Morgunblaðið - 28.02.1968, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. FEBRÚAR 1968
M. Fagias:
FIMMTA
KOJAAN
situr við hliðina á mér í skól-
anum. Faðir hans vinnur í græn
metiisverzlun í Hold-gatu for-
stjóri eða eitthvað svoleiðis. Þa?
var talsvert erfitt fyrir Sandor
að Komast að glugganum. Frú
Schultz vildi engan fá inn til
sín. Hún sagði að enginn skyldi
fá að eyðileggja íbúðina sína.
En þegar Sandor var búinn að
þurka vel af fótunum, og lofa
upp á æru og trú að snerta
á engu með skítugum fingrum,
gerði hún reyndar undantekn-
ingu, og leyfði honum að standa
við gluggann og skjóta.
— Taktu nú eftir Pétur. Nem-
etz reyndi að brýna röddina.
Mig gildir alveg einu þó bekkj-
arbræður þínir sprengi rúss-
neska skriðdreka í loft upp í
tugatali. En þið verðið hér heima
þangað til ég segi að þið megið
fara út. Skilurðu það?
— Já, Lajos frændi, andvarp-
aði drengurinn.
Agnes systir hans stóð víð
hliðina á þeim og beið með ó-
þreyju eftir því að komast að
til þess að segja eitthvað.
— Lajos frændi, Lajos frændi,
sagði hún, ég þori að veðja að
þú veizt ekki hvað hinn dreng-
urinn heitir. Hún horfði á Nem
etz eins og hún byggi yfir al-
veg óvenjulegri vitneskju.
— Hvaða drengur?
— Hann, sem var með Zolli.
— Nei, það veit ég ekki.
Hún horfði glettnislega á Nem
etz.
— Hann heitir Aladar, og er
frá Tata, sagði hún hátíðlega.
— Og hvað með það? sagði
móðir hennar. Ó hvað þetta barn
fer í taugarnar a inér. Alltaf
skal hún vera svo merkileg með
sig.
Nemetz horfði á úrið, sem var
tuttugu mínútur yfir átta. Hann
varð að komast af stað, ef hann
átti að koma einhverju í verk.
Hann fór í frakkann sinn —
hann var minnst sjö ára gamal]
og farinn að trosna við hnappa-
götin — (mágkona hans hafði
svo mánuðum skipti lofað að
gera við hann) — vafði sínum
hlýjasta trefli um hálsinn og
lagði af stað á lögreglustöðina.
Veðrið var millt, af október
morgni að vera, og það leit út
fyrir sólskin. Þótt enn væri út-
göngubann, var talsvert slangur
af fólki á götunni, og hingað
og þangað voru matvörubúðir
opnar.
Aftur gekk hann framhjáBoz
an-brauðgerðinni. Þar var lok
að og nú var enginn að gera
hreint. Aðaldyr hússins voru
einnig lokaðar, samkvæmt út-
göngubanninu. Nemetz hringdi.
Smáhlera var skotið til hliðar
og rjótt konuandlit, með rottu-
augu, kom í ljós. Fyrst neitaði
hún með öllu að vita um nokk-
urt lík á „sinni gangstétt", en
mundi svo, eftir nokkurt þjark,
að Rauðakrossbíll hefði um
miðnættið sótt þau lík, sem ekki
þekktust.
Frá lögreglustöðinni hringdi
Nemetz á höfuðstöðvar Rauða-
krossins. Þegar hann fékk þær
upplýsingar að sambandið væri
rofið, sendi hann einn af þeim
fáu lögregluþjónum, sem enn
voru í starfi, til þess að hafa
upp á líkinu, og ef það heppnað-
ist, að senda það lyflæknisdeild
ríkisins til krufningar.
Maðurinn, dugandi rannsókn-
arlögreglumaður, að nafni Ferenc
Kaldy, kom til baka með þau
tíðindi að öll óþekkt lík á
Fimmta svæði hefðu verið sótt
um nóttina, og grafin í fjölda-
gröf í garðinum við Þjóðminja-
safnið fyrverandi. í hinni mildu
októberveðráttu var hættan á
farsóttum alveg yfirvofandi, svo
bæði Rússar og uppreisnarm enn
hröðuðu sér, sem mest þeir
máttu, að jarða hina látnu.
Undir venjulegum kringum-
stæðum mundi það hafa verið
mjög einfalt mál að fá opnaða
gröf, en nú voru á því vand-
kvæði, sem virtust óyfirstígan-
leg. Nemetz þurfti á leyfi dr.
