Morgunblaðið - 20.08.1967, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. ÁGÚST
- SKORRADALUR
Framhald af bls. 11.
mikið og fagurt. Rétt innan við
túnið er brú yfir Fitjaá og vegur
þaðan að bæjunum Bakkakoti
og Vatnshorni. Auk hans er
anftar vegur inn dalinn að bæn-
um Sarpi. Þar segir Laxdæla að
Helgi Harðbeinsson í Vatnshorni
hafi haft selstöðu. Landinu fer
þar að hækka allmikið og Fitjaá,
sem rennur þar rétt við bæinn,
myndar þar nokkra fallega
fossa og síðan dálítil gljúfur.
Vegur nær lengra inn dalinn,
þó varla. sé hann fær nema
jeppum. Þar er bærinn Efstibær
og er nú í eyði. Þar bjuggu
fram undir síðustu aldamót hjón
in Sigurður Vigfússon og Hildur
Jónsdóttir, en þau eru forfeð-
fjölda valinkunnra manna, bæði
innan héraðs og utan. Nokkru
t
Jarðarför móður okkar
Áslaugar Benediktsson
fer fram frá Dómkirkjunni
miðvikudaginn 23. ágúst, kl.
2 e-h.
Ingileif Bryndís
Hallgrímsdóttir,
Björn Haligrímsson,
Geir Hallgrímsson.
t
Eiginkona mín, móðir og
tengdamóðir,
Katrín Vigfúsdóttir,
fyrrverandi Ijósmóðir,
Nýjabæ, Eyjafjöllum,
sem lézt 15. þ.m. verður jarð-
sungin frá ÁsólfsskáLakirkju
þriðjudaginn 22. ágúst kl.
2 e. h.
Einar Einarsson,
böm og tengdaböm.
t
Hjartkær eiginkona mín,
móðir okkar og amma,
Margrét Th. Jónsdóttir,
Háagerði 61,
verður jarðsungin frá Foss-
vogskirkju mánud. 21. þ. m.
kl. 1,30 e.h.
Blóm og kransar afbeðin,
en þeim sem vildu minnast
hinnar látnu er bent á kristni
boðdð í Konsó.
Páll B. Oddsson,
Elín Pálsdóttir,
Jón Pálsson,
Þorgerður Pálsdóttir,
Páll Hreggviðsson.
t
Elsku drengurinn okkar og
bróðir,
Erlingur Jóhannes
Ólafsson,
er lézt af slysförum þann 12.
þ.m. verður jarðsunginn frá
Fossvogskapellu þriðjudaginn
22. ágúst kl. 10.30 árdegis. —
Þeim sem vilja minnast hans
er bent á sjóð er stofnaður
verður til minningar um hann
við HlíðairdalsskóLa í ölfusi.
Minningarkor-t í verzluninni
Blóm og Ávextir, Hafnar-
stræti 3 og skrifstofu Aðvent-
ista, IngóLfsstræti 21.
Atihöfninni verður útvarp-
að.
Vigdís og Róbert Jack,
Ólafur Guðmundsson
og systkin hins látna.
Hvítserkur í Fitjaá.
fyrir innan Efstabæ er foss í
Fitjaá sem heitir Hvítserkur,
sérkennilegur og fagur. Fitjaá
kemur úr Eiríksvatni, sem er
rétt fyrir innan fossinn. Norðan
við það er Vörðrfell og var þar
bær með sama nafni sunnan í
hlíð þess, en hann er nú löngu
kominn í eyði.
Við bregðum okkur nú aftur
niður á Vesturlandveg í Anda-
kíl. Rétt sunnan við Andkílsá
er vegur sem liggur upp syðri
hluta Skorradals og heitir Mó-
fellsstaðavegur. Brekkufjall, sem
er bergrani norðaustur úr Hafn-
arfjalli, er þar á hægri hönd,
þverhnýpt og tilkomumikið. Við
förum fram hjá neðstu bæjun-
um í Skorradal, sem heita
Neðri'nreppur og Efri-hreppur.
Milli bæjanna er lítill lækur,
sem kemur úr Hafnagili austan
við Brekkufjall. Þeir eru neðan
við bergþröskuld þann sem
hækkar mynni Skorradals um
50 metra. Á vinstri hönd blasir
við Andakílsárvirkjun með
byggingum sínum og háum foss-
um. Hjá Efra-hreppi eru heitar
uppsprettur. Er þar steypt sund-
laug, en var áður úr torfi og
grjóti. Þar hafa Borgfirðingar
lært og iðkað suncL, síðan fyrir
aldamót.
