Morgunblaðið - 13.12.1967, Side 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. DES. 1967
21
Bókanir í verðlagsnefnd
í kvöld (miðvikudag-) og annað kvöld eru allra síðustu sýn-
ingar Leikfélags Reykjavíkur á leikritinu Fjalla-Eyvindi eft-
ir Jóhann Sigurjónsson, þar eð sýningar verða ekki teknar
upp að nýju eftir jól. Meðfylgjandi mynd er úr leikritinu, og
sýnir þau Helgu Bachmann og Guðmund Erlendsson í hlnt-
verkum sinum.
EINS og sikýrt er frá í frétt á
baksíðu Mbl. í dag voru í gær
settar nýjar verðlagningarreglur
sem gilda munu til bráðabirgða.
Hér á eftir fer bókun oddamanns
verðlagsnefndar, svo og bókanir
fulltrúa verzlunarinnar og at-
vinnurekenda annars vegar og
fulltrúa launþegasamtakanna
hinsvegar.
Bókun Þórhalls Ásgeirssonar,
oddamanns verðlagsnefndar.
Ég hef gierzt naeðflutningsmað-
ur fyrirliggjandi tiiiögu til að
firra frekari vandræðum, sem
mundu af þvi hljótast, ef það
drægist lengur að setja ný verð-
lagsáktvæði. Mér er fylliilega
ljóst, að heiiíbrigð verzlun getur
ekki til lengdar búið við þessi
vérðlagsákvæði, og hef ég því
aðeins getað samþykkt þau, að
fyrir liggur yfirlýsing flutnings-
rmanna um að þetta séu bráða-
birgðaákvæði, sem verði endiur-
skoðuð m.a. með hliðsjón af
fyrirhuguðum. toU al ækkunum,
eigi síðar en í febrúartoyrjun
1968.
Bókun fulltr. verzlunar og
atvinnurekenda.
Við undirritaðir mótmælum
eindregið þeirri afgreiðslu verð-
lagsákvarðana, sem hér fer nú
fram og lýsum allri átoyrgð af-
leiðintga hennar á hendur ríkis-
stjórninni.
Ákvarðanir meirihluta nefnd-
arinnar eru reistar á stjórnmáíla-
legum samningum aðila, er
standa utan við verzlunina, og
eru án nokkurs tillits til þarfa
hennar. Hefur enda ekki verið
gerð tilrauw tii þess af hálfu
meirihluta nefndarinnar að leiða
nokkrar líkur að því, að sú
þóknun, sem verið er að áfkveða
verzluninni, sé nægileg til þess
að bera nauðsynlegan kostnað
vörudreifingar í landinu.
Hefur meirihluti nefndarinnar
þvl brotið þau fyrirmæli, er lög-
gjafinn hefur með 2. mgr. 3. gr.
laga nr. 54/1960 lagt fyrir nefnd-
ina að starfa eftir, en þar er
- NYJAR
Framhald af bls. 32
m.a. með hliðsjón af fyrirhuguð
um tollalæbkunum eigi síðar en
í febrúarþyrjun 1968.
MORGUNBLAÐH) ræddi í gær
við fulltrúa verzlunarinnar og
vinnuveitenda í verSlagsnefnd,
þá Einar Árnason og Gtsla Ein-
arsson frá Vinnuveitendasam-
bandi íslands og Svein Snorra-
son frá samtökum verzlunarinn-
ar. Þeir félagar sögðu um atfourð-
ina í verðlagsnefnd og aðdrag-
anda þeirra:
Á síðasliðnu hausti féllu úr
gildi verðstöðvunarlögin frú ár-
inu áður og lá þá fyrir Al-
þingi frumvarp ríkisstjórnarinn-
ar um efnahagsmál. Um leið og
lögin gengu úr gildi samþykkti
þáverandi verðlagsnefnd að
binda verð og álagningu við
það, sem gilt hafði á meðan
verðstöðvunarlögin voru við
líði.
— Efnahagsmálafrumvarpið
féll um sjálft sig við gengis-
breytinguna, sem að sjálfsögðu
hafði veruleg áhrif á vöruverð
og allan tilkostnað í rekstri verzl
ana.
— Lögin um jáðstafanir vegna
gengisbreytingarinnar (2. gr.)
gerðu ráð fyrir því, að verð
þeirrar vöru sem greidd væri á
nýju gengi og seld eftir gildis-
töku laganna væri miðað við hið
nýja gengi.
