Morgunblaðið - 01.12.1966, Blaðsíða 25

MORGU N 3 LAÐID
25
Fimmtudagur 1. <JeS. 1966
Þegar kemur að hinni hreinu
búfjárfræði skal ég ekki dæma
fræðilega um hlutina, nema að
litlu leytL En þar sem hér er
kunnugt um efnið, virðist mér
því gerð góð skiL Höfundur hef-
ir dregið saman geysimikið efni
og úr mörgum áttum. Auk al-
mennra fræðirita hefir hann gert
•ér far um að nota sór hina inn-
Eitt er fuHvíst, við verðum að koma
ykkur tveimur úr landi og á brott frá
þeim, sem eftir eru af Spang-klíkunnL
Er við vorum komin helming Ieiðarinn-
ar yfir Kaliforníu stönzuðum við og lækn-
ir bjó um sár mín.
Tiffany og ég fengum okkur ný ivt og
síðan komuni við til Los Angeles.
Gunnar Bjarnason:
BÚFRÆÐI. Akureyri 1966.
Bókaforlag Odds Björnssonar.
EKKI veit ég, hvort útgáfa þess-
arar bókar verður í blöðum og
tímaritum, talin til stórviðburð-
anna í bókaheimi vorum, eins og
títt er um kvæðakver, leikrit eða
skáldsögur íslenzkra höfunda,
enda þótt reynslan hafi sýnt, að
þau eru oft gleymd jafnskjótt
og nýjabrunið er rokið af. En
hitt er mér ljóst, að með samn-
ingu og útgáfu hennar er unnið
þrekvirki í bókagerð, og að Bú-
fjárfræði Gunnars verði um ó-
fyrirsjáanlegan tíma handbók
þeirra íslendinga, sem hug hafa
á búfjárrækt.
Eins og geta má nærri verður
hér ekki um fræðilega umsögn
að ræða, nema um minnstan
hluta bókarinnar, heldur eru
þetta þankar leikmanns eftir að
hafa blaðað í þessu mikla verki.
Hinn ytri búnaður er með fá-
gætum og ágætur, enda um full-
komna nýjung að ræða í ís-
lenzkri bókagerð. Bókin er sett
*aman úr lausum blöðum, svo
að unnt er að skipta um þau,
þegar eitthvað úreldist, eða ef
höfundur óskar að leiðrétta eða
segja öðruvísi frá en þarna er
gert. I>annig heldur bókin alltaf
fullu gildi án nýrrar útgáfu, sem
Gunnar Bjarnason.
Shjákvæmilega yrði dýr. Mætti
taka þetta til fyrirmyndar um
bækur, sem oft eru gefnar út
með litlum breytingum, t. d.
lagasafnið. í>á má ekki gleyma
því, að letur er skýrt og hreint,
og uppsetning öll skýr, svo af
ber.
Eins og nafnið bendir til, er
hér um að ræða alhliða búfjár-
fræðL Hefst hún á köflum al-
menns eðlis um erfðafræði og
MfeðlisfræðL í>eir kaflar eru
bæði glöggir og ítarlegir, er hér
t. d. um að ræða fyrstu erfða-
fræðina, sem út er gefin á ís-
lenzku, og kallast getur því
nafni, verður hún enn meira lif-
andi sakir hinna beinu tengsla
við kynbótafræðina og þau dæmi,
•em tekin eru beint úr búfjéu--
ræktinnL Svipað má segja um
Kfeðlisfræðina. í>ar er miklu efni
þjappað saman í stutt mál og
•kýrt. Þessir tveir kaflar gætu
▼erið kennslubók út af fyrir sig.
En betur hefði ég talið fara á
því, að þessum köflum hefði
fylgt yfirlit ahnennrar líffæra-
fræði. Eitt hefi ég þó út á kafla
þessa að setja. Höf. notar þar
ýmis fræðiheiti önnur, en tíðast
•r í íslenzkum kennslubókum.
Kf þau væru betri væri þaó
ágætt, en ég finn fá eða engin
þeirra betri en þau sem við höfum
áður notað, og er þetta því að-
eins til að auka á rugling í þess-
«m efnum. I»á er mér meinilla
▼ið að nota jurt í merkingunni
planta. I>á er skilgreiningin á
hreinum línum ekki góð, betra
▼æri þar að segja ættleggur í
gtaðinn fyrir flokkar.
