Morgunblaðið - 05.08.1966, Síða 8

8
MORGU N BLADIÐ
Föstudagur 5. ágúst 1966
Loforðin um stöðvun verð
bólgunnar og þriðja leiðin
Eftir próf. Olaf Björnsson
f síðastliðinni viku voru tveir
leiðarar 1 Tímanum helgaðir
grein þeirri, er birtist eftir mig
hér í blaðinu þriðjudaginn 26.
júll. f öðrum þessara leiðara er
staðið fast á því að ríkisstjómin
hafi lofað þvi hátíðlega að stöðva
verðbólguna, en í hinum er gerð
tilraun til þess að skýra „hina
leiðina", sem nú er kölluð
„þriðja leiðin."
Hvað fyrra atriðið snertlr, þá
kannast ég ekki við það að hafa
heyrt nokkurn ábyrgan mann úr
stjórnarflokkunum lofa því, að
verðbólgan skyldi stöðvuð. Með-
an rfkisstjómin ræður svo litlu
sem raun er á um þann höfuð-
þátt verðlagsmálanna sem tekju-
myndunin er, myndu slík loforð
líka fánýt, og hygg ég að fáum
stjórnmálamönnum hafi verið
þau sannindi ljósari en Ólafi
Thors, en stjórnarandstæðingar
hafa undanfarið mjög misnotað,
nafn hans I umræðum um þetta
mál.
Hitt er svo annað mál, að auð
vitað geta stjórnarvöld ekki talið
svo alvarlegt þjóðfélagsvanda-
mál sem verðbólgan er, sér óvið-
komandi, heldur er þeim skylt,
að gera það, sem í þeirra valdi
stendur til þess að hamla gegn
henni. Núverandi ríkisstjóm hef
ur líka gert margvíslegar ráð-
stafanir á þessu efni, sem tví-
mælalaust hafa orkað í þá átt að
halda verðbólgunni í skefjum,
þó að þær hafi ekki nægt til að
stöðva hana. Ástæðan til þess er
sú, að peningatekjurnar í þjóð-
félaginu hafa fyrir atbeina hinna
ýmsu hagsmunasamtaka vaxið
meira en þjóðarframleiðslan hef
ir aukist. í því efni hefur stjórn-
arandstaðan mjög komið við sögu
og alltaf á þann veg að ýta und-
ir óraunhæfa kröfugerð. Ábyrgð
in á því að verðbólgan hefir
4DRUMMER
o
HENDUR
YÐAR
VIÐ
UPPÞVOTTINN

