Morgunblaðið - 11.01.1966, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 11. janúar 1966
Jónas Péturssan, alþm.:
Holdanaut og inn-
flutningur sæðis
ÁRIÐ 1933 var fluttur inn í
landið líitill stofn holdanaut-
gripa. Hefur þeim stafni, all-
rnjög blönduðum þó á tímabili,
verið haldið við síðan, og nú
um allmörg ár í Gunnarsholti.
Flestir viðurkenna að kjöt þess-
ara nautgripa sé betra og eink-
um séu þeir fallþyngri, vöðva-
meiri, en jafnaldrar þeirra al-
íslenakrar ættar. Þetta hefir
vakið élhuga bænda fyrir holda-
nautarækt.
Æskilegt er að aulka fjöl-
'breytni búframleiðslu okkar,
með því má vænta betri heild-
arárangurs. Markaðurinn kallar á
meira og betra nautakjöt. Röikin
hníga því öll að einu marki og
sameiginlegar virðast óskir
bænda og neytenda. En hvað
dvelur þá orminn langa?
Holdanaufastofn sá, sem nú er
í landinu, er nokkuð blandaður
og gefur ekíki jafnörugglega góða
sláturgripi og hreinni eða hreinn
nauitastofn myndi gefa. Ýmsir
telja að úrkynjunar sé tekið að
gæta og skyldleikagalila, m.a. lít-
illar frjósemi. Það vantar nýtt
blóð í þann Gallowaystafn, ef
stofn skyldi kalla, sem hér er til.
Þetta blóð er hægt að fá með
inn-flutningi sæðis úr Galloway-
nauturn.
Atþingi samlþy-kkti Ihinn 16.
apríl 1962 lög um innfl-utning
búfjár og fjallar II. kafli þeirra
„um inn-flutning á sæði úr naut-
um af Galloway-kyni“. Var þá
gert ráð fyrir slíkum innflutningi
og að sett yrði upp sóttvarnar-
stöð á Bessastöðum á Álftanesi.
Innflutningurinn var þó bund-
inn samþykki yfirdýrailæknis.
En tiil þessa hefir yfirdýralæknir
með öllu neitað að fallast á inn-
flu-tning sæðis.
En þrýstingurinn á innflufn-
in-ginn er sífell-t að au-kast. Hjól
tímans snýst, ný viðh-orf ko-ma
í lj-ós, ný framleiðsluskilyrði,
nýjar framleiðslukröfur. Fram-
leiðsluráð landibúnaðarins gerði
sa-mþykkt um þetta má-1 á fundi
2. des. 1964, þar sem segir m.a.:
„Framleiðsluráð landbúnaðarins
telur, að ræktun holdanauta í
landinu geti haft þýðingu fyrir
aukna fjölbreytni í landibúnaði
og orðið til að nýta, á hagfelld-
ari hátt en nú er, umframíram-
leiðslu mjólikur. Holdanauta-
stofninn, sem nú er í landinu, er
í úrkynjun. Af þessum sökum
telur Framleiðsluráð æskilegt
að endurnýja stofninn með inn-
flutningi sæðis“. Er síðan í sam-
'þy-kktinni bent á að vegna sjúk-
d-óm.shættu, sem ekki verði tal-
in með öllu útilokuð með inn-
fiutningi sæðis, sé óeðlilegt að
leggja ábyrgð af slíikri ákvörð-
un á herðar eins manns, þ.e.
yfirdýralæknis og því atbugandi
að leita til fleiri sérfróðra
manna, t.d. stjórnar Dýralækna-
félags íslands.
Búnaðarþing hefur einnig
fjaílað um málið og gerði m.a.
samþykkt á þingi 1965, sem fór
mjög í sömu átt og samþykkt
Framleiðsluráðs, t.d. að breytt
verði ákvæðum 11. gr. laganna
um ábyrgð eins manns, en fleiri
sérfræðingar kvaddir til ráða og
- umsagnar.
