Morgunblaðið - 29.08.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. ÁGÚST 1967
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík,
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
iRitstjórar: Sigurður Bjarnason frá.Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími lO-ilOO.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: 7.00 einta'kið.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
i
V
s
s
s
s
s
i
s
s
s
s
s
i
i
s
s
i

s

HAGUR
A TVINNUVEGANNA
ltleginárásarefni stjórnarand
stöðunnar á ríkisstjórn-
ina er um þessar mundir, að
hún hafi ekki tryggt nægilega
vel hag íslenzkra atvinnu-
vega. Þykjast stjórnarand-
stæðingar nú hafa sérlegan
áhuga á því að gera hag at-
vinnufyrirtækja sem allra
beztan. Skýtur það þó nokk-
uð skökku við, þegar komm-
únistar og framsóknarmenn
allt í einu gerast málsvarar
einkarekstursins, enda munu
fáir telja að hugur fylgi máli.
Hitt er áreiðanlega sanni
nær, að bæði Framsóknar-
leiðtogarnir og kommúnistar
mundu gráta krókádílstárum
yfir óförum einkareksturs.
Þó er engin ástæðan til að
vanþakka það, að stjórnar-
andstæðingar benda almenn-
ingi á nauðsyn þess, að at-
vinnureksturinn hafi traust-
an grundvöll að byggja á, og
ekki megi ganga nær honum
en svö, að ekki sé um tap-
rekstur að ræða. Þegar öllum
ber saman um, að þetta meg-
insjónarmið verði að ríkja,
' eru líkur til þess að unnt
verði að skipa málum svo, að
atvinnuvegirnir geti gengið
snurðulaust.
Ástæða er til að leggja á
það áherzlu, að á undanförn-
um árum, þegar tekjur sjáv-
arútvegsins hafa verið hvað
mestar, þá hafa hin ýmsu
þjóðfélagsöfl knúið á og kraf-
izt að fá þegar í stað hlut-
deild í þessu nýja aflafé þjóð-
arheildarinnar. Arði þeim,
sem útvegurinn hefur skapað,
hefur því verið dreift um
þjóðfélagið allt, og allir þjóð-
félagsþegnar hafa notið góðs
~ af auknum tekjum. Þetta
hlaut aftur á móti að leiða
til þess, að sjávarútvegurinn
gat ekki safnað sjóðum til að
mæta erfiðleikum, sem auð-
velt hefði verið, ef útvegs-
menn og sjómenn hefðu ein-
ir setið að auknu aflafé.
Vissulega er það eðlilegt í
okkar litla þjóðfélagi, að
menn eigi erfitt með að una
því, að vissar stéttir og viss-
ar greinar atvinnulífsins beri
skyndilega miklu meira úr
býtum en aðrir. Þess vegna
liefði sjálfsagt enginn mann-
legur máttur stöðvað þá þró-
tm að dreifa arðinum af hin-
um mikla síldarafla út um
þjóðlífið allt, þótt varlegra
hefði verið að ganga ekki
jafnlangt í því efni og raun
ber vitni. Ef útvegurinn hefði
haldið eftir eitthvað meiri
hluta af aflafé sínu en raun
varð á, hefði hann sjálfur get-
j að staðið undir tímabundnum
1
erfiðleikum, og þá hefðu
hækkanir kaupgjalds og verð-
lags heldur ekki orðið eins
miklar.
Hitt skilur hvert manns-
barn, að þegar atvinnuvegi
eins og sjávarútveginum er
ekki leyft að halda eftir
drjúgum hluta teknanna,
þegar vel árar, til að standa
undir erfiðleikum er á móti
blæs, þá hljóta líka þeir, sem
notið hafa afrakstursins af
þessum atvinnuvegi, að
standa undir taprekstri á erf-
iðleikaárum, það er að segja
þjóðfélagið í heild, allur al-
menningur, sem fengið hefur
hlutdeild í tekjunum.
KJARABÆTUR
OG KJARA-
SKERÐING
í undanförnum árum hafa
•^* kjör almennings hér á
íslandi batnað meir en dæmi
eru til um áður, og jafnvel
á síðasta ári, þegar þó byrj-
aði verðfall á afurðum okk-
ar og aðrir erfiðleikar, jókst
kaupmáttur launa verka-
manna verulega. Hinar miklu
kjarabætur undangenginna
ára byggðust auðvitað fyrst
og fremst á góðum afla og
hagstæðu verðlagi útflutn-
ingsafurða.
