Morgunblaðið - 02.02.1966, Blaðsíða 19

Miðvflfcuaagur 2. febrúar 19OT
MORGU NBLAÐIÐ
19
sektum, skaðabótagreiðslum og | legum atriðum, varð dómarin*
málskastnaðargreiðslum, sem að hætta við eiðfestinguna,
Einar Bragi kann að vera dæmd- vegna þess að vitnið ætlaði að
ur í, að svo miklu leyti sem að sverja undanskotseið.. Þá væri
greiðsluge'ta hans hrekkur ekki þess og að geta, að vitnið me3
til. aðstoð verjanda í máli þessu
Að lokinni ræðu stefnanda tók hefði neitað að skattskýrslur
verjandi, Ingi Ingimundarson, hennar og manns hennar væru
hæstaréttarlögmaður til máls. rannsakaðar, til að sjá hvort
Hann gerði í upphafi máls síns þar kæmu fram greiðslur þær
þær dómkröfur, að stefndu verði sem um getur í vottorðinu.
með öllu sýknaðir. Til
gerði hann þá kröfu, að
vara getur í vottorðinu.
aðal- Báðir lögðu sækjandi og verj-
stefndi, Einar Bragi Sigurðsson, andi málið í dóm, er verjandi
verði dæmdur í lága fjársekt, en hafði enn tekið til máls, og var
öðru leyti ■ vitnaði hann til þar með munnlegum málfluhi-
Ferðamálaráð á fundi í gær. í aftari röð frá vinstri: Lúðvík Hjálmtýsson, Sigurður Magnús-
son, Birgir Porgilsson, Ágúst Hafberg. í fremri röð frá vinstri: Geir H. Zoega, Stefán Haukur
Einarsson, Sigurlaugur Porkels-son og Lárus Ottesen.
Skýrsla Ferðamálainefaidan
Framtíðaráœtlun
um fer&amál
gerð
Hreinlæti ábótavant á gisti-
og veitingastóðum
Siðustu 10 árin hefur aukning
á komu erlendra ferðamanna til
landsins verið 14,2% að meðal-
tali á árunum 1954—1964. Árið
1964 komu 22.969 ferðamenn til
íslands, og eru þá taldir þeir
sem dvelja hér lengur en 24
klst. Kaup bankanna á erlend-
um gjaldeyri ferðamanna það
ár voru kr. 81.700.000 og hafði
upphæðin hækkað um 45% frá
árinu áður. Eru þá ótaldar tekj
ur flugfélaga eða skipa flaga ©g
gjaldeyristekjur í frihöfninni í
Keflavík, sem voru 13,1 millj.
Þessar tölur og margar fleiri
fróðlegar er að finna í starfs-
skýrshi, sem Ferðamálaráð hef-
ur gert yfir s.l. ár, og skýrslu
um fjölda erlendra ferðamanna
og gjaldeyristekjur þeirra vegna.
Segir þar, að um nýliðin ára-
mót hafi Ferðamálaráð starfað
í nærri hálft annað ár. Á starfs-
tímanum hefur ráðið haldið 65
fundi. Þann 29. október 1964 var
Lúðvík Hjálmtýsson ráðinn fram
Ikvæmdastjóri ráðsins.
Þörf 50 milljón króna.
Frá upphafi til áramóta 1965
til ’66 hefur ferðasjóður fengið
14 millj. kr., þar af 1 millj. kr.
framlag frá ríkissjóði, 3 millj.
ikr. lán í Seðlabanka og 10 millj.
kr. lán í Framkvæmdsaibanka,
en greitt af upphæðinni 420 þús.