Hammers að halda, sem var lög-
reglufulltrúi, en hann hafði ekki
sézt síðustu daga, og aðstoðar-
maður hans var alltof hræddur
og ringlaður til þess að koma
öllu meira í verk en að kveikja
ljós síðdegis til að slökkva það
svo aftur eftir skrifstofutíma.
Samt sem áður ákvað Nemetz að
gefast ekki upp, og sendi lög-
reglumanninn til þess að herja
út leyfi.
Um hádegið gekk hann til
sjúkrahússins. Sunnudagsins frið
ur og ró hvíldi þar yfir öllu,
svo og nærliggjandi götum, eins
og vopnahléið, sem Nagy for-
sætisráðherra hafði fyrirskipað
um morguninn, væri haldið bæði
af Rússum og uppreisnarömnn-
um.
Konur, í einkennisbúningi
þessara daga: skíðabuxur og sjal
um herðar, sátu í löngum röð-
um á bekkjum fordyrisins. Þær
biðu tíðinda frá sjúkradeildun-
um. Þær töluðu lágt og störðu
á stigann. Blær angistarbland-
innar vonar gaf þeim öllum hið
sama útlit, án tillits til stéttar
eða aldurs.
' Nemetz gekk upp í ganginn
1 handlæknadeildinni. Þegar
upp var komið, var þar ein-
Jkennilega þögult og eyðilegt.
Hann gekk inn í deildina, gegn
;um dyr, þar sem stóð á gler-
prúðunni: „Heimsóknatími, mið-
;vikudag og sunnudag 15—17“.
í>að var það eina, sem minnti
;á horfinn frið.
; En innan við rúðuna, ríkti
jófriðurinn — þar lágu sjúkir
;og særðir á dýnum og ábreið-
;um, um allt slitna gólfið.
| Sjúkrastofurnar voru í röð
Nið ganginn. Síðast var skurð-
Jstofan. Nemetz gægðist inn í
Jfyrstu stofuna. A venjulegum
;tímum var þetta tíu rúma stofa,
;en nú var svo að segja allt
gólfið þakið af rúmum, sjúkra-
;börum, hálmdýnum og beddum.
Hinir særðu — og það voru
bæði karlar. konur og börn,
sumir í laslegum sjúkrúhúss—
náttfötum en aðrir í krukluðum
og óhreinum fötum sínum —
lágu þarna í einni kös. Rauð-
eygð hjúkrunarkona gekk eins
og afturgnnga milli sjúkling-
•anna. Næst dyrunum lágu sex
Rússar í rúmum, sem hafði ver-
ið ýtt upp að vegnum. Tveir
þeirra voru enn í buxum og
stígvélum, en einkennisbúning-
ar hinna héngu upp yfir höfða-
laginn, en þeir sváfu.
Hjúkrunarkonan laut yfir þá,
en gekk svo að ungri stúlku
ungverskri sem hafði misst ann-
an handlegginn í bardögunum.
— Það er svo sárt, systir,
kveinaði hún. — Jafnvel í fingr
unum. Hvernig getur það verið,
þegar þeir eru farnir?
— Þetta stendur ekki lengi,
svaraði hjúkrunarkonan róandi.
— Ég er að leita að Halmy
lækni, sagði Nemetz við hana.
— Hvar skyldi ég geta fundið
hann?
— Hann var héma, rétt fyr-
ir skömmu. Ef ég man rétt, var
hann eitthvað að tala um að
leggja sig, andartak. Sannast að
segja, er ég steinhissa á, að
hann skuli ekki vera hniginn
niður fyrir löngu. Hann hefur
verið að vinna í þrjá sólar-
hringa.
Nemetz varð þess var, að henni
hafði verið breytt í sjúkrastofu
handa minnstu sjúklingum
barnadeildarinnar. Roskin, borg
araklædd kona var þarna að
gæta einna tuttugu grenjandi
krakka. Hárið á henni var úf-
ið, og hún leit út eins og hún
ætlaði að fara að sleppa sér.
— Hann er víst niðri í
rannsóknarstofunni, ásamt ung-
frú Mehley. Það er búið að
setja legubekk þangað inn, svo
að læknarnir geti hvílt sig and-
artak, ef þeir sleppa frá verki.
— Hver er ungfrú Mehely?
spurði Nemetz.
— Ein aðstoðarstúlkan.
Nemetz sneri sér til að fara,
en konan kallaði á hann aftur.
