Morgunblaðið - 19.10.1967, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. OKT. 1967
17
því sem er æðsta hugsjón hins
virðulega formanns Framsókn-
arflokksins, að stjórnin fari frá.
Það skiptir meginmáli að við
kunnum að bregðast við mesta
efnahagsvanda, sem steðjað hef-
ur að þjóðinni síðan 1931. Ef það
tekst með samkomulagi opnar
það leið til margs konar anna.s
samsiarfs í þjóðfélaginu.
Síðan var umræðum lokið en
atkvæ'ðagreiðslu frestað þar til í
dag.
- RÍKISSJÓÐUR
Framhald af bls. 2
þegar þörf er innlausnar að
hluta bréfaeignar. Eigandi á hins
vegar val á því, að hailda bréf-
unum allan lánstímann, og njóta
þar með fullra vaxta og verð-
tryggingar allt tíimabilið.
3. Vaxtakjör.
Vextir og vaxtavextir leggj-
ast við höfuðstól skírteina, þar
til innlausn fer fram. Tvöfald-
ast höfuðstóll þeirra á 12 árum,
en það þýðir 6% meðalvexti allt
lánstímabilið. Ofan á innlausnar
fjárhæð skírteinis, sem er höfuð
stóll, vextir og vaxtavextir, bæit
ast fullar verðbætur skv. vísi-
tölu byggingarkostnaðar.
4. SkattfneWi.
Spariskíreini njóta alveg
sömu fríðinda og sparifé við
bank-a og sparisjóði og eru
þannig undanþegin öllum tekju-
og eignarsköttum og tekju og
eignaútsvari, svo og framtals-
skyldu.
5. Bréfastærðir.
Þær eru hentugar. Yfirleitt
500, 1000 og 10.000. Nú eru til
sölu sérstök gjafaskírteini, 500
krónur, í fallegum umbúðum,
sem henta til tækifærisgjafa til
barna og unglinga.
Astæða er til að benda stjórn-
endum sjóða og félaga sérstak-
lega á það- að spariskírteini rík-
issjóðs henta þeim mjög vel til
ávöxtunar á slíkum sjóðum.
Sala spariskírteinanna fer
fram við banka, sparisjóði, hjá
nokkrum verðbréfasölum og hjá
Seðlabankanum, Ingólfshvoli,
I Hafnarstræti 14. Innlausn þeirra
! á sínum tíma verður hjá Seðla-
bankanum og hjá bönkum og
sparisjóðum.
Skírteini eru gefin út til hand
hafa í því sambandi ber þess að
geta, að eigendur, gegn fram-
lagningu kaupnótu og skírteina,
geta fengið þau skráð á sín nöfn
hjá Seðlabankanum. Einnig er
vert að geta þess, að bankar
og sparisjóðir taka að sér
geymslu og innheimtu hvers
konar verðbréfa, þ.m.t. spari-
skírteina, gegn vægu gjaldi.
Sérprentaðir útboðsskilmálar
liggja frammi hjá söluaðilum.
Útboðsskilmálar verða einnig
póstlagðir til þeirra, sem þess
óska, ef hringt er í síma 20.500,
innanhússsími nr. 53.
Sérstök upplýsingaþjónusta
um spariskírteinin verður látin
i té í Seðlabankanum fyrst um
sinn. Verður lögfræðingur til
viðtals í bankahúsinu, Austur-
stræti 11, 3. hæð á afgreiðslu-
tímum, sími 16312“.
35,4% verðbót
frá nóvember '64
- ALÞINGI
Framhald af bls. 12
frá 1962—1965 væri um 50%
meiri en á fjögurra ára tímabil-
inu frá 1956—1959, og væri þá
miðað við sambærilegt verðlag
bæði tímabilin. Fjármuna-
myndun í vélum og tækjum í
landbúnaði væri hér um bil 100%
hærri seinna tímabilið, í fiski-
skipum 55% hærri, í iðnaðar-
vélum 38% hærri og í flokkn-
um, ýmsar vélar og tæki, þar
á meðal vinnuvéiar, 62% hærri.