Þegar komið er upp á melana
fyrir ofan Efra-hrepp, blasir við
allmikið sléttlendi inn að
Skorradalsvatni. Bæirnir standa
þar með stuttu millibili til hægri
handar. Vegurinn liggur yfir
árnar Álfsteinsá og Hornsá.
Fyrsti bærinn er Horn. Þar býr
einbúinn, Haukur Eyjólfsson frá
Hofstöðum, forn í skapi, máli og
háttum, skáldmæltur og skeggj-
aður út á axlir og niður að
beltisstað. Næsti bær er Mófells-
staðakot. Þar munu áður hafa
heitið Kolbeinsstaðir og er það
t
Útför móður okkar og tengda
móður,
Louise M. Thorarensen,
Laufásvegi 31,
verður gerð frá Dómkirkj-
unni þriðjudaginn 22. þ. m.,
kl. 13.30.
Synir og tengdadætur.
t
Innilegar þakkir sendi ég öll-
um þeim er vottuðu mér
samúð við andlát og jarðarför
Ingibjargar
dóttur minnar, og sýndu
henni vinsemd og hjálp með-
an hún lifði. Með beztu ósk-
um.
Þorsteinn Ólafsson,
Stykkislhólmi.
t
Innilega þökkum við öllum
þeim, fjær og nær, sem á einn
eða annan hátt hafa auðsýnt
'okkur samúð og vinarfuig við
andlát og jarðarför eiginkonu,
móður, dóttur, systur, mág-
konu og frænku okkar,
Erlu Victorsdóttir
Kreidler.
Sérstaklega þökkum við
læknum þeim á Landakots-
spítala, Sct. Josepssystrum og
hjúkmnarliði því, sem í síð-
ustu veikindum hennar veittu
henni alla þá hjálp, sem
unnt var.
Helmout Kreidler,
Einar V. K. Kreidler,
Hulda Gestsson,
Victor Gestsson,
Svála Victorsdóttir,
Nína Victorsdóttir,
Ragnar Friðriksson,
Sólveig Erla Ragnarsdóttir.
nafn öllu mynduglegra. Næst eru
Mófellsstaðir. Þar var allan sinn
aidur þjóðhaginn Þórður Jóns-
son blindi. Hann var blindur frá
bernsku, en æfði og lærði svo
til smíða af sjálfsdáðun, að til
einsdæma má teljast. Hann
þurfti ekki annað en þreyfa einu
sinni á hinum vönduðustu og
margvíslegustu mublum, til þess
að geta smíðað þær í sama
formi. Auk þess smíðaði hann
sjálfur flest sín verkfæri, m. a.
sögunarvél. Verkstæði hans
með verkfærum öllum, hefir nú
verið sett upp í Byggðasafni
Borgarfjarðar í Borgarnesi, í
sama formi og það var hjá hon-
um í iifandi lífi. í Mófellsstaða-
landi voru á fyrri tímum, stund
um í byggð tvö afbýli. Hétu
þau Kaldárbakki og Vindheim-
ar. Lítil merki sjást nú um til-
vist þeirra, en þó er vitað hvar
þau voru. Kaldá heitir lítil á
austan við túnið á Mófellsstöð-
um.
Næsti bær austan við Mófells-
staði er Indriðastaðir. Þar bjó
á söguöld Indriði Þorvaldsson,
höfðingi mikill. Kona hans var
Þorbjörg Grímkelsdóttir, systir
Harðar Hlómverjakappa, skör-
ungur mikili; Til hennar leitaði
trausts og halds Helga Haralds-
dóttir, eftir að hafa synt með
syni sína ú Geirshólmi og fékk
þar góðar viðtökur. Vegurinn
liggur meðfram þessum bæjum,
en við Indriðastaði beygist hann
til norðurs, niður að vatnsósn-
um. Þar eru vegamót. Vegurinn
sem liggur yfir Hestháls og
þvert yfir dalinn er við vatns-
ósinn. Þar er brú yfir ána og
dýpkunarskurð þann sem þar
var gjörður til vatnsmiðlunar
vegna Andakílsárvirkunar. Veg-
urinn Iiggur síðan áfram austur
og inn dalinn, yfir Drageyrargil
og framhjá næsta bæ Litlu-
Drageyri.