— Hinn 29. nóvember voru
saimíþykkt á Aliþingi lög um
breytingu á gildandi lögutm frá
1860 um verðlagsmál. Var það
varðandi skipan verðlagsnefnd-
ar, en að öðru leyti voru lögin
ótoreytt. Þegar hin nýja verðlags-
nefnd var skipuð. hafði legið
niðii afgreiðsla verðlagsskrifstof
unna: á flestum þeim erindum,
sem henni höfðu verið send.
kveðið svo á um, að verðlags-
ákvarðanir allar skuli miðaðar
við þörf velrekinna fyrirtækja.
Við teljum, að fyrir liggi
óhrekjaniegar upplýsingar um,
að vel skipulögð verzilunarfyrir-
tæki komist ekki af með lægri
álagnignu en okkar tillaga segir
til um, en hún er þó eingöngu
miðuð við toráðatoirgailausn til
þess að leysa óvissu og ástand, er
krefst tafralausarar úrlausnar.
Á þetta jafnt við um félagsrekst-
ur, sem einkarekstur. Upplýsing-
ar um almenna verzluinarálagn-
ingu í nágrannalöndíum okkar
og reksturskostnað verzlana þar,
styðja í öllum atriðum þess af-
stöðu okkar.
Engin tUraun hiefir verið gerð
tiil að afsanna þetta, hvorki af
fulltrúum stéttarsamtaka, verð-
lagssjóra né öðrum emtoættis-
mönnum. Fyrirliggjandi tiUaga
meirihluta nefndarinnar er því
í öllum atriðum óröbstudd.
Við viljium sérstaklega vara
við þeim afleiðingum, sem af
slíkum ákvörðunum kunna að
leiða fyrir alla neytendUr í land
inu. Með þeim teljum við að
verið sé fyrst og freiwst að vega
að hagsmunum neytenda, með
því að bregða fæti fyrir rekstur
þeirra fyrirtaekja, er mesta þjón-
ustu hafa veitt neytendum, en
opna gáttir fyrir hvers konar
spákaupmennsku, fjölgun fyrir-
tækja með lélegri þjónustu og
hvers konar hokurverzlun. SMk-
ar ákvarðanir eru og til (þess
fallnar að draga úr möguleikum
til hagstæðustu vörukauipa og
eru enda beinlínis hvatning um
samdrátt í vöruinnkaiupum, er
ekki getur leitt til annnars en
óhagstæðrara verðs eða vöru-
s'korts.
Við viljum því ítreka and-
stöðu okkar gegn ákvörðunum
þessum, sem órökstuddum, ómak
legum og í engu samræmi við
ákvæði verðlagslaganna.
Bókanir fuUtr. launþegasamtak-
anna.
Undirritaðir fulltrúar laun-
Stöðvun á þessari afgreiðslu hef-
ur staðið til þessa dagis til 6-
mœlds tjónis fyrir verzlunina. Er
mjög vafasamt, að stöðvun á ai-
greiðslu verðlagsskrifstofunnar
bafi verið á röbum reist.
— Fulltrúar verzlunarinnar í
verðlagsnefnd báru þegar í upp-
hafi fram tillögu um lausn
þessa vandamiáls. Var hér um að
ræða bmðabirgðalausn í skamm-
an tíma og fól í sér 14% læfckun
á álagningarákvæðum þeim er í
gildi hölfðu verið, þegar verð-
stöðvunarlögin tóku gildi á sl.
ári.
— Þessi tillaga fól ekki í sér
neinar bætur í álagningu til
að mæta gengistapi, sem verzlun
in varð að taka á sig vegna
þeirrar vöru. sem keypt hafði
verið með gjaldfresti erlendis
frá og var þegar seld. Tillagan
tók heldiur ekki tilldrt til fjér-
magnsskerðingar vegna gengis-
fellingarinnar, en eins og að lík-
um lætur var sú skerðing mjög
veruleg.
— í þriðja lagi fól tillagan
ekki í sér baetur vegna launa-
bæbkunar hjá verzlunarmönnum
1. desemtoer s.l. og þær fólu ekki
hieldur í sér neinar leiðrétting-
ar til hækkunar samkvæmt er-
indum er óafgreidd voru í verð-
lagsnefnd þegar verstöðvunar-
lögin tóku gildi . í ti'llögunni var
beldur ekki ákveðið til að bæta
verzlunininni þann kositnaðar-
auka. sem leitt hefur af því,
að dagvinna verzlunarmanna hef
ur styzt um 10% á sl.l 9 árum.
