Morgunblaðið - 02.02.1966, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 02.02.1966, Blaðsíða 12
12 MORCUNBLAÐIÐ Miðvikudagur 2. febrúar 1966 Sovézkur ddmur um Arzhak og Tertz „Hámark siðferðilegrar spillingar" FJENDUM kommúnismans er ekki tiltakanlega klígju- gjarnt. Þeir njóta þess að bera á borð hverja æsifregn, sem þeir geta tínt upp af sorp haug Sovétfjenda. Það, sem gerðist fyrir skömmu er gott dæmi um þetta. Borgarablöð in og útvarpið fluttu fréttir um, að tveir „rithöfundar" hefðu verið „fangelsaðir sak- lausir“ í Moskvu, en þeir höfðu gefið út níðrit um Sovét ríkin, erlendis. Vestrænir áróð ursmenn gátu engan veginn stillt sig um að sleppa lausu saurugu ímyndunarafli sínu og saurugri samvizku. Þeir tóku að mála með sterkum strik- um mynd af upploginni „hreinsun meðal bókmennta- manna í Sovétríkjunum“ og fullyrtu, að þessir hópar manna „hefðu áhyggjur þung- ar af væntanlegri nýrri kross- ferð“ gegn „andkommúnisk- ur rithöfundum“ og „hinum frjálslyndari hluta mennta- stéttarinnar" almennt. En hver er nú sannleikurinn í þessu máli öllu? Hvað var það, sem hvatti þennan svarta hóp Sovétfjenda til svo mifc- illa dáða? Hversvegna hafa erlendir menntamenn komið sér í þennan hóp, þar sem þeir virðast algjörleiga utan- gátta? Til hvers eru ónefndir herramenn að gerast siðameist arar og verðir siðgæðis okkar og látast vera að verja þessa tvo svikara „fyrir hönd“ menntastéttarinnar í Sovét- ríkjunum? Við þessari spurn- ingu getur ekki verið nema eitt svar: Fjendur hins nýja þjóðfélags eru ekkert yfir- máta vandfýsnir í hugmynda fræðilegum átökum hinna tveggja heima. Og liðhlaup- arnir tveir, sem komnir voru í skotgrafir þeirra, voru í snar kasti gerðir að hetjum, ai því að annað skárra var ekki til- tækt. Fyrir þá, sem fátækir eru í andanum, eru slíkir svik arar verðmætur fundur. Því að, ef út í það er farið, er hægt að nota þá til að afvega- leiða almenningsálitið, til að sá eitruðu sæði upplausnar- innar, níhílismans og sjúkleg- um áhuga á „hinum skugga- legu viðfangsefnum lífsins“. 1 stuttu máli sagt, þá fundu fjendur kommúnismans það sem beir voru að leita að: tvo svikara, sem eiga sér tvöfeldni og óskammfeilni að trúarjátn ingu. Eftir að hafa falið sig bak við dulnefnin Abram Terz og Nikolai Arzhak rubb- uðu þeir upp saurugu níði um ættland sitt, Flokkinn og Sovét-stjórnskipunina, og létu prenta þetta hjá erlendum út- gefendum um nokkurra ára skeið. Annar þeirra, A. Sin- yavsky (öðru nafni Terz) rit- aði bókmenntagagnrýni í so- vézk tímarit, kom sér þannig inn í Rithöfundafélagið, og blýddi á borði siðareglum þess: „að þjóna þjóðinni, opin bera glæsileik hugmynda kommúnismans í mjög list- rænu formi“, „að taka virk- an þátt í uppbyggingu komm- únismans með allri sinni skap- andi og opinberri starfsemi.