Morgunblaðið - 18.08.1967, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 18.08.1967, Blaðsíða 14
14 MORGUNBLAÐIÐ, FöSTUDAGUR 18. ÁGÚST 1967 ■Úitgefaiidi: Framkvæmdast j ór i: iRitstjórar: Ritstjórnarfulltrúi: Auglýsingar: Ritstjórn og afgreiðsla: Auglýsingar: í lausasölu: Askriftargjald kr. 105.00 HCf. Árvakur, Reykjavík. Sigfús Jónsson. Sigurður Bjarnason frá Vigur. Matthías Johannessen. Eyjólfur Konráð Jónsson. Þorbjörn Guðmundsson. Árni Garðar Kristinsson. Aðalstræti 6. Sími 10-100. Aðalstræti 6. Sími 02-4-80. 7.00 eintakið. á mánuði innanlands. GJALDEYRISVARA - SJÓÐURINN OG AF- STAÐA FRAMSÓKN- ARFORINGJANNA 17’yrst eftir kosningarnar * minntist Tíminn ekkert á snilld ritara Framsóknar- flokksins, og er það skiljan- legt. En nú er dag hvern vitnað til spekingslegra um- mæla Helga Bergs, annars vegar varðandi vegina, sem hann ætlaði að leggja fyrir ekki neitt og hins vegar varð- andi ráðstöfun gjaldeyris- varasjóðsins. Helgi Bergs gerði sér lítið fyrir í vetur og flutti allan bæjarakstur allra bifreiða á fslandi út á ákveðna vegar- spotta og reiknaði síðan út, að umferð á þessum vegum yrði svo mikil, að þeir borg- uðu sig nærri þegar í stað. Var þetta stórfenglegasta tæknileg lausn, sem um get- ur í sögu íslenzkrar verk- fræðingastéttar. í annan stað setti Helgi Bergs svo fram þá kenningu, að við ættum þegar í stað að verja gjald- eyrisvarasjóðum, að minnsta kosti að hluta til, til kaupa á ýmiskonar varningi erlendis frá. Á sama tíma boðaði hann og aðrir Framsóknarforingjar þá kenningu, að eftirláta ætti viðskiptabönkunum til út- lána það fé, sem bundið er í Seðlabankanum og er grund- völlur gjaldeyrisvarasjóðsins og endurkaupa afurðavíxla atvinnuveganna, og loks var sagt að stórauka ætti endur- kaup afurðavíxla — allt fyr- ir sama féð. Framsóknarforingj arnir hafa þannig fundið það út, að auðvelt er að nota sömu peningana þrisvar sinnum og að hrein fásinna hafi ver- ið að safna gjaldeyrisvara- sjóðum meðan gjaldeyris- tekjur voru miklar. Þessa peninga hefði þegar í stað átt að nota. Heldur er ólíklegt að til sé sá maður, sem ekki skilur það, hverja þýðingu gjaldeyr- isvarasjóðurinn hefur, ein- mitt nú, þegar gjaldeyris- tekjur hafa minnkað veru- lega. Ef þessi sjóður væri ekki til, hefði nú þegar orð- ið að grípa til innflutnings- hafta og skömmtunar. Það vita Framsóknarforingjarnir jafnvel og aðrir, en þeir hafa raunar aldrei verið andvígir höftunum og má því segja að þeir séu samkvæmir sjálfum sér, þegar þeir segja, að gjaldeyrisvarasjóðnum eigi að eyða og þjóðin síðan að standa uppi gjaldeyrislaus við fyrsta andstreymi. ÍSLENZKUR IÐN- AÐUR OG TOLLVERND egar tollar á ýmsum neyzlu vörum voru lækkaðir til hagsbóta neytendum, mættu iðnrekendur þeim ráð- stöfunum með skilningi og dugnaði; þeir lögðu sig fram um að bæta rekstur sinn og standast samkeppni við inn- fluttar vörur. Á einstöku sviðum hefur reksturinn gengið ver en upphaflega var ætlað, því að tilkostnaður hefur aukizt hér meir en í nágrannalöndunum. Má því vera að nauðsynlegt reynist að endurskoða eitthvað tolla, enda þurfa slík mál að vera til