Morgunblaðið - 23.10.1965, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 23. október 1965
r r*
Snæf jallanessbúar fá
rafmagn næstu daga
I {
Samfal við Kjartan Oddsson,
f UNAÐSDAL í Snæfjalla-
hreppi í Norður-ísafjarðar-
sýslu býr bóndi, Kjarían
Helgason að nafni. Kjarían
er oddviti hreppsins og því
vel kunnugur framfaramái-
um þar norður frá. Við náð-
um tali af honum fyrir
skömmu, er hann var á ferð
hér fyrir sunnan og röbbuð-
um við hann stundarkorn.
Unaðsdalur er rétt innan
við mitt ísafjarðardjúp og
jörðin 24 hundruð að fornu
mati. Unaðsdalur er kirkju-
jörð og á ríkið hálfa jörð-
ina. Við spurðum Kjartan
bónda, hve stórt tún hans
væri og svaraði hann:
— í>að er 22 hektarar vél-
tækt og þrír að auki, þar
sem ekki er unnt að koma
vélum við.
— Er mikill ræktunar á-
hugi meðal bænda við Djúp-
ið?
— Það hefur allmikið ver-
ið ræktað þar síðustu ár og
mikið byggt upp af íbúðar-
og grip>ahúsum.
— Hvort er algengara, fjár
bú eða kúabú við Djúpið?
— Það er nú svona beggja
blands. Ég t-d. er með 160 ær
30 lömto, 17 mjólkandi kýr og
níu geldneyti og er alltaf
heldur að fjölga við mig.
Annars held ég, að meðal
fjárbú sé svona um 200 fjár
og 10 kýr.
— Þú ert oddviti í Snæ-
fjallahreppi. Hve margir
bændur búa þar?
— Það eru 6 bændur í
Snæfjallahreppi, en nú er bú
ið að sameina hann Grunna-
víkurhreppi, en þar er eng-
inn, nema vitavörðurinn í
Hornbjargsvita.
— Hvernig hefifr heyskap-
ur gengið í sumar?
— Hann hefur gengið
prýðilega. Það spratt að vísu
seint sums staðar, en yfir-
leitt hefur spretta verið særni
leg.
— Eru mikil hlunnindi
hjá bændum þarna?
— Ekki nema í Æðey. Þar
er dúntekja. Það dró nú úr
henni á tímabili, en ég held
að hún sé að aukast aftur.
Þegar mest var og Æðeyjar-
systkinin voru þar, var dún-
tekjan um 210 kg., en nú er
hún eitthvað innan við 100
kg. Nú svo er smá silungs-
veiði í Unaðsdalsá og við
höfum aðeins orðið varir við
lax, en það hefur ekkert ver
ið gert til þess að rækta ána
upp, enn sem komið er.
— Hvernig finnst þér svo
að búa nú á dögum?
— Svona allsæmilegt, hjá
þeim, sem voru búnir að
byggja upp. Hins vegar er
það að sjálfsögðu erfiðara
hjá okkur, sem nýbúnir er-
um að byggja. Það vill oft
verða erfitt með greiðslur af
lánum.
oddvila
— Hvað ert þú búinn að
byggja upp?
— Ég er bæði búinn að
byggja upp íbúðar- og gripa-
hús.
— Hvað með rafmagnsmál
byggðarlagsins?
— Hreppurinn hefur látið
virkja Mýrará og mun ætlun
in að hleypa rafmagninu á
einhvem næstu daga. Það er
sem sagt verið að leggja síð-
ustu hönd á verkið. Þessi
virkjun er mjög dýr og ég
veit ekki, hvort við stöndum
undir henni sovna fáir, að-
eins sjö, en við töldum þetta
eina úrræðið til þess að
halda byggð þarna.
— Hafa bændumir haft
dieselstöðvar til þessa?
— Já, það hafa verið dies-
elstöðvar á öllum bæjum
nema tveimur, þar hefur
ekkert rafmagn verið. Þá
höfum við lagt í þann kostn-
að að leggja sæstreng út í
Æðey og er það dýr fram-
kvæmd. En aðalatriðið er að
allir bæirnir . hreppnum fá
rafmagn.
— Hafið þið góða afrétt?