Nú er hvorki til að dreifa
miklum afla né góðum við-
skiptakjörum, enda þegar
Ijóst, að tekjur íslendinga í
heild verða mun minni á
þessu ári en hinu síðasta. Við
fslendingar erum að vísu svo
heppnir að eiga gjaldeyris-
varasjóði, sem nú hefur verið
unnt að grípa til, en engu að
síður verðum við að horfast
í augu við þá staðreynd, að
tekjurnar eru minni í ár en
áður og haga gjörðum okkar
í samræmi við það.
Efnahagsmálin í heild eru
nú til gaumgæfilegrar athug-
unar hjá stjórnarvöldum og
efnahagssérfræðingum ríkis-
stjórnarinnar, og tillögur til
lausnar vandanum verða lagð
ar fram, er þing kemur sam-
an. Svo kann að fara, að ekki
reynist unnt fyrir íslenzku
þjóðina að halda fyllilega
þeim lífskjörum, sem við höf-
um búið við að undanfömu,
en þau eru líka hin langsam-
lega beztu, sem íslenzka þjóð-
in hefur þekkt og því engin
vá fyrir dyrum, þótt kjörin
yrðu eitthvað lakari um
skeið, á meðan verið er að
komast yfir þá erfiðleika, sem
að steðja.
Broadway haustiö 1967
eftir William Clover
New York, (AP).
EITTHVAÐ fyrir alla, hljóða
slagorð Broadway fyrir næsta
leikár. Þótt aðeins ein af
hverjum fimm sýningum
heppnist fjárhagslega, virðast
stjórnendur leikstarfseminn-
ar á Broadway hvergi bangn-
ir.
Af þeim 31 leiksýningum,
sem áætlað er að færa upp
fram að áramótum, er um
helmingur ætlaður unnendum
hláturs og söngs, en afgangur-
inn þeim, sem þola tormeltari
fæðu.
Sex leikrit verða hugsan-
lega sýnd til viðbótar á þess-
um tíma, og virðist tala sýn-
inga þá ætla að verða heldur
meiri en í fyrra, þegar 28 sýn-
ingar voru ákveðnar og 5
komu auk þess til greina.
Öll leikhúsinu á Broadway
hafa verið leigð fyrir vetur-
inn.
Eins og venja er til, verður
tala frægra kvenna hærri en
karlstjarna. Ingrid Bergman
kemur aftur eftir langa fjar-
vist, og einnig Jean Arthur.
Þá er von á Marlene Dietrich.
Af öðrum frægum konum
mætti nefna Anna Bancroft,
Margaret Leighton, Maureen
O’Sullivan, Molly Picon,
Dorothy Stickney og Sandy
Dennis. Þá mun hin unga
dóttir Ohaplings, Geraldine,
koma í fyrsta sinn fram á
Broadway í vetur.
Helztu karlstjörnurnar
verða Burl Ives og Steve
Lawrence af söngvurum að
telja, au'k Godfrey Cam-
bridge, Al'fred Drake, Gig
Young, Patrick Magee, Cyril
Ritchard og Don Ameche.
Peter Ustinov liggur ekki á
liði sínu fremur en að undan-
förnu. Leikrit hans „Óþekkti
hermaðurinn og kona hans“
hefur þegar verið frumsýnt
við góðar undirtektir og er
fyrsta sýning leikársins
1967-1968. Þá er von á öðru
leikriti eftir hann „Hálfa leið
upp í tréð“, sem hann mun
sjálfur setja á svið eins og hið
fyrra.
Erfitt er að spá um árangur
fyrir fram, en ekki er ólík-
legt að „More Stately Mans-
ions“, leikrit eftir O’Neil,
sem hingað til hefur efcki
verið sviðsett hér í landi,
véki mikla eftirtekt, og svo er
einnig um endurvakningu á
leikritinu „Life with Father“,
sem hlaut á sínum tíma meiri
aðsókn en dæmd eru til á
Broadway fyrr og síðar.
Nokkur leikirt, sem sýnd
ha'fa verið í London, t.d.
„Rósinkranz og Gullinstjarni
eru dauðir“, munu sjást á
Times Square, en skiptiheim-
sóknir milli heimsálfa verða
færri en á undanförnum ár-
um.
