Morgunblaðið - 06.02.1968, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. FEBRÚAR 1908

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstj órn ar f ulltr úí:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
ílausasölu:
Áskriftargjald kr. 120.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Kr. 7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
SJÓRINN GEFUR,
SJÓRINN TEKUR
17eður eru válynd við strend
* ur íslands að vetrarlagi.
Það er gömul staðreynd og
ný sem fjölmargar sjó-
mannafjölskyldur hafa
kynnzt af eigin raun fyrr og
síðar. Mesta skammdegið,
desember og janúar, hefur
jafnan reynzt hættulegt fyr-
ir þá sem sækja björg í greip
ar Ægis. Óttazt er um ís-
lenzkt skip eftir náttúruham
farir og veðurofsa hér við
land síðustu sólarhringa, en
vonandi kemur það fram.
Tilfinnanlegt er það áfall,
sem fiskimannabærinn
Hull hefur orðið fyr-
ir síðustu vikur. Tveir tog-
arar frá Hull hafa farizt upp
við landsteinana hjá okkur
og sá þriðji líklega á hafinu
milli íslands og Noregs.
Fyrir nokkru sökk tog-
ari frá Hull úti fyrir Axar-
firði og öll áhöfnin með hon-
um. í fyrrinótt hvarf annar
togari frá Hull skyndilega í
ísafjarðardjúp í geysilegu
fárviðri og togari frá Grims-
by er strandaður við Snæ-
fjallaströnd, en björgun
mannanna fór giftusamlega
fram. — Við íslendingar
höfum svo oft orðið að sjá
á eftir mörgum okkar beztu
sonum, hraustum og dug-
miklum sjómönnum, að við
skiljum sorg Hullbúa og
þá sérstaklega þeirra
fjölskyldna, sem nú hafa
misst ástvini sína og fyrir-
vinnu.
Hér á landi hefur verið
komið upp fullkomnu slysa-
varnakerfi, sem fólkið í
landinu hefur byggt upp
sjálft að eigin frumkvæði.
Alls staðar kringum landið
eru vaskar björgunarsveitir
reiðubúnar til þess að gera
það sem í mannlegu valdi
stendur til þess að bjarga
þeim, sem lenda í sjávar-
háska. En stundum verður
engum vörnum við komið.
Hulltogararnir tveir, sem
með skömmu millibili hafa
farizt, fóru skyndilega og
án þess að vitað væri í landi
hvað yfir vofði.
í sambandi við hvarf fyrri
togaranna tveggja hefur það
komið fram að loftskeyta-
menn eru ekki um borð í öll-
um brezkum togurum og í
umræðum um vandamál tog
araútgerðarinnar hér á landi
hefur því verið varpað fram,
hvort hægt væri að létta
undir með togaraútgerðinni
m.a. með því að fækka mönn
um um borð þ.á.m. að hafa
enga loftskeytamenn. At-
burðir síðustu daga og vikna
hafa sýnt okkur, að slíkt
kemur ekki til mála.
Fjölmargar brezkar sjó-
mannafjölskyldur eiga nú
um sárt að binda vegna
náttúruhamfara við strend-
ur lands okkar. Við skiljum
hvernig þeim er innanbrjósts
og sendum íbúum Hull
og þá sérstaklega þeim, sem
nú hafa misst sína nánustu
dýpstu samúðarkveðjur.
DJÖRFUNG GEGN
ZRFIÐLEIKUNUM
A llt frá því að verðfalls fór
að gæta á íslenzkum
framleiðsluvörum erlendis
hefur verið búizt við því að
þeir erfiðleikar, sem af því
leiða mundu verða tíma-
bundnir og framan af voru
viðbrögð íslenzkra stjórn-
valda við það miðuð. Síðan
hafa ný áföll bætzt við þau
fyrri, aflabrestur og sölu-
erfiðleikar, sérstaklega á
skreið. Ekkert hefur enn
komið fram, sem bendir til
þess, að úr rætist á næstunni
og þótt nokkrar vonir séu
bundnar við vetrarvertíð-
ina í ár, lofar byrjunin ekki
góðu enda hefur almennt
gæftaleysi verið frá vertíð-
arbyrjun.
