Morgunblaðið - 17.08.1967, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. ÁGÚST 1967
3
Stjórn og bygginganefnd
Norræna hússins þinga hér
UM ÞESSAR mundir eru á fund
um hér í Reykjavik hyggingar-
nefnd Norræna hússins og
stjórn þess. Var fundur haldinn
í gær og verður annar haldinn
í dag. Á fundunum er rætt al-
mennt um bygginguna, en með
byggingarnefndinni situr fundi
prófessor Alvar Aalto, arkitekt,
sem teiknað hefur Norræna hús-
ið.
Prófessor Alvar Aalto sagði
aðspurður við Mbl. í gær að
hann væri almennt mjög ánægð-
ur með útfærslu á hugmyndum
sínum að húsinu.
Stjórn Norræna hússins mun
næstkomandi föstudag og laug-
ardag halda fund á Akurejrri.
Verður þá tekin ákvörðun um
ráðningu forstjóra hússins, en
samkvæmt upplýsingum Ár-
manns Snævarrs, háskólarektors
eru umsækjendur 22.
---------------------
Myndin var tekin í gær fyrir fra
man Norræna húsið af bygginga
nefnd og stjórn Norræna húss-
ins. Fremri röð frá vinstri: Eigil
Thrane, skrifstofustjóri, Kaup
mannahöfn, prófessor Alvar
Aalto, arkítekt, dr. Gylfi Þ. Gí
slason, menntamálaráðherra, Jo
han Cappelen, sendiherra, Ragn-
ar Meinander, skrifstofustjóri,
Helsingfors. Aftari röð: Oddvar
Hedlund, arkítekt, Osló, Skarp-
héðinn Jóhannsson, arkítekt, Á
rni Snævarr, verkfræðingur, pr
ófessor Þórir Kr, Þórðarson, bak
við hann Bragi Sigurþórsson,
verkfræðingur og'prófessor Gun
nar Hoopee, Sigurður Bjarna-
son, alþingismaður, Maggi Jóns
son, tæknifræðingur, frú Leht
tnen, arkítekt, Helsingfors, bak
við hana Jörgen Skælm-Ander
sen, danska menningarmálaráð
^uneytinu, Árraaun Snævarr,
háskólarektor.

Norræna húsið og umhverfi þess. (Ljósm. M. W. Lund jr.)

STAKSTEII\IAR
Er það skortur j
á rekstraríé?
Á aðalfundi Sambands is-
lenzkra Samvinnufélaga nú í sum
ar var lánsfjárskorti kennt um
erfiðleika Samvinnufélaganna
þótt raunar væri einnig játað a®
gera þyrfti skipulagsbreytingar
og bæta rekstur. Morgunblaðið
hefur óskað þess að fá upplýst
hve mikið lánsfé Samvinnufé-
lögin hafi, svo að unnt sé a®
gera sér grein fyrir því, hvorfc
sú ásökun, að illa sé með sam-
vinnufélögin farið að þessu leyti
eigi við rök að styðjast. Þessari
ósk hefur ekki verið sinnt, svo
að upplýsingar liggja ekki enn
fyrir um það, hve mikið lánsfé
Samvinnufélögin hafi í heild,
því að ekki er það venja banka
að gefa upp, hve mikil lán þeip
veiti einstökum aðilum. IlinS
vegar eru samvinnufélögin opinn
félagsskapur, og þess vegna var
við því að búast að þau værut |
fús að leggj spilin á borðið, úr j
því að forustumenn þeirra báru
fram ásakanir um, að erfiðleik-!
amir stöfuðu af lánsfjárskorti.
Innlánsdeildir
kaupfélaga
Aftur á móti er hægt að geraí
sér nokkra grein fyrir því, hvo
mikið lánsfé samvinnufélögin
hafa undir höndum frá þáttttak-.
endunum, það er að segja, hvo
mikið fé sé í innlánsdeildum
kaupfélaganna, því að svo vel
vill til, að þær tölur eru birtar,
og í nýju hefti FjármáJatáðinda
er þess getið, að í innlánsdeildum
kaupfélaganna hafi árið 1965
verið hvorki meira né minna en
532,1 millj. krónur. Allt þetta fé
er sem kunnugt er í rekstri sam-
vinnufélaganna, en þar að auki
hafa þau stórfé af láni frá bönk-
um. Sú fullyrðing, að samvinnu-
félögin bafi undir höndum óeðli-
lega lítið rekstrarfé er því væg-
ast sagt hæpin, svo mikið er unnt
að fullyrða þótt, ekki fáist upp-
lýsingar um það, hve mikið fé
sé nú í innlánsdeildunum, en það
j hefur vafalaust aukizt, né heldur
hitt, hve miklar skuldir sam-
vinnufélaganna séu við bankana.
- MAO
Framhald af bls. 1
aldrei fyrr verið jafn harðorð
og nú.
Pravda segir að Mao og fylg-
isnienn hans hafi mjög veikt
aðstöðu kommúnismans, bæði í
Kina og annarsstaðar í heimin-
um. Segir blaðið að óánægja
fari vaxandi innan (kínverska)
flokksins og meðal þjóðarinnar
vegna þess óviðunaradi etfna-
hags- og stjórnmálaástands, sem
leiðtogarnir hafa skapað. Af
þessum ástæðum telur blaðið
fullvist að kínverska þjóðin þoli
ekki að stefna Maos fái að ríkja
i framtíðinni. Fari hinsvegar
svo að fylgismenn Maos verði
enn um skeið við völd, segir
Ptravda að miklar breytingar
geti orðið á lifinu í Kína, og
gefur jafnvel í skyn að hætta
sé á því að auðvakiisstefnan
verði þar hæstráðandi.