“ Hinn svikarinn, Y. Daniel (N. Arzhak), fékkst aðallega við þýðingar. En þetta var að- eins grima sem huldi allt ann að: hatrið á þjóðskipulagi voru og illyrmislegar skamm ir um það, sem Sovétþjóðinni er dýrmætast. Fyrsta tilfinningin, sem gríp ur menn við lestur þessarar framleiðslu þeirra, er viðbjóð ur. Það er ekkert skemmtilegt að hafa eftir allan þann ó- hroða, sem bækur þeirra eru morandi í. Báðir sökkva sér niður í kynferðisleg og sál- sýkikennd viðfangsefni, af sjúklegri nautn. Báðir sýna hámark siðferðiiegrar spilling ar. Báðir gusa aurnum. — Hér fara á eftir nokkur lýs- andi dæmi úr „verkum“ Þeirra: „Konur, sem líta út eins og geltir karlmenn, ganga eftir strætum og breiðgötum" skrif ar Daniel-Arzhak í einni bóka sinna. „Lágfættar eins og hvolpafullar dadhs-tikur eða háfættar eins og strútar, fela þær undir fötunum bólgu- hnúta og marbletti, herða að sér lífstykki eða fylla brjósta höldin sín bómull.“ „Menntamaðurinn“ hans stingur silfurborðbúnaði gest gjafans í vasann, eftir að hafa skellt í sig einu eða tveimur glösurn". Skrifstofustúlkan hans hjá dagblaði er „stulka, sem mundi vera auðveld bráð hverjum prófarkalesara“. Og hvað svo um fullorðnu konurn ar? Þar má nefna, að Solomon nokkur Moiseyevich „var yfir gefinn af konu sinni, ver- gjarnri rússneskri stelpu, sem stal fyrst frá honum og hór- aðist síðan með 16 ára göml- um hárgreiðslustrák. Hann þekkti konur og var hræddur við þær, enda hafði hann góða og gilda ástæðu til þess. En hvað gat hann svo sem vit að um rússneskt þjóðareðli, þessi Solómon Moiseeyevich? Sérstaka athygli ber að veita eftirfarandi staðreynd: Andrei Sinyavsky, fæddur Rússi, faldi sig bak við gervi nefnið Abram Terz — og auð vitað í ögrandi tilgangi. Hann gefur út sínar andsovézku skáldsögur og smásögur er- lendis undir nafninu Abram Terz, og reyndi þannig að gefa í skyn, að gyðingahatur tíðkist svo mjög í landi voru að höfundur, sem heiti Abram Terz verði að leita sér útgef- enda í Vesturlöndum, ef hann Hinn heilagi. vill láta frá sér fara „hrein- skilnislega“ lýsingu á lífinu í Sovétríkjunum. Þetta er ve- sælarleg ögrun, sem kemur upp um höfundinn og borgara lega vemdara hans. Þeim er illa við allt í okkar lndi, þrátt fyrir fjöllþjóða- menningu þess, og eru reiðu- búnir til að skamma allt, sem Sovétþjóðunum er dýrmætt hvort sem það tilheyrir nútíð eða fortíð. Sjáið bara, hvað þeir skrifa um Anton C’hekov, hinn ágæta rússnesika húman- ista, sem höfðaði til hins góða í manninum. Aðeins takmarka laus ósvífni getur stýrt penna, sem lætur frá sér eftirfarandi línur: „Ég hefði gaman af að þrífa í berklaskeggið á þess- um Chekov-busa og stinga trýninu á honum í hans eigin uppgang". Og hvað segja þeir um sígildu höfundana rúss- nesku, sem eru prýði heims- bókmenntanna? „Sigildir höf- undar? — ég hata nú ekki aðra meir.“ Þessir ritsóðar reyna að níða Sovétherinn okkar, sem með ódauðlegum afrekum sín um hefur forðað þjóðum Evrópu frá útrýmingu fyrir tilverknað Hitlersstefnunnar. Ekkert nafn er heilagra SovétÞjóðunum og öllum þjóð um heims og framfarasinnuðu mannkyni ef nafn Vladimir Ilych Lenins, stjórnanda bylt- ingar vorrar. Lenin er tákn sósíalistabyltinga og þjóð- frelsishreyfinga. Hann er tákn hins vísindalega kommún- isma vors, sem nú er innifal- inn í glæsilegum afrekum mannsins. Jafnvel