Fjármunamyndun í fiskiskipum,
véium og tækjum í landbúnaði
og iðnaði, flutningaskipum, flug
vélurn, bifreiðum ti'l atvinnu-
reksturs og rafvirkjunum og
rafveitum hefði aldrei verið
meiri en undanfarin ár. Ef bor-
in væru saman árin 1964, 1965
og 1966 og miðað við verðlag
ársins 1965, væru niðuirstöðurn-
ar þær, að fjármunamyndun á
þessum sviðum árdð 1964 hefði
verið 1.994 miilj. kr., árið 1965
væri hún 1.660 millj. kr., og ár-
ið 1966 væri hún 2.000 milljónir
kr. Væri því um að ræða þrisv-
ar sinnum 2000 millj. kr. upp-
hæðir. (Gjaldeyrisvarasjóðinn,
Fiskiskipastólinn og fjármuna-
myndun í vélum og tækjum). Ó-
trúlegt væri að sú „endurskoð-
un“, sem Framsóknarflokkur-
inn vildi á þessu sviði mundi
leiða til nokkurrar hækkunar.
í lok ræðu sinnar vék ráð-
herra nokkuð að efnahagsmála-
stefnu vinstri stjórnarinna<r og
þeirra manna er harðast deildu
á fyrirhugaðar aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar.
Hefðu aðgerðir vinstri stjórn-
arinnar byrjað á festingu verð-
lags og kaupgjalds 1956. Síðan
hefði verið lagt fram fjárlaga-
frumvarp með miklum greiðslu.
halla. í des. 1956 hefði sú ríkis-
stjórn svo komið með efnahags-
aðgerðir sinar sem lögðu fólki
á herðar 238 millj. króna álag,
sem mundi samsvara til 1100
millj. kr. nú. Ætlunin hefði ver
ið að finna varanlega lausn
vandans, en árið 1957 hefði liðið
án þess að á þeim bólaði. Síð-
an hefði Eysteinn Jónsson lagt
fram fjárlagafrumvarpið 1958
með stórkostlegum greiðslu-
halla, á þeim forsendum, að
ríkisstjórninni hefði ekki gefizt
tækifæri til þess að ræða við
þingmenn flokka sinna á því
15 mánaða tímabili, sem stjórn-
in var búin að starfa. Síðan
hefðu komið fram tilraunir til
að leyisa úr vandanum í maí
1958, og hefði þá verið gert ráð
fyrir a.m.k. 430 millj. kr. álög-
um er mundu svara til 1280
millj. nú. Samtais hefðu því á-
lögur vinstri st.jórnarinnar num
ið 2400 millj. kr. En það hefði
fylgt með, að þetta dygði ekki
til, enda hefði það komið á dag
inn að sú ríkisstjórn hefði orð-
ið að gefast upp þar sem eng-
in úrræði, né samkomulag inn-
an hennar hefðu orðið um lausn
efnahagsmálar.na.
Ráðherrann lauk rnáli sínu á
því, að enda þótt nú blési erfið-
lega í bili, æítum við þó að
geta gert okkur vonir um að úr
rættist, bæði varðandi verðlag
á útflutningsafurðum og önnur
atriði. Við værum undir það
búnir að mæta nokkrum örðug-
leikum, framleiðslugeta atvinnu
veganna væri mikil og að öðru
Ieyti skilyrði fyrir hendi til þess
að almenn veimegun gæti hald-
ið áfram að vaxa í framtíð-
inni, ef rétt væri á haldið.
