Morgunblaðið - 02.11.1965, Síða 3

IrítTJudagur 2. nóvembcr 16S5
Ílð A n if* li » R I A AIA
3'
[
i
ágætis prestur
aftur hingað suður 1624, en
það ár lék ég fyrst hjá Leik-
félagi Reykjavíkur.
— Skálholtssveinninn hef-
Ég hefði líklega orðið
L.EIKLISTARVERÐL.AUNXJM
Minningarsjóðs Swffíu Guð-
laugsdóttur var úthlutað s.l.
laugardagskvöld að lokinni
sýningu á leikriti Durren-
matts, „Sú gamla kemur i
heimsókn“, en verðlaunin
eru styttan „Skálholtssveinn-
inn“ eftir Aage Nielsen Edw-
in.
J»etta er í fimmta skiptið,
sem verðlaun þessi eru veitt,
en fyrir valinu að þessu sinni
varð hinn mikilhæfi og vin-
sæli leikari Gestur Pálsson.
Af þessu tilefni hafði frétta-
maður blaðsins stutt viðtal við
þennan verðskuldaða verð-
launahafa.
Gestur fékk „Skálholts-
sveininn“ fyrir leik sinn í
hlutverki Alfred IUs í áður-
nefndu leikriti, en um
frammistöðu hans segir m.a.
í gagnrýni eftir Sig. A. Magn-
ússon:
„Gestur Pálsson var sem
skapaður í hlutverk Uls. Hann Gestur Pálsson og Regína Þórðardóttir i hlutverkum sín-
túlkaði þennan lífshrjáða, um í „Sú gamla kemur í heimsókn“.
— segir Gestur PáBsson
í viðtali
falska og hrædda mann af
stakri nærfærni og sló á
marga strengi í byrjun, en
stærstur var hann í þriðja
þætti, þegar hann hafði unnið
bug á óttanum og beið þess
sem vera vildi. I>ar nálgaðist
persónan tragíska reisn harm-
leiksins. Atriðið þar sem hann
stendur andspænis dauðanum,
gripinn skyndilegri felmtri,
var snilldarlega af hendi
leyst“.
— Hvaðan eruð þér ætt-
aður Gestur?
— Ég er fæddur í Ólafs-
firði en uppalinn í Hrísey. Ég
er dóttursonur merkismanns
sem þar bjó og var kallaður
hákarla Jörundur.
— Hvernig og’hvar hófst
leikferill yðar?
— Árið 1621—’22 vár ég við
nám í Menntaskólanum hér í
Reykjavík og byrjáði ég að
leika í leiksýningum sem hann
stóð fyrir, en leiksýningar
þessar voru í Iðnó. Vegna
fjárhagsörðugleika hvarf ég
frá námi í eitt ár, en kom
Gestur Pálsson.
urnú verið veittur yður, hvað
viljið þér segja um þessa
viðurkenningu?
— Mér finnst ég ekki eiga
þennan heiður skiíinn, en þar
sem Skálholtssveinninn vek-
ud upp hjá mér ljúfar endur-
minningar, um Soffíu Guð-
laugsdóttur þá þykir mér vænt
um að taka við þessari viður-
kenningu. Soffía Guðlaugs-
dóttir hafði séð mig í Mennta
skólasýningunum 1921 og 1922
og árið 1924 var verið að leita
að ungum manni fyrir hlut-
verk í leikritið Þjófurinn, sem
Leikfélagið setti upp, og ein-
hverra hluta vegna valdi frú
Soffía 'mig í þetta hlutverk.
Frú Soffía fór með aðalhlut-
verkið í Þjófnum og er það
mín skoðun að leikur hennar
í þessu leikriti hafi verið það
stórkostlegasta sem hún
nokkru sinni gerði. Ég á marg
ar ijúfar minningar um frú
Soffíu og Skálholtssveinninn
hjálpar mér til að rifja þær
upp, og þessvegna er ég bæði
hrærður og þakklátur vegna
þessarar viðurkenningar.
— Var það alltaf markið
hjá yður að gerast leikari?
— Nei, ég flæktist út í
þettá, eða réttara sagt, ég
tók leikhúsbakteríuna þegar
ég var í Menntaskólanum.
Eftir að ég tók stúdentspróf
fór ég í Háskólann og ætlaði
að verða prestur. Ég hætti við
það og fór í lögfræði.
Ég hefði áreiðanlega átt
kost á því að fá ágætis stöður
á ýmsum sviðum, en leiklist-
in hefur átt hug minn allan
frá byrjun. Ég hefði líklega
getað orðið ágætis prestur, ég
hef gert mikið af því að leika
geistlega menn, allt frá munk
um og upp í kardinála. Ég
minnist þess nú, að eitt sinn
skrifaði Sigurður Grímsson
um frammistöðu mína í prest
hlutverki á þá leið, að presta-
stéttin hafi farið mikils á mis
að hafa mig ekki innan sinna
vébanda.
Vel má vera að Sigurður
hafi haft rétt fyrir sér, en við
erum þeirrar skoðunar, að ís-
lenzkir leikhúsgestir hefðu
farið enn meira á mis, ef
Gestur Pálsson hefði lagt
fyrir sig prestskap.
