Morgunblaðið - 01.02.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. FEBRÚAR 1963

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Simi 22-4-80.
f lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
SPARNAÐUR ER
ÓHJÁKVÆMILEGUR
egar útflutningsverðmæti
lítillar þjóðar minnkar
um allt að % hluta á einu
ári, sætir það vissulega engri
furðu þó að slíkt segi til sín
í þjóðfélagi hennar. Þetta er
það sem fyrst og fremst hef-
ur gerzt í hinu íslenzka þjóð-
félagi. Þess vegna á útflutn-
ingsframleiðslan við mikla
erfiðleika að etja. Hefur hið
opinbera reynt eftir föngum
að gera ráðstafanir til stuðn-
ings atvinnuvegunum. En
þegar hyrningarsteinn bjarg-
ræðisveganna, og efnahags-
lífsins, sjávarútvegurinn,
verður fyrir slíku áfalli verð-
ur auðsætt að erfitt verður
um vik að veita fulla hjálp.
Það er frá sjávarútveginum
og fiskiiðnaðinum, sem meg-
inhluti aflafjár þjóðarinnar
kemur á hverjum tíma.
Engu að síður verður að
vona að útflutningsframleiðsl
an komizt nú í fullan gang
og að þar með dragi úr því
atvinnuleysi, sem gert hefur
vart við sig víðsvegar um
land áður en vetrarvertíð
hófst að fullum krafti.
En auðsætt er að það er
ekki nóg að hið opinbera geri
ráðstafanir til stuðnings at-
vinnuvegunum. Fleira verð-
ur til að koma. í fyrsta lagi
er nauðsynlegt að hið opin-
bera, ríkið og bæjarfélög hefj
ist nú þegar handa um veru-
legan sparnað. Það er óhjá-
kvæmilegt að draga úr ríkis-
útgjöldum og einnig úr út-
gjöldum bæjar- og sveitarfé-
laga. Þegar ríkustu þjóðir
heims, eins og Bretar og
Bandaríkjamenn hefjast
handa um víðtækan sparnað
til þess að rétta efnahag sinn
við, eða treysta hann, ætti
það að liggja í augum uppi,
að smáþjóð, eins og við ís-
lendingar ættum ekki að
veigra okkur við að grípa til
alíkra ráðstafana. íslenzka
þjóðin verður að gera sér
Ijóst, að hið geysilega afurða
verðfall og minnkun fram-
leiðslu á sl. ári hefur skapað
neyðarástand í landinu. — Á
erfiðleikunum verður ekki
sigrast nema að þjóðin mæti
þeim með manndómi og festu
Þess vegna er óhjákvæmilegt
að draga saman seglin á ein-
stökum sviðum. Sparnaði hjá
ríki og sveitarfélögum á að
vera hægt að haga þannig, að
hann bitni lítt eða ekki á at-
vinnulífi og allra nauðsynleg
ustu framkvæmdum.
Vitanlega er mikið af út-
gjöldum ríkisins og bæjar-
og sveitarfélaga lögbundið,
þannig að erfitt er að koma
I við skjótum sparnaði nú þeg
ar. Vera má að nauðsynlegt
sé að breyta ýmiskonar lög-
gjöf, og þá verður að gera
það. Það ástand, sem þjóðin
stendur nú frammi fyrir er
svo sérstætt að því verður
að mæta með hiklausum og
raunhæfum ráðstöfunum.
En það er ekki nóg að hið
opinbera spari. Einstakling-
arnir, þjóðin í heild, verður
að gera sér ljóst, að hún
verður að gæta meira hófs í
eyðslu og útgjöldum en hún.
hefur gert í góðæri síðustu
ára.
Þetta á að vera hægt án
þess að nokkur líði skort.
Atvinnurekendur verða einn
ig að gæta aukinnar hag-
sýni í rekstri fyrirtækja
sinna, hvort heldur er til
lands eða sjávar. Hyggileg
meðferð erlends gjaldeyris
er einnig mjög þýðingarmik-
il eftir að dregið hefur svo
verulega úr útflutningnum,
sem raun ber vitni á sl. ári.