Lúðvík Jósefsson (K) tók næst
ur til máls og sagði, að óþarfi
væri að gera meira úr efnahags-
erfiðleikunum nú heldur en efni
stæðu til. Gi einilegt væri að
méð frumvarpi sínu um efna-
hagsaðgerðir gerði ríkisstjórnin
ekki ráð fyrir að einn eyrir
rynni til þeirra atvinnuvega sem
nú ættu í erfiðleikum og hefðu
orðið fyrir áfalli vegna verð-
falls á heimsmarkaðinum. Því
færi fjarri nú þegar að þrengdi
að ríkissjóður tæki á sig nein
útgiöld, drægi úr óstjórnlegri
eyðslu sinni, heldur ætti allt
álagið að koma á þá lægst laun-
Uðu, sem þegar hefðu tekið á
sig umtalsverðar byrðar sökum
minnkaðrar atvinnu. Heildarút-
gjöld ríkissjóðs væru nú áætl-
uð yfir 6 milljarðar kr., og ætti
að vera hægt að draga úr þeim
útgjöldum ef vilji væri fyrir
hendi, þótt ekki væri á sviði
brýnustu nauðsynjamála, svo
sem skólamála og almannatrygg
inga. Alþýðubandalagið hefði á
undanförnum árum flutt tillög-
ur um slíkan sparnað við af-
greiðslu fjárlaga, en á þær hefði
ekki verið hlustað. Þegar til
kæmi álögur sem þessar væri
eðlilegt að kannað væri hvernig
ástatt væri hjá hinum ýmsu
þegnum þjóðfélagsins og byrð-
unum yrði síðan dreift réttlát-
lega niður. Um ekkert slíkt væri
að ræða núna.
Skúli Guðmundsson (F): Hús-
mæðrum brá í brún morgun
einn fyrir skömmu, þegar mjólk-
in hækkaði vegna þess, áð ríkis-
stjórnin felldi niður niðurgreiðsl
ur. En það eru fleiri drykkjar-
búðir reknar hér í borg en mjólk
urbúðir. Hið opinbera rekur vín-
búðir og greiðir niður vín — en
aðeins fyrir fáa útvalda, ráð-
herra og þingíorseta. Það hefur
ekki heyrzt að þessar niður-
greiðslur hafi verið lækkaðar
eða felldar niður.
Vínverðið hefur nú verið
hækkað til þess að afla aukinna
tekna í ríkissjóð, en séu reglur
óbreyttar um vínkaup ráðherr-
og forseta munu niðurgreiðslur
á víni vegna þeirra auknar, svo
að fyrirmennin fái ekki skell.
Þáð hafa oftsinnis verið fluttar
tillögur hér á Alþingi um af-
nám þessara fríðinda, en þing-
menn hafa staðið vörð um stjórn
arherrana og staupin þeirra.
Myndin, sem við blasir er
þessi: Það er dregið úr niður-
greiðslum á mjólk, svo menn
verða að borga meira fyrir hana.
Á sama tíma fá fyrirmenn áfengi
niðurgreitt og sennilega er nú
verið að auka þær niðurgreiðsl-
uv. Væri ekki réttara áð gefa ráð
herrum og forsetum lýsi en
áfengi. Störf þessara manna eru
erfið og þeir hafa þörf fyrir góða
hressingu á morgnana. Þeir
I hefðu gott af einum lýisissopa í
stað víns. Það er talað um verð-
fall á lýsi. Þess vegna ætti ekki
að vera tilfinnanlegur útgjalda-
liður fyrir ríkissjóð að gefa ráð-
herrum og forsetum lýsissopa.
Þetta mundi bæta heilsu ráð-
herra og forseta og bæta hag
ríkissjóðs. Ég legg til að þing-
nefndin, sem fær þetta mál til
meðferðar íhugi þetta.
Magnús Kjartansson (K), ítrek
aði fyrri ummæli sín þess efnis
að forsætisráðherra hefði brotið
júnísamkomulagið og sagði að
Eðvarð Sigurðsson hefði staðfest
það. Það er áðeins eitt atriði í
júnísamkomulaginu, sem er
samningsbundið, sagði ræðumað
ur, og það er vísitölutrygging
launa.
