Morgunblaðið - 28.02.1968, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. FÉBRÚAR 196«

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
VERKFALL, SEM
ENGINN VILL
Pftir því sem nær dregur
verkfallsdeginum 4 marz
n.k. er ástæða til að menn
glöggvi sig á nokkrum meg-
inatriðum í sambandi við
þetta fyrirhugaða verkfall.
I fyrsta lagi er ljóst að
verkalýðsforustan teymir
launþega nauðuga viljuga út
í þetta verkfall. í einni
stærstu verstöð landsins var
verkfall samþykkt með 3ja
atkvæða meirihluta eftir
þrjár atkvæðagreiðslur en í
þeirri fyrstu var verkfallið
fellt á jöfnum atkvæðum. í
Siglufirði ákveða 15-20 menn
að 600 verkamenn skuli
leggja niður vinnu. Sömu
sögu er að segja víðs vegar
um land, að mjög fámennur
hópur manna tekur þá örlaga
ríku ákvörðun að hefja verk-
fall. Gleggsta dæmið um
tregðu verkalýðsfélaganna
til þess að leggja út í verkfall
er þó sú staðreynd, að aðeins
40 félög af 130 aðildarfélög-
um A9Í með aðeins um 16000
meðlimi af rúmlega 30000
hafa til þessa boðað verkfall.
Er þetta vissulega rýr eftir-
tekja af hvatningu ASÍ-þings
og þings Verkamannasam-
bandsins um „allsherjarverk-
fall“-
í öðru lagi liggur það fyrir
að verkalýðsforustan hefur
mótað kröfur sínar á þann
veg, að verði orðið við þeim
þýða þær minni kjarabætur
fyrir láglaunamenn en meiri
fyrir hálaunamenn. Láglauna
menn hljóta að spyrja Eð-
varð Sigurðsson, Björn Jóns-
son og Guðmund J. Guð-
mundsson, vegna hvers þeir
héyi baráttu fyrir meiri
kjarabótum til handa þeim,
isem þegar búa við betri kjör
en fyrir sína eigin félags-
menn. Afstaða verkalýðsfor-
ustunnar væri skiljanlegri ef
hún óskaði eftir stiglækkandi
verðlagsuppbót eða sömu
krónutölu á misrnunandi
kaup t.d. miðað við Dags-
brúnartaxta, en svo er ekki.
Dagsbrúnarmenn skulu í
vérkfall til þess að berjast
fyrir meiri kjarabótum til
. annarra stétta.
í þriðja lagi liggur ljóst
fyrir, að jafnvel þótt komi
til verkfalls verður samið
fyrr eða síðar. En hvers
vegna að semja ekki strax um
það sem aðilar kunna að
semja um eftir 4—6 vikna
verkfall? Hvers vegna eiga
launþegar að tapa tekjum og
þjóðarbúið að verða fyrir
stóru áfalli? Eftir því sem
bezt verður vitað hafa ýmsir
möguleikar verið nefndir á
samningafundum en verka-
lýðshreyfingin hefur hafnað
öllu öðru en verðlagsuppbót
þegar í stað. Er ástæðan
kannski sú að hvorugur arm-
ur Alþýðubandalagsins í
verkalýðshreyfingunni þorir
að stíga fyrsta skrefið? Það
getur orðið launþegum í land
inu dýrkeypt að hafa falið
mönnum, sem þannig er
ástatt um meðferð sinna
mála-
Forustumenn verkalýðs-
félaganna eru að leggja út í
óvinsælt verkfall. Fólk vill
ekki verkföll nú til dags. Það
vill auðvitað bætt kjör, þeg-
ar því verður við komið en
verkföll eru úrelt og gamal-
dags vopn. Launþegar hafa
heldur ekki efni á verkfalli
nú og því síður hefur þjóðar-
búið efni á því. Forustumenn
verkalýðsfélaganna ættu að
íhuga, hvort ekki sé hyggi-
legra að staldra nú aðeins við
fremur en að standa frammi
fyrir afleiðingum gerða sinna
í félögum sínum eftir nokk-
urra vikna verkföll, þegar í
ljós kemur, að þeim hafa orð
ið á slærn mistök.
EINAR í
BÚDAPEST
Um þessar mundir stendur
yfir í Búdapest alþjóða-
fundur kommúnistaflokka
víðsvegar að úr heiminum.
Aðal markmið fundarins
mun vera að finna leiðir til
þess að draga úr þeim klofn-
ingi sem hrjáir hinn komm-
úníska heim um þessar mund
ir.
I^mmúnistar hér á landi
hafa um langt skeið lagt
mikla áherzlu á, að þeim
væru deilur kommúnista út
í heimi óviðkomandi og
hefðu engin afskipti af þeim.