kr. í lántökugjald til Fram-
kvæmdabanka. Frá upphafi hafa
Ferðamálaráði borist umsóknir
tim lán frá 48 aðilum víðsvegar
að af landinu, Ennþá liggja ekki
fyrir frá öllum lánbeiðendum
éætlanir um kostnað við fram-
kvæmdir, segir í skýrslunni, en
hinsvegar er samanlögð upphæð
lánbeiðna frá þeim, sem þegar
hafa lagt fram formlegar lán-
beiðnir rúmlega 30 milljónir
króna. Hefur fefðamálaráð gert
tillogur tii samgönigumálaráð-
herra um lán að upphæð
15.120.000, en aðilar eru 20. Segir
í skýrslunni að ekki sé fjarri
lagi, að áætla, að ef svara ætti
þeim lánbeiðnum, sem nú liggja
tfyrir og afgreiða ætti hámarks-
lán, sem reglur ferðamálasjóðs
ákveða, þyrfti sjóðurinn nú að
ráða yfir a.m.k. 50 millj. króna.
Ferðamálaráðstefnan var hald-
ín á Þingvöllum 7. og 9. mai
sl., svo sem frá var skýrt í
blaðinu. Fenginn var hingað
danskur ferðamálasérfræðingur,
prófessor Alkjær, til skrafs og
iráðagerða. Og hefur prófessorinn
nú tekið að sér að semja fram-
tíðaráætlun um skipan ferða-
mála á íslandi.
Á s.l. sumri fór Ferðamálaráð
5 daga kynnisferð um landið og
var með í ferðinni eftirlitsmað-
ur með gisti- og veitingahúsum.
Komið var á 31 veitinga- og gisti-
stað á austur-, norður- og vest-
urlandi. Heildarmyndin af á-1
standi veitinga- og gistihúsanna I
á landsbyggðinni reyndist sú, að
hreinlæti og snyrtimennsku væri
mjög ábótavant. Var það sam- (
dóma álit þeirra, sem tóku þátt
í ferðinni, að þörf væri á að
ráða farandkennara, sem gæti
frá því að árið 1962 hafi tekjur
áf erlendum ferðamönnum verið
0,8% af heildartekjum íslend-
inga af vörum og þjónustu. Séu
íslendingar um þessi efni neðstir
á blaði innan OECD þjóðanna.
— IHál Lárusar
Framhald af bls. 8.
Lárus geirði í sóknarræðu sinni
ítarlega grein fyrir hverju ein-
stöku atriði, eða vitnaði til fram
lagðrar greinargerðar. Taldi
ihann sig þar með hafa hrakið
Ihvern og einn einasta lið þeirr-
ar ákæru og aðdróttanna sem
átt nokkra viðdvöl á hverjum fram komu gegn honum, Hilmari
stað, til að veita forráðamönnum ikeit;nUim Stefánssyni og Jóhann-
og starfsliði þar leiðbeiningar,
sem nauðsynlegar eru.
Ýmis önnur venkefni hetfur
Ferðamálaráð haft með hönd-
um, sem of langt yrði upp að
telja. T.d. var unnið að því að
fó rétta mæla í leigubifreiðir,
áhrifum beitt til að halda verð-
lagi innan hóflegra takmarka,
unnið að því að koma upp tjald-
stæði í höfuðborginni, auknum
vegaskiltum á þjóðvegum, stræt-
isvagnaferðum að umferðamið-
stöð og flugvelli, óskað eftir
niðurfellLngu 25 kr. skattsins í
veitingahúsum o.fl. Landkynn-
ingarbæklingar og kvikmyndir
til landkynningar hafa verið
rædd og komið upp nefnd í Því
máli og gerðar tilraunir til að
koma á framifæri kynningar-
greinum um ísland.
í kaflanum ferðamenn og
gjaldeyristekjur eru m.a. skýrt
— Skyggnst iio
Framhald af bls. 11.
koma við sögu — og allt er af-
greitt með skilum.
Afrakstur þessa erfiðis Cap-
otes er greinargóð blaða-
mennska en gerir einnig harla
góð skil því sem Capote kall-
ar sjálfur „landið undir yfir-
borðinú', ónumda landið. Hann
varpar skýru og skilmerkilegu
ljósi á þá þungu strauma og
myrku öfl sem leiddu til þessa
verknaðar og morðið setur hann
þannig á svið að lesandanum
finnst hann lifa og hrærast
meðal þessa fólks.
