Morgunblaðið - 18.08.1967, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. ÁGÚST 1967
Orð geta ekki fereytt gildi listaverks
Rœtt við Ólaf Kvaran, formann Mynd-
listardeildar Listafélags M.R.
— HVERNIG er starfsemi lista-
félags Menntaskólans háttað?
— Listafélag Menntaskólans
starfar á grundvelli deildarskipt
ingar, það er að segja, lista-
félaginu er skipt í fimm deildir,
myndlistardeild, bókmennta-
deild, tónlistardeild, leiklistar-
deild og kvikmyndadeild.
Stjórn hverrar deildar skipa
þrír menn, og velja þeir for-
mann úr sínum hópi. Formenn
hverrar deildar mynda síðan að-
alstjórn félagsins, ásamt forseta,
sem jafnframt hefur yfirum-
sjón með starfsemi listafélagsins.
Meðlimir í listafélaginu eru all-
ir nemendur skólans og greiða
þeir ársgjald að hausti, sem
stjórn þess ákveður í samráði
við rektor.
— Hvað hyggst myndlistar-
deild listafélagsins gera í höfuð
dráttum næsta vetur?
— Starfsgrundvöllur myndlist
ardeildarinnar fyrir næsta vet-
ur hefur lauslega verið markað-
ur. í ráði er að halda þrjár mál-
verkasýningar.
í byrjun skólaársins mun í>or-
valdur Skúlason, gera listafélag-
inu þann heiður, að sýna verk
sín í sýningarsal skólans. Eftir
áramót verður haldm hin árlega
nemendasýning og nú þessa dag-
ana stendur yfir könnun á því
hvort unnt sé að fá hingað yfir-
litssýningu á pólskri nútímalist.
Myndlistardeildin mun einnig
gangast fytir teikninámskeiðum
einu sinni í viku, og mun Hörður
Ágústsson veita tilsögn. Einnig
mun Björn Th. Björnsson flytja
fyrirlestra um íslenz'ka og er-
lenda myndlist.
— Telur þú að sú fræðsla,
sem kennsluyfirvöld veita nem-
endum hér í menntaskólanum
Hugsjón til sölu
um myndlist sé fullnægjandi?
— Það litla, sem vikið er að
listum í kennslubókum Mennta-
skólans er m.a. í mannkynssögu
Ólafs Hannessonar, Nýja Öldin,
sem kennd er í 6. bekk skólans.
Bókarhöfundur segir þar m.a.
um Cericault: „Cericault málaði
einkum tryllta hesta og hafrót.
Hann féll af baki ólmum hesti
og beið bana“. Um franska mál-
arann Degas segir orðrétt:
„Degas fékkst við að mála ljótt
og vanskapað fólk“.
Þannig greinir bókarhöfund-
ur frá þessum meisturum mál-
aralistarinnar í bók sinni.
Mér er spurn, hvers er maður
fróðari um list framangreindra
listamianna?
Það gefur auga leið, að þeg-
ar kennsla af hálfu skólayfir-
valda er slík, er það mikilvægt
að starfsami listafélagsins sé
mjög virk, það er að .segja fylli
up í skarð núverandi kennsdu-
hátta.
— Hvaða ráðstafanÍT telur þú
að skólayfirvöld þurfi að gera,
til þess að auka áhuga nemenda
á listrænum efnum?
— Eins og ég gat um hér að
framan er listfræðsla hér í
menntaskólanum mjög ófullnægj
andi, svo ekki sé meira sagt og
það er nauðsynlegt að gera
stórt átak til að bæta úr því
ástandi, sem nú er. Ég tel að á
fjárlögum eigi ákveðinni fjár-
upphæð að vera varið til skóla-
yfirvalda, til þess að gera þeim
kleift að halda listkynningu t.d.
að halda sýningar á góðri er-
lendri myndist. Einnig tel ég
tímabært að kanna hvort ekki
sé grundvöllur fyrir því að hefja
hér í menntaskólanum kennslu í
listsögu.
(Úr The Pollution of Ferdinand J. Pliump)
Hver v.ar ætlun þán Ferdínand J. Phimpur
er þú gekkst raiður grasi vaxna brúna
með syradir heimsins í vösum?
Þú beygðir inn Joplar Avenue
suður Lauderdale stræti allt
niður Piominigo
var þér blátur í hug er þú
steiigst benzínið í botn svoað
gamli edselinn kipptist við?
Ferdínand J. Plumpur hver var ætlun þín?
