Morgunblaðið - 18.12.1965, Qupperneq 20

20
MORGUNBLADIÐ
Laugardagur 18. des. 1965
Oddur Valentínusson
HafnsÖgumaður — Minningarorb
HINN 12. þ.m. andaðist I Landa-
kotsspítala Oddur Valentínusson,
hafnsögumaður frá Stykkishólmi
89 ára. Hann var fæddur í
Hrappsey hinn 3. júní 1876. For-
eldrar hans voru þá vinnuhjú í
Hrappsey hjá Skúla Sivertsen.
Þau fluttust svo til Stykkishólms
sama árið og Oddur fæddist og
bjuggu þar upp frá því.
Valentínus faðir Odds, var
fæddur í Ólafsvík, en Oddur
Ögmundsson afi hans, var fædd-
ur á Ingjaldssandi, Vestfirðingur
að ætt. Hann fluttist ungur til
Flateyjar og var þar skipherra
LYNGS
ALUMINIUM
bílskúrshurðir
norsk framleiðsla.
Aðalkostir: Létt, laus við viðhald og ódýr.
Auðveld og einföld uppsetning.
Sýnishorn á staðnum.
Aðalumboð:
Ó. V. JÓHANNSSON & CO
Hafnarstræti 19
Söluumboð í Reykjavík:
Helgi IViagnússon & Co
Hafnarstræti 19.
Dönsku
Cox orange eplin
eru komin.
KLEIN
Baldursgötu — Leifsgötu — Hrísateig.
hjá Benediktsen í Flatey og síð-
ar formaður á háskarlaskipum
hjá Árna Thorlacius í Stykkis-
hólmi.
Gróa Davíðsdóttir, móðir Odds,
var fædd í Eyrarsveit og ættuð
þaðan. Að Oddi Valentínussyni
stóðu því vestfirzkir og breið-
firzkir ættstofnar. Var afi hans,
sem fyrr getur, dugandi skip-
herra hjá dugmestu höfðingjum
við Breiðafjörð á þeim tímum.
Foreldrar Odds áttu 10 börn en
aðeins fjögur komust upp. Voru
það bræðiu- þrír: Oddur, Sigvaldi
og Sören og ein dóttir Málfríð-
ur. Öll eru þau systkin nú látin
og lifði Oddur lengst þeirra.
Oddur Valentínusson kom
sem smábarn til Stykkishólms og
dvaldi þar öll sín æsku- og
manndómsár, en fluttist til
Reykjavíkur, er hann lét af hafn
sögumannsstörfum rúmlega sjö-
tugur að aldri. Var hann þá enn
léttur á fæti og unglegur í útliti,
enda lagði hann ekki árar í bát,
þótt hann hætti sjómennsku,
heldur gerðist hann þá vöku-
maður í skipum Eimskips, er þau
lágu í höfn í Reykjavík. Heilsan
var ágæt og glaðværð hans og
ljúflyndi var óbreytt þótt árin
fjölguðu. —
Breiðfirðinga og Vestfirðinga
hefur löngum verið getið sem
ágætra sjómanna, en sjómennska
hefur verið þeim í blóð borin, og
frá barnæsku hafa þeir kynnzt
sigrum sjómannsins og ósigrum.
Oddur Valentínusson hafði erft
alla beztu kosti forfeðra sinna og
ekki skorti hann æfinguna, því
að lö ára réðist hann háseti á
seglskútu, og var orðinn skip-
stjóri á fiskiskútum er hann var
tuttugu og eins árs, áður en hann
hafði gengið í sjómannaskóla. Er
hann lét af hafnsögumannsstörf-
um árið 1951, hafði hann stund-
að sjóinn í 60 ár, og er það löng
vertíð.
Árið 1903 lauk Oddur skip-
stjóraprófi í R0nne á Borgundar-
■hólmi og tók strax við skipstjóm
á fiskiskipum, er hann kom
heim frá námi, en skipstjóri hafði
hann reyndar verið áður ólærð-
ur, eins og fyrr var sagt. Sýnir
þetta óvenjulega sjómanns-hæfi-
leika hjá Oddi að útgerðarmenn
skyldu trúa honum ungum og
próflausum fyrir skipi og áihöfn.
Fyrsta skipið sem Oddur tók
við skipstjórn á, ungur og ólærð-
ur, hét Svend og var gert út frá
ísafirðL
Þegar Breiðafjarðarbáturinn
Svanur var byggður í Danmörku,
fór Oddur Valentínusson utan til
að taka við bátnum og sigla hon-
um heim til íslands. Var öll
skipshöfnin frá Stykkishólmi.
Næstu tvö árin var Óddur skip-
stjóri á bátnum á ferðum hans
milli Breiðafjarðarhafna og
Reykjavíkur. Svanur var 70 lesta
skip og þótti glæsilegur farkost-
ur á þeim árum.
En þótt Oddur væri lengi skip-
stjóri á ýmsum skipum, sem gerð
voru út frá Stykkishólmi eða
Vestfjörðum, þá lifir hann í
minningunum fyrst og fremst
sem hinn lánsami, gætni og ör-
uggi hafnsögumaður. Og líklega
hefur enginn hafnsögumaður á
íslandi leiðbeint eins mörgum
skipum um hættu'legar siglinga-
slóðir og Oddur Valentínusson.
I>eir sem þekkja leiðirnar inn á
Hvammsfjörð og Gilsfjörð munu
ekki rengja þetta, en á þessa
báða firði hefur Oddur leiðbeint
skipum af öllum stærðum, oft í
haustmyrkri og vondum veðr-
um og aldrei varð neitt að.