stöðugrar athugunar. En ekki gæti það mælzt vel fyrir að hverfa af braut tollalækk- ana og hækka innfluttar neyzluvörur að nýju með stór felldum tollaálögum. Lágir tollar á neyzluvörur eru auðvitað brýnt hagsmuna mál alls landslýðsins, neyt- endanna, en öflugur iðnaður er einnig þjóðarnauðsyn og þess vegna verður að vega og meta þessa mismunandi hagsmuni hverju sinni. Auðvitað getur ætíð svo farið, að einhver iðnaður, sem upp hefur risið dragist saman og nýjar iðngreinir taki við, eða þá að gera verður rót- tæka endurskipulagningu á fyrirtækjum til að bæta rekstur og til að standast samkeppni. Þetta hafa iðn- rekendur líka gert á fjöl- mörgum sviðum, enda mörg öflug iðnfyrirtæki risið upp og önnur bætt rekstur sinn. Aðrar greinar iðnaðar eiga við erfiðleika að búa, en þannig vill það ætíð verða í atvinnurekstri, að misjafn- lega árar, og við því verða atvinnurekendur ætíð að vera búnir, að erfiðleikar geti að steðjað, en þeir eiga líka að fá að njóta verulegs hagnað- ar þegar vel gengur. Sjálfstæðisbarátta Þjóða brota í ríki de Gaulle I LlSToF FREHCH RCSXAmtilS ds.-occOP/eÞ ■&■ AP-grein eftir Rodney Angove. Allt síðan Charles de Gaulle Frakklandsforseti flutti hina frægu ræðu ræðu sína í Kanada vestur og hrópaði „Lengi lifi frjálst Quebec“ hafa þjóða- brot þau í Frakklandi sem krefjast meira sjálfstæðis í eigin málum beitt þess- um orðum hans fyrir sig málum sínum til fram- dráttar. Því fer nefnilega fjarri að Frakklandsforseti líti jafn mildum og skilnings- ríkum augum á sjálfstæð- isbaráttu innan endimarka ríkis sjálfs hans og á sjálf- stæðisbaráttu franska þjóð ernisminnihlutans í Kan- ada. í Frakklandi eru nú uppi sex samtök manna eða „hreyf ingar“ sem oftast eru kallað- ar og telja sjálfar sig ýmist þjóðernissinna, aðskilnaðar- sinna e'ða sjálfræðissinna. Þetta eru Bretónar í norvest- urhluta landsins, Baskar í suðvesturhlutanum, Flæm- ingjar í norðausturhluta Frakklands, Elsassbúar í austri, Korsíkubúar í Miðjarð- arhafinu og svo loks Occitan- ar, sem eru kapítuli út af fyr- ir sig. De Gaulle virðist ekki taka sér mjög nærri starfsemi þess- ara „hreyfinga", það gera reyndar líka fáir Frakkar. Þó vinna Bretónar málstað sín- um með sprengjutilræðum, íkveikjum og járnbrauta- stöðvunum til þess að vekja á sér athygli og kröfum sín- um og Baskar berjast kapp- samlega fyrir sínu máli með auglýsingaspjöldum, upplýs- ingabæklingum og mótmæla- aðgerðum. Bretónar eru Keltar og tala tungu áþekka velsku eða ge- lisku, tungu þeirri er forðum daga var töluð á Cornwall- skaganum í Bretlandi su’ð- vestanverðu. Þeir telja sig sjálfstæða þjóð síðan 845 er þeir unnu sigur á Karli kon- ungi sköllótta og minnast þess ár hvert með hátíðahöldum sem að jafnaði sækja um 300 til 400 þjóðernissinnar úr þeirra hópi. Síðasta sprengja Bretóna eyðilagði endurvarpsstöð þar I héraði einmitt þegar de Gaulle var í Quebec að hrópa „lengi lifi frjálst Quebec". Það leið heldur ekki á löngu á'ður en upp skutu kollinum spjöld með áletruninni „Frels- ið Quebec — frelsið Bretóna" bæði þar í sveit og víðar í Frakklandi. Bretónar hafa ekki svo mjög