Morgunblaðið - 23.02.1966, Page 4

4
MORGUNBLADID
Miðvikudagur 23. íebrúar 1966
\

Volkswagen 1965 og ’66.
m""mmBILALEIGAN
rALUR P
RAUÐARÁRSTÍG 31
SÍMI 220 22
BÍLALEIGAN
FERÐ
Daggjald kr. 300
— pr. km kr. 3.
SÍMI 34406
SEHDUM
LITLÁ
bílaleigan
Ingólfsstræti 11.
Volkswagen 1200 og 1300.
BIFREIDALEIGAN
VAKUR
Sundlaugav. 12.
Daggjald kr. 300,00
og kr. 3,00 pr. km.
Sími 35135.
Eftir lokun 34936 og 36217.
Húsbyggj-
endur
Tek að mér aUs konar pípu-
lagnir, svo sem miðstöðvar-
lagnir, vatnslagnir. Uppsetn-
ingu hreinlætistækja. Við-
gerðir.
Axel Magnússon
pípulagningameistari.
Selfossi. Simi 277.
Fjaðrir, fjaðrablöð, hljóðkútar
púströr o.fl. varahlutir
í margar gerðir bifreiða.
Bílavörubúðin FJÖÐRIN
Laugavegi 168. — Sími 24180.
Málflutningsskrifstofa
Vagn E. Jónsson
Gunnar M. Guðmundsson
Austurstræti 9
Símar 21410 og 14400.
Höfum flutt verzlun vora og
verkstæði að
✓
LÁGMÚLA 9
Símar:
38820 (Kl. 9—17)
38821 (Verzlunin)
38822 (Verkstæðið)
38823 (Skrifstofan)
Bræburnir Ormsson hf.
Vesturgötu 3, Lágmúla 9.
Sími 38820.
Rannsóknar þörf
Nú ættu Reykvíkingar
að vera búnir að fá fiskinn á
diskinn. Einn togarafarmur
ætti að nægja okkur í nokkra
daga.
Svo oft hefur verið lýst yfir
furðu vegna fisk-fátæktarinn-
ar í matvöruverzlunum höfuð
borgarinnar, að ástæðulaust
er að eyða mörgum orðum um
það að sinni. En einkennilega
hljómar það, að íslendingar —
mesta fiskveiðiþjóð í heimi
(miðað við fólksfjölda) —
geta ekki aflað í soðið fyrir
sjálfa landsmenn. Vissulega
koma ógæftir. En ástandið er
óþarflega bágborið. Hér hlýtur
að vera um galla á dreifingar-
kerfinu að ræða. t»etta er mál,
sem ekki varða fisksalana eina,
heldur allan almenning.
Hið sífellda vandræða-
ástand á þessu sviði væri í
mörgum löndum talin næg
ástæða til þess að láta fara
fram rannsókn af hálfu opin-
berra aðila.
if Mikill munur
Kunningi minn, sem
var að koma frá París, sagði,
að þar væri komið vor. Ég hef
ekki fylgzt með því, sem þeir
hafa sagt um hitastigið í þeirri
borg — í veðurfréttunum okk-
ar, en hann sagði, að fólk
gengi þar léttklætt, engu væri
líkara en að vorið væri komið.
Það er langt frá París til
Neskaupstaðar, lengra nú en
oft áður. Við hér sunnanlands
höfum í mörg ár ekki séð ann-
an eins snjó og þeir segja að
sé fyrir austan. Þar hefur fólk
orðið að grafa sig út úr hús-
unum — og er í rauninni furðu
legt hve mikill munur getur
verið á veðurlagi á tveimur
stöðum á íslandi. Að vísu
hefur verið fjári kalt hér
syðra. En snjór er hér enginn
að ráði — og ég er hræddur
um að allt færi hér úr skorð-
um, ef við fengjum yfir okkur
snjó eins og þeir á Neskaup-
stað og öðrum stöðum eystra.
— Við bíðum öll eftir Parísar-
vorinu.
Landkynning?
Stúlka, sem skrifar und-
ir nafninu „Föðurlandsvinur"
sendir okkur eftirfarandi lín-
ur:
„Kæri Velvakandi!
í dag fékk ég bréf frá
danskri stúlku sem ég hef
skrifazt á við í nokkur ár. Hún
sagði mér meðal annars, að
hún hafði séð í sjónvarpinu,
þátt frá íslandi sem nefndur
var, „Hvernig íslenzkir ungl-
ingar skemmta sér“.
Þátturinn fjallaði um komu
ensku bítlahljómsveitarinnar
„The Kinks“ til íslands og
hvernig unglingarnir tóku á
móti þeim með öskrum og öll-
um illum látum og einnig um
hljómleikana þeirra með sömu
látum (líklega hafa ungling-
arnir verið beðnir um að auka
hávaðann og lætin til þess að
það yrði áhrifameira fyrir
sjónvarpstökuna).