FYRIR örfáum dögum varð
sá atburður í Thousand Oaks
í Kaliforníu, við kvikmynda-
töku, að ljön réðist að 6 ára
gömlum syni kvikmyndadis-
arinnar Jayne Mansfield og
særði hann það iila, að flytja
varð hann í sjúkrahús. I.jonið
var notað við kvikmynda-
tökuna, þar sem Mansfield
leikur eitt aðalhlutveikið.
lendu reynslu það sem hún nær,
en því miður eru rannsóknir
vorar í þessum fræðum víðast
skammt á veg komnar. Efnið er
framreitt á hinn aðgengilegasta
hátt, svo að margir kaflarnir
verða hreinn skemmtilestur,
hverjum þeim, sem gaman hefir
af búfénaðL Þannig las ég mér
til mikillar ánægju auk fróð-
leiksins, kaflana um sauðfé og
faesta.
Höfundur hefir samið bók
þessa einkum sem kennslubók
handa bændaskólunum. Ég veit
að vísu ekki, hversu miklum
tíma þar er unnt að verja til
náms í þessum fræðum, en ótt-
ast þó, að bókin kunni að verða
full viðamikil, ef kenna á hana
spjalda á milli. En á hinn bóg-
inn mega það vera áhugalitlir
nemendur, sem ekki lesa hana
sér til ánægju, og er það mikill
kostur. En ef ekki e*r ætlazt til
að kenna bókina alla, þá verður
það nokkurt vandaverk fyrir
kennara að velja úr hið hreina
námsefni, því að höf. greinir þar
ekki í sundur. Hinsvegar er
framsetningin glögg og frásögn-
in lifandi, sem hvorttveggja eru
ómetanlegir kostir kennslubókar.
En það sem nú er sagt um hugs-
anlega ókosti bókarinnar sem
kennslubókar, verður hinsvegar
höfuðkostur hennar sem hand-
bókar og lesbókar. Hún kemur
svo víða við og veitir svör við
svo ótalmörgum spurningum, að
ég á bágt með að trúa þvL að
nokkur bóndi eða búfjárræktar-
maður geti talið sig mega án
hennar vera, þegar hann hefir
kynnzt efni hennar. Við fljóta
yfirsýn minnir hún helzt á al-
fræðaorðabók. Til skýringar les-
máli eru allmargar myndir og
aragrúi af töflum, sem sýna á
Ijósan hátt niðurstöður tilrauna
og hagskýrslna.
í stuttu máli mundi ég ein-
kenna bókina sem stórfróðlega,
handhæga og læsilega öllum al-
menningi, og búna mörgum góð-
um kostum kennslubókar, en þó
full viðamikil, og ekki nægilega
greint þar á milli þess, sem nem-
andinn þarf skilrðislaust að
kunna og hins, sem meira væri
til almenns fróðleiks.
Vafalaust má eitthvað fleira
að bókinni finna, og að sum
atriði hennar geti orkað tvímæl-
is. Annað mætti kraftaverk kall-
ast. En framhjá því verður ekki
komizt, að höfundur hefir unnið
stórvirki með samningu hennar
og rutt þar brautina á svo mynd-
arlegan hátt, að fátítt má kallast
um íslenzka fræðimenn og
kennslubókahöfunda. Eitt ber þó
að víta. Heimildaskráin er alltof
ófullkomin, ef einbver skyldi
vilja leita til frumheimilda höf-
undar.
Með þessari útgáfu hafa höf-
undur og forlag unnið íslenzkum
búvísindum þarft verk, sem seint
mun fyrnast. Verður þar að
minnast þess, að slík útgáfa er
fjarri því að vera gróðavegur,
og verður alltaf að vera borin
uppi af áhuga á því, hvað þarft
sé eða nauðsynlegt.
Steindór Steindórsson.
frá Hlöðutn.
