Morgunblaðið - 20.04.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. APRÍL 196«

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
f lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
T ræðu þeirri,
Benediktsson, forsætis-
ráðherra, flutti í eldhúsdags-
umræðunum á Alþingi fyrir
nokkrum dögum, ræddi
hann tillögu þá, sem nokkr-
ir þingmenn úr Framsóknar-
flokknum og Alþýðubanda-
laginu hafa flutt um Víet-
nammálið og meðferð Al-
þingig á þeirri tillögu. For-
sætisráðherra sagði m.a.:
„í greinargerð (tillögunn-
ar) var sagt, að tillögurnar
væru í meginatriðum sniðn-
ar eftir ályktun hollenzka
þingsins frá því í ágúst 1967.
Við samanburð á henni og
tillögunum hér sézt þegar í
stað, að þær yoru einmitt
ólíkar í meginatriðum. Hol-
lenzka ályktunin lýsti berum
orðum ugg vegna baráttuað-
ferðá beggja stríðsaðila í
Víetnam og fór þess á leit,
að Norður-Víetnammenn
sýndu samningsvilja, jafn-
framt því sem Bandaríkin
hættu loftárásum á þá, alveg
gagnstætt því sem í tillög-
unum hér var gert ráð fyrir,
þar sem ætlazt var til, að
Bandaríkin tækju einhliða
ákvörðun um stöðvun loft-
árása þegar í stað og hinir
sýndu samningsvilja ekki
fyrr en loftárásum linnti.
Loks var í tillögunum hér
ekki minnzt á Genfarsam-
kómulagið 1954, sem hol-
lenzka ályktunin sagði að
verða ætti samningsgrund-
völlur“.
Bjarni Benediktsson benti
síðan á, að lágmarkskrafa
væri, að rétt væri með farið
úr því að vitnað væri í álykt-
un Hollendinga, og sagði
síðan: „Síðar buðust flutn-
ingsmenn til þess að breyta
tillögum sínum til samræm-
is við það, sem hollenzka
þingið hafði raunverulega
samþykkt. Með þessu tilboði
gerðu þeir mikla yfirbót og
virtist þar með grundvöllur
skapaður fyrir samþykkt til
leiðbeiningar umboðsmönn-
um íslands á alþjóða vett-
vangi ,enda hefði með slíkri
ályktun ekki verið gert upp
á milli stríðsaðila, heldur
farið bil beggja, og ályktun-
in með öllu verið andstæð
einhliða málflutningi komm-
únista hér og annars staðar“.
Loks sagði Bjarni Bene-
diktsson um þetta mál:
„Áður en tími ynnist til
afgreiðslu málsins á þessum
grundvelli, gerbreyttist að-
staðan. í hinni hollenzku
ályktun var gert ráð fyrir
því, að hernaðaraðgerðir í
Víetnam væru enn að breið-
ast út og ályktunin einmitt
samþykkt af því tilefni. Eftir
ræðu Johnsons Bandaríkja-
forseta hafa hernaðaraðgerð-
ir hins vegar dregizt saman
og samningaundirbúningur
hafizt. Nú væri fjarstæða að
miða ályktun við annað en
þessa breyttu stöðu, eins og
ég jafnskjótt tjáði Lúðvík
Jósepssyni Á þetta vildi
hann þá þegar lítt hlusta og
hann og félagar hans hafa
síðan gert þessa ábendingu
að árásarefni á mig. Af þessu
er ljóst, að í raun og veru
hefur ekki vakað fyrir þeim
að veita umboðsmönnum
okkar leiðbeiningu um
ákvörðun í mjög vandasömu
máli, heldur eru þar annar-
legar ástæður að verki“.
„HVAR SEM ER
OG HVENÆR
SEM ER"
ú eru nær þrjár vikur síð-
an Johnson forseti flutti
hina eftirminnilegu ræðu
sína, þar sem hann lýsti yfir
því, að loftárásir á Norður-
Víetnam hefðu verið stöðvað
ar að mestu og að Banda-
ríkin væru reiðubúin til
samningaviðræðna við Norð,-
ur-Víetnama. Nokkrum dög-
um síðar lýsti ríkisstjóm
Norður-Víetnam yfir því, að
hún væri reiðubúin til þess
að hefja viðræður við Banda
ríkin um algjöra stöðvun
Ioftárása og í kjölfar sam-
komulags um slíkt mundi
vera hægt að ræða um frið
í Víetnam.