Áður en lengra er haldið
skulum við athuga nánar suður-
hlíðar dalsins, sem við höfum
farið framhjá. Rétt vestan við
Álfstemsá liggur vegurinn yfir
hinar gömlu götur, sem lágu
yfir Skarðsheiði, upp Heiðar-
brekkur g Sauðahrygg. Er það
vesturendi Skarðsheiðar, austan
við Hafnarfjall, sem yfir var
farið. Austan götunnar rís
Skarðsheiði snarbrött, með
hvössum hamrabrúnum og
tveimur bröttum tindum vestast,
sem heita Skessuhorn og Heið-
arhorn, um og yfir 1000 m. á
hæð. Sport þykir að klífa tinda
þessa, enda er af þeim víðsýni
mikið, þegar upp er komið.
Austan við þá eru hamrabrúnir
heiðarinnar, dálítið bogadregn-
ar, með snjósköflum sem aldrei
hverfa á sumrum, í öllum slökk-
um og giljadrögum. Undirhlíðar
Skarsheiðar eru víða grösugar
og góð beitilönd, svo sem Kirkju
tungur og Hornsdalur fyrir ofan
Horn og Kaldárdalur upp af Mó-
fellsstoðum. Mófell, sem bærinn
dregur nafn af, er kollótt fell
undir snjóugum eggjum heiðar-
innar. Efst er það ljósleitt af
líparít og heitir efsti hnjúkur
þess Ok. Hádegishnjúkur fyrir
ofan Indriðastaði er svipaður að
gerð. Drageyraröxl er fjallsrani
líkrar tegundar, upp og austur
af Litlu-Drageyri.
Villingadalur er hrikaleg og
kuldaleg dalskvompa austan við
Drageyraröxl, hálfhringmynduð,
með skriðum og klettum til
efstu eggja og snjósköflum í öll-
um giljadrögum. Norðaustan
við hann er slakki sá eða skarð,
á milli Skarðsheiðar og Draga-
fells sem heitir Geldingadragi.
Nafnið er fornt og er sagt frá
uppruna þess í Harðar sögu
Hólmverjakappa. Þjóðvegurinn
milli Svínadals og Skorradals
liggur eftir þessum draga. Suður
af honum gengur lítill dalur inn
í austurenda Skarðsheiðar, sem
heitir Hestadalur. Úr honum
kemur Hestadalsgil, sem sam-
einast Dragagili ofarlega á Drag-
anum. Falla þau fram í mynni
Villingadals í allháum fossi, sem
heitir Kerlingarfoss og er veg-
urinn yfir gilið, rétt ofan við
fossinn. Gilið sameinast síðan
gili er kemur úr Villingadal og
heitir eftir það Dragá.
Yfir Dragá var byggð brú
fyrir nokkrum árum. Var það
mikil samgöngubót, því áin var
oft ill yfirferðar og lét lítt
marka sér bás um eyrina.
Austan við brúna skiptist veg-
urinn. Liggur annar vegurinn
suður og upp Draga til Svína-
dalinn, en hinn áfram inn Skorra
dalinn, gegnum túnið á Stóru-
Drageyri og inn með vatninu að
næsta bæ, sem heitir Hagi.
Lengra nær akvegur ekki, nema
fyrir tveggja drifa bíla. Milli
þessara bæja er Þófagil eða
Þjófagil, sem kemur úr mýra
og dalaslökkum fyrir austan
Dragafell og áður er nefnt.
Hagi var áður tvær jarðir og
hétu báðir Svangi, eystri og
vestri. Þær voru byggðar á 17.
öld fyrir tilstilli Áma lögmanns
Oddssonar á Leirá, því hann
átti þar selstöðu og upprekstr-
arland. Ekki munu þó lengi
hafa verið þarna tvö býli, en
byggð mun hafa haldist þarna
alla tíð síðan. Þarna er líklega
harðhnjúóskulegasta og af-
skekktasta býlið í dalnum.
