sú ráðstefna átti
upphaflega að fara fram í
júní s-1., en var frestað vegna
árásarinnar á Ben Bella. Þrátt
fyrir áhuga Alsírstjórnar á
þeirri ráðstefnu, virðast Kín-
verjar ekki vera eins á'huga-
samir og þeir voru fyrir sex
mánúðum. Hvort sem ráð-
stefnan vertður haldin eða
-ekki, er ólíklegt að hún yrði
sótt af mörgum leiðtogum þó
að utanríkisráðherrar 30—40
ríkja í Afríku, Asíu. og Mið-
Austurlöndum kunni að koma
til hennar.
Fjórar ástæ'ður eru fyrir
tregðu margra leiðtoga Asíu-
og Afríkuríkja að fara til Als-
ír. Nokkrir þeirra vilja ekki
koma þangað á meðán Ben
Bela situr í fangelsi án útlits
fyrir réttarhöld. Öðrum finnst
deilur Indverja og Pakistana,
og Malasíu og Indónesíu muni
draga úr einingu við þetta
tækifærL
Þá eru einnig margir, sem
vilja ekki taka neina afstö’ðu
milli Rússa og Kínverja eftir
að hinir síðarnefndu neituðu
að samþykkja þátttöku Rússa
í ráðstefnu Asíu og Afríku-
ríkja.
(Observer — öll réttindi
áskilin).
Ku Klux Klan?
Allar líkur benda til þess
að kveikt hafi verið í tollskýl-
inu á Keflavíkurveginum. Fjór
ir benzínbrúsar, sem þar fund-
ust, gefa þetta m.a. til kynna.
Þetta var ekki stórt bál, en
íkveikja af þessu tagi er óhugn
anlegur atburður. Þegar allur
sá úlfaþytur, sem orðið
hefur út af fyrirhuguðum vega
tolli, er hafður í huga, fer ekki
hjá því að fólki komi fyrst til
hugar, að þarna hafi tollinum
verið mótmælt í verki.
Við getum hætt að hneykslast
á Ku Klux Klan og öðrum er-
lendum hermdarverkaflokkum.
Ef andmælendur vegatollsins
hafa verið hér að verki, hafa
þeir beitt nákvæmlega sömu að
íerðum og tíðkast hjá alræmd-
um glæpasamtökum. — Við get
um líka hætt að tala um „negra
akríl“ í Afríku, sem virðir
hvorki lög og rétt — og veldur
stjórnarvöldum sífelldum erfið-
leikum. Sá sami skríll virðist
nefnilega vera til hér, þótt hann
sé sem betur fer langtum afl-
minni hér en víða annars stað-
ar.
+ Hefðu átt að mót-
mæla fyrr
Atburður þessi veldur því,
að þeir, sem mótmælt hafa vega
tollinum af miklum ákafa missa
alla samúð almennings. Jafn-
vel, þótt ekki komist upp um
brennuvargana.
— Það styrkir heldur ekki
málstað þeirra, sem hafa verið
með hávaða út af þessu máli,
að fyrirfram var vitað, að toll-
ur yrði heimtur inn af ökutækj
um á þesum nýja vegi. Það
hefði verið ólíkt heiðarlegra og
hreinlegra af Keflvíkingum að
mótmæla tollinum áður en veg-
urinn var lagður. En mótmæli
voru ekki höfð í frammi fyrr en
lagningu vegarins var lokið,
sennilega af ótta við, að yfir-
lýst óánægja þeirra Suðurnesja
manna mundi tefja fyrir fram-
kvæmdum. Framámenn kaup-
staðarins beittu meira að segja
öllum áhrifum sínum til þess
að koma í veg fyrir að dregið
yrði úr kostnaði við fram-
kvæmd síðasta áfangans með
því að malbika í stað þess að
steypa.
Inn um annað —
út um hitt
Bandaríkjamenn, sem hafa
fullkomnasta vegakerfi í heimi,
hafa byggt það upp að miklu
leyti með vegatollum. Sömu að-
ferðir eru viðhafðar í fjöl-
mörgum öðrum löndum. Þeir,
sem mótmæla vegatolli á ný-
gerðum fullkomnum akbraut-
um á íslandi, en heimta samt
betri vegi — og enn betri vegi,
eru á sama báti og alþingis-
mennirnir, sem krefjast auk-
inna framkvæmda af hálfu hins
opinbera, en berjast jafnframt
fyrir því að tekjustofnar ríkis-
ins verði skornir niður. Slíkur
málflutningur fer inn um ann-
að eyrað og út um hitt á öllu
fólki með óbrenglaða dóm-
greind.