Nær þremur vikum eftir
þessa atburði hafa þessir tveir
aðilar ekki enn náð samkomu
lagi um fundarstað, þar sem
>essar viðræður geti farið
fram. Hafa þó fjölmargar
höfuðborgir í nær öllum
heimsálfum verið nefndar
af hálfu deiluaðila, en af ein
hverjum ástæðum gengur
>eim illa að koma sér saman.
Ástæða er til þess að vekja
athygli á margítrekuðum yf-
irlýsingum Bandaríkjafor-
seta og Bandaríkjastjórnar
>ess efnis, að Bandaríkin
væru reiðubúin til þess að
hefja viðræður við kommún-
ista í Víetnam „hvar sem
væri og hvenær sem væri“,
aðeins ef þeir vildu taka í
útrétta hönd Bandaríkja-
stjórnar.
Sá furðulegi skollaleikur,
AFSTAÐAN TIL
VIETNAM
sem Bjarni
Marlon Brando hættir
kvikmyndaleik
hvernig hann hyggst reyna
að verða að liði í baráttunni
um jafnrétti kynþáttanna.
— helgar sig jafnréttisbar-
áttunni í Bandaríkjunum
MARLON Brando, kvik-
myndaleikarinn frægi, hefur
tilkynnt með pomp og pragt,
að hann hyggist leggja kvik-
myndaleik á hilluna innan
tíðar til að helga sig jafn-
réttindabaráttu bandaríslkra
svertingja. Sagði Brando, að
hann hefði ákveðið að hætta
við leik sinn í myndinni
„The Arrangement" undir
stjórn leikstjórans Elia Kaz-
an, en taka þeirrar myndar
átti að hefjast á næstunni.
Brando sagði ,að með góðu
móti væri ekki hægt að þjóna
tveimur herrum. Vandamál-
in sem landar hans svartir
horfðust í augu við, væru
svo brýn og aðkallandi, að
hann gæti ekki setið aðgerð?
arlaus hjá. Þá lýsti leikarinn
því yfir, að hann mundi gefa
út ítarlega áætlun um fram-
tíðarfyrirætlanir sínar innan
skamms, og mundi þar birt
Marlon Brando
150 ára afmæli Vin ies
ÞANN 6. apríl voru 150 ár
liðin frá fæðingu norska
skáldsins og blaðamannsins
Aasmund Olavsson Vinje.
Þess var víða minnzt í
Noregi, en aðalhátíðahöldin
fara fram síðar, og t.d. mun
rithöfundurinn Tarjei Vesaas
flytja ræðu um Vinje í há-
tíðasal Oslóarháskóla þann
28. apríl. Margvíslegur ann-
ar sómi hefur minningu
Vinje verið sýndur.
Ritstörf Vinjes voru fjöl-
skrúðug, hann lagði sig í
líma við að vekja almenning
til umhugsunar um ýmis mál,
gagnrýna og upplýsa. En
framar öðru var hann nátt-
úruskáld. Hann orti hug-
næm ijóð um fegurð norsku
fjallanna og því er hann í
Aasmund O. Vinje
margra hugum fyrst og
fremst rómantíker. En sann-
leikurinn er reyndar sá, að
hann var flestum samtíðar-
mönnum sínum meiri raun-
sæismaður. Meðan hann lifði
var hann þó þekktastur sem
blaðamaður. Á löngum blaða
mannsferli sínum hafði hann
víðtækari áhrif en flestir
aðrir. Hann sneri við öllurn
viðteknum venjum um blaða
mennsku og útlit blaða og má
segja, að nútíma blaða-
mennska standi í verulegri
þakkarskuld við hann.
Þegar minnzt er 150 ára af-
mælis hans er vert að hafa í
huga, að skoðanir hans og
boðskapur er ekki að ástæðu
lausu í heiðri haft, þar sem
flest af því sem hann sagði
og skrifaði er enn jafn tíma-
bært og raunhæft og meðan
hann var uppi.