tfsmximDisnis
■

O-
&
>Q
Að DRUMMER „verji" hendur yðar
við uppþvottinn er ekki ofsagt
— hann er mjúkur eins og hand-
áburður.
Aðeins eitt spraut af DRUMMER
við hvern uppþvott — það nœgir
til að losa alla fitu og óhreinindi
fljótt og vel.
DRUMMER hefur alla þá kosti
sem verulega góður uppþvotta-
lögur á að hafa — og er auk
þess ódýr í notkun. ^
FFNAGERÐ REYKJAVÍKU B!H. F.
þannig vaxið meira en æskilegt
er, hvílir því að mjög verulegu
leyti á herðum stjórnarandstæð-
inga.
„Gkkert til nema ihaldsúrræði"
I>á skal vikið nokkuð að þeim
leiðara Tímans, sem fjallar um
„Þriðju leiðina“. Þar er fluttur
boðskapur, sem óneitanlega kem
ur nokkuð á óvart. Þær leiðir
sem hingað til hafa verið farnar
í efnahagsmálum, bæði sú leið,
sem núverandi ríkisstjórn hefur
farið, að auka frjálsræði í þess-
um málum og haftaleiðin, eru
kallaðar íhaldsleiðir. en menn
hvattir til þess að fylkja sér
um „hina leiðina", sem svo var
nefnd í vetur, en nú er kölluð
„þriðja leiðin“. Það hlýtur að
vekja nokkra furðu, að sam-
kvæmt þessu hefur það verið
íhaldsstefna, sem fylgt var, t.d.
árin 1934—39, því að ekki getur
verið ágreiningur um það, að
ströng höft voru þá það tæki,
sem beit-t var til þess að leysa
þann vanda, sem þá var við að
etja í efnahagsmálum. „Þriðja
leiðin“ hlýtur þá raunar að vera
ný opinberun, sem Framsóknar-
menn hafa öðlast eftir það að
vinstri stjórnin hrökklaðist frá,
því ef það eru hvorttveggja
íhaldsúrræði að beita höftum og
gera ráðstafanir til þess að af-
nema þau, þá hefur engin ríkis-
stjórn, sem Framsóknarmenn
hafa átt sáeti í síðan um 1930,
þekkt annað en íhaldsúrræði.
1947—’49 sat sem kunnugt er að
völdum stjórn Alþýðuflokks,
Framsóknarflokks og Sjálfstæð-
isflokks. Þá var beitt ströngum
höftum og skömmtun því þótt
enginn væri ánægður með það
ástand, sem þá var, töldu allir
þá að ráðstafanir er að gagni
kæmu til þess að afnema höftin,
væru ekki framkvæmanlegar.
Síðan var Framsóknarflokkur-
inn rúm 6 ár í stjóm með Sjálf-
stæðisflokknum. Var þá gert
TIL SÖLU
4ra herb. íbúð
við Álfheima
Ölafur*
Þorgrfmsson
HÆSTARÉTTARLÖGMAÐUR
Fasteigna- og verðbréfaviðskifti
TIL SOLU
Tvíbýlishús
við
Langholtsveg
8 húsinu eru
4ra og 5 herb.
íbúðir
Ólarur
Þorgrfmsson
MÆSTARÉTTAm-ÖGMARHift
Fasteígna- Og verðbrétaviðsöfti
Austurstræti 14. Sími 21785
mikið átak til þess að aflétta
skömmtun og höftum, og með
verulegum árangri, þótt óhag-
stætt og versnandi verziunará-
ferði ylli því, að tilgangur þeirra
ráðstafana, sem þá voru gerðar,
náðist ekki að fullu. Samkvæmt
„nýjustu kenningum" voru þetta
þó allt saman íhaldsúrræði.
Haft er eftir kunnum vinstri
sinnuðum stjórnmálamanni að
hann hafi komizt svo að orði, er
hann sá tillögur þær, er efnahags-
málasérfræðingar þeir, er vinstri
stjómin kvaddi sér til ráðuneyt-
is, lögðu fram til úrlausnár vanda
málunum. „Er þá ekkert til nema
íhaldsúrræði?“ Er hætt við að
þeim fari nú fjölgandi sem spyrja
þess sama.
Hvert liggur „Þriffja leiffin".
Það má vera, að hreystiyrði af
því tagi, sem ofangreind ummæli
Tímans hafi þýðingu að því leyti,
að þeim, sem þau taka sér í munn
vaxi við það móður. En skýring-
ingin á því, í hverju hin nýju
bjargráð, sem nú eru kölluð
þriðja leiðin, séu fólgin, gefa
þau ekki.
Þá skýringu á hinsvegar að
vera að finna í nokkrum köfl-
um úr ræðu Eysteins Jónssonar,
er hann boðaði „hina leiðina",
sem birtir eru í umræddum
leiðara. En ég hygg fáa verða
miklu fróðari um það, hvað
þriðja leiðin raunverulega sé,
þótt þeir lesi vandlega þessa
ræðukafla. Það er út af fyrir
sig rétt hjá Eysteini, að eftir
einhverjum leiðum verður að
raða niður þeim verkefnum, sem
fyrir liggja, ákveða hver þeirra
skuli sitja í fyrirrúmi og hver
á hakanum. Það er í þessu sem
vandi efnahagsmálanna' er fólg-
inn. En spurningin er sú,
hvernig á að framkvæma slíka
niðurröðun verkefna, og af
hverjum.
Þar er aðeins tveimur aðilum
um að dreifa, opinberum aðilum
og einkaaðilum. Ákveðinn hluta
þjóðarteknanna tekur hið opin-
bera til sinna þarfa, og er þeim
hluta ráðstafað af hlutaðeigandi
stjórnarvöldum, löggjafarþingi,
bæjar -og sveitarstjórnum. Má
auðvitað um það deila hve stór-
um hluta skuli þannig ráðstafað
af hlutaðeigandi stjómarvöld-
um, og til hvers konar fram-
kvæmda. Ekki er þó ástæða til
þess að ræða þá hlið málanna i
þessu sambandi, því að aðalat-
riðið er hitt, hversu ráðstafa
skuli þeim hluta þjóðartekn-
anna, sem afgangs er, þegar
borgararnir hafa greitt skatta
sína og skyldur til hins opinbera.
Eiga þeir sjálfir að hafa ráðstöf-
unarrétt aflafjár síns, eða eiga
þeir að lúta sem nákvæmustum
fyrirmælum hins opinbera? Það
síðara hefur hingað til venjuleffa
á mæltu máli verið nefnt höft.
Sem dæmi um þau má nefna,
að menn fá ekki að byggja án
fjárfestingarleyfis, ekki að flytía
inn vöru án innflutningsleyfa,
ekki að kaupa gjaldeyri án gjald
eyrisleyfis og svo framvegis. Það
eru hinar opinberu nefndir, sem
slik leyfi veita, sem raða þar
niður hvaða verðmætaráðstafan-
ir skuli hafa forgangsrétt og
hverjar mæta afgangi. Ef fram-
kvæma á einhverja þá nýskipan
þessara mála sem leiði til þess
að verkefnunum sé raðað niður
á skynsamlegri hátt en áður,
hlýtur hún annaðhvort að vera
fólgin í því, að frjálsræði borg-
aranna sé aukið, eða hi*nu, að
það sé gert með því að fela
hinu opinbera í ríkara mæli en
áður að raða verkefnunum.
En ég fæ ekki séð, að hægt
sé að vérða nokkurs vísari um
þetta af þeim köflum úr ræðu
Eysteins sem tilfærðir eru í
umræddum leiðara Tímans. Eng-
inn veit því ennþá, í hverju hin
svokallaða þriðja leið er fólgin,
né hvert hún liggur, og er nokk-
ur skynsamur þjóðfélagsborgari
til, sem kærir sig um að leggja
í ferð, sem han.n fær ekkert að
vita um, hvert er heitið?
MORCUNBLADIO
HOTEL
Stúlkur óskast
strax til að smyrja brauð og tilreiða kalda
rétti. — Upplýsingar hjá veitingastjóra
hótelsins. — Sími 22322.