Nú spyr ég: Hvers vegna
eru svona sjónvarpstökur
sendar úr landi og sýndar er-
lendis sem fréttaþættir frá Is-
landi? Er ekkert eftirlit með
þessu? Ef menn ætla að taka
myndir af skemmtanalífi ís-
lenzkra unglinga, af hverju
fara þeir ekki í Glaumbæ,
Breiðfirðingabúð og Lidó t.d.?
Þar leika íslenzkar hljóm-
sveitir fyrir dansi og ungl-
ingarnir skemmta sér án
öskurs og óláta.
Föðurlandsvinur“.
jg Þakkar Guði
Hér er annað bréf —
og hefur það legið hjá mér
nokkuð lengi:
„Góði Velvakandi. Mér
fannst svo indælt að lesa pist-
ilinn eftir blessaðan dómpróf-
astinn á sunnudaginn, sérstak-
lega það, sem fjallaði um
„trúaða“ fólkið, að ég má til
að vekja á því athygli, einkum
eftirfarandi klausu: „Afstaða
„trúaðra" til annarra manna
er tíðum svo ömurlega nei-
kvæð og ber svo mikinn vott
hroka, sjálfsánægju, kulda og
hryssingshætti í dómum, að
„vantrúaðir“ geta sagt með
fullum rökum, að þeir biðji
Guð að forða sér frá slíku
hugarfari. Að hafa stöðugt
guðsorð á vörum og brenn-
andi trúboðsáhuga samfara
þessu hugarfari, er æði vafa-
samur ávinningur kristindóm-
inum.“
Mér finnst þetta lýsa svo
miklu frjálslyndi og víðsýni,
að ég ekki tali um hlýjuna,
kærleiksþelið og umburðar-
lyndið, að ég get ekki orða
bundizt. Mikið má kirkjan
vera þakklát fyrir að hafa
slíkan mann í þjónustu sinni.
Ef allir þjónar hennar væru
slíkir, væri ekki mikið um
„trúaða“ í okkar landi. Þetta
með kalda hugarfarið og trú-
boðsáhugann fannst mér sér-
staklega athyglisvert. Ég hef
það nefnilega fyrir satt, að
kuldinn sé svo mikill í þessu
trúboðsfólki, að það leyfir sér,
mitt í öllum hjúkrunarkvenna
skortinum, að senda af land-
inu hjúkrunarkonur til að
stumra yfir blökkumönnum í
Afríku. Og Landsspítalinn,
sem varð að loka stofum í sum
ar vegna skorts á hjúkrunar-
konum.' Ég held að ég bæti
inn í kvöldbænina mína þess-
ari fallegu bæn: Guð ég þakka
þér fyrir, að ég er ekki eins
og „trúaða“ fólkið.
Fyrrverandi sóknarbarn.“
Bjór og barna-
fræðsla
Loks kemur hér bréf frá
Viggó Oddssyni í Rhodesiu.
Þetta er hluti af löngu bréfi
— og þar svarar hann að ein-
hverju leyti smáathugasemd
sem ég gerði við bréf, er birt-
ist frá honum ekki alls fyrir
löngu. Annars furða ég mig
á því hve póstsamgöngur eru
góðar við Rhodesiu. Ég er
viss um að þær eru meira en
helmingi betri en t. d. við
Raufarhöfn. En hér koma kafl
ar úr bréfi Viggós:
„Kæri Velvakandi!
Þakkir fyrir bjórbréfið sem
þú birtir frá mér 2. febrúar og
tilmæli um að ég skilgreini
nánar hvernig menntun svert-
ingja fer fram á þróaðasta
svæði í Afríku, varðandi bjór-
inn sem veitingamenn greiddu
niður vegna refsiaðgerða
Breta gegn Rhodesiu, var það
gert aðeins til að slæva gleði
Wilsons því að hann er sjálfur
mesta bjórvömb, sem oft er
myndaður með bjórkollu í
hendi.
Mér hefir sérstaklega gefist
kostur á að kynna mér fræðslu
mál svartra, bæði í Rhodesiu
og S.-Afríku. Þetta er ofsalegt
fyrirtæki, því t. d. í Rhodesiu
eru hlutföllin þau, að íslend-
ingar myndu fæða, klæða,
mennta og veita vinnu öllum
Dönum, er fræðslukerfi fsl.
anzi kostnaðarsamt þótt 4
millj. svertingjar bættust ekki
einnig við. Þó eru um 83%
svertingja 7—14 ára í skóla
í S.-Afríku og um 85% í Rhod..
Til samanburðar heyrði ég út-
varpið lýsa menntun í öðrum
löndum Afríku þar sem um
5% barna voru í skóla í Ethiop
hiu, og ekki var sagan betri
frá flestum öðrum Araba- og
blökkuþ j óðum.