— f dag, þriðjudag, gerðist það
svo í verðíagsnefnd. að fórmaður
henna, fulltrúi ríkisstjórnarinnar,
lagði fram tillögu um ný álagn-
ingarákvæði, ásamt fulltrúum
launiþegasamtakann í nefndinni.
— Tillagan er byggð á grund-
velli álagningarákvæða frá ár-
inu 1958. þó þannig, að þeir vöru-
flokkar, sem að undianfönu hafa
nveið bundnir af verðlagsáklvæð-
þegasamtakanna 1 Verðlags-
nefnd vilja taka fram og óska
bókað 'í samtoandi við lausn
verðlagsmála nú:
1. Að þeir hafa lagt fram heild
artillögur, sem tryggf hefðu
hagsmuni launþega mun betur
en sú lausn, sem að lyktum hef-
ur orðið samkomulag um við
oddamann nefndarinnar eftir að
þrautreynt var að tillögur undir-
ritaðra gátu ekki náð sam-
þykki meirihluta hennar né aðr-
ar, sem nær hefðu legið sjónar-
miðum launþega, en í samitomu-
lagslausninni felst.
2. Að þeir telja augljóst að
samkomulagslausnin feli í sér
að verzluninni er gert að taka
á sig umtalsverðan hluta þess
f jármagnstilflutnings til út-
flutningsatvinnuveganna, sem af
gengisfellingunni leiðir.
3. Að fyrir ligg.ur yfirlýsiiig
frá ríkisstjórninni sem tryggir
athugun alls verðmyndunarkerf-
isins og verzlunarmála í land-
inu.
4. Að tryggt er af hálfu við-
skiptamálaráðuneytisins að nauð
synleg aukning verður á starfs-
liði verðlagseftirlitsins rneðan
þær verðbreytingar, sem af geng
isfellin'gunni leiða ganga yfir.
5. Að þeir telja að án gerðs
samkomulags við oddamann
nefndarinnar hefði sú hætta
vofað yfir að framlagðar tillögiur
fulltrúa verzlunarinnar í nefnd-
inni hefðu náð fram að ganga,
en slí'kt 'hefði þýtt mjög stór-
fellda dýrtiðaraukingu umfram
þá, sem gengisfelMngin ólhgá-
kvæmilega hefur í för m-eð sér,
en samkomulagslausnin liggur
mun nær tillögum okkar undir-
ritaðra en þeim tillögum sem
fulltrúar verzlunarinnar hafa
leitazt við að knýja fram og
studdar voru af fulltrúum vinnu
veitenda.
Björn Jónsson (sign.)
Hjalti ÍCristgeirsson (sign.)
Jón Sigurðsson (sign.)
SVavar Helgason (sign.)
uim, voru auk þess lækkaðir um
14% hvað álagningarheimild
snertir.
Meirihluti verðlagsnefndar
lagði engin rök fram á fundin-
um til stuðnings tillögu sinni,
þrátt fyrir að eítir þeim væri
innt. Fomaður nefndarinnar ját-
aði hins vegar, að verðlagsé-
klvörðun sú. sem í tillögunni felsit
yœri ekki fullnægjiandi til að
greiða kostnað verzlunarinnar
eins og 2. málsgrein 3. greinar
laganna um verðlagsmál mæla
þó fyrir um.
— Við atbvæðagreiðslu í nefnd
inni var felld tillaga verzlunar-
innar sem að framan er getið,
með atkvæðum fulltrúa laun-
þegasamtakanna og formanns
nefndarinnar. En tillaga hinna
síðarnefndu var saimþykkt með
atkvæðum þeirra sjálfra. FuU-
trúar verzlunar og vinnuveit-
enda, þeir Einar Árnason og
Gísli Einarsson frá Vinnuveit-
endasambandi íslands, Stefán
Jónsson frá Samtoandi ísl. sam-
vinnuifélaga, og Sveinn Snorra-
son frá samtökum verzlunarinn-
ar. gengu af fundi en létu áður
bóika greinargerð um afstöðu
sina til afgreiðslu málsins, sem
birt er á bls. 21.
