Morgunblaðið - 26.06.1966, Qupperneq 3

öUímiluagur ío.' jum umu
■n w n w t/ >• 4»
☆
NÝLEGA var staddur hér á
landi norskur skipaverkfræð-
ingur Idar Ulstein að nafni,
einn af eigendum Ulstein
Mek. verksted, sem m.a.
byggði hið nýja og glæsilega
síldarskip Héðin, sem ný-
kominn er til landsins. Er
skipinu var hleypt af stokk-
unum á sínum tíma í Noregi
kölluðu norsku blöðin það
fullkomnasta fiskiskip heims-
ins. Héðinn er búinn mörg-
um nýjungum. M.a. eru í
skipinu tankar þar sem hægt
er að geyma 800 tunnur af
aflanum kældar í sjó svo dög-
um skiptir. JÞá er í skipinu
Sr. Jón Aubuns, dómprófastur:
Aldarminning
merkismanns
Stefniskrúfan á Héðni. Hún er 75 hö., knúin með háþrýsti-
kerfi frá aöalvél. Grindurnar eru til að vavna því að nótin
fari í skrúfuna.
Ekkert til fyrirstöðu að stórum
togurum verði breytt í síldarskip
Rætt v/ð norskan skipaverkfræbing
önnur merk nýjung, sem
kunnugir telja að hafi jafn-
mikla tæknilega þýðingu og
kraftblökkin á sínum tíma
við síldveiðar. Þetta eru svo
kallaðar hliðarskrúfur sem
komið er fyrir neðarlega
framan og aftan á skipinu.
Þessar skrúfur gera það að
verkum, að hægt er að snúa
skipinu á „punnktinum", eins
og sjómenn kalla það. Skrúf-
urnar sem smíðaðar eru af
systurfyrirtæki Ulstein Mek.
verksted. Ulstein Propeller
A. s. eru hvor um sig 75 hö.
og eru knúðar með háþrýsti-
kerfi frá aðalvél.
Idar Ulstein sagði í viðtali
við Mbl. að haft væri eftir
þeim skipstjórum, sem hefðu
reynt þennan útbúnað, að
hann væri mjög þægilegur í
meðförum. Hann væri end-
ingargóður, gæfi meiri afla-
möguleika og aukinn hraða í
veiðunum. Einnig er miklu
auðveldara að athafna sig í
þröngum höfnum, eða úti á
miðum, þar sem oft er þröng
á þingi þegar flotinn er all-
ur á veiðum á litlu svæði.
t>á geta þessar skrúfur auð-
veldað til mikilla mur.a
löndun í síldartökuskip úti
á miðunum því að þær halda
skipinu stöðugu á meðan á
lönduninni stendur. Þess má
geta að á sl. sumri lönduðu
íslenzk síldveiðiskip 200000
tunnum yfir í síldartökuskip.
Ulstein Mek. Verksted hef-
ur einnig með höndum breyt-
ingar á b/v Þorsteini Þorska-
bít, en 'hann er sem kunnugt
er fyrsti íslenzki togarinn
sem breytt er í síldarskip.
Þorskabítur verður útbúinn
með sams konar skrúfum og
Héðinn, nema þær eru 100 hö.
hvor um sig, en Þorskabítur
er 160 lestum stærri en Héð-
inn. Talsvert hefur verið skrif
að um þessa tilraun, og hafa
útgerðarmenn sýnt henni mik
inn áhuga.
Heyrst hefur, að reynist
Þorskabítur vel á síldveiðun-
um í sumar, verði þegar haf-
izt handa um að framkvæma
sams konar breytingar á
fleiri togurum.
— Nú er Þorsteinn Þorska-
bítur um 500 lestir að stærð,
en allir aðrir íslénzkir togar-
ar frá 640—1000 lestir. Álitið
þér að hægt sé að gera sams-
konar breytingar á þeim með
sama árangri?
— Tvímælalaust. Þegar
skipin eru útbúin hliðar-
skrúfum þurfa þau miklu
minna athafnasvæði en ella.
Það er þetta atriði sem mér
skilzt að hafi helzt staðið í
veginum er þið gerðuð til-
raunina með Hallveigu
Fróðadóttur fyrir nokkrum
árum. Við smíðum einnig allt
að 200 ha. skrúfur, sem
myndu hentd stærri skipum.
