Morgunblaðið - 18.10.1966, Blaðsíða 10

10
MORCU NBLADIÐ
1
Þriðjudagiir 18. okt. 1966
HVAÐ ER í FRÉTTUM
ÚR SVEITINNI?
HEYFENGUR bænda mun yfir-
leitt hafa venð undir eða um
meðallag eftir misviðrasamt sum
ar, og viðast virðist garðrækt
hafa brugðiít alveg. Þrátt fyrir
þetta hefur verið mikill fram-
kvæmdahugur hjá bændum lands
ins, í flestum héruðum eiga sér
stað miklar ræktunarframkvæmd
ir, og mörg íbúðarhús og útihús
í smíðum. Bændur hafa mikinn
hug á að bæta úr námsskilyrð-
um barna og unglinga í héruðum
sínum, og er því víða unnið að
byggingu unglinga- og barna-
skóla. Er í sumum sveitum unn
ið að því reyna að koma skóla
námi í viðunandi horf, en eins
og allir vita. hafa þau mál átt
ákaflega erfitt uppdráttar í dreif
býlinu.
Þetta kom m.a. fram í samtðl
um sem Mbl. átti við nokkra
bændur, sem sátu fulltrúaráðs-
þing Sjálístæðisflokksins hér í
Reykjavík á dögunum. Fyrstan
hittum við að máli Bjarna Hall-
dórsson, bónda að Uppsölum í
Akrahreppi í SkagafirðL
Brýn nauðsyn á
; i' lingaskóla
1 1 — Heyskapurinn í Skaga-
flrði,, sagði Bjarni, var yfirleitt
undir meðallagi, enda hefur sum
arið verið með kaldasta móti.
Við fengum mjög erfitt hret í
júnímánuði, en þá snjóaði í fjöll
og allt niður í byggð. Hefur þetta
haft i för með sér að dilkar í hér
aðinu eru yfirleitt rýrari en í
fyrra.
— Það hafa verið talsverðar
framkvæmdir í héraðinu í sum-
ar á vegum búnaðarsambandsins.
Það á tvær skurðgröfur, sem
hafa verið hér og þar um hérað
iS í allt sumar við framræslu
lands, en auk þess á sambandið
fimm beltavélar, auk smærri
jarðvinnuvéla, og er þar sömu
sögu að segja: þær hafa verið í
stöðugri vinnu í allt sumar, að
langmestu leyti hjá bændum, en
ennfremur hafa þær verið fengn
ar til aðstoðar í vegavinnu.
— Það er elcki hægt að segja
að mikið hafi ver.ið um bygging
arframkvæmdir í héraðinu í sum
ar, en þó er nokkuð um útihúsa
byggingar. Sérstaklega hafa það
verið hlöðubyggingar, en einn-
ig eru fjárhús í smíðum á nokkr
um bæjum. Félagsheimili er í
smiðum í Varmahlíð, og er það
langt á veg komið. Er þetta á-
kaflega stórt og veglegt samkomu
hús. Að bví standa Akrahreppur
og Seiluhreppur, og ýmis félaga
samtök, svo sem ungmennafélög
in, hestamannafélagið, og kven-
félögin. Jú, ég tel það eðlilegast
að fleiri en einn hreppur standi
saman að byggingu stærri félags
heimila, en á hinn bóginn er það
nauðsynlegt að hver hreppur
hafi út af fyrir sig lítið samkomu
hús eða félagsheimili til fundar-
halda og smærri samkoma.
— Okkar mesta áhugamál núna
er gagnfræðaskólabygging að
Varmahlíð, en það hefur lengi
verið mikið vandamál, sem þarf
að leysa skjótt. Fram til þessa
höfum við þurft að senda ungl-
inga í skóla í næstu héruðum
enda þótt þeir hafi nóg með að
fullnægja þörfum síns héraðs. En
núna er það fyrirhugað að fram
fari unglingakennsla í nýju fé-
lagsheimilinu, og verða það 18
til 20 nemendur, sem þar munu
stunda nám. Á Varmahlíð er
stórt og nýlegt einbýlishús, sem
stendur autt í vetur, og er ætl-
unin að hafa heimavistina þar,
sagði Bjarni að endingu.
Engin ástæða til að ugga um
framtíð landbúnaðarins.
— Hinn mikli klaki, sem var
í jörðu fram eftir öllu sumri,
sagði Sigmundur Sigurðsson,
bóndi að Syðra-Langholti í
Hrunamannahreppi í stuttu
spjalli, — hefur haft hinar al-
varlegustu afleiðingar fyrir okk
ur. Heyfengur er með alrýrasta
móti, þrátt fyrir að heyskapur
hafi gengið með ágætum, og tíð
í sumar hafi verið hin hagstæð-
asta. Sprettan í vor var einhver
hin versta. sem verið hefur í ára
tugi og klakinn varð þess vald-
andi að við komum ekki niður
fóðurkáli eða jaínvel grasfræi.