Frá því að þessar ályktanir
voru gerðar hefur það skeð, að
hætt er við mjólkurframleiðslu
á Bessastöðum á Álftanesi og
ákveðið hefir verið að setja þar
upp holdanautabú með gripum
frá Gunnarsholti. Með því er
verið að framkvæma hluta þess,
sem gert er ráð fyrir í II. kafla
laganna um innflutning búfjár
frá 1962. En það er aðeins byrj-
unin. Spurningin er því enn:
Ætlar yfirdýralæknir að hindra
það að lögin verði framkvæmd
og sæði flutt inn? Lögin eru
þannig nú að innflu-tningur sæð-
is má ekki eiga sér stað nema
með samiþylklki yfirdýralæiknis.
Stjórn Búnaðarfélags íslands,
eða landibúnaðarráð'herra ha-fa
það ekki á valdi sínu.
Leikmenn velta málinu fyrir
sér og meta rök þess. Ég vi-1
varpa fram nokkrum hu-gleið-
in-gum um það.
Miklar líkur e:m á að holda-
nautabúskapur sé hagfelldur víðs
vegar á landinu e.t.v. einkum í
sambandi við mjólkurfram-
framl-eiðslu. Nautgripirnir nýta
ihaga mjög vel og úrgangsfóður.
Kjöt þeirra er, ef þeir eru vel
aldir síðus-tu mánuði fyrir slá-tr-
un, mjög gott og eftirsótt. Fram
hefir komið mjög eindregin ósk
frá neytend-um um betra nauta-
kjöt á markað. Þegar af þeirri
Jónas Pétursson.
ástæðu er nauðsynlegt að til
aðgerða komi hið bráðasta.
Menntun, lærdómur, vísindi
eru orð okkar tíma. Menn kepp-
ast við að lýsa blessun vísinda-
legrar þekkingar fyrir framifar-
ir, öra framþróun. Ungir menn
finna hvöt hjá sér og eru hvattir
til að nema og læra og neyta
þekkingar sinnar við lausnir
ýmsra viðfangsefna sem ti'l heilla
horfa. Vísindin í þjónus-tu at-
vinnuvega er kjörorð. Gildir það
jafn-t um veiðar á síld og þ-orsiki,
sem hagnýtingu aflans, um iðn-
að, jarðhita og raforku, um land-
búnað, ræktun jarðar og búfjár
og meðferð afurða hans. Heim-
urinn allur er móðurland vísind-
anna. Við hagnýtum al'la þekk-
ingu sem okkur má að gagni
verða. Þessvegna er varið of fjár
ti-1 menntam-ála, til allskonar sér
náms, heima og erlendis, að við
treystum því að það sé okkur
fyrir beztu.
Nú höfum við álitlegan hóp
dýralækna, sem við væntum mi-k
ils af, í baráttu við búfj-ársjúk,-
dóma og til stuðnings í búfjár-
rækt okkar. Mikill er sá munur
eða var, á meðan vanþekking,
örbirgð og umkomuleysi settu
mark sitt á þjóðina. Þá var ein-
ar.grunin okkar sterk£is-ta vörn
gegn hverri bölvun er-lendis frá,
svo sem sjúkdómum manna og
dýra. Nú er öldin önnur. Þekk-
ingin hefur margfaldazt með
risaskrefum. Vísindal-eg þekk-
ing sigras-t á þeim sj-úkdómum,
sem áður ollu óbætanlegu tjóni.
Fyrir okkur má minna á garna-
veikina og bóluefnið við henni,
sem dæmi u-m sigra yfir búfjár-
sjúkdóm-um.