Aðalatriðið er að allir legg-
ist á eitt. Þessi litla þjóð hef-
ur á undanförnum árum
byggt upp bjargræðisvegi
sína af stórhug og dugnaði.
Hún á nú betri og fullkomn-
ari framleiðslutæki en
nokkru sinni fyrr. Þess
vegna hefur hún að mörgu
leyti góð skilyrði til þess að
sigrast á erfiðleikunum.
Höfuðkapp verður að leggja
á að auka framleiðsluna og
efla á alla lund. Það mun
hafa í för með sér aukið at-
vinnuöryggi og tryggari af-
komu alls almennings.
SENDIRÁÐS-
SVÆÐI í ÓVINA-
HÖNDUM
Ch'ðustu tvo daga hafa her-
^ sveitir kommúnista í
Suður-Víetnam gert víðtæk-
ar árásir á flugvelli, her-
bækistöðvar og ýmsa aðra
staði jafnframt því sem
fregnir berast af miklum
liðssafnaði í norðurhluta
landsins. Það er því Ijóst, að
enn búa kommúnistar yfir
miklum hernaðarstyrk, þrátt
fyrir hið fjölmenna banda-
ríska herlið í landinu og
látlausar loftárásir á Norð-
ur-Víetnam.
í
Sá atburður, sem vekur
þó mesta athygli í hinum
samfelldu árásaraðgerðum
Spánska stjórnin vill
stuðning Bandaríkjanna
um yfirráð yfir Gibraltar
SPÁNSKA stjórnin hefur
borið fram mjög harðorð mót
mæli við bandaríska sendi-
ráið í Madrid í sambandi við
heimsókn VI. fiota Banda-
ríkjamanna til Gíbraltar um
næstsíðustu helgi. Til þessa
hafa engin skrifleg mótmæli
komið fram, engir formleg-
ir úrslitakostir, en spánska
utanríkisráðuneytið hefur
gert það eins ljóst og unnt
er innan marka diplómat-
iskra kurteisisvenja, að
Bandaríkin verða að taka
ákvörðun um að velja á milli
Gibraltar eða spánskra hafna.
VI. f loti Bandaríkj anna
hefur siglt um Miðjarðarhaf-
ið sl. 15 ár. Þessi skipatflöti
er í aðalatriðum sjátfum sér
nægur. Herskipin fá það,
sem þau þarfnast frá mörg-
um olíuflutningaskipum, sem
flytja þeim eidsneyti, öðrum
skipum, sem flytja þeim skot
færi, en einnig fylgja þeim
skip, sem eru fljótandi sjúkra
hús svo og önnur skip, sem
geta séð um hvers konar við-
gerðir aðrar en þær, þar sem
nauðsyn krefur. að skip fari
í skipakvi til viðgerðar.
Aðeins eitt vantar. Menn
hafa ekki sömu þolgæði til
að bera og skip, sem knúin
eru kjarnorku og bandarískir
sjómenn verða að £á að
skreppa í land öðru hvoru.
Eru það einkum borgirnar
Barcelona og Palma de Mall-
orca, sem notið hafa mikilla
vinsælda bandarískra sjóliða
í fríi.
En Gibraltar er einnig á með
al þeirra haifna, sem VI. flot-
inn hefur heimsótt á Miðjarð
arhafi. Stjórn Francos hers-
höfðingja, hvött af atkrvæða-
greiðslu þeirri, sem fór fram
fyrir skömmu á Allsherjar-
þingi Sameinuðu þjóðanna,
krefst og rnun áreiðanlega
halda áfram að kreifjast þess
að Spánn fái yfirráð yfir Gi-
braltar. Enda þótt Spánn
hafi hvað . eftir annað boðizt
til þess að ábyrgjast réttindi
íbúa Gibraltar og gert Bret-
um ríkmannlegt boð fyrir hin
ar gamaldags herbækistöðv-
ar þeirra í þessu gamla vígi,
virðist brezkia stjórnin samt
sem áður ekki vera því fylgj-
andi að gefa í neinu eftir
varðandi hina mikilvægu
dei'lu um yfirráðin yfir Gi-
braltar.