— Við höfum mjög góða
sumarhaga. Fé frá okkur er
farið að ganga í Grunnavík-
urhreppi. Hins vegar eru góð
ir hagar í Jökulfjörðum, en
erfitt er að komast þangað
vegna vegaleysis. Þar mætti
hafa feikimargt fé.
— Hvað um vegamálin?
— Þau eru í ólesíri, enn
sem komið er. Það vantar
smáspotta, svo að bílfært sé.
En það má svo sem komast
þetta á jeppa. Það eru tæp-
ir 3 km. eftir og við erum
að vona að nógu miklu fjár-
magni verði • veitt í þessa
vegagerð á næsta ári, en
landið er blautt og mýrlent
og erfitt að leggja veg um
það. Hins vegar er góður
vegur út að Mórillu í Kalda-
lóni, en hún var brúuð í
fyrra, til mikilla bóta.
Kjarían Helgason, bóndi í
Unadsdal, oddviti Snæfjalla-
hrepps.
— Á hvaða sviði eru að-
gerðir til bóta mest aðkall-
andi?
— Ja, það, sem mest skort
ir á hjá okkur er hvað við-
kemur ræktunarmálunum.
Það þarf að auka ræktun til
mikilla muna við Djúpið. Ég
tel að Djúpmenn hafi dregizt
mjög aftur úr í þeim málum
og ég efast um að þeir verði
samkeppnishæfir, nema ein-
hver aðstoð komi til við
þessa staði. Við sendum allar
okkar afurðir til ísafjarðar.
Fé og mjólk er flutt með bát
um.
— Hafið þið ekki aðgang
að ýtum til ræktunarfram-
kvæmda?
— Snæfjalla- og Nauteyr-
arhreppur eru í ræktunar-
sambandi og hafa tvær ýtur
á sínum vegum. Ýturnar
hafa bæði unnið að jarðar-
bótum og vegaframkvæmd-
um í sumar fyrir þessa
hreppa, svo og fyrir Ögur-
og Reykjafjarðarhreppa sem
einnig hafa ræktunarsam-
band og eiga ræktunartæki.
Bændur þurfa oft að biða
lengi eftir ýtunum, en við
því er ekkert að gera. Rækt-
unin hefur oft orðið að sitja
á hakanum fyrir vegagerð-
inni.
— Þá skortir okkur til-
finnanlega félagsheimili. Það
er ekkert slíkt hús í Djúpinu
og það hefur aðeins komið
til orða að reisa það, en
aldrei orðið úr framkvæmd-
um. Það er mikil víðátta
þarna um slóðir og óvíst
hvort eitt félagsheimili næg-
ir fyrr allt svæðið, en á því
búa nálægt 400 manns.
— Um skólamál er það að
segja, að við sendum börn-
in í Reykjanesskólann. Þar
var nýbúið að reisa nýtt
heimavistarhús, en svo brann
skólahúsið um daginn, svo
að það verður efalaust ein-
hver töf á að skólinn geti
tekið til starfa. Annars tel
ég, sem á fjögur börn og þrjú
á skólaskyldualdri, að við við
Djúpið séum bara vel settir,
hvað skólamál snertir, sagði
þessi ungi og efnilegi bóndi
um leið og við kvöddum
hann.
Vetrardagskrá útvarpsins
Frásögn Vilhjálms Þ. Gíslasonar útvarpsstjora
Vilhjálmur Þ. Gíslason flutti
í gærkvöldi fréttaauka um
Vetrardagskrána og fer hér
á eftir frásögn hans.