'Ar Barnaskólarnir
Ég hefi nokkrum sinn-
um farið í kynnisferðir í svert-
ingjahverfi Rhodesiu með ein-
um blökkupilti sem með okkur
vinnur, hann ætlar að verða
kennari og vantar aðeins til-
skilinn aldur til að starfa.
Hann sýndi mér stóran kenn-
araskóla í Umtali, hann var
aðeins fyrir svertingja og
hefði verið íslandi til sóma ef
hann hefði verið heima, síðar
ókum við út í „svertingja-
sveit" þar sem þeir hafa frá-
tekið einkaland. Við ókum í
gegnum frumskóg með veg
sem minnti mig á Stakka-
hlíð í haustrigningu áður en
hún var malbikuð. Víða voru
svertingjaþorp eins og í Tarzan
bókunum, strákofar, hrísgirð-
ingar og fjölbreyttur gróður,
gúmmítré, pylsutré, 5 metra
mauraþúfur og pöddur á stærð
við sígarettupakka. Víða voru
horaðar kýr með feiknaleg
horn. Eftir mikinn akstur og
fullvissir um að ákvörðunar-
staður væri bak við næstu
beygju, komum við að barna-
skólahverfi sem surtur ætlaði
að sjá. Þar voru nokkur hvít
smáhýsi og kennarabústaðir
með stráþaki, hrörleg kirkja
var þar einnig. Einn kennar-
inn sýndi mér allt, hann tek-
ur börn frá 8 ára aldri til náms
og er kennt á móðurmálinu
fyrsta árið en síðan ensku bætt
við. Þar læðru börnin að
reikna og lesa, föndurvinnu
o. fl., Sumir gluggar voru rúðu
lausir, enda nægur hiti, og
litlar eðlur hlupu um veggú
Eftir sjálfstæðið hefur Ian
Smith oftsinnis kallað hina 600
ættarhöf ðingj a svertingja til
funda til að auka þátttöku
svertingja í stjórn og menntun
í sæmræmi við siði og vilja
ættflokkanna til breyttra „út-
lendra" siða.
★ Uppeldi í borgum
Uppeldi svertingja í borg
um er ólíkt að því leyti, að þá
eru svartir oft þátttakendur f
lífi og starfi hvíta-mannsins.
Þangað kemur hið forvitna
fólk úr strákofunum, byrjar
sem sendlar eða aðstoðarfólta
á heimilum. Reynt er að
kenna þeim hreinlæti og áreið-
anleik i starfi, en þá verður
ætíð einhver hvítur að fylgjast
með því almennt eru svert-
ingjar andlega á við 10—14 ára
börn. Það tekur um 21 ár i
flestum löndum fyrir hvítt
fólk að teljast nógu þroskað til
að kjósa, en hér ná enn fáir
svo miklum þroska, þótt reyní
sé að ýta þeim áfram. Það er
þjóðar nauðsyn að þessi skari
sé sjálfbjarga og taki virkari
þátt í starfinu í landinu.
Þegar svartir fá völd án hæfi-
leika, fer allt í voða, eins og
í Nígeríu, Kongo, Dahoma
o. m. fl .löndum þar sem blóð-
böð og byltingar eru furðu tíð-
ar. f Afríku eru einkum kín-
verskir kommar mjög ákafir f
að útbreiða áhrif sín, en af
því stafa öll lætin í Rhodesiu,
að þeir vilja að Nkomo taki
strax við völdum.
3—7 eiginkonur
Eitt erfiðasta vandamál
ið við að troða vestrænni
menningu á svertingjana er að
þeir eru ekki svo mjög hrifn-
ir af okkar siðum. T. d. vilja
þeir hafa í friði sitt fjölkvæni
og hjátrú og alda gamla þjóð-
ararfleifð. Sé höggvið á þessi
bönd verða þeir eins og akk-
erislaust skip. Einn svertingi
sem hjá okkur vinnur og er
frá ríkinu Malavi er sagður
eiga 3 konur og 7 börn. Dönsk
kona sagði mér að svertingi
í S.-Afríku ætti 7 konur, og
sýndi mér mynd af honum.
í S.-Afríku eru um 9 aðal svert
ingjaþjóðir á mism. þroska-
stigi. Sumir steinaldarmenn,
en stærsta þjóðin þar, 4 millj.
Xhosar, hafa fengið sjálfstæði
í Transkei sem er á stærð við
Danmörku. S.-Afríka er að
reyna að koma þessum 11
millj. svertingjum af sér á
þennan hátt, um leið og þeir
eru nógu margir til forystu-
starfa og viðunandi menntun
taka þeir við sínu forna erfða-
landi í ríkj asambandi S,-
Afríku.
Salisbury í febrúar
Xiggó Oddsson.
m Aðalfundur félagsins
verður í Tjarnarbúð mánudaginn 28. febrúar
kl. 8,30 síðd.
Venjuleg aðalfundarstörf — Lagabreytingar.
STJÓRNIN.