Capote sneið þessa sögu sína
til birtingar sem framhaldssögu
í The New Yorker í fyrra og
seldist- þá tímaritið betur en
nokkru sinni fyrr. Hann hefur
fengið hálfa milljón dala fyrir
rétt til endurprentunar á bók-
inni og nærri hálfa milljón til
viðbótar fyrir réttinn til að
kvikmynda hana. Fyrsta prent-
un bókarinnar, harðspjalda,
selst nú sem óðast og þó upp-
lagið hafi verið 100.000 eintök
er ekki annað sjáanlegt en -ð
það muni bráðlega ganga til
þurrðar. Svo virðist sem bók-
in sanni þá fullyrðingu Capot-
es að þegar ritsnillingur taki
blaðamennsku réttum tökum
verði árangurinn ekki fjarri
því að mega heita list.
esi Lárussyni í nafndum skrifum
Frjálsrar Þjóðar.
Lárus Jóihannesson sagði í
sóknarræðu sinni að verjandi
teldi hann í greinargerð sinni
alltof hörundsáran fyrir þeiim
skrifum, sem fram hefðu komið
í Frjálsri Þjóð og hefði hann tal
ið í þeim að sér veizt, hefði stefn
andi getað krafizt opinherrar
rannsóknar. ..
Lárus sagði, að hann hefði eng
an rétt haft til að beiðast opin-
berrar rannsóknar og málssókn-
ar nema ásakanirnar hefðu ver-
ið svo alvarlegar, að þær hefðu
kostað hann embættismissi, ef
sannar hefðu reynst. Með þvi
að benda á þessa leið hefði mála
færslumaður stefndra viður-
ikennt óbeinlínis að ásakanirnar
hefðu verið miklu alvarlegri en
hann vildi nú vera láta.
Lárus Jóhannesson lagði á það
áherzlu í sóknarræðu sinni, að
fyrrgreind skrif hefðu verið
fyrst og fremst árásir á sig sem
hæstaréttardómara, en ekki sem
einstakling. Vitnaði hann til
fjölda ummæla í skrifunum er
þetta sönnuðu.
Lárus Jóhanneson hafði í upp-
hafi máls síns fyrir dómara, gert
réttarkröfur í allmörgum liðum
gegn Einari Braga Sigurðssyni
og fleirum, svo sem:
Að hin umstefndu ummæli sem
um getur í stefnu og greinargerð
verði dæmd dauð og ómerk.
Þá er þess krafizt að aðal-
stefndi, Einar Bragi Sigurðsson,
verði dæmdur til hæfilegrar
refsingar fyrir greinar þessar, og
fyrir að leggja stefnanda opin-
berlega í einelti með vísvitandi
röngum skýrslum. Þá er þess
krafizt að aðalstefndi verði
dæmdur til að greiða kostnað af
'birtingu dómsins í máli þessu í
þeim blöðum sem minntust á
það, og til að birta væntanlegan
dóm í fyrsta eða öðru tölublaði
Frjálsrar þjóðar eftir birtingu
hans. Þá er þess krafizt að aðal-
stefndi verði dæmdur til að
greiða stefnanda miskabætur
fyrir þjáningar, óþægindi, svo og
fyrir röskun á stöðu og högum.
Einnig er krafizt greiðslu máls-
kostnaðar. Þá eru og gerðar rétt-
arkröfur á hendur hinum vara-
stefndu, að þeir verði, einn fyrir
alla og allir fyrir einn dæmdir
til að þola að fjárnám verði gert
í eignum þeirra til lúkningar
réttarkrafa sinna í greinargerð.
