Morgunblaðið - 10.07.1966, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐI0
Sunnudagur 10. júlí 1960

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi*
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 105.00
1 lausasöiu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jánsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur ílonráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti S. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
EFLING IÐNAÐARINS
ÞÁ er svo komið fyrir
Súkarno, Indónesíuforseta, að
hann hefur orðið aS hlíta
þeirri samþykkt ráðgjafar-
þings landsins að svipta hann
nafngiftinni „lífstíðarforseti“
— og jafnframt hefur hann
látið undan kröfunum um að
hann fari þess formlega á leit
við Suharto, hershöfðingja,
að hann taki að sér myndun
nýrrar stjórnar í landinu.
Ekki er með þessu sagt, dag-
ar Súkarnos í stjórnmálum
séu taldir, en telja má víst,
að atburðir þessir marki þátta
skil í stjórnmálasögu lands-
ins.
Súkarno hefur nú verið
sviptur nær öllum völdum,
enda þótt hann haldi forseta-
embættinu til næstu tveggja
ára. Ekki er óhugsandi að
honum takist að sveigja þró-
un stjórnmálanna sér í vil
á þeim árum — Súkarno hef
ur lengi fengið orð fyrir klók
indi og samningahæfileika —
en erfiðlega mun honum
sennilega reynast að sveigja
stjórn landsins eins langt til
vinstri og áður, því að áhrif
kommúnista í landinu eru nú
mjög þorrin. Þeir hafa verið
drepnir í tugþúsunda tali og
handtökur eru enn tíðar. Er
haft fyrir satt, að ýmsir
kommúnistaforingjar hafi á
undanförnum vikum og mán-
uðum reynt að komast með
leynd til Djakarta, en hafi
jafnóðum verið handteknir.
Þeir eiga í fá hús að venda
því allt fram á síðustu daga
hafa veriS famar fjSlmennar
hópgöngur í Djakarta til árétt
ingar kröfunum um, að starf
semi kommúnista verði hvar
vetna bönnuð og stjórn verið
komið á laggirnar undir for-
sæti Suhartos, til þess að
leggja til atlögu við hið bág-
borna efnalhagsástand í land-
inu. Hafa stúdentar verið
hvað atkvæðamestir í þessum
göngum. Eitthvað mun þó
hafa verið um skærur komm-
únista í borginni síðustu daga
og á morgnjna hefur mátt
sjá málað á húsveggi „niður
með herforingjastjórnina og
Suharto, hershöfðingja“ og
önnur slík slagorð.
Ákvörðunin um að svipta
Sukarno nafngiftinni „lífs-
tíðar forseti" var tekin á
fundi ráðgjafarsamkundu
landsins. Játaðist Súkarno
undir þessa samþykkt í ræðu
er hann hélt á þingi sl. mið-
vikudag og útvarpað var til
þjóðarinnar allrar. Öflugur
hervörður og skriðdrek'ar
voru umhverfis þinghúsið með
an hann talaði. Áður hafði
Súkarno rætt einslega við
Abdul Haris Nasution, hers-
höfðingja þann, er stóð fyrir
gagnbyltingunni sl. haust.
Sem kunnugt er, urðu komm
únistar barnungri dóttur
hans að bana í byltingunni,
er þeir reyndu að koma hon-
um sjálfum fyrir kattarnef,
eins og fleiri herforingjum.
Varð sá atburður sízt til þess
að draga úr hörku hans í
garð kommúnista. Nasution
er hinsvegar sagður maður
remur hlédrægur og hefur
ekki ýkja mikið staðið í sviðs
ljósinu í vetur, enda þótt
hann hafi mikil áhrif. Við Sú
karno, forseta, hefur hann
ekki talað, að sagt er, i u.þ.b.
hálft ár, þar til nú.