Taknmerki ur stali a heimssy mngunni 1967 i MontreaL
StálrisL
Á heimssýningunni i Mont-
real, sem standa mun frá apríl
til október á næsta ári, verður
táknmerki sýningarinnar byggt
risastórt úr ryðfríu króm-nikk-
el-stáli. Táknmerkið verður 20.5
metra hátt, 28.5 metra breitt
og vegur 46 lestir. Það er Al-
þjóðlega Nikkelfyrirtækið í
Kanada, sem fól listamannin-
um Alexander Kalder að gera
drög að merkinu, en fyrirtækið
borgar alian kostnað. Verk
Calders eru mjög þekkt og eru
í söfnum um heim allan.
Táknmerkið ber heitið „Mað-
ur“ í samræmi við einkunnar-
orð heimssýningar þessarar:
„Maðurinn og veröld hans.“
NYLEGA hélt Truman Cap-
ote mikið samkvæmi i Plaza
hótelinu í New York, og var
þangað boðið mörgu þekktu
fólki. Þar mættu t.d. Lynda
Bird Johnson dóttir Bandaríkja-
forseta, Kay Graham hinn frægi
bókaútgefandi og Alice Roose-
velt Longworth, dóttir Roose-
velt’s forseta.
Capote, sem frægur er af bók-
irtni „Með köldu blóði“, hefur
á síðari árum gerzt umsvifamik-
ill persónuleiki í bandarísku
samkvæmislífi og heldur fræg-
ar veizlur. Hann hefur mikið
dálæti á fyrirfólki, sérstaklega
dætrum og ættingjum Banda-
ríkjaforsetanna, en í veizlunni
mættu auk Lyndu B. Johnson
og Alice Roosevelt Margaret
Truman Daniel dóttir Truman’s
fyrrum forseta. Þá voru þat
mættir í hátíðaskapi Pat Law-
ford og Eunice Shriver systur
Kennedy's.
Er á kvöldið Ieið kom móðir
Kennedy’s til veizlunnar. Hins
vegar lét Jaqueline Kennedy sig
v'anta, en í hennar stað kom
systir hennar Lee RarziwilL
Ballettdansarinn frægi Jer-
ome Robbins kom til veizlunnar
skeggjaður og dansaði mikið
eins og við var að búast við
Mia Sinatra konu Franks en
eiginmaðurinn var í slæmu
skapi þetta kvöld og drakk mik
ið. Ekki mun vægt áætlað að
veizlan þetta kvöld hafi kostað
Capote 30.000 dollara.
Hefndin er sæt — en dýr.
BREZKA söngkonan Julie
Andrews hefur megnustu andúð
á bandaríska kvikmyndafyrir-
tækinu Warner Brothers og
sparar ekkert til þess að sýna
því fyrirlitningu sína. Fyrir
þremur árum lék Andrews
Elizu Doolittle í söngleiknum
Julie AndrewSL
„My fair Iady“ á Broadway, en
þegar til þess kom að kvik-
mynda söngleik þennan létu for
ráðamenn fyrirtækisins Andrew
Hepburn hafa hlutverk Doo-
little, mörgum til sárra von-
brigða, enda hefur Hepburn
yfirleitt fengið hraklega dóma
í þesu hlutverki, þótt hún sé
hin ágætasta leikkona.
Fyrir nokkru hafnaði Andrews
boði Warner-félagsins um að
leika aðalhlutverkið í „Came-
lot“. Neituninni fyglgdu nokkur
vel valin hnjóðsyrði í garð fé-
lagsins. En þótt hefndin sé sæt
á stundum kostaði hún Andrew
mikið í þetta sinn. Fyrir hlut-
verkið átti hún að fá í föst laun
eina milljón dollara og auk þess
aukaþóknanir ýmiskonar, sem
hefðu getað numið 2-3 milljón-
um dolara.
Sonur hennar heitir Zoltan
Hargitay og var hann fluttur
til uppskurðar í næsta sjúkra
hús, illa haldinn. Á mynd-
inni er Mansfield í biðstofu
sjúkrahússins ásamt vinkonu
sinni May Mann, sem reynir
að hugga hana. Við þetta má
bæta, að uppskurðurinn tókst
vel og er Zoltan litli nú við
beztu heilsu.
-Æ -Æ— Eftii ÍAN FLEMING
JAMES BOND
James Bond
IY IAH FIEMIN^
OflAWIHG BY JOHH McLOSXY
Jóíí - Dó(L - ijóih....
BÚFJÁRFRÆÐI