Það virðist því full ástæða
til að þjóðin aðlagi sig þeirri
staðreynd, sem blasir við, að
telja megi líklegt, að um lang
varandi örðugleika sé að
ræða. Engin ástæða er þó
til að missa kjarkinn af þeim
sökum, heldur ber okkur
miklu fremur að snúa erfið-
leikunum okkur til hags. Á
uppgangstímum síðustu ára
hefur ekki alltaf verið gætt
fyllstu hagsýni í reícstri at-
vinnuvega okkar, ríkis og
sveitarfélaga enda er eðlilegt
á uppgripatímum, að ekki
sé haldið jafn fast utan um
hlutina og þegar harðnar í
ári.
Nú er því höfuðnauðsyn,
að atvinnurekendur og for-
svarsmenn ríkis og sveitarfé-
laga leiti allra hugsanlegra
leiða til þess að auka hag-
sýni í rekstri og sparnað í
útgjöldum, jafnframt því
sem treysta verður þann
ávinning, sem náðst hefur á
undanförnum velgengisár-
um. í kjölfarið á slíkum að-
gerðum ber okkur af fullri
djörfung að halda áfram
þeirri viðleitni, sem hafin er
til þess að auka fjölbreyttni
íslenzks atvinnulífs og leggja
grundvöll að því að verða
© UTAN ÚR HEIMI
Hvernig árásin á Saigon
heppnaðist
INNRÁS Viet Cong í Saigon
í síðustu viku var þauilskipu-
lögð og kom gersamlega á
óvart. Skæruliðarnir, sem réð
ust inn í bandaríska sendi-
ráðið og höfðu neðstu hæðir
þess á valdi sínu í sex
kl'ukkustundir, óku inn í borg
na í vörubifreiðum, sem voru
fagurlega skreyttar og prýdd
ar blómum í tilefni nýárshá-
tíðarnnar, sem var að ganga
garð. Undirbúningar þessarar
mklu friðar- og fagnaðarhá-
tíðar var í algleymingi, og
yfirvöldin uggðu ekki að sér.
Borgin stóð öllum opin, og
engan grunaði að í hópi
hinna mörgu aðkomumanna,
sem streymdu til borgarinnar
til að taka þátt í hátíðarhöld
unum, leyndust harðsvíraðir
skæruliðar, sem tilheyrðu sér
þjáifuðum víkingasveitum.
Alls héldu 600 menn úr þess-
um sérþjálfuðu sveitum inn í
borgina, í hinum skrautlegu
vörubifreiðum, almennings-
vögnum, á reiðhjólum eða
fótgangandi. Enginn þeirrs
hafði vopn meðferðis, því að
miklu magni vopna, sprengi-
efnis og skotfæra hafði verið
komið fyrir í ótal mörgum sak
leysislegum felustöðum, löngu
áður en merkið var gefið um
að árásin skyldi hefjast.
Einn þessara felustaða var
húsið nr. 266 við Tran Qui
Vapstræti rétt hjá heimili
William C. Westmorelands
hershöfðingja, yfirmanns
bandaríska herliðsins í Viet-
nam. Lögreglan í Saigon
fann tvo kassa af vélbyssum
og handsprengjum í húsi
þessu tveimur dögum fyrir
nýárshátíðina. Skólakennar-
inn og dóttir hans, sem þarna
áttu heima, neituðu að gefa
lögreglunni upplýsingar. Þau
voru félagar í neðanjarðar-
hreyfingu kommúnista, en
hún hefur innan sinna vé-
banda fólk úr öiium stéttum
þjóðfélagsins, sem hefur eitt
sameiginlegt: takmarkalausa
hollustu við máistað komm-
únismans.
Nákvæm skipulagning
Eitt af því sem tryggði
kommúnistum góðan árang-
ur var að enginn átti sér ills
von. í öðru lagi áttu undir-
ferli og bragðvísi mikinn þátt
í velgengninni. Skæruliðar
höfðu lýst yfr sjö daga vopna
hléi í tilefni nýárshátíðarinn-
ar, og þótt Bandaríkjamenn
og bandamenn þeirra van-
treystu þessari yfirlýsingu
vegna slæmrar reynslu af
vopnahlésbrotum, sem keyrðu
úr hófi um jólin í fyrra, trúðu
þeir þeim hálft í hvoru. En
eftir því sem leið á orrust-
una í Saigon, kom æ betur
í ljós að megin skýringin á
árangri Viet Cong í höfuð-
borginni var þau nákvæm
skipulagning og vandlegur
undirbúningur, sem hófst
mörgum mánuðum áður en
árásin var gerð.