Reyndar hefur kunnugum
mönnum jafnan verið ljóst,
að hér hefur verið um ein-
bera blekkingu að ræða og
tengsl kommúnista á íslandi
við húsbændurna í austri
jafn sterk og áður. Þetta er
nú staðfest með fundarsetu
Einars Olgeirssonar á fundin
um í Búdapest. Hann er þang
að kominn til þess að taka
þátt í „einingar“viðleitni
kommúnista frá hinum ýmsu
löndum. Kannski getur hann
miðlað af þeirri reynslu, sem
rann hefur fengið af sam-
anir á launahækkunum
Eftir Kenneth Harris
ÍLsM
UTAN ÚR HEIMI
Orlög brezku stjórnar-
innar ráöin í dag
Leiðtogar alþýðusamtakanna ræða takmark-
DAGURINN í dag, 28. febrú-
ar, getur ráðið úrslitum um
framtíð ríkisstjórnar Verka-
mannaflokksins í Bretlandi.
Ef efnt verður til almennra
þing-kosning-a þar innan hálfs
annars árs, og Verkamanna-
flokkurinn missir meirihluta
á þingi og neyðist til að
sleppa stjórnartaumunum, er
trúlegt að þá megi benda á 28.
febrúar sem innrásardag
íhaldsflokksins.
f dag krama leiðtogsir al-
iþýðusamtakanna brezku saim-
an til ráðstefnu til að ræða
h'verjar ráðlstafanir þeir eru
reiðuibúnir til að gera í því
skyni að takmarka launa-
ihækkanir. Þeir vilja ekki að
sett verði ný lög til ákvörð-
unar launamáilastefnunnar,
eins og gert var árið 1966.
Þeir eru fúsir til að stuðla að
því að launahiækkunum verði
settar sanngjarnar takmark-
anir, en þeir vilja að þær tak-
markanir verði settar innan
alþýðusamtakanna sjálfra,
sem telja níu milljónir félags-
manna.
Leiðtogar alþýðusamtak-
anna munu leggja fram til-
lögur sínar. Ef ríkissttjórnin
telur — eins og hún hefur
gert til þessa — að tillögur
leiðtoganna séu ekki fullnægj
andi, má 'búast við einhvers
konar opinberu eftirliti, senni
lega lagasetningu, með vor-
inu.
Ný lög til takmörkunar á
launahækkunuim muinu ekki
aðeins valda úlfúð og and-
stöðu frá alþýðusamtökunuim,
sem eru aða'l tekjulind Verka-
mannaflokksins og ráða yfir
fimm sj'öttu hlutum atkv. á
ársþingum flokksins á haust-
in; þótt ákvarðanir ársþing-
anna séu ekki bindandi fyrir
ríkisstjórnir Verkamanna-
flokksins, hafa þær markandi
áhrif á afstöðu stjórnanna
gagnvart fulltrúum flokksins
í heild. Og frumvarp um ný
laga'áksvæði til ‘akmörkunar
á launahækkunum hljóta að
mæta mikilli andstöðu á
þingi frá vinstri anmi flokks-
ins í Neðri máil’St'ofu'nni.
Flokksmenn sviknir
Ríkisstjórnin át’ti í mikluim
erfiðleikum við að halda sam-
stöðu í flokknum þegar fyrstu
lögin voru sett um opin'bert
eftirlit með launalhækkunum
í júlí 1966. Núna, þegar at-
vinnuleysi er mikið, gengis-
lækkun ný-afstaðin, útgjöld
til varnarmála 'hafa verið
iækkuð, og, síðais't en ekki
sízt, þegar sjúklingar eru á
ný l'átnir greiða gjald fyrir
lyfseðla (sem afnumið hafði
verið), verður enn erfiðara að
finna leiðir til að viðhalda
samstöðunni. Vafalaust eru
margir þingmenn Verka-
mannaflokksins komnir á þá
s.koðun að ríkisstjórn flokks-
ins sé ekki lengur málsvari
verkamannsins, ekki 'lengur
boðberi sósíalisma, og að hún
hafi svikizt í lið með aftur-
haldsöflunum. Þessir menn
munu líta á tilraun til að lög-
bjóða eftirlit með l'aunalhækk-
unum sem síðasta hálmstráið.
Talað ’hefur verið um að
Verkamannafloikkurinn hafi
verið að því kraminn að klöfna
vegna inn'byrðis átaka þegar
undanfarið rúmt ár. En ný
lagasetning um launamálin
virðist lfklegust til að krama
skriðunni af stað.