En þegar við virðum þetta
fyrir okkur: fríðan hóp vel
menntaða og áh-ugasamra dýra-
lækna, erlenda og innlenda sigra
yfir búfjársjúkd-ómum, hér á
landi fyrst og fremst vegna að-
stöðunnar, sem Tilraunastöðin
á Keldium skóp, — hvi þá að
beita í holdanautamálum þeim
aðferðum, sem einar voru öru-g'g-
ar til varnar, þegar vanþek'king,
fátækt og umikomu-leysi útilok-
uðu önnur ráð? Þurfum við á
fríðum hóp velmenntaðra dýra-
iæ-kna og vísindaaðstöðu að
halda nú ti-1 að bei-ta vörnum
einangrunar íslands? Er það á
þann hátt, sem vísindi og tækni,
menntun og þekking verður okk
ur að mestu liði? Eða eigum við
nokkurn rétt til að njóta nú þekk
ingarinnar og tækninnar, sem
dýralæiknalið okkar býr yfir og
öll þjóðin hefir la-gt nokkurn
sk-erf til að aflað yrði — af þess
um mönnum, eins og öllum öðr-
um, sem menntabrautina fara —
til þess að gera okkur m.a. fært
að njóta þess hagnaðar, sem
ætla má að framleiðsla kjöts af
-haldanautum færi landbúnaðin-
inum og þjóðinni? Já, við eig-um
nokkurn rétt til að njóta þekk-
ingar dýralæknanna, ekki til að
hindra innf-lutning sæðis af
holdanautum, hel-dur till að verj-
ast hugsanlegum-legum áföllum
af slílkum innflutningi. Og til
þess hefi ég fyl’lsta traus-t á
dýralæiknum landsins yfirleitit.
Páll Agnar Pálsson, yfirdýra-
læknir, er að ég hygg vísinda-
maður af guðs náð. Til þess
bendir allt hans starf við Ti-1-
raunastöðina á Keldum, og ekiki
síst varfærni hans og þagmælska
á m-eðan á rannsó-knum stend-ur.
Hann hefir, ása-mt hinu ágæta og
samhenta starfsliði á Keldum
unnið islenzkum landbúnaði
ómetanlegt gagn og á vonandi og
vafal-aust eftir að gera það enn
á mörgum sviðum. En það er að
m-ínu viti mikil-1 misskilningur
að beita hæfilei-kum og þekkingu
í þessu máli til þess eins að við
íslen-dingar neytum þeirrar einu
varnar, sem gat tryggt okkur á
18. og 19. öldinni gegn hæ-ttum
af innfl-utningi búfjár (eða bú-
fjársæðis, sem þá var að vísu
óþefckt), sem er algert inn-flutn-
ingsbanna. Og það því frem-ur,
sem aðstæður hafa gert það að
verkum, að vörn einangrunarinn
ar er n-ú stórum haldminni en
áður var, vegna þess að Ísland
er nú k-omið í þjóðbraut. Seinna
myndi s«e'kja-st m-eð framfarir
ofckar á ýmsum sviðum, ef slíkri
einángrun væri almennt beitt.
Þetta mál, holdanautamálið,
hefir valdið mér vaxandi um-
hugsunar, einkum í sumar og
vetur. í Englandsferð minni fyr-
ir tæpum 2 árum, fékk ég auk-
inn áhuga fyrir þessari búgrein.
Ég er með þeim ósköpum gerður
að vera fullur efasem-da, og þyki
því s-tundum nokkuð seinn að
ta.ka ákvarðanir. En í þessu máli
er ég kominn yfir efasemdirnar.
Ekki hvað það snertir, að hér sé
um að ræða búgrein, sem færi
bændum og þjóðinni óvæntan
hagnað, og meiri en aðrar bú-
greinir. Úr því verður reynsilan
að Skera. En hér eru svo miklar
líkur fyrir arðbærri, nýrri bú-
grein sem eyk-ur vaxtarmögu-
leiika landbúnaðarins, ef 1.
flokks gripir eru notaðir, að ég
tel óverjandi annað en að nú
þegar séu gerðar ráðstafanir til
að þessi búgrein g'eta hafizt. Til
þesis þarf II. kafli laga um' inn-
flutning bú-fjár frá 1962 að koma
til framkvæmda nú þegar. Mér
finnst það jaðra við tilræði við
ís-lenzkan landbúnað að hindra
það, að holdanautarækt ge-ti
breiðzt út meðal bænda með sem
bezt-um gripum. Ég hefi, eins og
áður segir huglei'tt þetta mál
miikið. Lengur fæ ég ekki orða
bundist.