Verjandi hóf mál sitt með því
að rekja blaðaskrif Nýrra viku-
tíðinda frá 29. desember árið
1961, sem hann sagði að væri
undanfari þeirra skrifa er komið
hefðu í Frjálsri þjóð síðar. Þar
næst kom hann að kæru Ágústar
Sigurðssonar á hendur Jóhannesi
Lárussyni. Las hann ákærubréf
ið. Þessu næst ræddi hann sam-
skipti Gils Guðmundssonar og
Lárusar Jóhannessonar, og taldi
hann, að í þeim viðræðum hefði
Gils aðra sögu að segja en Lárus.
Þá fór verjandi yfir al.lar greinar
þær sem ákæran fjallar um og
rakti hverja einstaka þeira.
Að loknum umræðum um grein
arnar taldi hann að frá sínu sjón
armiði væru þær í engu æru-
meiðandi fyrir sækjanda. Þær
væru • allar almenns, pólitísks
eðlis, og gagnrýni róttæks stjórn
arandstöðublaðs gegn fjármála-
ástandinu í landinu yfirleitt.
Taldi hann sækjanda að þarf-
lausu hörundsáran fyrir þeirri
gagnrýni. Hvergi væri dróttað að
Lárusi að hann hefði gert sig
sekan í neinu óheiðarlegu, hvað
þá refsiverðu athæfi. Það eitt
væri gagnrýnt að hann hefði,
eftir að hann varð hæstaréttar.
dómari, misnotað aðstöðu sína við
Búnaðarbankann, til þess að selja
honum nokkra víxla fyrir Jó
hannes son sinn. Hann kvað
greinarnar hafa verið gagnrýni
róttæks stjórnarandstöðublaðs á
stjórn Búnaðarbankans og fjár-
málaástandið hér á landi yfirleitt
Og að greinarnar hafi ekki verið
óhæfilega orðaðar og án allrar
illgirni. I lok ræðu sinnar lagði
verjandi fram vottorð um víxla-
kaup Jóhannesar frá frú Þuríði
Möller, er hann sagði sýna við-
skipti við Jóhannes Lárusson, og
toún taldi sig hafa greitt afföll
af en fengið endurgreiddan
hluta af iþeim.
Að lokinni ræðu verjanda var
réttarhöldum frestað, þar til í
gær, að þau hófust kl. 10 f.h.
á ný.
Þá tók sækjandi Lárus Jóhann
esson til máls á ný og svaraði
í stuttu máli ræðu verjanda.
Hann kvað furðulegt að bendla
þessu máli við skrif Nýrra viku-
tíðinda, sem komið hefðu tutt-
ugu mánuðum áður en Frjáls
þjóð hóf umræður um þetta mál.
Það skyti Frjálsri þjóð engan
veginn undan ábyrgð þó að róg-
ur hafi birzt í öðrum blöðum.
Það væri jafnmikil sök að taka
róg upp eftir öðrum eins og að
hefja hann sjálfur. Þá taldi sækj-
andi skýrslu Gils Guðmundsson-
ar litaða og benti á dæmi því til
sönnunar. Einnig benti hann á,
að Frjáls þjóð hefði vísvitandi
vanrækt að lei'ta réttra upplýs-
inga, sem hann hefði boðið fram.
Loks fór Lárus Jóhannesson á
ný yfir greinar þær sem birzt
höfðu í Frjálsri þjóð ðg tók
stuttan úrdrátt úr hverri þeirra
er sýndi fram á að þær væru
aðdróttanir gegn honum og fleir-
um um okur, skattsvik, fjármóla-
spillingu, glæpsamlegt atferli,
undanskot sönnunargagna og
dylgjur um hagsmunatengsl hans
við fyrrv. bankastjóra Búnaðar
bankans.