Á verkefnaskránni eru
meðal annars:
„Dr. Cook’s Garden", meló-
drama um gamlan lækni, Burl
Ives, og unga hjúkrunarkonu,
Keir Dullea.
„The Trial of Lee Harvey
Oswald", leikrit það, sem
hefði getað komið fyrir mann
inn, sem Warren-nefndin tel-
ur morðingja Kennedys for-
seta.
„Keep it in the Family",
endurvakið gamanleikrit frá
London með Patrick Magee
og Maureen O’Sullivan í aðal-
hlutverkunum.
„The Birthday Party", eftir
Harold Pinter, m.a. með Ru'ch
White.
Soup“, brezkt gamanleikrit
um yfirstéttarmann, Gig
Young, sem elskar stúlku af
lágum stigum.
„Li'fe with Father“, sem
rætt er um áður, mieð Dor-
othy Stickney í hlutverki
Vinnie Day. Leon Ames mun
leika föðurinn.
„Mutter Courage" og „Mir-
ele Efros", heimsókn „Ríkis-
leikhúss pólskra gyðinga“.
„The Freaking Out of Step-
hanie Blake“, með Jean
Arthur í hlutverki sveita-
stúlku í Greewich Village.
„The Little Foxes“, leikrit
eftir Lillian Hellman, sem
hlaut geysilegar vinsældir á
Ingrid Bergman, sem eftir langa fjarvist fer aftur að leika
á Broadway og þá í leikriti eftir O’NeiI, „More Stately
Mansions", sem aldrei hefur verið sýnt í Ameríku, en
verður frumsýnt 31. okt. nk.
„Song of the Grasshopper",
spánskur gamanleikur með
Alfred Drake.
„After the Rain“, brezkt
leikrit um eftirlifendur 109
árum eftir flóð, sem tímasett
er árið 1969.
„Revía Marlene Dietrich“,
sem aðeins verður sýnd
stuttan tíma.
„Daphne in Cottage D“,
leilkrit m'eð tveimur hlutverk-
um, sem lagði af stað til
Broadway. Sandy Dennis
leikur drykkjusjúka ekkju
eftir Óskar-verðlaunahafa.
„Henry, Sweet Henry“,
söngleikur byggður á „The
World of Henry Orient",
með Don Ameche í hlutverki
hljómlistarmanns, sem eltur
er af óðum unglingum.
„There is af Girl in My
Broadway árið 1939, með
Anne Bancroft, Margaret
Leighton og Geraldine
Chaplin.
„More Stately Mansions“,
eftir O’Neil með Ingrid Berg-
man í aðalhlutverki.
„The Promise“, leikrit frá
Rússlandi, sem fékk mikla að-
sókn í London og fjallar um
þrjá borgara í Leningrad í og
ef*ir síðari heimsstyrjöldina.
„Dumas and Son“, söng-
leikur um frönsku rithöfund-
ana frægu.
„The Givers and the
Tankers", gamanleikur með
Cyril Ritchard.
„How to be a Jewish
Mother“, gamanleilkur með
tveimur 'hlutverkum, byggð-
ur á metsö'lubók með Molly
Picon og Godfrey Cambridge.
SÍLDARSÖLTUN
U’itt hið uggvænlegasta í ís-
lenzku atvinnulífi nú er
að lítið sem ekkert hefur enn
verið saltað af síld, en þó hafa
verið gerðir samningar um
síldarsölu fyrir 4—500 millj-
ónir króna.
Án efa hefði verið unnt að
salta að undanförnu talsvert
magn síldar, ef ráðstafanir
hefðu verið gerðar til þess
annars vegar að flytja síld í
ís eða pækli og hins vegar að
salta um borð í veiðiskipun-
um. Þegar hefur verið sýnt
og sannað, hve geysilega þýð-
ingu síldarflutningar í
bræðslu hafa, og nú gera
menn sér Ijóst, að flutningur
á síld til söltunar verður að
hefjast í stórum stíl. Að vísu
hafa tilraunir til slíkra flutn-
inga ekki verið nægilega
miklar, svo að skiptar skoð-
anir eru enn um það, hvaða
aðferð muni heppilegust. En
lengur má ekki dragast að
gera slíkar tilraunir og hefja
síldarflutninga í stórum stíl.
Það er þjóðfélagsleg nauðsyn.