Þá vék ræðumaður að Hag-
ráði og sagði að sú stofnun hefði
átt að ræða efnahagsvandamálin
en Hagrá'ð hefði ekki verið kvatt
saman til fundar svo mánuðum
skipti þrátt fyrir áskoranir
manna, sem þar ættu sæti. Það
er einmitt hinn rétti vettvangur
fyrir samráð um efnahagsvand-
ann svo að tilboð um samráð nú
er síðborið.
Ræðumaður beindi þeirri fyr-
irspurn til Alþýðuflokksins,
hvort rétt væru ummæli við-
skiptamálaráðherra um það að
mi'ðstjórn Alþýðuflokksins hefði
samþykkt tillögurnar einróma
og vitnaði til afstöðu eins mið-
stjórnarmanns, Jóns Sigurðsson-
ar. Loks ræddi þingmaðurinn
um nýju vísitöluna og starfsemi
skattrannsóknardeildar.
Eysteinn Jónsson (F), sagði að
dómsmálaráðherra hefði flutt
óvandaða ræðu, þar sem hann
hefði eignað sér ummæli, sem
ekki væru sín og kvaðst þing-
maðurinn ekki kunna við slíkt.
Hann kváðst hafa vitnað í tíma-
rit iðnaðarmanna um lánamál
Bílasmiðjunnar og aðstöðu skipa
smíðanna og í orð forstöðumanns
Iðnaðarmálástofnunarinnar um
stöðlun, sem hefði gengið treg-
lega vegna þess að verkfræð-
ingar fengjust ekki til starfa
á launakjörum rikisins.
Emil Jónsson, utanríkisráð-
herra, kvaðst vilja upplýsa vegna
fyrirspurnar Magnúsar Kjartans
sonar, að efnahagsaðgerðirnar
hefðu verið lagðar fyrir og rædd
ar í miðstjórn Alþýðuflokksins.
Að umræðum loknum hefði ver-
ið samþykkt án mótmæla að
fela ráðherrum Alþýðuflokksins
meðferð málsins á þeim grund-
velli, sem fram kæmi í tillögum
ríkisstjórnarinnar. Þetta þýðir
ekki sagði ráðherrann, að allir
miðstjórnarmenn hafi verið
ánægðir með tillögurnar, en þeir
gerðu sér grein fyrir vanda-
málinu og að eitthvað þyrfti
að gera til þess að ná endum
saman. Það getur vel verið að
Jón Sigurðsson hafi lýst
óánægju sinni með þessar tillög-
ur og það eru sjálfsagt margir
sömu skoðunar en þeir hafa
ekki komið auga á aðra leið.
Bjarni Benediktsson, forsætis-
ráðherra, sagði, áð óumdeilan-
legt væri, að lífskjör almennings
á íslandi hefðu batnað um a. m.
k. þriðjung og í mörgum til-
fellum nær helming á síðustu
árum. Ef menn miða verðlag nú
við það sem var í upphafi stjórn
artímabilsins verður líka að líta
á koslnaðarhækkanir atvinnu-
veganna vegna lífskjarabylting-
ar almennings.
Magnús Kjartansson virtist í
ræðu sinni sár vegna ummæla
minna í gær. Það minnti mig á
sögu um bónda, sem kærði til
yfirvalda. Hann kvaðst hafa
verið með hund sinn í haga.
Maður hefði komið þar að og
sagt: „Skjótið hundinn", „og
átti við mig“, sagði bóndinn.
Það gleður mig, sagði Bjarni
Benediktsson, að Magnús Kjart-
ansson skuli skilja sína skömm.
Þingmaðurinn vitnaði í ummæli
Eðvarðs Sigurðssonar um júní-
samkomulagið, en þau stað-
festa einmitt það, sem ég
sagði um það samkomulag og
hann kvaðst muna eftir mínum
fyrirvörum, um að verðtrygging
in væri einungis skuldbindandi
samningstimabilið.