Óvinsælasta ríkisstjórnin
Líta ber á örlagadagmn í
dag með tilliti til þess, sem á
undan er gengið. Nýjasta skrað
anakönnun Gal'lup-stofnunar-
innar sýnir að núverandi rík-
isstjórn verkam'annafloikks'ins
er óvinsælasta ríkisstjórn,
sem setið hefur að völdum
frá því fyrsta Galluip-könnun
var gerð fyrir 31 ári; vinsæld-
ir Verkamannaflokksins eru
22%% minni en íhaldsflokks-
ins. Rætt hefur verið um að
ný samsteypustjóm fihalds-
flrakksins og Verkamanna-
flokksins gæti verið lausnin
á yfirstandandi vanda 3reta,
og hlaut sú kenning byr undir
báða vængi eftir að dagblaðið
The Guardian s'kýrði frá því
fyrir nokkru að Cecil King,
stjórnarformaður útgáfu'félags
da.gblaðsins The Daily Mirr-
or, útJbreiddasta dagblaðs
Bretlands, væri að hvetja tii
miyndunar samsteypustjórnar
þar sem kaupsýslumenn væru
í lykilaðstöðu. Útgefandinn
hefur jafnan verið stuðnings-
maður Verkamannaflrakksins,
og til íkamms tíma 'hefir hann
verið talin ein af m'áttarstöð-
uim flokksins. Vitað er að
stjórn Verkamannaflokksins
hefur valdið honum miklurn
vonbrigðum undanfarið hálft
annað ár. Hann er táknrænn
fyrir aðra fyrri stuðnings-
menn flokksins.
Hvað sem öðru líður þá bíða
flestir ráðlherrar fl'okksins
þess, sem gerist í dag áður en
hugsað er lengra. Virðist sú
skoðun ríkjandi að leiðtogum
alþýðuisamtakanna takist
ékki að fallast á tilil'ögur, sem
ríkisstjórnin geti viðurkennt
að fullnægi kröfum ríkjandi
erfiðleika, og að frumvarp ’il
laga um eftirlit með launa-
málum verði lagt fram á
þingi — og sennilega birt 19.
marz þegar Roy Jenkins fjár-
málaráðiherra leggur 'fram
fyrsta fjárlagafrumvarp sitt.
En þá hefur teningnum þegar
verið kastað. Það gerðist 28.
febrúar.
(Observer).
starfinu í Alþýðubandalag-
inu. Þar hafa svo sem kunn-
ugt er verið á ferðinni tölu-
verð „einingar“ vandamál —
sem eru óleyst enn.
RAUÐI
KROSSINN
¥ dag er fjáröflunardagur
Rauða Kross íslands-
Rauði Krossinn er eitt þeirra
mannúðarfélaga, sem vinna
starf sitt í kyrrþei, en þegar
á þarf að halda er hann til
staðar
Þær hörmungar, sem dynja
yfir mannkynið virðast seint
ætla að taka enda. Þrátt fyr-
ir tvær, heimsstyrjaldir og
miklar blóðfórnir í heiminum
loga margir heimshlutar í
styrjöldum og manndrápum
enn í dag. Rauði Krossinn er
til staðar til þess að hjálpa
saklausu fólki, konum og
börnum, sem verða fyrir
hörmungum af völdum hern-
aðarátaka, sem það skilur
ekki og finnst sér óviðkom-
andi.
Við íslendingar eigum að
styðja Rauða Krossinn í
starfi hans svo sem við meg-
um. Þótt hörmungarnar séu
ekki við okkar dyr nú, getum
við ekki verið sinnulausir
fyrir því sem annars staðar
gerist. Þess vegna er þess að
vænta að þjóðin veiti Rauða
Krossi íslands öflugan stuðn-
ing í dag þegar til hennar er
leitað. Því fé er vel varið
sem til hans rennur.
Þjóðverjur reiso
kjurnorkurofstöð
París, 23. febr. NTB.
VESTUR-ÞJÓÐVERJAR hafa
gert samning við stjórn Argen-
tínu um að reisa þar í landi
kjarnorkurafstöð, sem framleiða
á 318.000 kílówött og kosta mun
um 70 milljónir dollara.
Hörð samkeppni var milli stór
fyrirtækja frá ýmsum löndum og
varð þýzka fyrirtæki'ð Siemens
ofan á í þeirri samkeppni. Talið
er, að Bretar hafi ekki náð sam-
komulagi um að reisa þetta
mannvirki vegna þess, að sam-
band Bretlands og Argentínu
hefur heldur versnað að undan-
förnu eftir að Bretar bönnuðu
innflutning kjöts þaðan er gin-
og klaufaveikin gaus þar upp á
sl. ári. Tilboði Bandaríkja-
manna var hafnað á þeirri for-
sendu, að stjórn Argentínu vildi
ekki vera háð því að fá úraní-
um frá Bandaríkjunum.