— Hefur fyrirtækið fengið
einhverjar pantanir á slíkum
skrúfum?
— Já, við munum setja
slíkar skrúfur í Sigurborgu
frá Ólafsfirði, en hún mun
vera stærsta síldveiðiskip
sem smíðað hefur verið á ís-
landi. Margir aðilar hafa sýnt
þessu máli áhuga, og bíða nú
með eftirvæntingu eftir
reynslu Þorskabíts.
— Geta bessar skrúfur ekki
komið að gagni við aðrar
veiðar en síldveiðar?
//
79. júní 7966
44
Fjöíbreytt ársrit Kvenréttindafélags
Islands
ÁRSRIT Kvenréttlndafélags ís-
lands, „19. júní 1966“, kom út
um siðústu helgi fjölbreytt að
efni og vandað að frágangi. Á
forsíðu er mynd af málverki eftir
hina kunnu íslenzku listakonu
l.ouísu Matthíasdóttur Bell, sem
búsett er i New York. Petrina K.
Jakobsson ritar ennfremur stutta
grein um listakonung og rekur
feril hennar. Leifur Sveinsson
ritar minningarorð um Júliönu
Sveinsdóttur listmálara.
Af öðru efni ritsins má nefna
tvær greinar eftir Petrínu K.
Jakobsson, „Launajafnrétti í
framkvæmd“ og „Um barna-
gæzlu og leikvelli“. Sigríður J.
Magnússon ritar grein um Indiru
Gandhi forsætisráðherra Ind-
lands. Ragnhildur Jónsdóttir á
tvær greinar í ritinu aðra nefnir
hún „Auknar tryggingar“ (þar
ræðir hún við Harald Guðmunds
son), hina „Barnaskapur . . . ?“
Ennfremur hefur hún þýtt grein
eftir Helen Judd, sem nefnist
„Rétturinn til að lifa“ og fjallar
um stöðu kvenna í vanþróuðum
— Jú, án efa. Þær ættu að
henta vel bæði togveiðum og
línuveiðum. Annars álít ég
að þær hafi mest gildi við
síldveiðar. Þær gera bátunum
jíleift að athafna sig við veið-
arnar í verri veðrum og
minnka um leið mikið álagið
á nótina.
— Vilduð þér segja okkur
eitthvað frá skipasmíðastöð
ykkar?
— Ulstein Mek. verksted
var stofnað árið 1917 og var
fyrstu árin eingöngu unnið
við skipaviðgerðir en síðar
hafin smíði tréskipa. Stál-
skipasmíðar hófust hjá fyrir-
tækinu árið 1957 og voru það
árið smíðuð 10 skip. Af ís-
lenzkum skipum sem við höf-
um smíðað má m.a. nefna
Siglfirðing, Ingiber Ólafsson
og Goðann. Nú sem stendur
erum við með nýsmíði nr. 49
og átta pantanir liggja fyrir.
Raunverulega eru fyrirtækin
3. í Molde verft þar sem 220
menn starfa er byrjað á smíði
skipanna, en síðan eru þau
dregin til Ulsteinvik til fulln-
aðarfrágangs, og að lokum
hið nýstofnaða Ulstein Prop-
eller þar sem eingöngu eru
framleiddar skrúfur.
— Að lokum Ulstein. Hald-
ið þér að þessi útbúnaður
eigi eftir að valda byltingu í
sildveiðum?
— Ég vil nú ekki taka svo
sterkt til orða. Síldveiðitækn-
in er þegar komin á mjög
hátt stig, en þessi útbúnaður
ætti að auðvelda þær míKið
og auka aflamöguleikanna.
Þess má einnig geta að
Norðmenn eru nú sem óðast
að setja hliðarskrúfur á sel-
veiðara sína, þannig að þeir
verði jafnvígir til síldveiða
og selfangs.
löndum. Guðrún P. Helgadóttir
ritar stutta grein um „Lausn
handritamálsins“ og fylgir henni
heilsíðumynd af síðu úr Njáiu-
handriti frá því um 1300.