Eðvarð Sigurðsson færði rök
að því, að verkalýðshreyfingin
hefði sami'ð með öðrum hætti,
ef verðtrygging hefði ekki verið
fyrir hendi. Þetta er vitanlega
rétt, að svo miklu leyti, sem
samningar eru fyrir hendi. En
frá því í okt. 1966 eru lang-
flestir samningar lausir. Sum-
arið 1966 fengust verkalýðsfél-
ögin ekki til að semja til lengri
tíma en til 1. október 1966. Þau
fengu þá grunnkaupshækkun,
sem ríkisstjórnin var ekki aðili
að og aðvaraði raunar gegn gerð
þeirra samninga. Við töldum þá
ekki hyggilega, en aðrir töldu
rétt að semja á þennan veg.
Hvernig er hægt áð tala um
samningsrof, þegar aðili hefur
lýst því yfir, að skul'dbinding sín
standi um eins árs skeið og eftir
að allir aðrir eru með lausa samn
inga?
Það er rétt, að verkalýðshreyf
ingin getur notað frelsi sitt til
þess að ná öðrum hlunnindum
á móti verðtryggingunni, ef hún
telur efni standa til þess. Það á
ekki skv. þessu frv. að binda
samningsrétt verkalýðsfélag-
anna. Þau geta knúfð fram kaup-
hækkanir, ef þau hafa mátt til
þess og telja það rétt.
En það er mjög mikilsvert að
reynt verði að ná sarpkomulagi
við verkalýðshreyfinguna um
þessi mál. Og það var einmitt
eftirtektarvert við ræðu Eðvarð
Sigurðssonar, sem var gjörólík
ræðum annarra stjórnarandstæð-
inga, að hann ekki aðeins stað-
festi að ég hefði rétt fyrir mér
í deilunni við Magnús Kjartans-
son heldur lýsti hann því einnig
yfir, að hann teldi rétt að reyna
samninga milli verkalýðsfélag-
anna og ríkisstjórnarinnar. Þetta
er það þýðingarmesta, sem fram
hefur komið hjá stjórnarand-
stæðingum. Hann lýsti því einn-
ig yfir, að við mikla erfiðleika
væri að etja, sem hann vildi ekki
gera lítið úr. Og hann sa^ði
ennfremur, að mestu skipti, að
koma í veg fyrir atvinnuleysi,
en það er einmitt það sem við
höfuin sagt og þessar tillögur
eru forsenda þess, að það megi
takast.
Aðalatriðið er, að menn festi
sig ekki í gömlum deilum eða
MORGUNBLAÐIÐ hefur aflað
sér upplýsinga um spariskír-
teinaútgáfur ríkissjóðs, sem hóf-
ust í nóvember 1964. Útgáfurnar
eru 6 talsins, en nú bætist sú sjö-
unda við. Hér verður getið hverr
ar útgáfu fyrir sig:
1. Verðtryggð spariskírteini
útgefin í nóvember 1964.
Bréfin voru gefin út af Gunn-
ari Thoroddsen, fjármálaráð-
berra. Seldar voru 75 milljónir
króna. Hámankslánstími skír-
teina er til 20. janúar 1975, en
þau eru innleysanleg hvenær
sem er, eftir 20. janúar 1968.
Vextir eru 6% p. a. fyrstu fimm
árin, en meðaltalsvexitir allan
lánstímann 7,2%. Þegar skírtein-
in voru giefin út var visitala bygg
ingarkostnaðar 220 stig. Vísitalan
með gildistíma 1. nóv. 1966 til 31.
okt. 1967 er 298 stig. Hækkunin
er 35,4% og er það sú verðbót,
sem leggst á höfuðstól «g vexti.
2. Verðtryggð spariskírteini
útgefin í maí 1965.