Ferdíraand J. Plumpur hví snerirðu aftur
sömu leið?
unöT
FOLK
m/i
SAMÁN UFfvR. TtkU>
Ilrafn örnnnlau^$onl
gjafa er.u að mínu áliti spor í
rétta átt.
— Hvert er álit þitt á hinni
lýrisku abstraktion?
— Til þess að reyna að gera
sér grein fyrir lýrisku miálverki,
II er nauðsynlegt, að hafa í huga
andstæðu þess, geómetrískt mál-
4 verk.
|| Geómetrískl málverk hefur í
sér ákveðna formbyggingu, reynt
er að setja ekki annað á mynd-
|| flötinn en það, sem skiptir
máli, og talar nógu ljóst. Ég álít
að þetta skipulag byggist ekki
minnst á skýrri hug.sun, þar sem
formi og lit .er komið skipulega
fyrir á myndfletinum. í lýrisku
málverki er þessu á annan veg
farið. Þar er lögð áherzla á
laus'beizlun formsins, öll fram-
bygging er mjög óákveðin og
meðferð lita er mjög frjálsleg.
Ólafur Kvaran
— Hvert er álit þitt á úthlut-
un listamannalauna, ef til dæm-
is síðasta úthlutun er höfð til
hliðsjónar?
— Ég er ekki viss um, hvoTt
túlka eigi listamannalaunin sem
beina viðurkenningu við þá,
sem þau hljóta, eða sem fram-
færslustyrk til þess að tryggja
fjárhagslegt öryggi þeirra sem
þau hljóta.
Ég tel að gera eigi gleggri
skil við úthlutunina á þessu
tvennu.
Ef túlka ber listamiannalaun-
in sem framfærslustyrk er að
mín.um dómi vafasamt, hvort út-
hlutunin nær síraum tilgangi. Ef
túlka ber þau sem viðurkenn-
ingu, væri athyglisvert, að gera
það með öðrum hætti en gert
er.
Einnig finnst mér það koma
til álita að veita ungum lista-
mönnum starfsstyrki.
Þær breytingar, sem gerðar
voru við síðustu úthlutun, á
flokkakerfinu og kosning ráð-
Christoph-
er l\lay
ÞAR sem Christopher May mun
íslenzkum lesendum enn að
mestu • ókunnur þykir mér rétt
að nefna hér nokkur atriði úr
ævi hans. May er fæddur í borg
inni Memphis í Tennessee árið
1988. Hann var settur til náms
í Robert E. Lee Memorial High
Scoal, en var fljótlega vikið það
an fyrir framúrstefnu í stílum
og annað misferli. Síðan hefur
May algjörlega snúið sér að
skáldskap og hefur hann náð
talsverðri frægð á þeim vett-
vangi. (Frægð með endemum
mundi fína fólkið segja). Hann
hefur sent frá sér þrjár bækur:
Smásagnasafnið The Cewcumb-
er Race (Gúrkuhlaupið), ljóða-
bókina The Pollution ol Ferdin-
and J. Plump (Saurgun Ferdín-
ands J. Plumps) og síðast en
ekki sízt þá bók sem hann er
frægastur fyrir From the slums
of my mind (Úr skuggahverfum
huga míns). Sú bók inniheldur
í senn ljóð, smásögur, stutt leik-
rit og ýmsa þætti sem erfitt er
að flokka undir neina sérstaka
tegund ritaðs máls. Um þá bók
hefur hinn kunni bókmennta-
gagnrýnandi Maurice Dolbier
sagt: „Bókin er full af furðum
og einkennilegum hryllingi,
meistaraverk, einstök í sinni
röð“.
Þó svo að margir hafi orðið
til að fara viðurkenningarorð-
um um May eru þó hinir enn
sem komið er fleiri, -sem ekki
fella sig við ritsmíðar hans, en
vonandi verður breytimg þar á á
næstu árum.
Á.H.
En að mínum dómi felst í hinum
lýrisku myndun mikil óná-
kvæmni í hugsun. Þessi óná-
kvæmni kemur fram bæði í form
byggingu og meðferð litarins.
Þegar bezt lætur tekst lýriskum
málara að ná þokkalegri lita-
samsetningu, en þar sem þeim
grundvallaratriðum, sem ég gat
um áðan, er einkenna geómetr-
ískt málverk er hafnað, þá fer
svo fyrir þessu iýriska mál-
verki að mínum dómi, eins og
dægurlagi, sem lifir skammt.
— Hvert er álit þitt á mynd-
listargagnrýni?