Á ráðgjafaþinginu eiga
sæti 520 fulltrúar og skipaði
Framhald á bls. 27
A ð undanförnu hafa mál-
efni íslenzks iðnaðar nokk
uð verið til umræðu á opin-
berum vettvangi vegna frétta
um það, að nokkur iðnfyrir-
tæki hafi hætt starfsemi sinni
eða dregið hana verulega
saman. Skylt er þó að geta
þess, að eitt þessara fyrir-
tækja hætti starfsemi sinni
fyrir tveimur árum, önnur
hafa verið rekin takmarkaðan
tíma á ári hverju, og jafn-
framt er ljóst, að eigendur
sumra þeirra fyrirtækja, sem
rætt hefur verið um að und-
anförnu, hafa ekki gert end-
anlega upp hug sinn um að
hætta starfrækslu þeirra, held
ur er þar um að ræða tíma-
bundna stöðvun.
Hinn víðtæki og fjölbreytti
iðnaðar, sem hér er starfrækt-
ur hefur vaxið upp á tímabili
hafta og takmarkaðs innflutn-
ings. Á síðustu árum hefur
orðið mikil breyting í þeim
efnum, frjálsræði í innflutn-
ingi hefur verið aukið til mik-
illa muna og ekki er óeðlilegt
að í kjölfar breyttra aðstæðna
á sviði innflutnings fylgi
nokkur breyting á uppbygg-
ingu hins innlenda iðnaðar.
Þeim miklu framförum, sem
orðið hafa hér á landi á síð-
ustu árum, hljóta óhjákvæmi
lega að fylgja ýmsar breyt-
ingar, sem stundum eru ekki
jársauklausar fyrir einstaka
aðila, en framfarir hafa jafn-
an einhverjar slíkar afleið-
ingar í för með sér, og hver
vill stöðva þær af þeim sök-
um?
Stjórnarandstæðingar hafa
haldið því fram, að erfiðteik-
ar ákveðinna iðngreina, sér-
staklega í fataiðnaði, væru
stefnu ríkisstjórnarinnar að
kenna. Að því tilefni er á-
stæða til þess að benda á, að
kaupgjald í fataiðnaðinum
nemur um 40% af framleiðslu
kostnaði, en það er einmitt
hið síhækkandi kaupgjald,
sem valdið hefur iðfyrirtækj-
um í þessari grein mestum
erfiðleikum. Jafnframt því,
sem aukinn innflutningur og
harðnandi samkeppni af þeim
sökum hefur haft sitt að
segja. En vegna skrifa stjórn-
arandstöðublaðanna um þessi
mál er full ástæða til þess að
beina þeirri fyrirspurn til
þeirra, hvort þau vilji að lok-
að sé fyrir þann innflutning,
sem valdið hefur fataiðnaðin-
um mestum erfiðleikum, og
að honum verði leyft að
hleypa hækkandi kaupgjaldi
út í verðlag framleiðsluvara
sinna, sem aftur mundi hafa
áhrif til aukningar verðbólgu
og vaxandi víxlhækkana verð
lags og kaupgjalds. Um leið
og stjórnarandstæðingar á-
saka ríkisstjórnina fyrir erf-
iðleika fataiðnaðarins, verða
þeir að svara þessum spurn-
ingum.
En þótt erfiðleikar geri vart
við sig í einstökum greinum
iðnaðarins er það í sjálfu sér
ekkert merki þess að um al-
mennan samdrátt í iðnaði sé
að ræða, enda benda stað-
reyndirnar í þveröfuga átt.
Samsetning iðnaðarins getur
breytzt við breyttar aðstæð-
ur, en það er alveg ljóst, að
mikill vöxtur hefur verið í
iðnaði á öðrum mjög mikil-
vægum sviðum, eins og t.d. í
smíði stálskipa, og jafnvel
þótt mannafli minnki í viss-
um greinum þarf það heldur
ekki að vera merki um „sam-
drátt“ í iðnaði. Eða hefur ekki
fækkað um helming á íslenzk
um fiskiskipum á 60 árum?
1905 voru tíu þúsund manns á
fiskiskipum okkar, en 1965
voru þeir rúm 5 þúsund. Þeir
veiða samt sem áður 30 sinn-
um meira heldur en tíu þús-
un menn gerðu fyrir 60 árum.
að með góðum árangri.