á móti stefnu stjómar- . innar — það er þeim miklu fremur þyrnir í augum að allt stjórnarkerfið skuli svo háð miðstjórn þess alls í Pa- rís. „Stjórnin reynir að gera sitthvað til gagns,“ segja þeir, „en „stjórnarkerfið eyðilegig- ur alla viðleitni hennar til þess áður en hennar sér nokk- urn stað hér hjá okkur“. Bretónar vilja ekki a'ðskinað við Frakkland heldur vilja þeir að landið verði sam- bandsríki, svipað V-Þýzka- landi eða Sviss og vilja að hin einstöku héruð fái mun meira sjálfræði í eigin mál- um, einkum er varðar skóla- mál, skattamál, viðskipti við útlönd, sjónvarp og menning- armál. ir til uppruna síns. Þeim er mest umhugað um varðveizlu menningar sinnar og eiga ekki við sömu efnahagsvandarnál að búa og Bretðnar. Um 3.000 Baskar eru félagar í hreyf- ingu sem kallast „Embata" og hefur það að markmiði sínu að sameina Baska undir einni stjórn með miklu sjálf- ræði í eigin málum innan ramma þeirrar Evrópu sem þeir telja að nú sé verið að EFTIR AÐ QUEBEC ER FALLIN — Mynd þessi er eftir bandaríska teiknarann Herblock, og sýnir de Gaulle Frakklandsforseta benda á Louisiana-landsvæðið, sem Bandaríkjamenn keyptu af Frökkum á Napóleonstímanum, árið 1803. A skiltinu stendur: Frakkar, rísið upp. Stund frels- unar er komin. Undir landabréfinu hangir svo listi yfir frönsk veitingahús í Bandaríkjunum. Tvennt hefur Bretónum á- unnizt nýverið sem þeir hafa lengi barizt fyrir. Annað er að fá viðurkenndar keltneskar nafngiftir barna, sem áður duigðu ekki til að fá fjöl- skyldubætur, því aðeins voru giM talin nöfn dýrlin/ga og frægra persóna úr mannkyns- sögunni og þjóðskráin neitaði að láta skrá þessi „undarlegu bretónsku nöfn“. Hitt málið snerti skrásetningarnúmer bifreiða þar í umdæmi. Hafði verið leyft að Bretónar mættu festa á bifreiðir sínar skrá- setningarspjöld merktum „BZH“ sem er hið keltneska nafn héraðsins. Síðan hefur verið bannað að nota „BZH“ erlendis og verða Bretónar því a'ð skipta um skrásetning- arnúmer bifreiða sinna og setja á annað merkt „F“ fyrir Frakkland, hyggi þeir á ut- anlandsreisu. Baskar búa á landamærum Frakklands og Spánar og menning þeirra og tunga á sér svo langa sögu að ekki hefur enn tekizt að rekja aftur í ald byggja- Vilja fylgismenn „Em bata“ að í stað „Evrópu rík- isheilda" komi „Evrópa þjóð- arheilda". Baskar voru fljótir til að henda á lofti orcS de Gaulles Frakklandsforseta í Kanada og óðara voru kom- in á húsveggi í héraði þeirra spjöld með áletruninni „Lengi liíi frjálst Quebec — lengi lifi frjálst land Baska“. Hinar sjálfstæðis-, aðskiln- aðar- og sjálfræðishreyfingarn ar eru svo fámennar að helzt er að jafna til einkaklúbba. Flæmingjar fylgja að málum ættbræðrum sínum í Belgíu, Elsassbúar eiga alltaf í vand- ræðum með þýzkan uppruna sinn og sjálfstæðishreyfingin á Korsíku er eiginlega fjöl- skyldumál. Þá er loks a'ð geta Occitana, sem enn vilja að sagt sé „oc“ í stað „oui“ fyrir „já“ eins og sagt var í Frakk- landi sunnanverðu á níundu öld. Þaðan, er ninnið nafn á víðlendu héraði í Frakklandi sem heitir Languedoc, „tunga

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.