Pravda segir að Ma'o hafi
treyst á stuðning hersins, en
jafravel þar sé farið að gæta
andstöðu. Sakar blaðið formann-
inn um að hafa valdið verka-
mönnum og bændum miklum
erfiðleikum, en lótið miðstétt-
irnar afskiptaláusar. Leiðtog-
arnir, sem fylgja Mao að mál-
um, hafa horfið frá sönnum
Leninisma og fallið svo lágt að
þeir séu komnir niður á svið
með Rauðum varðliðum, og
þangað vilja þeir draga þjóð-
ina, segir blaðið.
Ekki er ástandið betra í utan-
ríkismálum. Vegna þeirrar af-
istöðu yfirvaldanna í Peking að
vilja ekki samstöðu með öðrum
kommúnistaríkjum, hefur sókn
kommúnista í Vietnam ekki
igengið sem skyldi. Varðandi
deilur Araba og Gyðinga hafa
afskipti Kínverja einkum falizt
í áróðri til að snúa Arabaríkj-
unum frá Sovétríkjunum. Og i
tilraunum sínum til að ná yfir-
ráðum alþjóðakommúnismans
bafa Kínverjar forðazt árekstra
við heimsvaldasinna, en hins-
vegar ýtt undir árekstra utan
Kína.
- DE GAULLE
Framhald af bls. 1
getur ekki sett sig í spor
fraraskra Kanadabúa og ákveðið
hvernig barátta þeirra skuli rek-
in. Þetta verður að vera einka-
mál franskra Kanadabúa. Ef de
Gaulle leiðir í ræðum sínum og
framkomu athyglina að mark-
miðum frönsku Kanadabúanna,
getur hann komið í veg fyrir að
árangur náist“ sagði Mitterand.
Francois Mitterand var forseta
efni stjórnarandstöðunnar þegar
de Gaulle var síðast kjörinn for-
seti árið 1965. Sagði ihann að for-
setinn hefði misnotað aðstöðu
sína í Kanada er hann heim-
sótti landið fyrir skömmu. „Með
því að skapa ringulreið í tengsl-
unum við Kanada hefur forset-
inn enn einu sinni brotið gegn
stjórnarskránni, þar sem aðgerð-
ium forsetans í utanríkismálum
eru skorður settar. Þótt eðlilegt
sé að Frakkland standi í sérstak-
lega góðu sambandi við frörask-
kanadísku þjóðina, hefur landið
engan rétt til að hvetja til að-
skilnaðar í Quebec. Hvort sem
þeir eru fransk- eða brezkættað-
dr, eru Kanadabúar fyrst og
tfremst Ameríkumenn", sagði
Mitterand.
- JOHNSON
Framhald af bls. 1
ar af hálfu Þjóðverja viðvíkj-
andi fækkun í herliðinu í
Evrópu. Hins vega-r virðist það
liggja ljóst fyrir, að Þjóðverjar
muni fækka um 15.000 manns í
465.000 manna varnanher sínum.
Helzti talsmaður þeirra öldung-
ardei'ldarþingmanna, sem vilja
að Bandarí'kjamenn fækki í her
sínum í Evrópu, er demókratinn
Mike Mansfield og nýtur hann
stuðnings allmargra öldungar-
deildarþingmanna.
í ræðu, sem Kiesinger flutti í
kvöldiverðarboði í Hvíta húsinu,
kvaðst hann dá Johnson fyrir
ábyrgðartilfinningu, sem hann
'hefði sýnt í viðræðum þeirra.
Viðræður þjóðarleiðtoganna
tveggja verða teknar upp aftur
í dag.
Að loknium viðræðum í dag
gáfu þeir Johnson og Kiesinger
ú-t sameiginlega yfirlýsingu, þar
sem þeir hétu því að viðhalda
styrk Atlant'shafsbandalagsins og
vittu það, sem þeir nefnd.u „ein-
hliða veikjandi áhrif“ á hernað-
arstyrk NATO.
Þá ræddi Kiesinger einnig við
Dean Rusk utanríkisráðherra
og Robert McNamara varnar-
málaráðherra.
Aukningin í
innlánsdeildumim
Það er líka mjög langt frá
því að það rekstrarfé, sem sam-
vinnufélögin hafa vegn innlána í
innlánsdeildum, hafi minnkað,
þvert á móti hefur það nær tvö-
faldazt á 5 árum, en það var
árið 1961 282,4 millj. króna. Árið
1962 voru innstæðumar 349,8
millj. árið 1963 396,9 millj. árið
1964 454 millj. og á árinu 1965
voru innstæðurnar orðnar 532,1
millj. eins og áður segir, og mið-
að við innstæðuaukninguna á
undanförnum árum mætti nú
ætla, að í innlánsdeildunum
væru hátt í 700 millj. króna. Er
það vissulega álitleg uppihæð til
rekstrar. Hætt er því við, að
annars staðar verði að leita skýr-
inganna á erfiðleikum samvinnn-
félaganna, og ekki er óliklegt, að
fjárfest hafi verið meira en skyn-
samlegt gat talizt — og stundum
án þess að hagur samvinnufélag-
anna eða þátttakendanna í þeim
hafi verið látinn ráða. Hefur þar
komið til krafa Framsóknarfor-
ingjanna, sem alla tið hafa reynt
að nota samvinnufélögin póU-
táskt