27. desember 1965,
Jónas Pétursson.
Vetrarríki í Noregi |
Þessi mynd er frá Kristianssand í Noregi, tekin rétt eftir |
helgina og sýnir hvernig þá var umhorfs við heiztu verzlanir
bæjarins. Starfsfólkið varð að byrja vinnudaginn á því að I
moka sér leið inn og snjórinn hrannaðist upp á götunum og i
gangstéttunum. ,
Jén RognvaSds-
son frv. yfir-
verkstjóri látinn
í FYRRADAG andaðist á sjúikra
húsi h-ér í Reykjavík Jón Rö-gn-
valdsson fyrru-m yfirverkstj-óri
hjá Eimskipafélagi Islands. Jón
hafði -kennt sjúkleika um noikkurt
sikeið og verið þungt haldinn nú
s-íðustu vikurnar.
Jón var fæddur hinn 24. júní
1891 að Arney á Breiðafirði.
Foreldrar hans voru Rögnvald-
ur Hannesson útvegsbóndi þar
og kona hans Júlíana Þorbjörns
dóttir. Ungur hóf Jón sjó-
mennsku og var m.a. á gamla
Sterling hjá Emil Nielsen áður
en Nilsen gerðist forstjóri Eim-
skipaféla-gs ís-lands. Frá upphafi
var Jón háseti og síðar bátsmað-
ur á skipum Eimskipafélagsins
og vann fyrir það. alla sína tíð
að heita má. Árið 1928 fór hann
í land og gerðist verkstjóri fé-
lagsins í landi og var það þar
til að hann 1-ét af störfum 1957
fyrir ald-urs sakir. Bftir það var
hann lengst af vaktmaður og
vann ýmis önnur störf fyrir fé-
la-gið.
Jón kvæntist Jófríði Olafsdótt
ur o-g eignuðust þau hjón 4 börn
og eru 3 þeirra á lífi, en auk
þess ól-u þau upp einn dóttur-
son.
Halldór Jónas-
son frá Eiðum
látinn
1 FYR.RADAG andaðis-t á E'lll-
heimilinu Grund Halldór Jón-
a-sson frá Eiðum.
Halldór var fæd-dur 14. júli
188-1 á Eiríkss-töðuim á JökuldaL
Fordldrar hans voru Jónas Ei-
ríksson sikólastjóri á Eiðum og
kona hans Guðlaug Margrét
Jónsdóttir.
Stúdent varð Halldór í Reykja-
vík 1902 og cand. phil í Kaup-
mannahöfn 1903. Hann lagði
stund á heim-speki og sá-larfræði
við Háskólann í Kaupma-nna-
h-öfn í nokkur ár en tók við
skólastjórn barna- o-g unglinga-
skólans ó Seyðisfirði 1907 oig var
þar til 1911, en var síðan kenn-
ari við ýmsa skóla í Reykjavík
þar ti-1 1921 og fékkst þá einnig
við blaðamennsku. Hann vann
á Skattstofu Reykjavíkur 1921-
1933 og sáðan á Hagstofu ís-
lcndis þar til hann lét þar af
stönfum fyrir ald-urs sakir og
sjón-depru. Hann var skrifari
dansik-ísienzku ráðgjafanefnd-
arinnar frá 1921 og meðan sú
skipan hélzt og í stj-órnum ým-
issa félaga. Hann var meðútgef-
an-di að íslenzku söngvasafni oig
íslenzkri söngbók svo og gaf
hann út ritið Þjóðríkið 1942.
Halldór var ókvæntur og
barnlaus.
Bezt að auglýsa
1 Morgunblaðinu