í VETRARDAGSKRÁNNI, sem
hefst á morgun, verða ýmsar
nýjungar og einnig framhaldið
mörgu því sem verið hefur og
er orðið sjálfsagt og ómissandi
útvarpsefni. Segja má að efnið
skiptist fyrst og fremst í tvenna
stóra, meginbálka — a'llskonar
fróðleik og skemmtilegt efni,
vísindi, listir, tækni, tónlist og
bókmenntir, sem ekki er fyrst
og fremst timabundið, eða að
vissu leyti hafið yfir stund og
stað — og svo annað efni, sem
er bundið líðandi stund, efni
mitt úr straumfalli atburðanna,
efni sem kemur og á að koma
ferskt og nýtt, það eru fyrst og
fremst fréttirnar, erlendar og
innlendar og ýmiskonar efni í
beinu og óbeinu sambandi við
þær. Útvarpsfréttir eru fluttar
9 sinnum á sólarhring, og þar að
auki veðurfréttir og ýmsar sér-
fréttir, sem sé þingfréttir og það
fréttaefni, sem fólgið er í sumum
þáttum um atvinnulíf og and-
legt líf og umræðum um þau
efni. Fréttayfirlit er flutt á sunnu
dögum og Morsefréttir til skipa
á hverjum degi. Auðvitað mark-
ast dagskráin ekki sízt af slíku
efni daglegs lífs og af ýmiskonar
þjónustu við hið daglega líf, upp-
iýsingum, auglýsingum og léið-
beiningum. Sumt af þessu geta
verið stórfréttir af heimsbrest-
um og byltingum, stórmennum
og andlegum og verkiegum
nýjungum. Útvarpið er farvegur
fyrir þetta allt, en líka fyrir
margt það sem er miklu smærra,
en samt hluti af „stórveldi smá-
munanna" sem skáldið talar um
og ekki verður umflúið eða án
komist. Þetta getur verið mis-
jafnlega skemmtilegt sem kallað
er. Því er ekki ætlað að vera
fyrst og fremst skemmtun, held-
ur fréttir og fróðleikur og þjón-
usta — og það eru attourðirnir
sjálfir, menn þeirra og málefni,
sem ráða því hvort fréttirnar af
þeim eru skemmtilegar, eða
sorglegar eða tilbreytingalitlar.
Verkefni útvarpsins og frétta-
stofu þess er að hlusta og leita,
velja og hafna úr hafsjó heims-
viðburðanna og atburðanna hér
heima og segja rétt og vel frá
þeim — fyrst og fremst rétt.
Þetta er þá það fyrsta um
vetrardagskrána — hún á að
verða lifandi dagskrá, sem berg-
málar fljótt og vel atburði dags-
ins, það líf sem lifað fyrir er og
barizt er um. Margir sérstakir
dagskrárliðir munu fjalla um
þetta, auk beinna fréttasendinga:
Fréttaaukar, Efst á baugi, Á
blaðamannafundi — sem Eigur
Guðnason annast nú — og þeir
byrja á mánúdag og fundi verð-
ur forsætisráðherra, dr. Bjarni
Benediktsson. Tveggja manna tal
heldur áfram á vegum Matt-
híasar Johannesen Og Sigurðar
Benediktssonar. íþróttafréttir hef
ur Sigurður Sigurðsson, Búnað-
arþáttinn Gísli Kristjánsson, Um
daginn og veginn o. fl. heldur
einnig áfram — þetta hefur allt
verið undirbúið hjá úbvarpsráði,
útvarpsstjóra og í dagskrárskrif-
stofu.
Ef við snúum okkur svo að
nýjum erindum, þá má fyrst
nefna flokk um íslandssögu sem
hefst á sunnudag og verða 10
sunnudagserindí flutt af sögu-
og bókmenntasögumönnum. Af-
reksmenn og aldarfar í íslands-
Vilhjálmur Þ. Gíslason
sögu. Þá verður væntanlega
talað um Dante, vegna 700 ára
afmælis hans. Erindi verða um
landafræði og ferðir Og flokkur
um uppeldismál barna fyrir skóla
aldur og erindaflokkur Haraldar
Guðmundssonar, fyrrum ráð-
herra, um tryggingamál. Talað
verður um stjörnufræði.
Nýr bókmenntaþáttur byrjar
nú, í vörzlu Njarðar Njarðvík,
og verður fjallað um nýjar bók-
menntir í frásögum og rökræð-
um, Þátturinn á bókamarkaði
byrjar aftur. Nýjung verður það,
að tekið verður upp útvarp á
erlendu efni á erlendum málum,
utan aðakfagskrártíma, úr bók-
menntum, af leiksviði eða úr op-
intoeru iífi. Björn Th. Björnsson
annast þáttinn og heitir hann á
hljóðbergi.
I upplestrum verða ýmsar
nýjungar: Halldór Laxness ies
sögu sína Paradísarheimt. Lesin
verður kvöldsaga eftir Sjolokoff,
sem nú fékk Nobelsverðlaunin,
og lesið úr minningabók Berg-
Ijótar Ibsen um um Henrik
Ibsen, það gerir Gylfi Gröndal
og Sigurður Guðmundsson les úr
ævisögu Trumans.