Þaðan er um 5 km. út að Stóru-
Drageyri og um 7 km. inn að
Vatnshorni. Bærinn stendur
norðan undir hálsinum, en nokk
uð hátt, svo víðsýnt er þaðan um
dalinn. Jarðvegur þar er mest-
allt stórgrýttur ísaldarjökuls
ruðningur og erfiður til rækt-
unar. Bóndinn þar, Þórður Run-
ólfsson, harðduglegur eljumað-
ur, hefir því orðið að rækta tún
sitt í mörgum smáblettum hing-
að og þangað um landareignina.
Skorradalsvatn setur mikinn
svip á dalinn og er ein aðal-
prýði hans. Vatnið er um 16
km. á lengd og um 16—17
ferkm. að stærð. 12 bæir í daln-
um eiga land að því, en flestir
bæir dalsins hafa af því ein-
hver kynni. Líkur eru til að það
hafi verið enrnþá stærra í upp-
hafi, því ár og lækir hafa borið
fram i það mikinn jarðveg gegn
um aidirnar. Miðbik þess allt er
um 40-50 m. djúpt. Silungsveiði
hefir verið nokkur í vatninu,
en hefir farið allmikið minnk-
andi hin síðari ár. Samgöngur
milli bæja beggja megin vatns-
ins, hafa verið yfir það á bátum
eða á ís. Þegar vatnið er ísi lagt
á vetrum er það bezti og
skemmtilegasti þjóðvegur sem
völ er á. Vatnið hefir þó löng-
um verið viðsjáll þjóðvegur,
því fjöldi manna hefir drukkn-
að í því, bæði af bátum og nið-
ur um ís. Vitað er a.m.k. þrír
menn liggja enn dauðir í vatn-
inu, því lík þeirra hafa ekki
fundizt. Dýpi vatnsins, þungi
þess og kuldi við botn, orsakar
það að lík rotna ekki í því og
fljóta því ekki upp. Rétt fyrir
síðustu aldamót kom upp lík eins
þeirra sem í því hafði drukknað,
iítt skemmt eftir átta og hálft ár.
Þó vatnið sé unaðslegt á kyrr-
um kvöldum bæði á sumri og
vetri, er ís þess viðsjáll og öldur
þess háar, þegar hvassir storm-
ar geysa eftir vatninu endi-
löngu.
Af þessu yfirliti sést að Skorra
dalur hefir upp á mikið að bjóða
þeim ferðamönnum er hann
vilja sjá og skoða. Hrikalegar
fjallsgnýpur, snævi drifnar
fjallseggjar, sérkennileg og fjöl-
breytt fell og hálsa, grösugar
og skógi vaxnar hlíðar, ár og
læki með fossum og flúðum og
stórt vatn með víkum og vogum,
þar sem 9kógarhríslurnar spegl?
ast í á kyrrum kvöldum.
Eitt af kvæðum Þorsteins Er-
lingssnar heitir: „Vara þig
Fljóth!íð.“ Kvæðið er að efni til
í afsökunaranda vegna þess
hversu langt var síðan hann
hafði heimsótt æskustöðvar
sínar, Fljóthlíðina. Hann lýsir
dásemdum þeim í ríki náttúr-
unna er hann hafði séð í út-
löndum, en taldi þær þó ekki
hafa hrifið sig svo að ást hans
og tryggð til æskustöðvanna
hefði neitt að óttast. Hann kveðst
svo hafa farið upp í Hvalfjörð
og telur hann „áleitinn.“ og
kallar hann „glitrandi bláfjalla-
bað í brosheiði skínandi daga.
Kvæðið endar svo á þessum ljóð
-línum:
„Ég komst nú yfir hann
allt fyrir það
og óskemmdur norður
á Draga.
En kvöldsólin skein þar
á Skorradalshlíð
á skóginn og vatnsflötinn
bláan.
Og mörg fannst mér indæl,
en engin svo fríð.
Ég unni honum strax er
ég sá hann.“
Það var ástæðan til þess að
hann valdi nafnið á kvæðið:
„Vara þig Fljótshlíð."
Guðm. IUugason.
FOSSKRAFT
Verkamenn vanir byggingavinnu óskast.
vinna. Upplýsingar á SuðurLandsbraut 32.
Ráðningarstjórinn.
Löng
1E3-E3-E3-E3-E3E3Q-E3Œ1
HÚSGAGNASMIÐIR — HÚSGAGNASMIÐIR