forustu- menn auðvaldsþjóðfélaga hafa hyllt Lenin: þeir hafa neyðzt til þess að játa, oftar en einu sinni, að hann hafi manna mest breytt lífi manna á tutt- ugustu öldinni. Hugsið ykkur aðeins, hve takmarkalaust ómerkilegur rithöfundur hlýtur að vera til þess að vanhelga með sfcemmd arverkapenna sínum nafn, sem okkur er jafn heilagt". Það er ekki unnt á þesum stað að koma með viðeigandi tilvitnanir: svo eitruð, við- bjóðsleg og saurug eru þessi skrif. Þessi guðlasts-ummæli nægja til að að álykta sem svo: höfundar þeirra telja sjálfa sig standa utan við Sovét-þj óðf élagið. í níðriti Daniel- Arzhaks, „Moskva talar“, má til dæmis lesa ummæli eins og: „Það er ekkert skemmtilegt að láta prenta ritverk sín í andsovézk um ritum“. Samt er það erfitt að neita sér um tækifærið tli að úthella saur og níði um Sovét-skipulagið. f lok hinna flatneskjulegu og eitruðuj „heimspeki“-hugleiðinga um þessi málefni, ávarpar höfund urinn lesendur fyrir munn „hetjunnar“ sinnar og skipat honum eftirfarandi: „Rífðu út öryggisnaglann, kastaðu sprengjunni og skelltu þér á jörðina. Hlauptu svo áfram eftir að sprengjan er sprung- in og haltu áfram að skjóta á þá, og bora þá sundur með kúlnagusu. Þá færðu að sjá þá liggja sundurtætta af sprengj- unni og alsetta kúlnagötum“. Eins og við sjáum, er þessi óvinur sovétskipulagsins að ráðast gegn mörgu, en kjarn- inn er ögrandi hvatning til ofbeldisverka. Niðrit Sinyavsky-Terzs, sem heitir „Lyubimov“ tekur sér fyrir hendur það verkefni að sanna — já, hvað haldið þið? — hið ble.kkingarkennda eðli og óæskileik sjálfrar hug- myndar kommúnismans um endurskipulagningu þjóð- félagsins. Það er erfitt að finna í veruleikanum hinar raunverulegu fyrirmyndir hinna brjálæðiskenndu hug- sýna þessa níðrits. Þó er hinn hugmyndafræðilegi og stjórn málalegi kjami þess aug- sýnilegur: hann er taumlaust níð um hin sögulegu lögmál og þá, sem fórnuðu lífi sdnu í sókninni að okkar miklu markmiðum, og hann er níð um landið og þjóðina. Ósvífni mújikinn haifi ákveðna af- stöðu til allra hluta! Engu miður einkennandi er „saga“ Daniels-Arzhaks, „Moskva talar“, sem hér að framan er getið. Hér kemur stutt ágrip af gangi sögunnar: 1 útvarpinu birtist tilskipun, þar sem segir, að „með hlið- sjón af vaxandi velmegun og fjölmörgum ábendingum frá vinnandi fólki“ (eins og þið sjáið, getur höfundurinn gert gys að flestu!), er sunnudag- urinn 10. ágúst 1960 fyrirskip- aður (já, hvað haldið þið?) S\ rei alli ri list. esi i Flokk urinn.. EINS og kunnugt er af fréttum, hafa tveir rússneskir rithöfundar í viðbót orðið fyrir ofsóknum kommúnista- stjórnar Sovétríkjanna, og hnepptir í varðhald fyrir rit sín. Þeir eru Y. Daniel og A. Sinyavsky (höfundarnöfn Nikolai Arzhak og Abram Tertz). Aðförin á hendur þeim hefur sýnt svart á hvítu á hvaða stigi ritfrelsi er í Sovét- ríkjunum, og hversu langt þau eiga í land að fullnægja þeim skilyrðum, sem eru forsendur frjáls þjóðfélags. ís- lenzkir rithöfundar eru meðal þeirra, sem fordæmt hafa að höfundarnir skuli hafa verið handteknir, en mál þeirra hafa