Mbl. hafði tal af Birni Jóns-
syni, sem er einn af fulltrúum
launþega í nefndinni, og spurð-
ist fyrir um hans álit á úrskurð-
inum. Björn sagði:
— Ég tel að í bókun okkar
felist afstaða okkar til þessa
máls og hún kemur einnig ljós-
lega fram i bréfaskiptum full-
trúa launþegasamtakanna við
ríkisstjórnina, sem ekki er hægt
að skýra frá í dag. Það 'iggur
ljóst fyrir að þessi ákvörðun er
aðeins tekin til bráðabirgða,
enda liggur það fyrir, að mjög
verulegar tollabreytingar munu
eiga sér stað og því eðlilegt að
málin séu endurskoðuð með tól-
liti til þess. Á svo erfiðum tím-
um sem nú, tel ég mjög mikið
atriði fyrir launþega að hafa víð
tæk verðlagsákvæði, þótt ég segi
það sem skoðun mína, að verð-
lagsákvæði koma ekki til að
leysa öll vandamál í viðskiptum
verzlunar og neytenda. Þar þarf
margt annað að koma til, og
jafnvel frekar en prósentákvæði.
Á ég þar við að í nokkru þarf
að breyta verzlunarháttum okk-
ar í grundvallaratriðum, þannig
að það geti betur samræmzt því
þjóðfélagi sem við búum við.
Ég tel, að við höfum í ýmsu
orðið á eftir öðrum þjóðum í
þróun þessara mála. T.d. á Norð-
urlöndunum eru verðlagsákvæði
ekki mjög víðtæk, en þar er
margt annað sem kemur til og
tryggir hagsmuni neytandans
betur.
Frá grundvallasjónarmiði
breytir þessi úrskurður ekki af-
stöðu launþegasaimtakanna um
það að kaupgjald skuli vera
vísitölutoundið, en hiitt skal tek-
ið fram að allar kröfur laun-
þegasaimtakanna eru ákaflega
mikið háðar því að á verðlaginu
sé hafður hemill.
Við höfuim gert heildartillögur
uim þessi mál, og milli þeirra og
þeirra tillagna er samþykktar
voru er ekkert regindjúp. Það
sem hér um ræðir er að verzlun-
in tekur á sig umtalsverðan
hluta af því sem leggja þarf af
mörkum til þarfa útflutningsat-
vinnuveganna, og það tel ég að
hafi ekki verið henni afviða.
Abdullfth fursti
látinn lcius
Nýju Delhi, 8. des. — AP
ABDULLAH fursti, fyrrum for
sætisráðherra í Kashmír, verð-
ur látinn laus úr fangelsinu
innan skamms, að því er Y. B.
Chavan, innanríkisráðherra Ind
landss upplýsti í dag. Verður
hann leystur úr haldi gegn því
skilyrði, að hann hafi ekki sam
band við blöð og haldi enga op-
inbera fundi. Ennfremur, að
hann hafi ekki samband við út-
lendinga, án leyfis.
Abdullah hefur verið í haldi
í tólf ár, síðast í stofufangelsi.
• SKUGGSJA • SKUGGSJA • SKUGGSJA • SKUGGSJA* SKUGGSJA •
OSCAR CLAUSEN
©o Miím
IIFÍEILILglIgS
Hér er að fínna safn sagna fró fyrri tíð. Uppistaða safnsins er
úr Sögum af Snœfellsnesi, sem út kom fyrir meira en 30 órum
og er fyrir löngu ófáanlegt. Við það safn hefur verið aukið
„Sögum Ásu á Svalbarði" og veigamiklum þœtti af Hrappsey-
ingum, œttmönnum Boga Benediktssonar, þess er samdi Sýslu-
mannaœvir.
Hér kennir margra grasa og margir kynlegir kvistir eru hér
leiddir fram á sjónarsviðið. Sagnir eru hér um bátstapa og
skipsströnd, um mannabein í Hafursfjarðarey og hundrað ára
gamalt brennivínsmál og langur þáttur er um hinn gagnmerka
Þorleif í Bjarnarhöfn, sem landskunnur var fyrir skyggni sína
og lœkniskunnáttu. SKUG6SJÁ
• SKUGGSJA • SKUGGSJA • SKUGGSJA • SKUGGSJA • SKUGGSJA •