— Vekið hann ekki, ef hann
hefur sofnað. Ég á við Halmy
lækni. Hann þarf að hvíla sig.
Og hamingjan skal vita, að þess
þurfum við öll.
Rannsóknarstofan var á götu-
hæðinni. Einhver hreyfði sig
inni, gekk til dyra, sneri lyklin-
um í skránni, og opnaði síðan í
hálfa gátt.
11
Nemetz stóð frammi fyrir ung
ri stúlku í stífuðum, hvítum
ljóst hár, sem féll í úfnum lokk-
um niður um andlitið. Hún var
grönn, háfætt og með fallega
ökla, sem virtust næstum of-
Hörundið var fölt og hálf gagn-
sætt eins og mjólk. Það var
hreinleiki í svip hennar.
— Get ég nokkuð gert fyrir
yður? spurði hún hvíslandi.
— Get ég fengið að tala við
Halmy lækni? Ég er Nemetz saka
miálafulltrúi frá morðdeildinni.
— Halmy læknir er að hvíla
sig. Það má ekki ónáða hann.
Nemetz tók eftir því, að andar-
dráttur hennar varð örari. Og
hann mundi eftir stúlkunni, sem
Anna Halmy hafði sagt, að væri
komin uup á milli beirra hión-
crrrria.
— Kannski getið þér þá hjálp
að mér?
— HVernig þ'á? spurði hún,
eins og hikandi. Hún gekk út
í ganginn og lokaði á eftir sér.
Þau gengu út í næsta glugga-
krók í meterþykkum múrveggn-
um. Nemetz sikrifaði hjá sér
helztu deili á henni: Alexa Meh
ely, 26 ára, ógift, aðstoðar
stúlka. Bústaður: Bajzagötul20.
móðir: María Szell. Blýantur-
inn stöðvaðist.
— Tibor Mehely? Var hann
ekki landbúnaðarráðherra á
styr j aldarárunum?
Stúlkan yppti öxlum, um leið
og hún svaraði: — Jú, það var
hann, en þér megið ekki láta
mig gjalda þess.
Hún var nú aftur komin í
jafnvægi og röddin var kulda-
leg og ofurlítið hæðnisleg. Hún
dró bréf af ódýrum vindlingum
upp úr sloppvasanum og bauð
Nemetz. Þegar hann afþakkaði,
spurði hún hann með formlegri
kurteisi, hvort hann hefði nokk
uð að athuga við það þó hún
reykti.
— Það er hræðilegur ávani,
bara ekki, að ég losni við hann.
sagði hún. — Því miður held ég
Hún kveikti í með kveikjara
úr ósviknu gulli. Hann stakk
dálítið í stúf við þennan ómerkj
lega vindling, sem hún var að
reykja. — Jæja, um hvað snýst
heyrsla?
— Það á ekkert skylt við
þriðjugráðu, ungfrú Mehely. Ég
þarf bara á að halda fáeinum
Konuna sálugu læknisins. Hann
beið til þess að sjá, hvernig
hún brygðist við þessu, en þar
var ekkert að sjá — aðeins
hvarf brosið af andliti hennar
smámsaman.
— Ég tel víst, að þér vitið,
að frú Halmy hefur verið myrt,
hélt Nemetz áfram, Þegar
þögnin ætlaði að fara að verða
dálítið löng.
— Já, Rússarnir voru þar að
verki. Orðin gáfu til kynna frá-
sögn af staðreynd.
— Ég er hræddur um, að eng-
in sönnun sé fyrir því.
— Ég heyrði í útvarpinu, að
þeir hefðu hafið skothríð á bið
röð fyrir framan Bózan—brauð-
gerðina. Og frú Halmy var ein
þeirra, sem fyrir henni varð.
— Það hafið þér einmitt ekki
heyrt í útvarpinu. Nemetz hristi
höfuðið.
Hún þagði andartak og leit
út um gluggann.
— Það er rétt hjá yður, full-
trúi. — Það var Halmy læknir,
sem sagði mér það.
það?
Nú varð ofurlítið hlé milli
spurningar og svars.
— f gærkvöldi. Það er
annar lyflæknirinn. Og frú
Schultz, hjúkrunarkonan. Bíðið
andartak, nú man ég þetta ná-
kvæmlega. Við stóðum öll við
opinn glugga hérna á ganginum.
Þau þrjú höfðu komið út úr
skurðstofunni, til þess að geta
fengið sér ofurlítið ferskt loft.
Ég náði í stól handa Halmy
lækni, en hann vildi ekki sitja.