vakið athygli um allan heim. Ekki er vitað hvenær þeir verða dregnir fyrir dómstóla, og málsókn hafin á hendur þeim. Ein af bókum Tertz, skáldsagan „Réttur er settur", hefur komið út á íslenzku á vegum Almenna bókafé- lagsins, og fæst í Bókaverzlun Sigfúsar Eymundssonar. Grein sú, sem Mbl. birtir hér á eftir í heild, er úr aðal málgagni sovézku kommúnistastjórnarinnar, Iz- vestia, þar sem hún birtist 12. janúar sl. Greinin er eftir D. M. Yeryomin. Þykir Mbl. rétt að gefa lesendum sínum kost á að lesa greinina í heild, og sjá hvernig rússneskir kommúnistar umgangast bókmenntir. Ætti það ekki sízt að vera hollt íslenzkum rithöfundum. í greininni er einungis lagt pólitískt og þjóðernislegt eða öllu heldur þjóðrembingslegt mat á ritverk fyrrnefndra höfunda, og þau dæmd á kommúnískum forsendum óal- andi og óferjandi. Algjörlega er gengið á svig við bók- menntalegt, listrænt eða menningarlegt gildi verkanna, höfundarnir einungis afgreiddir svikarar og saurmenni, sem ekkert geti skrifað af viti vegna þess eins, að þeir eru ekki aftaníossar kommúnistaflokksins. Má raunar segja að Izvestia leggi sama mælikvarða á ritverk þeirra og staurblindir íslenzkir kommúnistar gera þegar and- stæðingar þeirra í rithöfundastétt eiga í hlut. Izvestia- greinin sýnir vel hvernig lærifeðurnir rússnesku um- gangast listamenn — og hvers rithöfundar mega vænta þar sem Marx og Lenin hafa innblásið trúarbrögðin. höfundarins má heita að nái risavexti hér. Hann beitir öll- um hugsanlégum brögðum er 'hann reynir að sýna fram á hið blekkingarkennda eðli fciammúnismans í orði og á borði. Hann nær hómarfci hræsnarasmjattisins, er hann lýsir hruni • borgarinnar Lyulbimov, þar sem maður að nafni Tifchomiroiv reynir að gera fólkið hamingjusamt með múgsefjun. Og Siny- avsky-Terz er heldur betur ónægður þegar hann lýsir hruni þessarar kommúnísku „tilraunar“, og fólkið í Lyu- bimov snýr aftur til sinna gömlu lifnaðarhátta. í lok þessarar sögu leggur hann áherzlu á eftirfarandi „eftir- tektarvert“ smáatriði: „Með kaldranalegri ró pissaði einn mújik á almannafæri og framan í öllum,- í kjallara- gryfju, sem ekki var farið að steypa í ....“ Og þessu er ætlað að gefa til kynna, að sem „Dagur hinna opinberu morða“, í stál við Námu- mannadaginn, Kennaradag- inn o.sjfrv. Og svo koma fár- ánlegar lýsingar á lifnaðar- háttum, sem lýst er sem sov- ézkum. Þar næst kemur lýs- ing á fábjánaeðli fólksins, sem er að framkvæma „hug- myndina“ um almenna slótr- un, af tafcmarkalausri hlýðni. Menn drepa hverir aðra, eiginmenn og konur þeirra gera upp reikninga sína, og ógnaröld breiðist um landið alt. Og auðvitað er þetta svo kryddað með vænum sikammti af ruddalegum ástarbrögðum, ofsalegum drykkjuskap, opin- beru lauslæti og mannhatri. Sinyavsky-Tertz og Daniel- ArZhak lýsa sem glæpamönn- um og morðingj'Um öllum þeim, sem opinberlega og af sannfæringu játa hugmynda- fræði kommúnismans í sköp- unarstarfi sínu. Þeir skopast að þeim, sem fcoma fram sem virkir og tryggir stuðnings-

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.