Sama árið og Oddur lét af hafn
sögumannsstörfum og fluttist til
dætra sinna í Reykjavík, birtist
í tímaritinu Breiðfirðingi smá
þáttur um hann, en þar segir
svo:
„Það tel ég víst, að í byggðum
Breiðafjarðar, sé enginn maður
þekktari eða kunnari héraðsmönn
um en Oddur Valentínusson.
Hann hefur alið allan sinn aldur
í Stykkishólmi og um nær þrjá-
tíu ára skeið hefur hann leið-
beint skipum af mismunandi
stærðum á allar hafnir, víkur og
voga, sem skip sigla á við Breiða
fjörð, en þar eru leiðir vandrat-
aðar, og víða þröngar og háðar
sjávarföllum. Hefur farið saman
hjá Oddi glögg þekking á leið-
um, leikni í sjómennsku og lán
í störfum."
Oddur Valentínusson lét jafn-
an lítið yfir sér og sagði ógjarn-
an af sér sjóferðasögur. Vitan-
lega hafði hann oft lent í lífs-
háska og stundum bjargað lífi
sínu og skipshafnar með snar-
ræði og leikni í sjómennsku en
um þetta vildi hann lítið tala,
og sagði, að þetta væri ekki
frásagnarvert. Slík áhætta fylgdi
jafnan sjómennskunni en um
^ófu^u^ir ^ru mORPHY-RICHRRDS
Brauðrist
Strokjárn
Brauðrist
annað var honum Ijúft að tala,
og það var, hve lánsamur hann
hefði jafnan verið í sínum sjó-
ferðum, og fannst honum stund-
um „sem hulin hönd héldi um
mund á stýrL“ En Oddur taldi
sig ætíð hafa verið lánsmann allt
sitt líf bæði á sjó og landi.
Ungur að aldri giftist Oddur
ágætri konu, Guðrúnu Hallgríms
dóttur frá Látravík í Eyrarsveit.
Hún var fædd 23. sept. 1875, en
andaðist í Stykkishólmi hinn 18.
desember 1950.
Þau hjón eignuðust sjö börn og
komust sex þeirra til fullorðins
ára, en einn dreng, Harald,
misstu þau 7 ára gamlan.
Gróa, gift Þorvaldi Böðvars-
syni bónda á Þorvaldsstöðum i
Hrútafirði, Svava, gift Sigurði
Jónassyni kaupmanni í Stykkis-
hólmi, Júlíana, gift Magnúsi Guð
brandssyni fulltrúa hjá Olíu-
verzlun íslands, Rvík, Anna, gift
Sigurði SteinþórssynL fulltrúa
hjá raforkumálastjóra, Reykja-
vík, Sigurborg, gift Ólafi Kristj-
ánssyni, bæjargjaldkera í Hafn-
arfirðL Hallgrímur útgerðarmað-
ur í Reykjavík.
Auk þess átti Oddur son utan
hjónabands, Geir Ólaf húsasmið í
Reykjavík. Sigurður Sörensson
bróðursonur Odds ölst upp hjá
þeim hjónum frá fyrsta aldurs-
árL
öll eru börn Odds fríð og
mannvænleg eins og þau eiga
kyn til. Fjölskyldan er nú orðin
mjög fjölmenn og eru börn,
barnabörn og barna-barna-börn
nú um eitt hundrað talsins. Er
þetta myndarlegur stofn, sem á
glæstar framtíðarvonir.
Nú er hann fallinn í valinn
hinn valinkunni skipstjóri og
ágæti hafnsögumaður. Hann sigl-
ir nú skipi sínu um nýjar leiðir,
og ég hef þá trú, að ljúflyndi
hans og hafnsögumannshæfileik-
ar, endist honum vel sem áður
á siglingaleiðinni.
Það var skarð fyrir skildi við
Breiðafjörð, er Oddur lét af
störfum og hvarf burt úr hér-
aðinu, frá firðinum fagra og
breiða, sem hann unni svo mjög.
Og það er líka skarð fyrir skildi
á götum höfuðborgarinnar, og
við höfnina, þegar Oddur Val-
entínusson sést þar ekki fram-
ar. Hann taldi sig ætíð hafa ver-
ið lánsmann, og ég tel líka að
lánið hafi leikið við hann til síð-
ustu stundar.
Eftir að hann missti konu sína
í Stykkishólmi og fluttist til
Reykjavíkur, átti hann skjól hjá
Stefán Jónsson.
börnum sínum, sem hér eru bú-
sett, en öll fjölskyldan unni hon-
um og lék við hann til æviloka,
þótt Júlíana dóttir hans annað-
ist hann mest síðasta áratuginn.
Ég sagði að Oddur Va'lentínus-
son hefði verið lánsmaður og ián
ið hefði leikið við hann til ævi-
loka. Hann sigldi yfir landamær-
in, æðrulaus og rólega eins og oft
áður út á brimsollum sæ eða hið
blikandi haf. Öll söknum við
ferðafélagans, sem gott var að
ferðast með, en mest sakna hans
hinn fjölmenni hópur afkom-
enda. Þeim samhryggist ég. —
Um Odd Valentinusson á ég góð-
ar minningar.
Minningarathöfnin um Odd
Vaientínus9oin fór fram í gær, en
jarðisettur verður hann í Stykik-
ishókni í dag.
Stefán Jónsson.