Á sama hátt þarf fækkun
mannafla í iðnaði ekki endi-
lega að vera merki þess, að
framleiðslan sé að dragast
saman.
Sú stefna ríkisstjórnarinn-
ar að beita sér fyrir frjálsari
viðskiptaháttum og lækkun
tolla miðar bæði að því að
tryggja hagsmuni útflutnings
atvinnuveganna í viðskipta-
löndum okkar, svo og að
stuðla að meiri fjölbreytni í
vöruvali og takmörkun dýr-
tíðarinnar. En á sama tíma
sem þetta hefur verið gert,
hefur aðstaða iðnaðarins ver-
ið stórbætt. Þannig hafa t.d.
tollar á vélum, bæði til út-
flutningsiðnaðar og almenns
iðnaðar verið lækkaðir. Véla-
tollar lækkuðu almennt 1965
úr 35% í 25%, og vélatollar
til útflutningsiðnaðar niður í
15% og 10%. Þá hefur ríkis-
stjórnin beitt sér fyrir stór-
felldri eflingu Iðnlánasjóðs
og með nýrri löggjöf um
Iðnlánasjóð, sem Alþingi af-
greiddi á síðastliðnum vetri
er Iðnlánasjóði gert kleift að
veita sérstök og hagkvæm hag
ræðingar- og framleiðslulán í
sambandi við tollabreytingar
og fríverzlun. Þá hefur Seðla-
bankinn sett reglugerð um
endurkaup á afurðavíxlum
iðnaðarins, og er þar með
komið í heila höfn sérstakt
baráttumál iðnrekenda.
Hér hefur aðeins verið
drepið á örfá atriði í sam-
bandi við málefni iðnaðarins,
en af þeim er þó ljóst, að á-
sakanir stjórnarandstæðinga
um það að erfiðleikar vis^ra
iðngreina séu stjórnarstefn-
unni að kenna eru rangar. En
menn verða bara að hafa það
hugfast, að breytingar og
framfarir vprða ekki alltaf I
sársaukalausar, og ekki er
óeðlilegt, að þær víðtæku
breytingar, er orðið hafa í við
skiptaháttum hér á landi með
þeirri frjálsræðisstefnu, sem
núverandi ríkisstjórn hefur
markað . og hrint í fram-
kvæmd hafi í för með sér
breytingu á samsetningu hins
innlenda iðnaðar. En breyting
á samsetningu innlenda iðn-
aðarins er ekki það sama og
„samdráttur“ í honum.
VIÐSKIPTI VIÐ
SOVÉTRÍKIN
gær birti Morgunblaðið
frétt þess eínis, að sjá-
varútvegsmálaráðherra So-
vétríkjanna hefði lýst því
yfir, að Sovétríkin myhdu
verða sjálfum sér nóg um
fisk* árið 1970. Hann sagði, að
reiknað væri með því að afli
sovézkra fiskiskipa myndi þá
hafa aukizt um 50% frá því
sem nú er.
Þessi frétt hlýtur að vekja
mikla athygli hér á landi,
enda höfðum við á undan-
förnum árum flutt út mikið
af fiskafurðum til Sovétríkj-
anna. Nú er ljóst, að innan
fárra ára getur komið að því,
að fiskútflutningur okkar til
Sovétríkjanna dragist stórum
saman, og er auðvitað nauð-
synlegt fyrir útflytjendur sjá-
varafurða að hafa í huga þá
breytingu, sem verða kann á
mörkuðum okkar þar.
Þrátt fyrir það geta við-
skipti okkar við Sovétríkin
haldið áfram. Þau hafa lýst
því yfir, að þau séu reiðubúin
til þess að taka upp frjáls
gjaldeyrisviðskipti við ísland,
og þá liggur auðvitað fyrir,
að þeir selji hingað þær vör-
ur sem þeir geta unnið mark-
aði fyrir á sama hátt og við
leitumst við að vinna nýja
markaði í SovétríkjUnum, t.d.
fyrir iðnaðarvörur sem nokk-
uð hafa verið fluttar út þang-