Þá ræddi sækjandi vottorð frú
Þuríðar Möller, Hringbraut 113,
sem hefði á sínum tima verið
gefið í hefndarskyni vegna þess
að hann neitaði frúnni um veð
bandslýsingu með því skil
yrði að nafn hennaý yrði ekki
birt og var það bókað
í þingbókina. Vottorðið hefði
verið skrifað af Bergi Sig-
urbjörnssyni, en eftir frásögn
hennar. Þegar til eiðfestingar
kom á þessu vottorði fyrir dóm-
ara, sem Lárus kvað rangt í veru
ingi lokið í máli þessu.
- Utan úr heimi
Framhald af bls. 14.
ýmsir stjórnmálamenn í Indó-
nesíu, þar á meðal forsetinn,
hafi vitað, að bylting stóð
fyrir dyrum. Síðan áttu komm
únistar að taka öll völdin í
landinu.
Herinn ákvað að hefna fyrir
morðin á hershöfðingjunum
sex. Er Sukarno lagðist gegn
því, sneru hershöfðingjarnir
sér til samtaka ungra Mú-
hameðstrúarmanna, í borg-
um, bæjum og sveitum. Þessi
samtök höfðu orðið illa fyrir
barðinu á kommúnistum, er
þeir — með samþykki Su-
karno — knúðu verkamenn,
bændur, unglinga og konur
til að ganga í kommúnisk
fjöldasamtök.
Það er í þorpum og úti á
sjálfri landsbyggðinni, sem
blóðbaðið hefur verið rnest.
Átökunum hefur verið lýst á
etfirfarandi hátt, af sjónar-
votti:
„Herinn handtók kommún-
ista, og flutti þá til áfskekktra
staða í frumskóginum. Af „til
viljun" voru þar fyrir hópar
Múhameðstrúarmanna. Þeir
réðust á kommúnistana, og
börðu þá hreinlega í hel“.
Sjónarvottar segja einnig,
að herinn hafi fyrirskipað
valdalitlum kommúnistum að
taka háttsetta skoranarbæður
sína af lífi. og „þvo þannig
hendur sínar“ af fyrri. glæp-
um.
Vesturlandabúar, sem feng
ið hafa tækifæri til að ferð-
ast um Indónesíu að undan-
förnu, segja, að víða megi
sjá höfuð fórnardýranna fest
á girðingarstaura og stengur
meðfram þjóðvegunum. Her-
inn hefur nú tekið af lífi alla
helztu leiðtoga kommúnista,
og þúsundir þeirra hafa verið
teknir höndum, eða reknir úr
þjónustu ríkisins. Fjöldasam-
tök kommúnista hafa verið
leyst upp.
Þótt þgnnig hafi verið geng
ið milli bols og höfuðs á flest-
um kommúnistaleiðtogum, þá
stendur enn mikil Valdabar-
átta í Indónesíu. Sukarno
berst af oddi og egg fyrir við
urkenningu á því, að hann sé
enn „byltingarleiðtoginn
mikli“.
„Hver sá, sem enn vil.1 fylgja
mér, á að veita mér fullan
stuðning, og verja mig“ sagði
Sukarno í ræðu, sem hann
hélt á fundi 16. janúar, þar
sem síhækkandi verðlag í
Indónesíu var til umræðu,
matvælaskortur og atvinnu-
leysi.
Fundinn sóttu unglingar,
sem mjög hafa látið til sin
taka að undanförnu. Hefur
unga fólkið, undir forystu
menntamanna, krafizt þess áð
stjórnin bindi enda á „ófremd
arástand“ það, sem ríkt hefur.
Menntamenn þessir njóta
nokkurs fylgis í röðum hers-
ins, en ráðamenn hans hafa
verið tregir til að takast á
hendur nokkra ábyrgð á á-
standinu í efnahagsmálum.
Þeir vita, að forsetinn er enn
vinsæll í sveitum, og innan
hersins. Væri Sukarno nú rek
inn frá völdum, kynni ástand
ið að versna um allan helm-
ing.
Ástandið nú er því þannig,
að kommúnistar hafa misst
völdin ,en baráttan stendur
áfram milli æðstu ráðamanna
hersins og Sukamo, forseta.