Ég mundi vilja óska Keflvík-
ingum og öðrum þar syðra til
hamingju með nýja veginn.
Þeir hafa nú fengið betri akveg
til höfuðborgarinnar en allir
aðrir landsmenn — og mér
finnst þeir ekkert ofgóðir til
þess að taka örlítinn þátt í lagn
ingu vegarins með því að greiða
smátoll í hvert sinn sem þeir
þurfa að aka veginn. Við, hér
á hinum endanum, greiðum toll
inn með glöðu geði, þegar við
þurfum að fara suður eftir.
Þetta er lítið gjald miðað við
það, að á nýja veginum ættum
við að vera nokkurn veginn ör-
ugg um að bílarnir okkar
hrynji ekki saman — fyrir utan
tímasparnaðinn.
★ Sýnikennsla
Og þá kemur hér enn eitt
mj ólkurhyrnubréf ið:
„Kæri Velvakandi.
Mikið erég oft búinn að segja
Ijótt út af b... mjólkurhyrnun
um, sem altaf skvettist út úr,
þegar á úr þeim að hella og
skemma allar innkaupatöskur
og fara svo d ... í ísskápnum,
að ég næ ekki upp í nefið á
mér, enda kollríður þar allt
hvað öðru. Forstjórar Mjólkur-
samsölunnar sögðu í blöðunum
á dögunum, að þetta væru lang
beztu umbúðirnar, sem ennþá
fengjust, en það væri verið að
finrta upp nýjar, sem kæmu síð-
ar.
Ég er í eðli mínu frekar óþol-
inmóður, eins og orðbragð mitt
bendir til og ég geri ekki ráð
fyrir, að þessar nýju umbúðir
komi alveg strax. En þeir sögðu
hjá Mjólkursölunni, að hyrnurn
ar væru ekki eins vondar og
þær litu út fyrir að vera. Það
þyrfti bara dálítið laga til að
setja þær í flösku, það þyrfti lag
til að setja þær í ísskáp ogað það
þyrfti lag til að hella úr þeim.
Þetta getur allt saman verið
satt, enda hefur mér verið sagt,
að þeir segðu alltaf satt. En þá
er bara mínum og annarra
klaufaskap um að kenna, að
allt er ekki í lagi. En nú las ég
það í Tímanum um daginn, að
það væri til „hin leiðin“ í svo
mörgum málum. Mig langar til
að kynnast hinni leiðinni í notk
un hyrnanna. Þess vegna láng-
ar mig til að þú komir því á
framfæri við hina vísu menn
hjá MS, að þeir sjálfir stofni
til sýnikennslu í notkun hyrn-
anna og hver þessi hin leið sé.
sem aðrir hafa ekki komizt upp
á lagið með. Ég sá það á mynd-
inni af þeim á dögunum, hve
þeir voru ánægðir á svipinn, að
hyrna horngrýtin hefðu ekki
svekkt þá eins mikið og mig.
Stelpurnar í mjólkurbúðunum
þýðir ekkert að spyrja. Þær
þekkja ekki hina leiðina, en
sjúga aðeins lítilsháttar upp í
nefið.
Anti-Tetra.“
^ Prentvillupúkinn
afhjúpaður
Ég er farinn að halda að
prentvillupúkinn sé kommi
Mig hefur stundum grunað
þetta og í gær tók hann af allan
vafa. Ég vona að sem flestum
hafi sézt yfir það, en vegna
hinna neyðist ég til að kippa í
skottið á púkanum í dag. — í
bréfi frá lesanda sagði, að eng-
inn hefði rétt á að kalla sig lýð-
ræðissinna, frjálslyndan friðar-
sinna og framfarasinna, ef
hann væri EKKI jafnframt ár-
vakur andkommúnistL — Hald-
ið þið eki að bölv.... púkinn
hafi kippt út þesu þýðingar-
mikla orði, EKKI!
Stundum óska ég þess, að
prentvillupúkinn stæði okkar
megin í pólitíkinni, því það er
ólíkt betra að hafa hann með
sér en á mótL