Fyrsta framhaldsleikritið verð-
ur Vesalingarnir eftir Hugo og
einnig kemur nýtt íslenzkt fram-
haldsleikrit um Jörund hunda-
dagakonung eftir Agnar Þórðar-
son og nýtt framhaldsleikrit fyr-
ir börn, eftir Ármann Einarsson.
Meðal laugardagsleikritanna
verður nýtt íslenzkt leikrit,
Mold eftir Sigurð Robertsson og
seinna nýtt leikrit eftir Jök-
ul Jakobsson. Rauða rósin eftir
Sean O’Casey, Við eins manns
borð eftir Terence Rattigan,
Tartuffe Moliéres, Skóarakonan
dæmalausa eftir Lorca, Solnes
byggingarmeistari eftir Ibsen Of
Framandi land, leikur um Sig-
mund Freud.
Fornrit verða lesin og byrjar
Ólafur Halldórsson á Jómsvík-
inga sögu og væntanlega verður
síðan lesin Færeyingasaga.
Sögur verða einnig lesnar í
þættinum Við sem heima sitjum
og byrjað á sögunni Högni og
Ingibjörg eftir Torfhiidi Hólm
Og ýmislegt nýtt efni verður í
þeim þætti.
Aðrir þættir halda áfram í
sama sniði og áður eða nýju —
Spurt og spjallað, laugardags-
þættirnir, Raddir lækna og tón-
listarþættirnir, m.a. sérstakir
þættir fyrir ungt fólk og verða
nú fyrr á kvöldin en áður. Tóm-
stundaþættir unglinga byrja á
ný og tekur Jón Pálsson aftur
við þeim. í bamatímum er ráð-
gert margvíslegt nýtt efni og
einnig á kvöldvökur.
Þá er skemmtiefnið og er þar
fyrst til að nefna nýjan þátt
Svavars Gests. Ýmisleg létt tón-
list verður einnig.
Úr fjölþættri tónlistardagskrá
vetrarins get ég, auk Sinfóníu-
tónleikana, skólátónleika og al-
þýðutónleika, nefnt það, að ís-
lenzkir tónlistarmenn flytja I
sérstökum flokki verk íslenzkra
höfunda og útvarpað verður úr
tónleikasölum borgarinnar og
ýmsir erlendir gestir koma fram
í útvarpssal, tónlistardeildin nefn
ir 12 til að byrja með.
Erling Blöndal Bengtson og
Árni Kristjánsson flytja í 3
skipti öll tónverk Beethovens
fyrir cello og píanó. Haraldur
Sigurðsson og Wilhelm Kempff
flytja sérstaka útvarpstónleika.
Magmús Jónsson og Sigurður
Björnsson syngja. Flutt verður
sérstaklega þýdd fyrir úlvarpið
ópera eftir Haydn, það er gam-
anópera og heitir Lyfsalinn. Þá
verða flutt tvö mikil, norræn
tónverk: Völuspá Monrad Jo-
hansens og Ver sanctum eftir
Sparre Olsen. Haldnir verða
Sibelius og Carl Nielsen tónleik-
ar. Flutt verða verk eftir Jón
Leifs og Sigurð Þórðarson og er-
lend tónlist við ljóð og leikrit
eftir Halldór Laxness. Þorsteinn
Hannesson annast óperukynning.
ar. Fluttur verður söngleikur
eftir Offenbach, Lofnarmál undir
Ijóskerinu og er gamanleikur. Þá
verður allmikill íslenzkur kór-
söngur.
Þetta allt er það, sem kölluð
er lifandi tónlist. En mjög mikið
erlent efni verður einnig flutt af
plötum og böndum og hefur út-
varpið þar aflað sér eða fengið
marga nýja hluti.
Af innlendu efni er enn lögð
vaxandi áherzla á það að fá efni
sem víðast að af landinu og radd-
ir sem flestra manna í ýmsum
þáttum. Skal þar í vetur fyrst
telja þátt, sem heitir Sýslurnar
svara, það er spurningakeppni
Framh. á bls. 23.