Bréfin voru gefin út af Gunn-
ari Thoroddsen, fjármálaráð-
herna. Seldar voru 47 milljónir
króna. Hámarkslánstími skír-
teina er til 10. september 1977,
en þau eru innleysanlag hvenær
sem er eftir 10. september 1968.
Vextir eru 5% p. a. fyrstu fjögur
árin, en meðaltalsvextir allan
lánstímann enu 6%. Þegar skír-
teinin voru gefin út var vísitala
byggingarkostnaðar 237 stig. Vísi
talan m'eð gildistíma 1. nóv. 1966
til 31. obt. 1967 er 298 stig. —
Hækkunin er 25,74% og er það
sú verðuppbót, sem leggst á höf-
uðstói og vexti.
3. Verðtryggð spariskírteini
útgefin í nóvember 1965
— 2. flokkur.
Bréfin voru gefin út af Magn-
úsi Jónssyni, fjármálaráðherra.
Seldar voru 28 milljónir króna.
Hámarkslánstími skírteina er til
20. janúar 1969. Vextir eru 5%
leysanleg hvenær sem er. eftir
20. janúar 1969. Vextiir eru 5%
p. a. fyrstiu fjögur árin, en meðal
talsvextir allan lánstímann 6%.
Þegar skírteinin voru gefin út
var vísitala byggingarkostnaðar
267 stiig. Vísitalan með gildis-
tíma 1. nóv. 1966 til 31. okt. 1967
er 298 stig. Hækkunin er 11,61%
og er það s verðbót, sem leggst á
höfuðstól og vexti.
4. Verðtryggð spariskirteini
útgefin í maí 1966 —: 1. fl.
Bréfin voru gefin út af Magn-
úsi Jónssyni, fjármálaráðherra.
Seldar voru 50 milljónir króna.
Hámarkslánstími skírteina er til
20. sept. 1978, en þau eru inn-
leysanleg hvenær sem er, eftir
20. sept. 1969. Vextir eru 5%
fyrstu fjögur árin, en meðaltals-
vextir allar. lánstímann 6%. Þeg
ar skírteinin vonu gefin út var
vísitala byggingarkostnaðar 281
stig. Vísitalan með gildistíma 1.
nóv. 1966 til 31. okt. 1967 er 298
stig. Hækkunin er 6,05% og er
það sú verðbót. sem leggst á höf-
uðstó] og vexti.
5. Verðtryggð spariskírteini
útgefin í september 1966
— 2. flokkur.
Bréfin voru gefin út af Magn-
úsi Jónssyni, fjármálaráðherra.
Seldar voru 50 milljónir króna.
Hámarkslánstími skírteina er til
15. janúar 1979, en þau eru inn-
leysanleg hvenær sem er, eftir
15. janúar 1970. Vextir eru 5%
fyrstu fjögur árin, en meðaltals-
vextir allan lánstímann 6%. Þeg-
ar skírteinin voru gefin út var
vísitala byggingarkostnaðar 293
stig. Vísital'an með gildistíma 1.
nóv. 1966 til 31. okt. 1967 er 298
stig. Hækkunin er 1,7% og er það
sú verðbót, sem leggst á höfuð-
stól og vexti.
6. Verðtryggð spariskírteini
útgefin í apríl 1967 — 1. fl.
Bréfin voru gefin út af Magn-
úsi Jónssyni, fjármálaráðherra.
Seldar voru 50 milljónir króna.
Hámarkslánstími skírteina er til
15. september 1979, en þau eru
innleysanleg hvenær sem er, eft-
ir 15. sept. 1970. Vextir eru 5%
fyrstu árin. en meðaltalsvextir
allan lánstímann eru 6%. Þegar
skírteinin voru gefin út var vísi-
tala byggingarkostnaðar 298 stig.
Vísitalan með gildistíma 1. nóv.
1966 til 31. okt. 1967 er 298 stig,
og er því engin verðbót, sem
leggst við höfiuðstól og vexti.