Hann sagði, að ef hann settist,
gæti hann aldrei staðið upp aft-
ur. Hann var í æsingi og lá
afskaplega illa á honum.
Fjórtán ára drengur var rétt
nýdáinn meðan á uppskurðinum
stóð. Röddin í henni var köld
og yfirborðskennd, en æft eyra
Nemetz gat samt merkt áhyggj-
ur og skjálfta í henni.
— Hve l'engi hafið þér þekkt
Halmy lækni? spurði hann.
Aftur kom ofurlítið hik, sem
gaf til kynna, að hann hefði
þarna snert auman blett.
— Síðan ég fór að vinna
hérna; Hvað er núna? Október
lok. Ég byrjaði í marzmánuði.
Fyrsta marz.
— Og hvert er samband yðar
Við hann? Hittið þér Halmy
lækni stundum utan sjúkrahús
ins?
— Það væri ekki nema mitt
mál, herra sakamálafulltrúi.
Svarið kom einbeitt, án þess að
vera ókurteist. Hún hefði varla
getað sýnst ókurteisi, jafnvel
þótt hún hefði reynt til þess.
Ef Nemetz átti að bera saman
þessar tvær konur, Önnu Halmy
Hrúturinn 21. marz — 20 apríl.
Reyndu að eignast fleiri vini og lokaðu þig ekki inni. Vertu
þolinmóður og athugull og taktu ekki þýðingarmiklar ákvarð-
anir nema að vel ígrunduðu máli. Farðu i leikhús í kvöld.
Nautið 21 apríl — — 21. maí.
Bjóddu vinum þínum gömlum og nýjum heim til þín og
allir munu hafa ánægju af. Þú skalt sinna áhugamálum þínum
og þau munu bera ríkulegan ávöxt.
Tvíburarnir 22. maí — 21. júní.
Þú getur buizt við miklu annríki á næstunni og það á vel við
þig, þvi að þú ert upplagður og hress þessar vikumar. Öll
peningamál mjög álitleg I dag.
Krabbinn 22. júní —23. júlí.
Þetta verður óvenjulegur dagur á flestan hátt en heilla-
drjúgur þegar á heildina er litið. Búðu þig undir að takast
á við nýtt viðfangsefni af einb<8tni.
Ljónið 24. júlí — 23. ágúst.
Leggðu peninga fyrir í dag. Kvöldið verður sérlega gleðilegt
og erfiði þitt að undanförnu færðu margborgað. Þú skalt gleðjast
með öðrum sem þátt eiga í því og ekki ofnetast af þínum
hlut.
Jómfrúin 24. ágúst — 23. september.
Dagurinn kennir þér margt nýtt og merkilegt og þú skalt
færa þér það í nyt. Deildu gleði og geði með vinum i kvöld
en forðastu óþarflega mikla peningaeyðslu.
Vogin 24. september — 23. október.
Þú skalt vinna að áhugaefni þínu eftir föngum og ganga að
því sem og öðru með hugprýði og gleði. Þú ert ekki eins
þunglyndur ogg einrænn og að undanförnu og er það vel.
Drekinn 24. oktober — 22 novembér.
Keyptu inn í dag fyrir maka þinn eða vin og sýndu hugsunar-
semi. Þú skalt bjóða til þín gestum í kvöld. Gerðu áætlanir langt
fram í tímann.
Bogmaðurinn 23. nóvember — 21. desember.
Þú ættir að sýna börnum í fjölskyldunni meiri ræktunarsemi,
engir verða eins þakklátir og böm. Kvöldið skaltu nota til
leikhúsferða eða annars sem til menningar horfir.
Steingeitin 22. desember — 20. janúar.
Nágrannar og vinir eru I einkar góðu skapi i dag og þú
munt heyra margt fagurt hólið um ágæti þitt. Sumt af því er
satt, en ekki allt, svo að þú ættir ekki að gleypa við öllu.
Vatnsberinn 21. janúar — 19. febrúar.
Vertu mjög hagsýnn í fjármálum og eyddu ekki meira en
þú aflar helzt minna. Reyndu að leggja peninga fyrir og láttu
ekki á þig fá, þó að sumir kalli þig nízkan. Kvöldið verður
ánægjulegt í alla staði.
Fiskarnir 20. febrúar — 20. marz.
Vertu ákveðinn og haltu þínu máli til streitu. Þú hefur mest
vit á því sjálfur. Farðu ekiki út í öfgar 1 fullvissu þinni og
hjálpaðu þeim, sem ekki eru eins öruggir og þú.