Anna Sigurðardóttir ritar um
„Jafnréttismál á erlendum vett-
vangi“ og drepur á ýmsar nýj-
ungar erlendis. Þá er grein eftir
franska rithöfundinn André
Maurois, sem nefnist „Konur í
ábyrgðarstöðum“. Sigríður Ein-
ars frá Munaðarnesi ritar endur-
minningar sem hún nefnir „Þeg-
ar ég var sautján ára og komst
undir regnbogann". Guðfinna
Þorsteinsdóttir ritar stuttan þátt
sem nefnist „Katlarífur" og er
bernskuminning.
Ljóð eru allmörg í ritinu. Sig-
ríður Einars á þar ljóðin „Sofa
blóm" og „Vegurinn". Steingerð-
ur Guðmundsdóttir á ljóðin
„Sumarmál" og „Jonsmessunótt".
Þessa dagana minnist kirkja
íslands þess, að öld er liðjn frá
fæðingu eins af hennar ágæt-
ustu sonum, dr. Jóns Helgason-
ar biskups.
Jón Helgason biskup verður
þeim minnistæður, sem þekktu
hann, harðgáíaður maður, lærð
ur og fjölfróður í mörgum efn-
um, virðulegur kirkjuhöfðingi í
gömlum stíl, manna glaðastur
i viðmóti og viðræðum, hispurs-
laús og máldjarfur og allra
manna fjarlægastur hvers kon-
ar hégómaskap. Og hann hélt
þeim háttum, sem vöktu virð-
ingu, trúmaður í háttum og tali,
án þess að þurfa að bregða fyr-
ir sig hátíðlegheitum um oí eða
helgislepju.
Hann var einn meginfrum-
herji nýrrar og frjálslyndrar
trúmálastefnu á sinni tíð og
harðskeyttur bardagamaður í
ræðu og riti. Það stóð lengi um
hann stormur þvi að einarður
stóð hann með þeim sjónarmið-
um, sem hann taldi miða til
heilla kristni og kirkju.
í biskupsdómi lagði hann bar-
áttuna að mestu niður, enda
voru sjónarmið nýguðfræðinnar
þá mjög orðin ráðandi í kirkju
landsins.
Það er rétt, að gefa honum
orðið í þessum kirkjuþætti og
flytja lesendum stutta kafla úr
ritgerð, sem hann birti i Nýju
Kirkjublaði árjð 1908. Hann sá
samtíð sína fjarlægjast kirkj-
una, og hann brann af löngun
éftir að leiða þetta fólk aftur
IMámskeið í
rafemdareiknun
ÞANN 5. júlí n.k. hefst nám-
skeið á vegum Reiknistofnunar
Háskólans. Kennd verða grund-
vallaratriði vaiðandi úrvinnslu
gagna í rafeindareiknum og
gerð FORTRAN forskrifta.
Kennslan miðast við þann reikni
sem háskólinn á, og verða leyst
raunhæft verkefni á honum.
Þátttaka er öllum heimil, sem
hafa stúdentspróf úr stærðfræði
deild eða samsvarandi reynslu.
Kennt verður á þriðjudögum
og fimmtudögum frá kl. 13 til
15. Námskeiðinu lýkur 21. júlí.
Þátttökugjald er kr. 900. — Þátt
taka tilkynnist í síma 21344 eigi
síðar en 28. júní.
Aætlað er að halda annað nám
skeið í september, er miðist við,
að þátttakendur hafi stærðfræði
menntun á borð vjð verkfræð-
inga.
(Fréttatilkynning).
í skaut hinnar heilögu móður.
Hann segir:
„Öll guðfræði er mannaverk
og þar af leiðandi ávallt ófull-
komjn. Öll guðfræði er tkna-
bundin — Svo hefir það verið
frá fyrstu og svo er það enn . .
Ein kynslóðin hefir ávallt
tekið við þar sem hin næsta á
undan hætti rannsóknum sín-
um. Engin kynslóð hefir með
öllu gert sig ánægða með guð-
fræði eldri kynslóða, heldur
tekið trúarsannindin upp til
nýrrar íhugunar og prófunar
samkvæmt Guðs orði í Ritning-
unni, ef ske kynni að eldri kyn-
slóðirnar hefðu að einhverju
leyti misskilið Ritninguna eða
mistekizt útlistun hennar — —
Þessu gleyma þeir menn, sem
tala með mestri fyrirlitningu og
óvild um hina nýju guðfræði
og heimta af guðfræðingunum
að þeir víki ekki frú útlistunum
eldri tíma á sannindum trúar-
innar.