Lögreglan í Saigon hafði
óljósan grun um, að til tíð-
inda mundi draga í sambandi
við nýárshátíðina, en allar
áhyggjur gleymdust í glaumi
og gieði hátíðarinnar og sak-
leysislegum hávaðanum frá
púðurkerlingum. Seinna
komst lögreglan að raun um,
að kommúnistar prófuðu
vopn sín í hávaðanum án þess
si...
að greina frá gildum vega-
bréfum. Þeir notuðu flókið
merkjakerfi til þess að gefa
hverjum öðrum bendingar og
þekkja hverjir aðra. Ein
sveitin þekktist á því, að með
limir hennar voru klæddir
litríkum skyrtum, önnur á
því að meðlimir hennar
höfðu skyrturnar fráhneppt-
ar. Þeir notuðu opinbera
bandaríska bíla, sem þeir
höfðu stolið mörgum ménuð-
um áður, og óku í þeim til út-
varpsstöðvarinnar.
Frá bardögunum í bandaríska sendiráðinu í Saigon, þar
sem talið er að allir meðlimir sjálfsmorðssveitarinnar,
sein árásina gerði, hafi fall ð. Myndin sýnir fallinn skæru-
liða á sendiráðslóðinni.
að nokkur veitti því eftir-
tekt.
Árás kommúnista á Saigon
var tvíþætt. Annars vegar var
árás víkingasveitanna, sem
var falið vandasamasta hlut-
verkið. Þessar sveitir réðust
á bandaríska sendiráðið, for-
setahöllina og útvarpsstöðina.
Þetta voru sannkallaðar sjálfs
morðsárásir.
Hins vegar var árás skæru-
liða, sem voru klaeddir ein-
kenn sbúningum hermanna, á
úthverfin. Þessu liði hafði
verið safnað saman í ná-
grenni höfuðborgarinnar á
fyrsta degi nýársíhátíðarinn-
ar. Þetta voru ekki sjálfs-
morðssveitir, en búast mátti
við miklu niannfalli í liði
þeirra.
Kommúnistar gleymdu ekki
smáatriðum, sem nauðsynleg
voru, ef árásin átti að heppn-
ast.
Allir skæruliðarnir, sem
felldir voru við bandaríska
sendiráðið, báru fölsuð vega-
bréf, sem jafnvel sérfræðing-
ar hefðvi átt fullt í fangi með
Ókunnugir í borginni
Áætlað er, að fimm her-
sveitir hafi tekið þátt í bar-
dögunum og allir skærulið-
arnir eru frá hinum þéttbýlu
byggðum á Mekongósasvæð-
inu og héruðunum umhverf-
is Saigon. Suður-vietnamska
öryggisþjónustan hefur kom-
izt að því, að aðeins örfáir
þessara skæruliða hafa áður
komið til höfuð'borgarinnar,
en neðanjarðarhreyfingin í
borginni útvegaði þei-m kort
og leiðarvísa. Ástæðan fyrir
því, að ókunnugir menn voru
valdir til árásarinnar var
sennilega sú, að þannig þótti
tryggt að ekkert spyrðist út.
Að sögn lögreglunnar hef-
ur enginn skæruliði, sem tek-
inn hefur verið til fanga,
getað skýrt frá því hvar hús
þau voru þar sem þeir fengu
vopn sín og skotfæri. Vopn-
unum var útbýtt að nætur-
lagi, og dreifinguna önnuðust
yfirmenn hinna ýmsu
deilda neðanjarðarhreyfing-
arinnar. Mikið mannfall
Framihald á bls. 25
betur undir slík áföll búnir
í framtíðinni, jafnframt því
sem nýjar atvinnugreinar
dragi úr áhrifum slíkra
sveiflna í sjávarútveginum á
þjóðarbúið. Það þýðir ekki
að gefast upp fyrir erfiðleik-
unum heldur bíta á jaxlinn
og læra af þeim.