Haft er eftir diplomatisk-
um heímildum í Madrid, að
spánska stjórnin haifi verið að
reyna að fá Bandaríkjastjórn
til þess að styðja kröfur
sínar varðandi Gi'braltar. En
bandaríska stjórnsn, sem er
vinveitt bæði Spáni og Bret-
landi, hefur ekki að ástæðu-
lausu fylgt stefnu fullkomins
hlutleysis í þessari deilu.
Það er samt staðreynd, að
sambúð Spánar og Banda-
ríkjanna er með erfiðara
móti um þessar mundir.
Spönsk stjórnarvöld tóku
ilia stefnu Johnsons um efna
hagsleg höft. Blöðin, sem
kunna etf til viil að hafa hlot
ið hvatningu frá stjórninni,
lýstu yfir reiði sinni vegna
þess, að liönd eins og Grikk-
tand og Finnland voru und-
anþegin, á roeðan Spánn
hlaut það, sem talin var ó-
sanngjörn meðferð. Á það
var bent, að Spánn hefur
gert samning við Bandaríkin,
þar sem Bandaríkjunum hef
ur verið veitt heimild til
þess að koma upp og við-
hialda mik'ilvægum bækistöðv
um á Spáni. Slíkur samning-
ur ætti að áliti hins áhrifa-
miklia dagblaðs YA að
minnsta kosti að heimili
Spánd vissan forgangsrétt nú,
er landið á við talsverða eig-
in efnahagsörðugleika að
stríða.
Samniingurinn milli Spán-
ar og Bandaríkjannia um
bækistöðvarnar verður tek-
inn til endurskoðunar í sept-
ember n.k. og enda þótt svo
virðist, sem bandarískum
stjórnvöldum sé umhugað
um að halda þessum atriðum
aðskildum, þá virðist það
greinilegt, að Franco hers-
höfðingi sé ákiveðinn í þ<ví að
tengja þau saman og bæta
því þriðja við, þ.e.a.s. Gi-
braltar.
TaLsmaður Bandaríkja-
stjórnar hefur bent á, að
deildir úr VI. flotanum hafi
komiið til hafnar í Gibraltar
með um það bil þriggja món
aða mi'llilbffi sl. 15 ár bæði
til þess að taka eldsneyti og
Framh. á bls. 19
kommúnista er þó tvímæla-
laust taka þeirra á
svæðinu kringum bandaríska
sendiráðið í Saigon, sem
þeir héldu samfleytt í 6
klukkustundir. Með þeirri
árás hafa kommúnistar
stefnt að því að valda Banda
ríkjamönnum alvarlegum
álitshnekki og hefur ótví-
rætt tekizt það.
Kjarni baráttunnar í Suð-
ur-Víetnam er kannski ekki
fyrst og fremst hin hemað-
arlega hlið hennar, heldur
að vinna trúnað og traust
bændafólksins í landinu. Á
stuðningi þess velta raun-
veruleg úrslit þessara átaka.
í því skyni að vinna traust
þessa fólks hafa hersveitir
Bandaríkjamanna og Suður-
Víetnama reynt að koma upp
öryggiskerfi, sem tryggi
bændaþorpin gegn árásum
kommúnista. Þær tilraunir
hafa gengið misjafnlega.
En vafalaust munu bænd-
urnir í Suður-Víetnam nú
velta því fyrir sér hvert
hald er í vernd Bandaríkja-
manna, ef þeir missa jafn-
vel sitt eigið sendiráðssvæði
í hendur óvinarins.
Styrjöldin í Víetnam er
ekki venjuleg styrjöld. Það
er löngu orðið ljóst og jafn-
framt, að hernaðarlegir yf-
irburðir munu tæpast
tryggja hernaðarlegan sigur.
En það er alla vega ástæða
til að samfagna því með
Bandaríkjamönnum, að þeim
hefur þó tekizt að ná sendi-
ráðssvæðinu sínu aftur.