Yfirhofuð byggist allt tal þess
arra manna um yfirburði og á-
gæti hinnar gömlu guðfræði á
misskilningi.
Gömul guðfræði er í engu til-
liti rétthærri eða verðmætari en
gömul læknisfræði. Eða hvað
mundu menn segja um þann
mann, sem kasta vildi fyrir
borð allri nýrri læknisfræði, og
héldi því fram, að einungis
læknisfræði fyrri -alda væri nýt
andi?
Svo hefir farið fyrir hinni
gömlu guðfræði fyrri alda. Því
tjáir ekkj að neita, sem hverj-
um manni liggur í augum op-
ið, sem vill sjá það, að timans
börn skilja hana ekki lengur.
Hin núlifandi kynslóð botnar
ekkert í fjölda hinna kirkjulegu
útlistana eldri tíma á kristin-
dóminum, — og hefir því líka
í stórhópum horfið frá þeim, og
það sem lakar er, horfið — frá
kristindóminum sjálfum.
Kirkjan talar um of tungu
,sem vorir tímar ekki skilja.
Til er sá þáttur í sögu kirkj-
unnar, sem nefna mætti hrak-
farasögu hennar. Það er sagan
sem lýsir framkomu kirkjunnar
gagnvart sannleiksbaráttu mann
anna og viðleitni þeirra í því
að gera sér sem ljósasta grein
fyrir lífsins ráðgátum og öðlast
sjálfstæða skoðun á leyndar-
dómum guðhræðslunnar. Þessi
hrakfarasaga hefði orðið all-
mörgum kapítulum styttri, ef
kirkjunnar menn fyrr á tím-
um hefðu verið gætnari í stað-
hæfingum sínum og varkárari í
dómum sínum, — í einu orði:
vitrari í allri framkomu sinni
gegn nýjum skoðunum og kenn-
ingum, er upp komu, ekki sízt
þeim, er snertu sannleiksmál
kristindómsins.
Vér sem nú lifum ættum sízt
að vinna að því, að sú saga yrði
lengri“.
Ólöf Jónsdóttir á ljóðið „Silfur-
strengur". Drífa Viðar á þrjú
Ijóð í ritinu: „Vetrartré“, „Kalt
vor“ og „Hvítt og blátt“. Guðrún
Árnaöóttir frá Oddsstöðum á þar
ljóðið „Bréfið til Ingu“. Hefur
Eyborg myndskreytt ljóð þriggja
síðasttalinna skálda.
Loks er að nefna þættina
„Brostnir hlekkir". þar sem fjall
að er um fjóra látna samherja,
og „Frá félagsstarfi K.R.F.Í.",
þar sem formaður, Lára Sigur-
björnsdóttir, gefur yfirlit yfir
starfsemi liðins árs.
Ritið er 39 lesmálssíður, ríku-
lega myndskreytt og hið smekk-
legasta. Ritstejóri er Sigríður J.
Magnússon, en auk hennar eru
í útgáfustjórn: Ragnhildur Jóns-
dóttir Sigríður Einars, Sigurveig
Guðmundsdóttir og Petrína K.
Jakobsson.
Það var svo drengilegur o]
ferskur blær yfir skoðunum di
Jóns Helgasonar og þtim trúar
boðskap, sem hann bar þjó
þinni, að mörg ummæli han
eiga fullt erindi. til oknai eni
í dag, þrátt fyrir þær bieyting
ar, eða kannski vegna þtirn
breytinga, sem orðið hafa
guðfræðinni eftir daga haní
Sumu því sem hann sagði, e
erfiðara að samsinna, eins oj
því, að guðfræðin sé í stöðugr
framþróun. Hún á hvorttevggj
sín blómgunarskeið og sín
hnignunartíma.
Minningu drs. Jóns Helgason
ar biskups á kirkjan hans ai
halda í heiðri. Hann var vormað
ur í sinni hreinskilni, sínun
djarflhug og sinni hjspurslausi
sannleikshollustu.
Menn eins og hann eru i
hverjum tírna hin grænu tré.