Hanoi stjórn vítir Banda-
ríkjamenn ffyrir svik
Hanoi, New York, 17. apríl.
AP — NTB.
BLAÐ Hanoi-stjórnarinnar, Nha
Dan, ítrekaði í gær þá kröfu N-
Víetnam-stjórnar, að Bandaríkja
menn fallist á Varsjá sem fund-
arstað fyrir undirbúningsvi’ðræð-
ur um Víetnam-styrjöldina. Einn
ig er mótmælt auknum loftárás-
um á N-Víetnam síðustu daga.
Blaðið segir, að Bandaríkja-
menn verði einir að bera ábyrgð-
ina ef þeir sýna þá sviksemi að
neita að sætta sig við Varsjá eða
Phom Penh sem fundarstað. Þá
eru Bandaríkjamenn ásakaðir
fyrir síendurteknar blekkingar
og sé nú hálfur mánuður liðinn
sfðan Johnson Bandaríkjaforseti
hafi lýst því yfir, að hann væri
reiðubúinn að senda fulltrúa sína
til samningaviðræðna hvénær
og hvert sem væri. Þó hefðu
Bandaríkjamenn neitað að fall-
ast á þá tvo staði sem N-Víet-
namar hefðu stungið upp á.
I Hanoi-útvarpinu var í gær
lesið upp svar Bandaríkjastjórn-
ar þar sem tillögum N-Víetnama
er hafnað. Ekki var minnzt á
þær uppástungur Bandaríkja-
manna að einhverjum fimm eftir
talinna borga yrði valin sem
fundarstaður, þ.e. Genf, Vienti-
ane, Djakarta, Rangoon og Nýju
Delhi.
Samkvæmt NTB-frétt í gær-
kvöldi mun U Thant aðalritari
Sameinuðu þjóðanna hafa borið
fram tillögu um fundarstað, sem
bæði N-Vietnamar og Banda-
ríkjamenn gætu fallizt á. Ekki
hefur verið látið uppskátt um,
hvar staðurinn er.
Bandarískur blaðamaður skýrir
frá N-Víetnam-dvöi
Bandarískur blaðamaður,
Charles Collingwood, sem er ný-
kominn til Bandaríkjanna frá
N-Víetnam, sagði í gærkvöldi, að
Hanoi-stjórnin mundi ekki hætta
samningaviðræðum við Banda-
ríkjastjórn, ef þær á annað borð
kæmust í kring. Collingwood
sagðist hafa þetta eftir háttsett-
um embættismanni Hanoi-stjórn-
arinnar. Collingwood er fyrsti
bandaríski sjónvarpsfréttamaður
inn, sem fær leyfi til að heim-
sækja N-Víetnam, síðan styrjöld-
in hófst. Hann sagði, að viðræð-
urnar yrðu efalaust flóknar og
erfiðar og oft mundi litlu muna,
að upp úr slitnaði með aðilum.
Collingwood kvaðst hafa átt við-
ræðu við Phan van Dong, for-
sætisráðherra, og hefði hann sýnt
takmarkaða bjartsýni á árangri
samningavi'ðræðna.
Að lokum sagði Collingwood,
að í Hanoi hvíldi mikil leynd
yfir heilsufari Ho Chi Minh, for-
seta, og væru menn almennt
þeirrar skoðunar, að hann gerð-
ist nú maður gamall og sjúkur.
sem nú virðist vera leikinn
í sarnbandi við val á fundar-
stað fyrir þessi fundarhöld
eru í engu samræmi við þess
ar ítrekuðu yfirlýsingar
Bandaríkjastjórnar og Banda
ríkjaforseta á undanförnum
árum ,og er þess nú að
vænta að þessum skollaleik
linni og aðilar komi sér sam-
an um hvar þeir vilji setjast
að samningaborði og verða
Bandaríkin auðvitað að
standa við marggefnar yfir-
lýsingar um það, að þau séu
reiðubúin til viðræðna „hvar
sem er og hvenær sem er“-