Auk þess brást garðræktin okk-
ur svo að segja alveg, þar sem
við gátum ekki sett niður fyrr
en mjög seint, og jörðin þá köld.
— Fallþungi dilka er með al-
minnsta móti núna í haust, og
gæti ég trúað því að það munaði
frá einu til tveimur kílóum á
hverju lambi. Mjólkurfram-
leiðsla hefur minnkað á okkar
svæði í haust, og er það afleið-
ing þess ,nð undanfarin haust höf
um við beitt kúnum á fóðurkál
og hafra, en eins og ég sagði
áðan, er það ekki mögulegt núna.
Óttast ég jafnvel að við munum
eiga erfitt með að fullnægja
neyzlumjólkurpórf þéttbýlisins í
vetur, og tel að alltof mikið hafi
verið geit úr offramleiðslu á
mjólkinni.
— Framkvæmdir í sveitinni
hafa annars verið mjög miklar.
Ein sex íbúðarhús munu vera þar
í smíðum, og mikið er byggt af
peningshúsum. Er þetta hvað
mest að þakka því að stofnlána
deild Búnaðarbankans var efld,
sem hefur haft í för með sér
aukið öryggi fyrir okkur bændur.
Jarðræktunarframkvæmdir eru í
undirbúningi víða, en þær töfð-
ust í sumar vegna tíðarfars og
klakans í jörðinni.
— í sveitinni er nú kominn þétt
býliskjarni á jarðhitasvæðinu. —
Þar var á sl. vori borað til að
auka við heita vatnið, og fengust
20 sekúndulítrar af 100 stiga heitu
vatni, sem er að litlu leyti nýtt.
Þarna verður væntanlega í fram
tíðinni komið upp stórri hita-
veitu, en núna eru aðeins fé-
lagsheimilið, nokkur íbúðahús og
nýi barnaskólinn hituð upp með
heitu vatni. Enn er unnið af
miklu kappi að byggingu barna
skólans, og er hann langt á veg
kominn. Munum við í fyrsta
skipti í haust framfylgja skóla-
skyldtmni, en það hefur lengi
verið okkur mikið áhugamáL
— Ég sr ákaflega bjartsýnn á
framtíð landbúnaðarins, þrátt
fyrir að tímabundnir erfiðleikar
steðji nú að, en það er trú mín
að auðvelt verði að yfirstíga þá,
ef skynsamlega er á málunum
haldið, sem ég efa ekki að verð-
ur gert meðan við njótum okkar
ágæta landbúnaðarráðherra, sem
viðurkenndur er af hvaða bónda
sem er, hvar í flokki, sem hann
stendur.
ic Ferðamannastraumur um
Strandasýslu eykst.
— Ójá, við megum kallast
heppnir, sem eigum jarðir með
hlunnindum, svo sem reka, sel
og æðardún, sagði Guðbrandur
bóndi Benediktsson að Brodda-
nesi í Fellshrepp í Strandasýslu.
Núna í ár hafa þessi hlunnindi
verið með betra móti — við feng
um mikinti rekavið í vetur, og
selurinn var með mesta móti.
Ekki veit ég, hvað þeir veiddu af
sel í norðursýslunni, en hjá mér
veiddust 130 kópar. Verð á 1. fl.
selsskinni er núna 11—1200 kr.
og dúnverðið er um 2000 kr. á
kg. á hreinsaðan dún. Þetta er
því góð +ek:uaukning.
— En svo við snúum okkur að
tíðarfarinu og heyskapnum, þá
var sumarið heldur kalt, og hey
skapur í minna lagi, vegna þess
að grasspretta var léleg í vor.
Heyskapartíð var samt yfirleitt
góð, og nvting heyja með ágæt-
um.
— Félagslífið hefur verið held
ur dauft í sumar, nema hvað
komið hafa umferðaleikflokkar
og sýnt í héraðinu, og hefur þá
vanalega verið fjölmennt. Ann-
ars hefur ferðamannastraumur-
inn um sýsluna sjaldan verið
meiri en einmitt núna í sumar, og
það eflaust að þakka veginum,
sem opnaður var norður í Ár-
neshrepp. Nei, það hefur ekki
verið mikil fólksfækkun í mið-
sýslunni, en eitthvað hefur fækk
að nyrzt í sýslunni.
— Framkvæmdir í sýslunni
hafa aukizt nokkuð. Skurðgrafa
hefur verið í stöðugum ferðum
um sveitina við ræktunarstörf,
en þurrkun lands hefur verið
með meira móti í sumar. Talsvert
er líka byggt — þarna í kring-
um mig eða í BæjarhreppL Ó-
spakseyrarhreppi og Fellshreppi,
er nú verið að byggja ein 5 íbúð
arhús, en auk þess er allvíða ver
ið að byggja heygeymslur og vot
heysgryfjur.