— Milljónir og aftur milljón-
ir af orðum ha'fa verið skrifuð
um listir. Þessi orð hafa skýrt
og lýst listaverkum. Og
þó gegnum aldirnar hafa þau
aldrei gert slæma mynd að
góðri, né góða mynd að slæmri.
Listaverk er í dag, eins og það
var í gær. Ef rnaður vill kynn-
ast ilistaverki, þá verður maður
að líta á það. Það er ekkert,
sem getur komið í stað þeirrar
reynslu að sjá listaverk.
Nítjándi sálmur
(Úr Thie Pollution of Ferdinand J. Plump)
Hvemig varð þér við Ferdinand J. Pluimpur
þagar þú sást engan á Fontonois stræti?
hélztu ekki að heimurinn hefði
snúið
við þér bakinu
leið þér ekki eins og rottu
í rotþró?
Plumpur
í bleikum peysufötum
MARGT er það í þjóðfélagi okk
ar aðalsborinna íslendinga og
þjóðernisvina, sem betur mætti
fara. Svo ekki sé talað um ást-
kæra ilhýra málið með öllum
sínum mundlaugum og glóald-
inum, því jafnvel hiinn tæri og
fagri íslenzki svanasöngur, sem
jafnan hefur blásið bögubósum
vorum skáldskap í brjóst, virðist
nú kominn á vonarvöl. Á ég þar
við hina heimsku þýzku svani,
sem vaða upp á tjöm sjálfrar
höfuðborgarinnar, kveðandi
þýzka ljóða hortitti eftir Goehte
oig Schiller. Er þetta til stórrar
skammar okkar bókmenntaelsk-
andi menningarþjóð, og hafa af-
leiðingarnar ekki látið á sér
standa. Er nú svo komið að mað
ur getur ekki uinað sér við fjalla
vötnin fagurblá og hlustað á
mjúkan svanasöng, án þess að
hann sé fullur af þýzkuslettum
og gewesen, haben og Deutch-
land iiber alles. Er þetta alveg
voðalegt og virðist elsku íslenzki
svanuriinn vera að fara sömu
leið og fjárhundurinn íslenzki.
Ber því brýna nauðsyn til að
gripið sér i taumana og þýzkir
svanir handsamaðir og sendir
til síns heima eins og einnig
mætti gera við flökkulýð þann,
sem sefur skeggjaður í hlöðum
bænda úti á landsbyggðinni án
þess að biðja um leyfi. En ekki
eru bændurnir barnanna beztir.
Hvað er orðiíð um íslenzkan
menningararf eins og taðklátfinn.
Vaða ekki erlendir áburðardreitf
arar uppi, hvar sem er á ís-
leinzkri ættarmold. Hefur því
jafnvel ekki verið fleygt að Esj
an væri heimsk og að fjall-
konan væri ber. Hver þurrkar
nú rómantískt tár í sparisvunt-
una sína á sunnudögum nema
Almannagjá full af geðillu bíl-
rýki. Eru ekki blessuð fljóðin
farin að kannkast við útlending
og afneita okkur sem ennþá
göngum í föðurlandi á íslenzku
föðurlandi Ég segi nú svona fyr
ir mig, hvar endar þessi spill-
ing. Jú, í ósköpun og afskræm-
inigu íslenzkrar menningar. Þjóð
ernistilfinningin virðist vera
horfin, allt farið í hundana.
Meira að segja stærsta blað þjóð
arinnar birti ljóð eftir einn þjóð
níðinginn þar sem þesisi órímaða
gjálmsetning var skráð: „ís-
land fyrir íslendinga eins og
kampavín með kjötfairsinu". Virð
ingarleysið virðist vera að ná há
marki. Svona menn á að flengja
og senda á síld.
H.G.
Ritgerð um vin
minn B. Bylan
(Úr From The Slurns of My Mind)
sem hann er söragva syragijandi syragur hann söragva söngvar-
aras suragraa söragröddu sönigvarans siuragið er með gítar
sungið er með l.s.d. sunigið er hálsum rómi borgari þig ndstir
iranan „með guð þér við hlið“ haran sem syragur syngur
syragjandi sörag söragva eumgraa söragvinrai rödd sem er hár
þesisi söragur fær aðstoð eí um aðstoð er að ræða fró ef um
silífct er að ræða ihjómmikl-um gítar er sá er söragvaranum
til S'taðar borlgari (eragiran seigir s'önigvaran'um fyrir verkum
era virair aðstoða hann þagar hann igetur ekki meir. Hvers
vagna Belgrad? Hversvegna, Bel'grad?
Árni Hannesson þýddi.