Stórgjöf tíl ronnsóltnastarfa
Bandarikjamaourlnn pror. Paul Bauer, sem oft hefur komið hingað til lands síðan gos hófst í
Surtsey haustið 1963 hefur styrkt mjög rannsóknir þar, afhenti nýlega enn eina peningagjöf til
Surtseyjarfélagsins. Er hann var hér síðast hafði hann gefið um þetta fyrirheit, og 25. oktober
6l. afhenti hann Pétri Thorsteinsson, sendiherra íslands í Washington ávisun að upphæð 5.000
dollara eða yfir 230 þús. ísl. krónur. Er þessi peningagjöf prófessorsins ætluð Surtseyjarfélaginu
til rannsóknarstarfsemi í eynni. Prófessor Bauer hefur áður hvað eftir annað lagt þessum rann.
sóknum lið og gefið 2000 eða 3000 dollara til þeirra í hvert sinn. Á myndinni sést Pétur
Thorsteinsson, sendiherra taka við ávisuninnni úr hendi próf. Paul Bauers.
Jofntefli hjd Tnl
og Spttsský
TAL og Spassky eru byrjaðir
einvígi sitt sem sker úr um það
hvor þeirra öðlast . rétt til að
tefla við heimsmeistarann
Petrosjan um heimsmeistara-
titilinn.
Einvígið fer fram í Tiflis og
var fyrsta skákin tefld í gær.
Tal hafði hvítt. Jafntefli varð
eftir 37 leiki. Byrjunin var
spánskur leikur og samkvæmt
Tassfrétt virtist Tal hafa betri
stöðu tmdir lokin, en skömmu
síðar sömdu þeir um jafntefli.
Önnur skákin verður tefld á
miðvikudag.
Lokið við að
hreinsa
skriðuna
Akranesi, 1. nóvember.
NÚ ER verið að enda við að
hreinsa hina svakalegu skriðu,
sem hrundi á dögunum hátt úr
hamrahlið og féll yfir þjóðveg-
inn ofan Hvítanes í Hvalfirði.
— Oddur.
STAKSTHHAR
Vond veröld
Veröldin er vond í augum rft-
stjóra Þjóðviljans. Alls staðar
eru vondir menn að reyna að
græða peninga á fáfróðum mör-
landanum. V'ið megum ekki sjóða
niður síld og selja í samvinnu við
Norðmenn. Þeir hljóta að hafa
skuggaleg áform í huga. Teppa-
framleiðsla í samvinnu við Dani
er stórhættuleg. Við fyrsta tæki-
færi nota þeir „Álafoss fyrir fót-
þurrku“. Kísiliðjan er grunsam-
legt fyrirtæki vegna þess, að
Bandarikjamenn ætla að selja
kísilgúrinn. Og Skolli sjálfur
leikur lausum hala um þessar
mundir í mynd hrikalegrar alú-
minverksmiðju. Já, veröldin er
vond í augum ritstjóra Þjóðvilj-
ans og bezt að við lokum okkur
alveg úti frá henni. Þá þurfum
við engar áhyggjur að hafa af
því ,að illgjarnir og gróðafíkn-
ir auðmenn úti í heimi seilist í
vasa íslendingsins.
Viðskiptaséní
Stjómmálaritstjóri Þjóðviljans
er sumsé þeirrar skoðunar, að
öll samvinna við útlendinga í
viðskiptalegum efnum sé þjóð-
inni hættuleg. Þótt allit viti að
erfitt er að selja niðursoðna sild
undir óþekktu vörumerki á neyt-
endamörkuðum erlendis segir
erfðaprins _ Sósíalistaflokksins,
að það sé enginn vandi. Þótt
kísilgúrmarkaðurinn í heiminum
sé mjög takmarkaður og erfitt
fyrir nýja aðila að komast inn á
hann, segir stjórnmálaritstjóri
Þjóðviljans að ekkert sé auð-
veldara. Líklega er þessi maður
mesta viðskiptaséní, sem þjóðin
á og sjálfsagt að nýta hæfileika
hans betur en nú er gert. Þáð
nær auðvitað engri átt, að mað-
ur sem er öllum betur til þess
fallinn að selja síld og kísilgúr
o. fl. slíkt verði að hniprast upp
á Skólavörðustíg og skrifa
nöldursdálka dag hvern í blað,
sem fáir lesa. Sjálfsagt er, að
þjóðin fái að njóta hæfileika
hans í verzlun og hvers kyns fé-
sýslu og verður þá greinilega
engin þörf á samvinnu við út-
lenda menn um sölu á fram-
leiðsluafurðum okkar. En meðan
slík viðskiptaséní hafa enn ekki
fengizt til starfa í þágu útflutn-
ingsins verðum við að sætta
okkur við samvinnu við útlend-
inga og engin ástæða til að
harma það. Hún hefur gefizt
okkur vel.
Hitti naglann
á höfuðið
f nöldurdálkum sínum ri.
sunnudag segir viðskiptaséníið
m.a.: .Auðvitað getum við kom-
izt inn á alþjóðlega markaði með
fullunnar síldarafurðir, sem
ekki eru faldar undir sænsku
konungsnafni, ef við erum menn
til þess að taka þátt í samkeppni
með nútímaaðferðum. Þótt sú
samkeppni kunni að vera erfið
og kostnaðarsöm um skeið mun
hún að lokum skila margföldum
ábata. Mætti til dæmis minna
hina hugdeigu á árangur Loft-
leiða, sem haldið hafa til jafns
við margfalt auðugri og vold-
ugri fyrirtæki á þeim vetívangi,
þar sem samkeppni er einna hörð
ust og torveldust í veröldinni um
þessar mundir“. Stjómmálarit-
stjóri Þjóðviljans hitti hér nagl-
ann á höfuðið. Hann þarf ekki
að fara mörg ár aftur í tímann
til þess að rifja upp nána sam-
vinnu Loftleiða og norsks auð-
manns Braathens að nafni, sem
vafalaust átti mikinn þátt í, að
Loftleiðir komu undir sig fótun-
um. Betri dæmi til sönnunar því,
sem hann var að fordæma gat
erfðaprinsinn ekki fundið.