— Það má segja að afkoma
bænda sé yfirleitt góð, og flest
búin vel vélvædd, því að víðast
hvar hafa bændur yfir að ráða
dráttarvél, slátturvél, heyblásara
og öðru þess háttar. Enda verður
svo líka að vera, því að nú orðið
er það ekki nema bóndinn einn
og unglingar sem annast búskap
inn, því að kaupafólk er úr sög-
unni.
ic Athuga nýjungar í
mjólkurflutningum.
Oddur Andrésson, bóndi að
Hálsi í Kjós, greindi okkur frá
að bændur þar um slóðir væru
I að íhuga að taka upp nýja að-
ferð við mjólkurflutninga. — Við
erum með það í athugun, sagði
hann, hvort ekki sé hagstætt að
flytja mjó'kina á tankbíl, og
mæla og geyma mjólkina í sér-
stökum tönkum á bæjunum.
Þetta hefur það í för með sér,
að ekki þarf að flytja mjólkina
nema annan hvern dag. Suður-
Borgfirðingar eru komnir lengst
á veg með þetta, og ég hef heyrt
að þeir ætli að gera tilraunir með
þessa aðferð núna eftir áramót.
— f Kjósinni geta unglingar
ekki lokið við nema 1. bekk gagn
fræðastigsins, en aðstæður eru
fyrir þá að gagnfræðaskólanum
á Brúarlandi í Mosfellssveit. Þar
þyrfti að koma upp heimavist fyr
ir þá unglinga, sem lengra eru
að komnir, eins og t.d. úr Kjós,
sagði Oddur ennfremur.
— Heyfengur bænda í hérað-
inu er víðast hvar undir eða í
meðallagi. Vorið var mjög óhag-
stætt eftir frostharðan vetur, og
grasvöxtur var seint á ferðinni.
Þetta veldur því að dilkar eru
með rýrasta móti, og garðávaxta
uppskera var mjög lítil. Nýrækt
í sveitinni er mjög lítil núna í
sumar, enda gatu flestir ekki
sett niður grasfræ í vor vegna
þess hve vorið var kalt og klaki
hélzt lengi í jörðu. Á hinn bóg-
inn eru ræktunarframkvæmdir
víða í undírbúnir.gi.
■fc Njóta góðs af Búrfells-
virkjun.
Við átt.um þessu næst sam-
tal við Steinþór Gestsson, bónda
að Hæli í Gnúpverjahreppi, og
sagði haann m.a.:
'— Það er óhætt að segja að
framkvæmdir séu núna með
nokkuð óvenjulegum hætti í
Gnúpverjahreppi, og á ég þar
við Búrfellsvirkjun. Enda þótt
þær séu ekki í neinum tengslum
við hreppinn njótum við góðs af
þeim, og má bar nefna að lagður
hefur verið mikill og góður veg
ur í gegnum sveitina vegna virkj
unarinnar, sem gerir alla umferð
um hana mun öruggari og flýtir
fyrir mjóikurflutningum og öll
um aðdrætti. Auk þess er virkj-
unin nokkur tekjuauki fyrir
hreppinn, þar sem hún ásamt
þeim mönnum, innlendum, sem
erlendum, sem þar starfa verða
að greiða til hans aðstöðugjöld.
Efa ég ekki að virkjunin eigi eft
ir að verða hreppsféiaginu nokk
ur lyftistöng í framtíðinni.
— En svo við víkjum að fram-
kvæmdum í sveítinni sjálfri þá
hafa ræktunarframkvæmdir ver
ið minni en oft áður, en þó er all
mikið land tilbúið til þess að
ganga frá tii sáningar. Það er f
undirbúningi að hefja byggingu
félagsheimilis, en hingað til hef-
ur félagslíf verið fremur fáskrúð
ugt, og vona ég að með tilkomu
heimilisins rætist þar nokkuð úr.
Einnig er bygging barnaskóla
mjög í deiglunni, og verður hún
þá væntaniega a jarðhitasvæðL
Það hafa verið gerðar tilrauna-
boranir við Kálfá, en þar hefur
fundizt volgt vatn. Liggja niður
stöður þessara boranna ekki fyr
ir ennþá, en við bindum miklar
vonir við að þarna sé nokk-
urt magn af heitu vatni, og get-
um við þá, þegar fram líða stund
ir, myndað þarna þéttbýlis-
kjarna.
— Um heyskapinn í sumar er
það að segja, að grasspretta var
með minna móti, og þar af leið-
andi er heyfengur bænda nú
minni en oítast áður. Á hinn bóg
inn er nýting heyja nokkuð góð.
Tíðin hefur í sumar verið fremur
þurrviðrasöm, þrátt fyrir nokkr
ar skúraleiðingar við fjallgarð-
inn. Sauðfjárslátrun er víðast
lokið, og virðist fallþungi dilka
vera minni en í fyrra. Tekur nú
við stórgripaslátrun, og má búast
við að hún verði með meira móti,
og er það afleiðing þess, hve hey
fengur er rýr.
* Mikil brúargerð á Austur-
landi.
Að lokum ræddum við við
Jónas Pétursson, alþingismann,
Framhald á bls. 25.